Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa
Im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu
Instytut Politechniczny - Inżynieria Środowiska
Specjalizacja - Wentylacja i klimatyzacja
Przygotowanie sprzętu i pożywek
mikrobiologicznych
Wykonała:
Marta Nasidłowska
VI semestr
.
Prowadzący zajęcia:
Mgr Barbara Sencio
Hodowanie mikroorganizmów polega na utrzymaniu ich przy życiu i stałym rozwoje w warunkach sztucznych, kontrolowanych przez człowieka.
Pożywka bakteryjna (zwana czasem podłożem bakteryjnym lub pożywką) to mieszanina umożliwiających hodowlę bakterii lub grzybów. Po raz pierwszy bulionu odżywczego użył w 1877 roku Ludwik Pasteur. Oprócz tego Robert Koch używał pożywek zestalanych żelatyną, które udoskonalił za radą żony swego współpracownika, pani Hesse, używając agaru.
Pożywki mikrobiologiczne są również wykorzystywane w procesach biotechnologicznych do otrzymywania biomasy oraz określonych produktów metabolizmu mikroorganizmów. Tak też hodowle na pożywkach stanowią podstawę nieomal każdego zabiegu w bakteriologii i mikologii oraz dziedzinach na nich opartych
W laboratorium mikrobiologicznym wynik badania zależy od wielu
czynników, poczynając od sposobu pobrania materiału lub próbek,
poprzez przechowywanie i transport, środowisko badania, przestrzegania
procedur oraz od sprawności „aparatury pomiarowej”, jaką w tym przypadku
są pożywki mikrobiologiczne. Badania mikrobiologiczne powinny
być prowadzone według ściśle określonych procedur i dokumentów
normatywnych, które uwzględniają wszystkie niezbędne w badaniu
pożywki mikrobiologiczne dobrane tak, aby zapewniały osiągnięcie zamierzonego celu. Pożywki te muszą odpowiadać kryteriom jakościowym
gwarantującym uzyskiwanie stałych i powtarzalnych wyników.
Podłoża mikrobiologiczne są mieszaninami odpowiednio dobranych
naturalnych lub syntetycznych składników w płynnej, półpłynnej
lub stałej postaci, przeznaczonymi do hodowli mikroorganizmów
w warunkach laboratoryjnych. Stosuje się je do namnażania, izolacji,
różnicowania i identyfikacji mikroorganizmów, jak również wykorzystuje
w procesach biotechnologicznych do otrzymywania biomasy oraz
określonych produktów metabolizmu mikroorganizmów.
Hodowla w pożywkach płynnych nastręczała wielu trudności, zwłaszcza
gdy miano do czynienia z mieszaniną drobnoustrojów, ze względu na
przewagę szybko namnażających się mikroorganizmów. Wyizolowanie
pojedynczych komórek z hodowli płynnej zostało po raz pierwszy dokonane
przez J. Listera, dzięki zastosowaniu metody rozcieńczeń. Znacznie
łatwiejsze i mniej pracochłonne miało być izolowanie drobnoustrojów na
pożywkach stałych.
Stabilność pożywek przygotowywanych w laboratorium jest
znacznie ograniczona. Pożywki na płytkach, w probówkach lub
butelkach, które nie zostaną zużyte bezpośrednio po przygotowaniu,
powinny być przechowywane w sposób chroniący je przed światłem
i wysychaniem. Dla większości pożywek na płytkach optymalnymi
warunkami przechowywania jest temperatura 4-12o C w opakowaniu
ograniczającym wysychanie. Jednak w niektórych przypadkach, jak np.
pożywki zawierające krew, emulsję żółtka jaja kurzego lub antybiotyki,
korzystniejsza jest temperatura 2-8o C.
Utrata powyżej 15% wody podczas przechowywania lub w trakcie
inkubacji może niekorzystnie wpływać na wzrost drobnoustrojów szczególnie Gram-ujemnych.
Agar-agar, agar, E406 - substancja żelująca, której głównym składnikiem jest trudno przyswajalny przez człowieka cukier galaktoza. Agar-agar dobrze rozpuszcza się w wodzie o temperaturze ok. 90-100°C, a zestala się, tworząc rodzaj żelu w 40-50°C. Zestalony żel rozpuszcza się po ponownym podgrzaniu do 90-100°C[1]. Odmianą agaru o słabszych własnościach żelujących jest agaroid.
Agar-agar wytwarzany jest z krasnorostów (Rhodophyta), wydobywanych głównie u wybrzeży Japonii (często pozyskiwanych z podwodnych plantacji). Obecnie obserwuje się wzrost produkcji agar-agaru ze względu na rosnące zapotrzebowanie.
Agar-agar jest też masowo stosowany jako neutralny podkład do pożywek, na których hoduje się bakterie w laboratoriach mikrobiologicznych oraz kultury in vitro w laboratoriach biotechnologicznych. Tylko niektóre bakterie morskie i glebowe mogą go rozłożyć.
Żelatyna (gelatin, ATC: B 05 AA 06) - naturalna substancja białkowa pozyskiwana z kości i chrząstek zwierzęcych. Składa się z glicyny, proliny i hydroksyproliny. Rozpuszczona w wodzie tworzy układ koloidalny - zol liofilowy, który łatwo przechodzi w żel, o ile temperatura otoczenia nie jest zbyt wysoka.
Żelatyna ma szerokie zastosowanie zarówno w kuchni, jak i w przemyśle spożywczym. Stosowana jest jako emulgator oraz środek żelujący, a oznaczana na liście legalnych dodatków do żywności w Unii Europejskiej symbolem E441. Używana była niegdyś także do produkcji klisz fotograficznych. Do dziś jest stosowana jako zagęszczacz w licznych farmaceutykach i kosmetykach.
Stosowana jest również jako lek (Gelatin succinylated) zapobiegający i leczący bezwzględną i względną hipowolemię, zapobiegający hipotensji, stosowany w hemodylucji, krążeniu pozaustrojowym itp.
Żelatynę stosuje się także w kulkach do gry w paintball - kulka jest żelatynową skorupką wypełnioną farbą, która po rozbiciu o cel pozostawia na nim ślad. Stosuje się farby w różnych kolorach.
pH decyduje również o jakości podłoża. W recepturze zwykle poddawana jest końcowa wartość odczynu pH podłoża.
Jest ono zazwyczaj niższe niż pH, na które nastawia się pożywkę przed sterylizacją. Spadek pH w czasie sterylizacji zależy od składników podłoża, jak również od czasy i wysokości sterylizacji.