GERIATRI WYKŁAD 1

POZNAWCZY I PRAKTYCZNY WYMIAR GERIATRII

GERONTOLOGIA (nazwa z gr. geron - starzec) - jest to wszechstronna analiza zjawiska starzenia sie człowieka uwzględniająca warunki zdrowotne i społeczne optymalne dla bytowania osób w wieku podeszłym.

• gerontologia ma charakter interdyscyplinarny - korzysta z wielu dziedzin
  i doświadczeń m.in. medycyny, biologii, socjologii, demografii, psychologii,
  posiada możliwość analizowania procesu starzenia sie w każdym jego aspekcie,

• nauka zostala wprowadzona przez rosyjskiego biologa Ilja Miecznikowa (1903), rozwój nauk medycznych i im pokrewnych wpłynol na wydłużenie się średniej długości życia, a pogłębianie zainteresowania egzystencją osób starszych w społeczeństwie dożyła w kierunku poprawy warunków życia i zdrowia,
  

• nauka swoj szybki rozwoj zawdziecza tzw. „ rewolucji demograficznej ”, do której przyczynił się : - rozwoj medycyny,
  - rozwój farmakoterapii,
  - spadek śmiertelności okołoporodowej,
  - spadek śmiertelności niemowląt i dzieci,
  - wydłużenie czasu życia,

GERIATRIA - część medycyny skupiająca się na procesie biologicznego starzenia się oraz na chorobach współistniejących ze starzeniem. Zajmuje się leczeniem, diagnozą i leczeniem osób w wieku starszym.

Geriatria wyodrębniła się z dziedziny chorób wewnętrznych, jako konsekwencja koniczności podejścia holistycznego w stosunku do pacjenta, co dyktuje włączenie się w cały proces leczenia : rehabilitacja, rewalidacja, psychoterapia. (wprowadzone N.A.Rybnikow 1909)
Geriatria charakteryzuje się wielochorobowościa.

PSYCHOGERIATRIA - zajmuje sie rozpoznaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych,
do częstych zaburzeń psychicznych zaliczyć możemy np. depresje, zaburzenia lekowe, zespoły otępienne, zespoły urojeniowe, ostre i przewlekłe zespoły mózgowe.

GERATOHIGIENA - związana jest z profilaktyką geriatryczną (poziom zdrowia),
która dotyczy zapobiegania, rozpoznawania oraz zwalczania biologicznych i społecznych czynników zagrażajązych zdrowiu i przyspiezających proces starzenia sie.

GERONTOPSYCHOLOGIA - zajmuje sie zachodzącymi w okresie starości zmianami dotyczącymi intelektu, osobowości, obrazu samego siebie, zakresu zainteresowań, motywacji do działania oraz adaptacji starszych do nowych warunków życia.

GERONTOSOCJOLOGIA - ukierunkowana jest przede wszystkim na badanie ról społecznych jakie pełni człowiek starszy w rodzinie i społeczeństwie oraz analiża warunków materialno - bytowych w jakich żyją.

GERONTOLOGIA SPOŁECZNA

• określa czynniki służące możliwie pełnemu zaspokojeniu różnorodnych potrzeb życiowych ku godnej starości,
  

• zainteresowana jest tworzeniem takich warunków egzystencji, które dają osobą będącym w „trzecim wieku” możliwość efektywnego, twórczego funkcjonowania
  ku pogodnej starości,
  

• zmierza do przeciwdziałania i zapobiegania patologi życia społecznego ludzi starszych,
  

• pozwala na określenie i zrozumienie warunków sprzyjających wydłużeniu życia oraz tych które wpływają na skrócenie życia,
  

WYCHOWANIE DO STAROŚCI - świadomy wybór stylu życia wspomagający zdobywanie zainteresowań, umiejętności i nawyków oraz budzenie nowych aspracji, które w czasie emerytury będą sprzyjać prowadzeniu aktywnego i sprawnego życia.

CELE GERONTOLOGII :

1. POZNAWCZY (bada i wyjaśnia różne aspekty funkcjonowania w starszym wieku),
   

2. PRAKTYCZNY (wyniki badań pomocne są w praktycznym rozwiązywaniu problemów medycznych, psychologicznych, społecznych, ekonomicznych, edukacyjnych; ma to odzwierciedlenie w jakości życia)

CAŁOŚCIOWA OPIEKA GERIATRYCZNA (temat 2)

COG - to wielodyscyplinarny, zintegrowany proces diagnostyczny zmierzający do określenia możliwości i ograniczeń ludzi w wieku starszym w swerze : medycznej, psychospołecznej oraz funkcjonalnej w celu stworzenia kompleksowego planu terapi i opieki długoterminowej, obejmuje ona cztery dziedziny :

1. OCENA STANU CZYNNOŚCIOWEGO - ma na celu ocene stopnia zdolności osoby starszej do samodzielnego funkcjonowania, używamy w tym celu :
   

• SKALA OCENY PODSTAWOWYCH CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH tzw. skala KATZA,
  

• SKALA OCENY PODSTAWOWYCH CZYNNOŚCI ADL,

• SKALA OCENY ZŁOŻONYCH CZYNNOŚCI ŻYCIA CODZIENNEGO
  skala LOWETA (ocena intensywności pomocy w otoczeniu)
  

• INNE SKALE : Norton, BMI, Tineti,
  

OCENA STANU ZDROWIA FIZYCZNEGO - używane skale pozwalają w obiektywny sposób ocenić stan chorego, ważnym elementem jest badanie lekarskie,

• SKALA RYZYKA UPADKÓW tzw. TINETTI (testuje zbiorczo funkcje ukadu nerwowego i kostno - stawowego - czy pacjent przy poruszaniu, wstawaniu używa pomoce ortopedyczne, czy porusza sie)
  

• RYZYKO POWSTANIA ODLEŻYN - NORTONA (stan ogólny, stan świadomości, czynność zwieraczy, poruszanie, samodzielność zmiany pozycji)
  

• STAN ODŻYWIENIA - BMI, ocena socjalna, ocena diety, samoocena chorego,
  

• SKALA CUMMINSA - ocena ryzyka operacyjnego chorego w wieku podeszływ z zastosowaniem u chorych z endoprotezoplastyką stawu biodrowego, bierze się pod uwagę : wiek pacjenta, czas trwania zabiegu, poziom krytycyzmu, pozim świadomości, wydolność ukladów i narządów,
  

• OCENA STANU PSYCHICZNEGO - psychika i ciała są silnie ze soba powiązane
  i uzależnione od siebie, zmiany w psychce znajdują odzwierciedlenie w fizjologii,
  

• test MMSE,

• test rysowania zegara,

• geriatryczna skala oceny depresji (GSOD),

• INNE : skrócony test sprawności umyslowej Hodgikisora, test Folsteina,

4. OCENA SOCJALNO - ŚRODOWISKOWA - celem oceny jest określenie potrzeb
   w zakresie opieki i pomocy zarówno aktualnej jak i długoterminowej, prowadzona
   z udziałem pracownika socjalnego lub pielęgniarki środowiskowej, w szczególności
   z udziałem rodziny chorego,

Metanaliza różnych programów badawczych przeprowadzanych z zastosowaniem COG znalazła swoje zastosowanie i przyczyniła się do :

- zwiększenia przeżywalności,

- poprawienia wskażnika sprawności fizycznej i psychicznej,

- zmniejszenia częstości hospitalizacji,

- zmniejszenia liczby osób umieszczanych w ośrodkach opiekuńczych,

- zwiększa dokładność diagnostycznych,


ASPEKTY FUNKCJONOWANIA SPOŁECZNEGO :


1. sieć kontaktów i stosunków społecznych,

2. satysfakcja życiowa,

3. stopień obciążenia opiekunów rodzinnych,

4. system wartości i priorytetów,

5. zabespiecznie społeczne,

6. poziom pomocy społecznej,

INTERDYSCYPLINARNY ZESPÓŁ TERAPEUTYCZNY - w skład zespołu wchodzi lekarz geriatra, rehabilitant, psycholog, pracownik socjalny, dietetyk, pielęgniarka środowiskowa,













2

GERONTOLOGIA

MEDYCZNA

EKSPEYMIENTALNA

SPOŁECZNA

GERIATRIA

PSYCHOGERIATRIA

GERATOHIGIENA

badania, przeprowadzanie ankiet, analiza zebranych danych

GERONTO PSYCHOLOGIA

GERONTO SOCJOLOGIA

---