Co to jest Tenach?
Tanach (hebr. תנ״ך) - skrót określający Biblię Hebrajską, utworzony od początkowych liter trzech części Pisma: Tora ("Prawo"), Newiim ("Prorocy"), Ketuwim("Pisma").
Na jakie trzy podstawowe części dzieli się Biblia Hebrajska?
Skąd pochodzi słowo biblia?
Nazwa Biblia oznacza dosłownie Księgi, pochodzi od greckiego słowa biblios - łodyga papirusu.
Skąd pochodzi podział Biblii na rozdziały i wiersze?
Oryginalny tekst Biblii nie zawierał takiego podziału i interpunkcji. Zostało to wszytko wprowadzone by czytanie było łatwiejsze. Podziału na rozdziały dokonał Stephen Langton (ok. 1200r.). Podziału na wiersze wprowadził do swojego wydania Santes Paganini (ok. 1528r.), a upowszechnił Robert Estienne - paryski drukarz (1555 r.).
Co oznacza słowo testament w wyrażeniach Stary i Nowy Testament?
W Starym Testamencie - rozporządzenie/przymierze, a w Nowym Testamencie - nowe rozporządzenie/nowe przymierze.
Ile ksiąg zawiera Biblia Katolicka?
Biblia to zbiór 73 mniejszych ksiąg, które dzielą się na Stary (46 ksiąg) i Nowy Testament (27 ksiąg).
Wymień autorów czterech Ewangelii
Mateusz, Marek, Łukasz i Jan.
Wymień adresatów trzech listów św. Pawła
List do Rzymian, Listy do Galatów, Filipian, Efezjan.
Podaj imiona 4 proroków „większych”
Izajasz, Jeremiasz, Ezechiel, Daniel.
Wymień trzy księgi mądrościowe ST
Księga Hioba, Księga Psalmów, Księga Przysłów, Pieśń nad Pieśniami, Księga Koheleta, Księga Mądrości, Księga Syracha
Kto oprócz św. Pawła jest autorem listów, które weszły w skład NT?
Piotr, Jan, Juda, Jakuba.
Jaką nazwę nosi dokument Soboru Watykańskiego II, który zawiera naukę Kościoła na temat natchnienia biblijnego?
Dei Filius, Konstytucja dogmatyczne: o Kościele i o Objawieniu Bożym.
Kto jest autorem pisma świętego?
Bóg i człowiek
Czy Bóg i człowiek są prawdziwymi autorami Pisma świętego?
Bóg i człowiek msą prawdziwymi autorami Pisma Świętego, ponieważ jest to dzieło Bosko-ludzkie.
Dlaczego określenie „człowiek autorem narzędnym Pisma świętego” nie oddaje w pełni prawdy o autorstwie Pisma świętego?
Biblia jest dziełem Bosko-ludzkim, to znaczy w jej powstawaniu miał swój udział Bóg, jak później się dowiemy jako autor główny, nadrzędny, oraz człowiek, który w tym dziele był autorem podrzędnym, był swoistym narzędziem Boga. W związku z tym trzeba nam teraz pewnych narzędzi, pewnych metod badawczych, aby jak najlepiej odczytać to niezwykłe przesłanie. Według Tomasza Bóg jest autorem nadrzędnym (głównym) w dziele powstawania Biblii, ponieważ działa sam z siebie. Natomiast działanie człowieka w tym procesie jest wynikiem oddziaływania Boga na człowieka, którego skłania ‒ jako swoje narzędzie ‒ do napisania ksiąg świętych. Nie chodzi tylko o wpływ Boga na ludzką wolę, ale również na zdolności intelektualne i literackie autora ludzkiego, by ten w sposób wolny od błędu przekazał poznaną od Boga prawdę. Forma jednak tekstu pozostaje zależna od człowieka ‒ od jego umiejętności literackich, od zdolności ujęcia w szatę słowną prawdy objawionej mu przez Boga, od jakości jego języka.
Co oznacza stwierdzenie, iż Pismo święte jest Księgą natchnioną?
Kiedy ludzie mówią o natchnieniu w Biblii, mają na myśli fakt, że Bóg wpłynął na ludzkich autorów Pisma Świętego w taki sposób, że napisali oni dokładnie Boże Słowo. Jeśli chodzi o zawartość Pisma, słowo: „inspiracja, natchnienie”, oznacza po prostu, że Bóg je natchnął. Inspiracja oznacza, że Biblia naprawdę jest Bożym Słowem, i czyni z Biblii księgę wyjątkową wśród wszystkich innych ksiąg.
Jakie teksty biblijne mówią wprost o natchnieniu Pisma świętego?
List Świętego Pawła do Koryntian i do Tymoteusza.
Któremu z etapów powstawania Pisma świętego towarzyszy działanie Ducha świętego?
Duch Święty kierował wszystkimi etapami powstawania Pisma Świętego. Towarzyszył prorokom, kapłanom i królom starożytnego Izraela, gdy skłaniał ich do działania i wypowiadania natchnionych słów. Był z Apostołami głoszącymi słowo Boże po zmartwychwstaniu Jezusa. Sam Duch Święty wysłał w podróż misyjną św. Pawła. Wreszcie ten sam Duch działał w ostatecznych redaktorach poszczególnych ksiąg.
Jak należy rozumieć stwierdzenie, że „Bóg jest autorem Pisma świętego”?
Bóg jest autorem przez to, że jest sprawcą ekonomii zbawienia; że jest jedynym źródłem treści Pisma Świętego, co oznacza że wszystkie treści pisma pozostają pod wpływem Bożego światła; że wybrał i posłużył się określonymi ludźmi do przekazania prawdy oraz czuwał nad tym aby przekazali to i tylko to, co sam zamierzył.
Czym różni się natchnienie od objawienia?
Objawienie można określić jako manifestacja, uzewnętrznienie osobowego Boga, której miejscem jest historia, a celem udział człowieka w Trójosobowym życiu Boga. Pragnąc zaś zapewnić słowu właściwą jemu moc oraz pełną prawdę, Bóg łączy z tym słowem tchnienie swego Ducha nazywane natchnieniem. Pod względem zakresu natchnienie jest pojęciem szerszym. Wszystko co Zawarte jest w Piśmie Świętym jest natchnione, ale nie wszystko objawione.
Co oznacza stwierdzenie, że Pismo święte ma charakter „teandryczny”?
Bożo-ludzki charakter; Biblia jest jednocześnie i w całości prawdziwym słowem Bożym i prawdziwym słowem ludzkim, albo inaczej mówiąc słowem Bożym wypowiedzianym i spisanym przez ludzi.
Jakie są konsekwencje katolickiej nauki o natchnieniu?
Konsekwencja katolickiej nauki o natchnieniu jest nowy sposób ujęcia prawdy Pisma świętego, nowe ujęcie bezbłędności Pisma. Biblia zawiera prawdę zbawczą, w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczy prawdy, ale prawdy zbawczej, a nie w sensie naukowym. Konsekwencja jest tez to , że skoro Biblia jest księga bożo-ludzka, Bóg i człowiek sa prawdziwymi autorami to trzeba zastosować zasadę literacka i teologiczną , czyli żeby zrozumieć co autor ludzki chce zakomunikować to trzeba uwzględnić rodzaje literackie, kontekst kulturowy hagiografa, ale wszystko trzeba odczytywać z punktu widzenia zbawienia człowieka. Katolicka nauka wskazuje , że Cała Biblia, każde słowo jest natchnione.
O czym mówi zasada literacka interpretacji Pisma świętego?
Należy uwzględnić tekst oryginalny, krytycznie pewny. (Przekłady są o tyle natchnione o ile oddają myśl zamierzoną przez autora tekstu)
Należy uwzględnić kontekst gramatyczny (znaczenie oraz sens zdań i słów bliskich danemu tekstowi) i psychologiczny (nastrój, w jakim autor pisał tekst), bliższy i dalszy.
Należy uwzględnić miejsca paralelne (paralelizm leksykalny: sposób używania danego słowa w danej księdze, lub paralelizm rzeczowy: opis tego samego wydarzenia w różnych księgach lub wypowiedzi na ten sam temat).
Należy uwzględnić rodzaje literackie stosowane przez autora.
Należy uwzględnić okoliczności powstania, osobowość autora, istotne cechy epoki, adresatów dzieła i ich problemy.
O czym mówi teologiczna zasada interpretacji Pisma świętego?
Należy uwzględnić sposób interpretacji danego fragmentu przez żywą Tradycję i Urząd Nauczycielski Kościoła.
Należy uwzględnić analogię wiary (zgodność interpretacji z ogólnie przyjętymi w Kościele prawdami wiary)
Należy uwzględnić jedność całej Biblii.
Interpretator Biblii powinien szukać sensu wynikającego z celu Ksiąg św., którym jest przekaz prawd pożytecznych dla naszego zbawienia.
Prawda Pisma świętego a nauki przyrodnicze
w 1893 r. papież Leon XIII w encyklice „Providentissimus Deus” sformułował zasady, którymi czytelnicy Biblii powinni się kierować interpretując teksty zawierające materię przyrodniczą.
Dwie z nich były ogólne: 1) Nie może istnieć żadna sprzeczność między całkiem pewnymi i prawdziwymi wnioskami nauk ścisłych, a twierdzeniami Biblii. Wynika to stąd, że autorem Biblii i twórcą praw przyrody jest ten sam Bóg, od którego nie mogą pochodzić sprzeczne twierdzenia. 2) Jeżeli wydaje się nam, że istnieje sprzeczność między Pismem Świętym a tym, co mówi nauka, wtedy należy uznać jedno z dwojga: albo słowa Pisma nie zostały należycie zrozumiane, albo dane twierdzenia naukowe nie są pewne.
Następnie Leon XIII podał szczegółowe zasady obowiązujące przy interpretacji materii przyrodniczej w Biblii: 1) Nie należy traktować Pisma Świętego jako podręcznika przyrodoznawstwa, gdyż pisarze natchnieni pragnęli pouczyć o drodze zbawienia. 2) Zjawiska przyrodnicze pisarze natchnieni opisywali nie według istoty rzeczy, ale tak jak je postrzegali zmysłami, czyli w sposób potoczny i popularny.
Prawda Pisma świętego a nauki historyczne
- Historiografia biblijna ma charakter religijny - Historycy izraelscy dostrzegają w dziejach ludzkich działanie Boga.
• Historiografia biblijna ma charakter pedagogiczny Zresztą starożytni w ogóle nie uprawiali historii dla historii, ale starali się przedstawiając wydarzenia, przekazać pouczenia.
• Historiografia biblijna ma walor teofanijny (kerygmatyczny) Jeśli ludzka historia jest przestrzenią działania Boga, wówczas człowiek doświadcza Boga poprzez wydarzenia historii.
Jak należy interpretować „gorszące” teksty biblijne (opisy wojen, mordów, złorzeczenia)?
Wojny i zniszcznie były uważane jako kara Boża zesłana np. za ciężkie przewinienia moralne. Jeśli chodzi o złorzeczenia- złorzeczący pragnął ukarania zła i wyrażał nienawiść względem zła- w tym wypadku jego postawa była słuszna. W ST obowiązywało prawo odwetu- oko za oko, ząb za ząb czyli każda wina powinna być ukarana, więc jeśli niewinny chciał ukarać swoich wrogów, postępował zgodnie z dopuszczalną zasadą prawną.
Jaka jest etymologia słowa kanon?
Pochodzi od greckiego słowa „kanon”, które oznacza trzcina, pręt mierniczy. Wtórnie słowo „kanon” oznacza miara, ustalona zasada, reguła, norma.
Dlaczego spis ksiąg natchnionych nazywa się kanonem?
Dlatego, że jest spisem ksiąg ściśle określonym przez Tradycję i Magisterium Kościoła; że służy jako katalog dla wiernych pozwalający łatwo i szybko odróżnić pismo natchnione od nienatchnionego (wystarczy spojrzeć na spis); pisma wymieniane przez omawiany spis stanowią „regułę”, normę wiary i postępowania.
Co to są księgi protokanoniczne? (podaj przykład)
Pisma, które zawsze i we wszystkich wspólnotach chrześcijańskich były uznawane za natchnione, czyli należały zawsze i wszędzie do kanonu.
Co to są księgi deuterokanoniczne? (podaj przykład)
Pisma, co do których wśród pewnych wspólnot chrześcijańskich przez pewien okres czasu istniały wątpliwości czy są rzeczywiście natchnione. Wszystkich ksiąg deuterokanonicznych jest 14, np. ST: księga Tobiasza, Judy, Syracha; NT: List do Hebrajczyków, Apokalipsa.
Co to jest apokryf?
Słowem apokryf Kościół katolicki natomiast określa pisma roszczące sobie prawo do Boskiego autorytetu, nie będące natchnionymi
Na jaki okres przypada ostateczna redakcja Pięcioksięgu (Prawo)?
Za panowania króla perskiego Artakseksesa I (465-424), czyli V wiek przed Chrystusem.
Kiedy żydzi zdecydowali się na przyjęcie krótszego kanonu usuwając z niego księgi deuterokaniczne? Jakie motywy zadecydowały o skróceniu kanonu?
Podczas synodu w Jamnii 90 rok przed Chrystusem. Motywy: brak od czasów Ezdrasza „proroka” lub kogoś o wielkim autorytecie, kto zaświadczyłby o kanoniczności późniejszych ksiąg; uprzedzenia faryzeuszy wg których księga nie mogła być święta, o ile nie została napisana w języku hebrajskim lub aramejskim i nie powstała na terenie Palestyny.
Jaki kanon ksiąg świętych przyjmowali pierwsi chrześcijanie? Dlaczego?
W pierwszych dwu wiekach Kościół posługiwał się głównie Septuagintą, czyli greckim przekładem Biblii hebrajskiej z deuterokanonicznymi dodatkami, przyjmując tym samym Boską inspirację ksiąg deuterokanonicznych Starego Testamentu. Większa część cytatów ze Starego Testamentu w Nowym (300 na 350) pochodzi właśnie z Septuaginty.
Kiedy i gdzie zdefiniowana została katolicka nauka o kanonie Pisma świątego?
Około roku 350 wschodni Kościół katolicki po raz pierwszy określił swój kanon biblijny, czyli zaakceptowany zestaw pism chrześcijańskich, które zaczęto uważać za jedyne prawdziwe i święte. Zachód doczekał się swego kanonu na przełomie IV i V w. (synody w: Rzymie — 382, Hippo Regius — 393, Kartaginie — 397 (Augustyn) i 419).
Najstarszy sformalizowany kanon pism NT, zwany Kanonem Muratoriego (od nazwiska odkrywcy, opublikowany w 1740 r.), pochodzi z ok. 200 r., powstał najprawdopodobniej w Rzymie bądź w pobliżu tego miasta.
Czy księgi protokanoniczne są bardziej święte i natchnione niż księgi deuterokanoniczne?
Wyrażenia protokanoniczne i deuterokanoniczne nbie oznaczają że jedne są bardziej, a drugie mniej natchnione.
Czy określenie „święte i natchnione“ odnosi się do całych ksiąg kanonu biblijnego czy też dotyczy jedynie fragmentów doktrynalnych?
Kościół katolicki przyjmuje jako święte i natchnione 73 księgi Biblii - 46 ksiąg Starego i 27 ksiąg Nowego Testamentu.
Na czym pisano w starożytności?
Na papirusie, pergaminie, gliniane tabliczki, stele.
Co to jest pergamin? Skąd pochodzi ta nazwa?
Pergamin - materiał pisarski (podłoże, na którym można pisać) wyrabiany ze skór zwierzęcych. Za Pliniuszem Starszym podaje się, że nazwa pergamin pochodzi od miasta Pergamon w Azji Mniejszej
Co to są ostraka?
Jest to skorupa naczynia ceramicznego lub odłamek kamienny, służące jako materiał piśmienniczy, głównie w starożytnym Egipcie i Grecji.
Wymień języki biblijne (3)
Hebrajski, aramejski, grecki.
Co to jest koine?
Określenie powszechnej formy języka greckiego, która zastąpiła klasyczny język starogrecki i pozostawała w użyciu od początków epoki hellenistycznej do czasów późnoantycznych (ok. 300 p.n.e. - 300 n.e.). Greka koine stała się lingua franca wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i nieoficjalnie drugim po łacinie językiem cesarstwa rzymskiego. W koine powstało wiele znanych ksiąg, m.in. Septuaginta i Nowy Testament.
Co to jest Papirus Ryland's
Niewielki fragment papirusu, o wymiarach ok. 9 na 6 cm, zapisany obustronnie. Zawiera jeden z najstarszych zachowanych fragmentów Nowego Testamentu, dokładnie Ewangelii według Jana
Co to jest Kodeks Watykański?
To kodeks uncjalny na pergaminie. Przechowywany w Bibliotece Watykańskiej. Pochodzi z IV w. powstał prawdopodobnie w Egipcie obejmuje cały Nowy i Stary Testament/
Co to jest Kodeks Synajski?
Najstarszy pochodzący z IV w. manuskrypt Septuaginty i NT. odnaleziony w klasztorze św. Heleny u stóp góry Synaj przez Tischendorfa w roku 1844, obejmuje Stary i Nowy testament.
Co to jest Tekst mazorecki?
Tekst masorecki - ujednolicony tekst Pisma Świętego zapisany przy pomocy znaków spółgłoskowych, jak i systemu znaków samogłoskowych (kropek i kresek umieszczanych nad lub pod znakami spółgłoskowymi). Biorąc pod uwagę kryterium geograficzne masorę dzieli się na: - palestyńską (zachodnią) - babilońską (wschodnią)
Co odkryto w Qumran?
Rękopisy z Qumran (Zwoje znad Morza Martwego, Rękopisy znad Morza Martwego albo Manuskrypty znad Morza Martwego itp.) - zbiór dokumentów spisanych po hebrajsku, aramejsku i grecku, znalezionych w latach 1947-1956 w 11 grotach niedaleko ruin Qumran w Izraelu.
Co oznacza skrót LXX?
Septuaginta.
Co to jest Septuaginta?
pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu z hebrajskiego i aramejskiego na grekę. Nazwa pochodzi od liczby tłumaczy, którzy mieli brać udział w pracach nad przekładem.
Kiedy powstała Septuaginta?
Historia powstania Septuaginty zawarta jest w Liście Arysteasza - piśmie pochodzącym z II w. p.n.e. Z przekazu tego możemy dowiedzieć się, iż uczeni tłumacze przybyli do Aleksandrii na zaproszenie Ptolemeusza II Filadelfosa (308 p. n.e. - 246 p. n.e.) - władcy Egiptu. Sam proces translacji wyglądał następująco: każdy z przybyłych Żydów miał sam przełożyć Pięcioksiąg, a następnie wszyscy razem porównywali efekty swojej pracy. Na końcu (po siedemdziesięciu dniach) okazało się, iż każdy zrobił to w ten sam sposób, co sprawiło, że egipski władca zafascynował się Starym Testamentem.
Co to jest Heksapla Orygenesa?
datowana na lata czterdzieste III wieku, zachowana we fragmentach,poliglota opracowana przez Orygenesa. Zawierała sześć umieszczonych obok siebie kolumn w następującej kolejności:
oryginał hebrajski
transkrypcja tekstu hebrajskiego na język grecki
przekład grecki Akwili
przekład grecki Symmachusa
Septuaginta
przekład grecki Teodocjona
Co to są Targumy?
aramejskie tłumaczenia ksiąg Starego Testamentu, o formie parafrazy zawierającej oprócz przekładu tekstu również jego objaśnienia. Pierwsze targumy narodziły się po powrocie Żydów z niewoli babilońskiej (tj. po 538 p.n.e.) - hebrajszczyzna zaczęła być wówczas wypierana w codziennym użyciu przez aramejski i konieczne stało się tłumaczenie na ów język czytanego w synagogach po hebrajsku tekstu Biblii.
Co to jest Peszitta?
W wieku II zaczęto tłumaczyć księgi ST na język syryjski podstawą przekładu był przeważnie tekst hebrajski. Przedsięwzięcie to było ułatwione podobieństwem języka syryjskiego do aramejskiego i hebrajskiego. W wieku V zakończono również przekład NT. W rezultacie Kościół Syryjski otrzymał powszechnie przyjęte tłumaczenie stąd nazwa Peszitta - czyli rozpowszechnione tłumaczenie.
Co to jest Wulgata?
Największą sławę wśród wszystkich łacińskich przekładów zyskało dzieło św. Hieronima. Hieronim znawca łacińskiego i greckiego języka na prośbę papieża Damazego podjął się przełożenia na język łaciński całej Bibli. Ściśle biorąc swą pracę nad B. rozpoczął od poprawienia istniejącego już łacińskiego przekładu Psałterza. Kiedy jednak poprawiony przez Hieronima psałterz zyskał popularność (ok. 380). Hieronim postanowił dokonać przekładu całej Biblii. O ile przy dotychczasowym poprawianiu posługiwał się tekstem greckim o tyle tym razem przyjął tekst hebrajski jako podstawę przekładu. Ostatecznie jednak często konsultując swój przekład z rabinami Hieronim przełożył wszystkie księgi protokanoniczne z języka hebrajskiego. Tekst został przełożony przez niego w całości w Betlejem w latach 386-420. Dopiero w czasach Karola Wielkiego łacińska Biblia Hieronima została powszechnie przyjęta, STĄD NAZWA VULGATA VERSIO-czyli powszechnie przyjęte tłumaczenie. Sobór Trydencki polecił wydać poprawiony tekst Wulgaty dla użytku kościelnego.
Kto był autorem przekładu zwanego Wulgatą?
Św. Hieronim
Która część Pisma świętego jako pierwsza została przetłumaczona na język polski?
Najwcześniej tłumaczoną na język polski częścią był Psałterz. Najstarszy zachowany przekład polski psałterza pochodzi z pierwszej polowy XIV wieku. Jest to Psałterz trójjęzyczny: łacińsko-polsko - niemiecki znaleziony w klasztorze św. Floriana w Linzu i dlatego nazwany floriańskim.
Co to jest Biblia Królowej Zofii?
(Żony Jagiełły) jest to przekład prawdopodobnie całej Biblii dokonany z Wulgaty w oparciu o tłumaczenie czeskie przez kapelana królewskiego Jędrzeja z Jaszowic (1453-1461). Przez długi czas przechowywany w Bibliotece w Szaroch Patak na Węgrzech i stąd nazywamy Biblią Szaroszpatacką.
Jaką nazwę nosi pierwszy przekład całego Pisma świętego na język polski?
W 1561 Scharfenbergera ukazał się przekład całego PŚ na język polski. Jesto to tzw. Biblia Leopolity, pod tym imieniem kryje się zapewne Jan Nicz profesor Wszechnicy Krakowskiej pochodzący z Lwowa.
Które z tłumaczeń Pisma świętego na język polski miało największy wpływ na polski język i kulturę?
(1599) przekład całej Bibli Jakuba Wujka - jezuita z Wągrowca. Piękno języka wujowego miało niewątpliwy wpływ na rozwój literatury i kultury polskiej.
Wymień trzy współczesne przekłady Pisma świętego na język polski.
-Biblia Tysiąclecia (1965) dokonana przez biblistów polskich pod red. OO Benedyktynów z Tyńca
-Przekład NT Eugeniusza Dąbrowskiego najpierw z języka łacińskiego (Wulgaty), a potem greckiego.
-Powojenne przekłady NT - to prace ks. F. Gryglewicza, ks. F. Kowalskiego, ks. K. Romaniuka.
Czym zajmuje się hermeneutyka biblijna?
Jest tą gałęzią wiedzy, która stara się podać teoretyczne pojęcia i normy praktyczne służące zrozumieniu i objaśnieniu pism biblijnych w służbie Kościoła. Dzieli się na 3 działy hermeneutyki: Neomatyka, Heurystykę, Proforystyka.
Czym zajmuje się Neomatyka?
Neomatyka - z greckiego neoma - pojęcie, zajmuje się teoretycznymi pojęciami dotyczącymi „sensów” Pisma Świętego czyli po prostu sensami biblijnymi.
Czym zajmuje się heurystyka?
Heurystyka (od heurisko - poszukuję) - stara się sformułować praktyczne zasady odnajdywania sensów biblijnych.
Czym zajmuje się Proforystyka?
Proforystyka - profero-przekładam, zajmuje się praktycznym sposobem przedkładania odnalezionego sensu.
Co to jest sens wyrazowy?
Wypowiadany jest poprzez poszczególne wyrazy w kontekście. Kontekstem może być rozdział Księgi, ale także cała księga lub nawet środowisko księgi, dlatego w określeniu sensu wyrazowego, biblijnego zwykło się brać kontekst księgi i kontekst (środowisko autora). Sens wyrazowy dzieli się na: Sens wyrazowy właściwy(dosłowny) oraz na Sens Wyrazowy przenośny.
Co to jest sens typiczny?
Sensem typicznym nazywamy głębszy sens wydarzeń starotestamentalnych. Aby mówić o sensie typicznym musi wystąpić: 1. Wydarzenie (rzecz, osoba) zapowiadająca Stary Testament, 2. Inne wydarzenie (rzecz, osoba) w przyszłości zapowiadana przez typ zwany antytypem, 3. Rozporządzenie Bożena mocy, którego zaistniałe i opisane w ST wydarzenie dotyczy jakiejś pełniejszej rzeczywistości.
Co to jest sens pełniejszy?
Sens pełniejszy jest to głębszy sens wyrażeń. Ma miejsce wówczas kiedy głębia jakiejś wypowiedzi zostaje w pełni zrozumiana dopiero dzięki rozwojowi objawienia.