Źródła prawa pracy

Prawo pracy to gałąź prawa, regulująca stosunki między pracodawcą a pracownikiem.

Źródła prawa pracy to:

• Kodeks Pracy z 1974 roku z poprawkami, reguluje: nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy, wynagrodzenie za pracę, czas pracy, urlopy pracownicze, ochronę pracy, rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

• Ustawy dotyczące Prawa Pracy, np. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.

• Akty wykonawcze do ustaw, np. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

• Rozporządzenia czyli akty prawne niższego rzędu.

• Układy zbiorowe pracy czyli szczególny rodzaj porozumień zawieranych między pracownikiem a związkami zawodowymi reprezentującymi pracowników.

• Regulaminy i statuty zakładów pracy.

Kiedy łamane jest prawo pracy, organy o charakterze kontrolnym to:

Państwowa Inspekcja Pracy, Społeczna Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna (w zakresie przepisów higieny pracy i warunków środowiska pracy).

Postępowanie w sprawach o roszczenia ze stosunku pracy.

Rozpatrywaniem sporów między pracownikiem a pracodawcą w zakładach pracy zajmuje się Komisja Pojednawcza (kiedy chce się uniknąć sprawy sądowej).

Sądy Pracy są dwuinstancyjne, od orzeczenia sądu I instancji przysługuje apelacja do sądu II instancji. Sprawy w I instancji rozpatrują zwykle sądy pracy przy sądach rejonowych, a w II instancji sądy pracy i ubezpieczeń społecznych przy sądach okręgowych.

W niektórych przypadkach np. gdy wartość sporu przewyższa 30 tysięcy złotych w I instancji rozpatrują od razu sądy pracy przy sądach okręgowych, z możliwością apelacji do sądu apelacyjnego. Na końcu ścieżki roszczeniowej można wnieść kasację do Sądu Najwyższego.

Najważniejsze zasady prawa pracy:

• zasada wolności zatrudnienia

• zasada swobodnego nawiązania stosunku pracy

• obowiązek pracodawcy szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika

• zasada równości praw pracowników z tytułu wypełniania tych samych obowiązków wraz z zakazem dyskryminacji pracowników

• prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę, prawo do wypoczynku

• grupa zasad podstawowych obowiązków pracodawcy: obowiązek zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, obowiązek zaspakajania, stosownie do możliwości i warunków, bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb pracowników, obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych

• zasada uprzywilejowania pracowników

• zasada wolności zrzeszania się pracowników