JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY /anorexia nervosa/ I ŻARŁOCZNOŚC /bulimia/

1. anoerxia nervosa

= z. psychosomatyczny cechujący się ↓ masy ciała i innymi następstwami nieprzyjmowania pokarmów

• 90% dotyczy kobiet

• szczyt zachorowania 2 dekada / 50/100tys dziewczyn/

• przyczyna nieznana, podłoże genetyczne, neurobiologiczne, psychologiczne

• czynniki ryzyka zachorowania:

- płeć żeńska

- wiek młodzieńczy

- obciążający wywiad rodzinny / zab odżywiania ,depresja ,zab lękowe/

- nieprawidłowe relacje z rodzicami

- niska samoocena, zab. lękowe

• objawy:

• ↓ masy ciała

• nietolerancja zimna

• sucha skóra, łuszcząca się, meszek / lanugo/ obrzęki

• ukł. krążenia: zawroty głowy, omdlenia wskutek zab. rytmu, bradykardia hipotensja, niewydolność serca

• ukł. pok: zaparcia, wzdęcia i uczucie pełności po jedzeniu, spowolnienie motoryki jelit

• mięśnie: osłabienie i zanik

• ukł. rozrodczy: brak miesiączki, zmiany zanikowe pochwy, hipoplazja macicy

• ukł. nerw: apatia, osłabienie koncentracji, upośledzenie czynności poznawczych, depresja, drażliwość

• hematologiczne: niedokrwistość normochromiczna, małopłytkowośc, neutropenia z wzgl. limfocytozą

• kostne: bóle wskutek osteopenii i osteoporozy / następstwa niedoboru estrogenów i IGF-1 oraz hipokalcemii i hipoproteinemi/

• ↓ stężeń we krwi: K, Ca, Mg, białka, glukozy, fosforanów

• zab. hormonalne dotyczą czynności podwzgórza i obwodowego metabolizmu hormonów

podwzgórze- niepr. kontrola wydzielania GnRH ( główny wykładnik kliniczny to brak miesiączki, dowody pośrednie zab.rytmu wydzielania LH i jego ↓, u mężczyzn stężenie gonadotropin i testosteronu też spada), GHRH,CRH i somatostatyny ; ↑ GH przy małym IGF-1

zab. obwodowego metabolizmu hormonów

- z. niskiej trijodotyroniny z ↓ T3

- ↑ kortyzolu i ↓ wydalania 17-hydroksykortykosteroidów

• rozpoznanie:

1. dążenie do utrzymania masy ciała na dolnej granicy lub poniżej masy należnej/<85%mn/

2. silny lęk przed przyrostem masy ciała lub otyłością nawet przy niedowadze

3. zaburzenie postrzegania własnej masy ciała i sylwetki, jego wpływ na samoocenę lub zaprzeczanie niebezpieczeństwu wynikającemu z małej masy ciała

4. o kobiet po pokwitaniu niewystąpienie trzech kolejnych cykli

szczególne typy:

- restrykcyjny

- żarłoczność i prowokowanie utraty masy ciała

• leczenie

- psychoterapia

- leczenie żywieniowe

- leczenie farmakologiczne / tow. zab. psychicznych lub indukcja miesiączkowania/

- hospitalizacje ze wskazań internistycznych lub psychiatrycznych w ostrej fazie choroby

2. bulimia

= z. psychosomatyczny cechujący się regularnymi epizodami niekontrolowanego spożywania dużych ilości pokarmów oraz stosowaniem ekstremalnych metod zwalczania skutków obżarstwa

• 90% dotyczy kobiet, 29/100tys dziewczyn

• czynniki ryzyka j.w + nadużywanie alkoholu narkotyków

• w wywiadzie po epizodach obżarstwa następuje prowokowanie wymiotów, stos. środków przeczyszczających lub moczopędnych, głodzenie się, nadmierny wysiłek fizyczny

• objawy /następstwa prowokowanych zachowań/:

• odwodnienie

• zab. elektrolitowe: ↓ K,Cl i zasadowica metaboliczna wskutek wymiotów;

↓ Mg i fosforanów wskutek nadużywania środków

przeczyszczających

• zab. rytmu serca i osłabienie mięsni

• uszkodzenie szkliwa zębów / wymioty/

• pow. ślinianek /wymioty/

• nadżerki błony śluzowej i zab motoryki przełyku oraz żołądka /wymioty/

zab. motoryki okrężnicy / biegunki/

• rozpoznanie

A - nawracające epizody żarłoczności cechujące się zjadaniem w określonym czasie nadmiernej ilości pokarmu i uczuciem braku kontroli / niemożnośc zaprzestania jedzenia/

B - nawracające niewłaściwe zachowania kompensujące - prowokowanie wymiotów,leki przeczyszczające itp./ j.w/

C - A i B ≥ 2 razy w tyg. przez 3 miesiące

D - nadmierny wpływ postrzegania własnej sylwetki na samoocenę

E - zab nie występuje wyłącznie podczas epizodów jadłowstrętu psychicznego

szczególne typy

- z wymiotami i biegunkami

- bez wymiotów i biegunek

• leczenie

leki p/depresyjne w ostrej fazie choroby

KWASHIORKOR

= stan chorobowy uwarunkowany niedoborem energetycznym i białkowym

• wystepuje głównie w krajach trzeciego świata

• niedostateczna podaż aminokwasów egzogennych→↓ syntezy białka oraz powstanie wtórnych zaburzeń przemiany tłuszczowej, węglowodanowej i wodno-elektrolitowej

• jest przyczyną: zahamowania wzrostu u dzieci, hipotensji, upośledzenia czynności narządów j. brzusznej, ukł. krwion / niedokrwistość, limfopenia/, ukł. odpornościowego i wewnątrzwydzielniczego /brak miesiączki/

• obraz kliniczny:

- osłabienie

- apatia

- brak łaknienia

- u dorosłych oprócz zaników tk. mięśniowej zaniki tk. podskórnej

- obrzęki

- łuszczące się wykwity na skórze / przebarwienia

- łatwo wypadające włosy

- zmiany zapalne kącików ust, śluzówek j. ustnej

- powiększenie ślinianek przyusznych i podjęzyk.

- wzdęta j. brzuszna

- często cechy hipogonadyzmu

- ↓ K,Na,albuminy, Fe, niedokrwistość

• nieleczony prowadzi do zgonu z powodu zakażeń, zab. wodno-elektrol. oraz kwasicy metabolicznej

• różnicowanie: utrata białka przez nerki,przew. pok., wrodzone upośl. przemiany węglowodanowej i tłuszczowej

• leczenie:- powolne wyrównywanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych

- intensywne zwalczanie istniejących zakażeń

- dieta ze stopniowo zwiększającą się ilością białka

- preparaty wielowitaminowe

- powolne ilościowe i jakościowe rozszerzanie diety

OTYŁOŚC PROSTA

=choroba przewlekła charakteryzująca się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej ( > 15% m.c. dorosłego mężczyzny i >25% m.c. dorosłej kobiety) i BMI ≥30 , w konsekwencji pogorszenie jakości życia, niepełnosprawności ↑ ryzyka przedwczesnego zgonu

• otyłość prosta ( pokarmowa) jest spowodowana nadmierną podażą pokarmów w stosunku do wydatku energetycznego

• w Polsce 19% osób

• patogeneza:

• cz. dziedziczne 20-70%,wielogenowe

• cz. nabyte - złe nawyki żywieniowe

- ↓ aktywność fizyczna

- stres i zab. emocjonalne

- cz. kulturowe

- leki ( octan medroksyprogesteronu,

glikokortykosteroidy, l. przeciwdepresyjne,

neuroleptyki, niektóre l.hipotensyjne - B-blokery,

insulina,poch.sulfonylomocznika

- uszkodzenie podwzgórza

• powikłania: - insulinoopornośc i cukrzyca typu 2 (trzewna tk. tł)

- powikłania sercowo-naczyniowe (nadciśnienie, ch. wieńcowa,

niewydolność serca)

Adipocyty→leptyna→skurcz nacz.,odkładanie wapnia w nacz., aktywuje

ukł. adrenergiczny

- glomerulopatia (ogniskowe, segmentalne, stwardnienie nerek)

czyn. hormonalne i zapalne

- zab. hormonalne i nowotwory

W otyłości trzewnej czynnościowy hiperestrogenizm powoduje ↑

uwalniania LH→↑ syntezę androgenów jajnikowych, które ulegają

konwersji do estrogenów i zamykają błędne koło sprzężenia zwrotnego.

Towarzysząca otyłości hiperinsulinomia zwiększa aktywność enzymów

jajnika i potęguje wydzielanie androgenów jajnikowych.

↑ wydz. andr. nadnerczowych w wyniku pobudzenia ukł.podwzgórze-

przysadka- nadnercza. uzupełniają zab. hormonalne składające się na

obraz z.czynnościowego hiperandrogenizmu jajnikowego, który

manifestuje się nadmiernym owłosieniem i zahamowaniem owulacji.

Progesteron nie może zrównoważyć niekorzystnego wpływu tkankowego

Estrogenów, co sprzyja roz. now. estrogenozależnych.

/sutka,endometrium/

• rozpoznanie:

• BMI≥30

I st - 30-34,9

II st - 35-39,9

III st >40

• -trzewna -wskaźnik WHR >0,8 u kobiet i >1,0 u mężczyzn

- obwód talii≥80 u kobiet i ≥94 u mężczyzn

-udowo - pośladkowa

• objawy chorób towarzyszących:

- nadciśnienie i ch. nied. serca

- cukrzyca typu 2

- ch. zwyrodnieniowa stawów kolanowych, biodrowych kręgosłupa związana z przeciążeniem

- żylna ch. zakrzepowo-zatorowa

- obturacyjny bezdech senny i z. hipowentylacji spowodowanej otyłością

- kamica pęchęrzyka żółciowego

- zab. miesiączkowania i hirsutyzm u kobiet

- ginekomastia i zab. libido u mężczyzn

- dna moczanowa

- now. j. grubego,pęcherzyka żółciowego i hormonozależne

- niewydolność nerek

• z badań pomocniczych należy wykonać badania w kierunku czynników ryzyka chorób sercowo - naczyniowych.

• różnicowanie: z zab. hormonalnymi, dziedzicznymi z. z otyłością/ Prasera i Willego/

• leczenie: z nadwagą i 1≥powikłaniem otyłości

z otyłością

Niefarmakologiczne:

- dietetyczne

- wysiłek fizyczny

- psychoterapia / modyfikacja zachowań/

Farmakologiczne:

otyłość lub nawdaga z BMI>27 i 1> ch. związaną z otyłością jeśli zawiodło lecz. niefarmakologiczne / sibutramina/

Operacyjne:

otyłość III st.albo II i >1 ch. zw. z otyłością

ZESPÓŁ METABOLICZNY

Zespół metaboliczny to występowanie:

1. otyłości brzusznej ( Europejczycy-obwód talii- kobiety ≥80 cm, mężczyźni ≥ 94 cm)

oraz 2 z 4 czynników:

2. ↑ stężenie trójglicerydów >1,7 mmol/l (150 mg/dl) lub leczenie hipertriglicerydemii

3. ↓ stężenia HDL-C < 1,0 mmol/l(40 mg/dl) u mężczyzn i <1,3 mmol/l (50mg/dl) u kobiet lub leczenie tego zaburzenia

4. podwyższone ciśnienie tętnicze skurczowe≥130 lub rozkurczowe≥85 lub leczenie rozpoznanego wcześniej nadciśnienia tętniczego

5. ↑ stężenie glukozy w osoczu na czczo≥ 5,6 mmol/l (100mg/dl) lub rozpoznana wcześniej cukrzyca typu 2

- w populacji polskiej ok. 20% i ↑ z wiekiem

- składowe zespołu są istotnymi czynnikami ryzyka miażdżycy

- nieleczony prowadzi do wystąpienia jawnej cukrzycy typu 2 i przedwczesnego rozwoju miażdżycy i jej powikłań

- leczenie:

• zmiana stylu życia (dieta, ↓ masy ciała,↑ aktywności fizycznej)

• leczenie poszczególnych składowych zespołu

• farmakologiczne ↑ wrażliwości na insulinę (u chorych na cukrzycę)

- podstawę i najbardziej skuteczną terapię stanowi lecz. niefarmakologiczne

---