Stany
(statusy) tożsamości
wg
Jamesa Marcii (1987)
Statusy
ocenia się za pomocą 2 wymiarów:
podejmowania poszukiwań,
stawiania pytań (P);
zaangażowania, podejmowania
ról (Z).
OCENA
STATUSU
KRYZYS
Poszukiwanie wiąże się z
kryzysem, czyli z momentem w okresie dorastania, w którym stare
wartości i decyzje podlegają ponownemu rozważeniu.
ZAANGAŻOWANIE
Stopień osobistych
inwestycji, jakie jednostka czyni na rzecz swoich wyborów.
Stadium
rozpadu (rozproszenia) tożsamości
nie ma zaangażowania w żadną
ideologię;
nie przechodzi się kryzysu;
może to być albo wczesny
etap rozwoju (przed kryzysem) albo niepowodzenie w przejęciu
zobowiązań po kryzysie;
nie podjęto poszukiwań i
nie ma zaangażowania.
Stadium
moratorium (tożsamościowego moratorium)
rozważane są różne
możliwości,
decyzja jest jednak
odkładana,
każda kultura wypracowuje
inny wzór moratorium,
to przygotowanie do podjęcia
zadań dorosłości, do wzięcia życie w swoje ręce.
Stadium
osiągniętej tożsamości
jednostka przeszła kryzys i
zaangażowała się w realizację dobrze zdefiniowanego zadania lub
podjęła określone role;
Konieczne było moratorium.
Stadium
tożsamości tymczasowej (zamknięcie)
jednostka nie podjęła
własnych poszukiwań i pozostaje przywiązana do wartości
wywodzących się z okresu dzieciństwa;
doszło do przejęcia
tożsamości, z pominięciem kryzysu, wyznaczonej przez kulturę lub
rodziców;
wybiera się coś, co jest z
jakichś względów wygodne.
NIEBEZPIECZEŃSTWA
Zamęt tożsamościowy (brak
ufności) – odwlekanie.
Tożsamość negatywna –
lepiej być potępionym niż nikim.
PODOKRESY
Wczesna adolescencja – wiek
dorastania (od 11/12 do 15,0/16,0 r.ż.)
Późna adolescencja – wiek
młodzieńczy (od 16/17 do 20/23 r.ż.)
Sensowne wydaje się
potraktowanie tego etapu jako okresu między dzieciństwem a
dorosłością. Jako okresu przejściowego, w którym dziecko pod
względem fizycznym, umysłowym i emocjonalnym zmienia się w
dorosłego człowieka.
RYTUAŁY
Wypchnięcie dziecka z
rodziny.
Tabu nagości.
Rytuały inicjacyjne.
Rozwiązania prawne.
Za
centralne zjawisko tego okresu uważa się POKWITANIE /skok
pokwitaniowy/
Zachodzą
bardzo złożone zmiany hormonalne
Podwzgórze przekazuje
sygnały
przysadce,
która zaczyna wydzielać zwiększone ilości hormonów
gonadotropowych.
Te z kolei stymulują rozwój
gruczołów jąder i jajników,
które zaczynają wydzielać
więcej hormonów – testosteronu
u chłopców
(poziom wzrasta 20 -18 razy) i
u dziewcząt pewnej formy estrogenu,
zwanej estradiolem
(wzrasta 8 - 6 razy).
Skok
pokwitaniowy
U chłopców między 12 a 15
r. ż. przyrost
około 20 cm i 20
kg.
U dziewcząt między 10 a 12
r.ż. , mniej silny
przyrost.
Szybsze dojrzewanie dziewcząt
(średnio – 12;6 do 13;6 r. ż., u 95% wszystkich dziewcząt
pomiędzy 11 a 15 r.ż.).
Pogorszenie koordynacji.
Kształtują się cechy
płciowe.
Konsekwencje
nieterminowego rozwoju płciowego. Kompleks Diany
FAZY
POKWITANIA U DZIEWCZĄT
Faza przedpokwitaniowa
(do 12 r.ż.): rozwój piersi, początek rozwoju owłosienia
łonowego, zmiany proporcji ciała, sylwetka podlotka;
Faza pokwitania właściwa
(do 14 r.ż.): dalszy rozwój piersi, rozwój owłosienia łonowego
i pachowego, wystąpienie miesiączki (może być nieregularna),
sylwetka staje się kobieca, trądzik;
Faza młodzieńcza
(do 16 r.ż.): dalszy rozwój piersi, owłosienie łonowe przybiera
kształt trójkąta, wygląd typowo kobiecy, regularna miesiączka,
subtelnienie rysów twarzy.
FAZY
POKWITANIA U CHŁOPCÓW
Faza przedpokwitaniowa
(do 13 r.ż.): powiększenie jąder, początek rozwoju owłosienia
łonowego, zmiany proporcji ciała, sylwetka wyrostka;
Faza pokwitania właściwa
(do 15 r.ż.): dalszy rozwój narządów płciowych, rozwój
owłosienia łonowego i pachowego, mutacja, zmiany rysów twarzy,
trądzik;
Faza młodzieńcza
(do 17 r.ż.): dalszy rozwój narządów płciowych, głos męski,
owłosienie łonowe przybiera kształt rombu, jabłko Adama,
początki owłosienia na twarzy.
MITY
i PRAWDA
Nieśmiałość, lęk
społeczny
Poczucie samotności
Uczucia wyższe
Przekora młodzieńcza
Dążenie do przygody.
PRAGNIENIE WIELKICH CZYNÓW
Kształtowanie własnego
charakteru
Kryzys autorytetu rodziców
MITY
i PRAWDA
Rośnie rola młodzieżowych
grup odniesienia
Rozwój światopoglądu
(faza poszukiwania wzorca idealnego, faza koncepcji doskonałej
rzeczywistości, faza realizmu)
NIHILIZM
CYNIZM
WYBUCH RELIGIJNOŚCI
ŚCIEŻKA
DO UZALEŻNIEŃ
motywy ucieczkowe
i motywy poszukiwania
BUNT
MŁODZIEŃCZY
Bunt egoistyczny
Bunt altruistyczny
Bunt wewnętrzny
Bunt zewnętrzny
Bunt destrukcyjny
Bunt twórczy
10
ZASAD wg IRENY OBUCHOWSKIEJ
Zasada akceptacji
Zasada wiarygodności
Zasada poszanowania
intymności
Zasada równych zobowiązań
Zasada stabilności
Zasada próśb
Zasada konsekwencji
Zasada otwartości na
informację
Zasada humoru.
Zasada współdecydowania
Przygotowano na podstawie:
Bee, H. (2004). Psychologia
rozwoju człowieka.
Poznań: Wyd. Zysk i S-ka
Brzezińska, A. (2002). Społeczna
psychologia rozwoju. Warszawa: Scholar.
Brzezińska, A. (red.) (2005).
Psychologiczne portrety człowieka.
Gdańsk: Gdańskie Wyd. Psychologiczne.
Harwas-Napierała,
B., Trempała
J. (red.). (2000, 2004). Psychologia rozwoju człowieka.
Charakterystyka okresów życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Harwas-Napierała,
B., Trempała
J. (red.). (2002, 2004). Psychologia rozwoju człowieka.
Rozwój funkcji psychicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Obuchowska, I. (1983). Okres
dorastania. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Przetacznik-Gierowska M.,
Tyszkowa M. (1996, 2004). Psychologia rozwoju człowieka.
Zagadnienia ogólne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Okres niemowlęcy i poniemowlęcyOkres dojrzałościSzkol Okres Pracodawcy 07 Koszty wypadkówOkres pooperacyjnySzkol Okres biura całość1Szkol Okres pracodawców 3 środki ochronyWykład 2 okres prenatalnyBiologiczny rozwój niemowlęcia i okres poniemowlęcyOkres zarodkowy i płodowyII okres w zzo2 Okres rozbicia dzielnicowego i jednoczenia Polski (1139 1333)Okres panowania Jagiellonów to czas wielkich przemian społecznychOcena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stazu