Czym jest warsztat terapii zajęciowej?
Warsztaty terapii zajęciowej powołane zostały na mocy ustawy z dnia 9 maja 1991r. O zatrudnieniu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W rozumieniu tej ustawy warsztat terapii zajęciowej to zorganizowane stanowiska pracy umożliwiające prowadzenie rehabilitacji poprzez terapię zajęciową dla osób z upośledzeniem wykluczającym podjęcie pracy zarobkowej, stanowiące wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę.
Warsztaty są znaczącym ogniwem łączącym szkolnictwo specjalne z zakładami pracy chronionej. Stanowią bowiem konkretną formę przysposobienia do pracy uczniów szkół specjalnych, którzy nie rokują nadziei na postępy z zasadniczej szkole specjalnej. Warsztaty wypełniają też wielką lukę w dotychczasowym procesie rehabilitacji osób, które z różnych powodów nie ukończyły szkoły specjalnej bądź nie były objęte żadnym oddziaływaniem rewalidacyjnym. Są one więc jedyną formą rehabilitacji licznej grupy młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim, która do tej pory nie miała żadnych możliwości na przygotowanie do podjęcia pracy zawodowej.
Celem warsztatów terapii zajęciowej jest:
Ogólne usprawnienie,
Rozwijanie umiejętności wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej,
Przygotowanie do życia e środowisku społecznym, między innymi przez rozwój umiejętności planowania i komunikowania się, dokonywania wyborów, decydowania o swoich sprawach oraz innych umiejętności niezbędnych w niezależnym życiu, a także poprawę kondycji psychicznej,
Rozwijanie umiejętności przy zastosowaniu różnych technik terapii zajęciowej,
Rozwijanie psychofizycznych sprawności niezbędnych w pracy.
Do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej mogą być zakwalifikowane osoby powyżej szesnastego roku życia z upośledzeniem umysłowym, mające I lub II grupę inwalidzką i orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy zarobkowej.
W określeniu osób, które pod względem umysłowym odbiegają od normy w sensie ujemnym, nie ma jeszcze dostatecznej jednoznaczności. Za osobę upośledzoną umysłowo wielu teoretyków uważa człowieka z niesprawnością od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa.
Przyczynami upośledzenia są powstałe na różnym tle uszkodzenia lub nieprawidłowa budowa ośrodkowego układu nerwowego. Upośledzenie umysłowe polega, najogólniej biorąc, na zwolnieniu procesów dojrzewania, trudnościach w uczeniu się i przystosowaniu społecznym.
W 1968 roku Światowa Organizacja Zdrowia uznała czterostopniową klasyfikację upośledzenia umysłowego: niedorozwój umysłowy stopnia lekkiego, umiarkowanego, znacznego i głębokiego. Klasyfikacja ta została przyjęta również w Polsce. Jest ona oparta na odchyleniach standartowych odpowiadających im ilorazach inteligencji.
Warsztaty terapii zajęciowej są potrzebną i efektywną formą rehabilitacji osób z upośledzeniem umysłowym. Pozwalają zrealizować cele rehabilitacji, tj. maksymalnie usprawnić fizycznie, psychicznie i społecznie. Przygotowując do pracy wypełniają zadania rehabilitacji zawodowej, w ramach której występują zawsze elementy rehabilitacji społecznej. Dają możliwość zdobywania doświadczenia, ćwiczenia sprawności i umiejętności. Poprzez terapię następuje usprawnienie fizyczne organizmu, poprawia się ogólna zaradność.
Warsztaty powinny stać się ogólnie dostępną formą rehabilitacji, pozwalają bowiem na realizację rehabilitacji kompleksowej, tj. społeczno-zawodowej tych wszystkich osób niepełnosprawnych, które wymagają dalszego (po ukończeniu szkoły) przysposobienia do życia w społeczeństwie.