1. Czynniki wpływające na zaangażowanie poszczególnych krajów na wymianę.

Czynniki naturalne:

- wielkość kraju

- położenie geograficzne

- klimat

-zasoby naturalne

- zasoby ludzkie

Czynniki społeczno-0gospodarcze:

- system społeczno-polityczny

- poziom rozwoju

-struktura gospodarki

-polityka handlu zagranicznego

- zasoby kapitałowe

-nowoczesność gospodarki

1. Stopień oddziałowywania handlu na gospodarkę barodową zależy od:

1. Zaangażowanie kraju w międzynarodowy podział pracy

2. Udział handlu w tworzeniu i podziale DN

3. Roli jaką pełni handel zagraniczny w gospodarce

-pasywna – eksport ma dostarczyć jedynie dewiz, którymi płaci się za import

- aktywna - eksport dostarcza dewiz do zapłaty za import ale oddziałuje również na gospodarkę, powodując jej dostosowanie do rynku światowego.

3. Mierniki wpływu handlu zagranicznego na gospodarkę narodową kraju

1) stopa exportu/ importu

Ex/Y Im/Y

Wskazują na udział handle zagranicznego w tworzeniu DN )stopa exportu= i podziale DN )stopa importu)

2) krańcowa stopa exportu/ importu

delta ex/deltaY deltaIm/deltaY

określa jak zmieni się Im/Ex przy zmianie DN o jednostkę

1. Dochodowa elastyczność exportu/importu

(deltaEx/Ex): (deltaY/Y) (deltaIm/Im): (deltaY/Y)

Relatywnie zmiany Im/Ex w stosunku do relatywnych zmnian DN

1. Dochód narodowy wytworzony – produkcja globalna danego kraju

2. DN do podziału – to co pozostaje do dyspozycji społeczeństwa

Gospodarka zamknięta Y=I+k+g

DN wytworzony=DN podzielony

Y=dn, I=inwestycje, K=konsumpcja, G=wydatki

Gospodarka otwarta

Y=I+K+G+Ex-Im

DN wytworzony nie jest równy DN podzielonemu no chyba, że import jest równby exportowi.

1. Coś tam inwestycji

Gospodarka zamknięta Y=I+K, I=Y-K

Gospodarka otwarta Y=I+K+Ex-Im, I=Y-K-Ex+Im

Poziom inwestycji zależy od akumujacji oraz salda bilansu handlowego

Nadwyżka importu zwiększa możliwości inwestycyjne

1. Handel zagraniczny a wzrost gospodarczy

(deltaY/Y)=(deltaY/I)*(I/Y)

Delta Y/I- średnia efektywność inwestycji

(I/Y)=(O/Y)+(Im/Y)-(Ex/y)

(deltaY/Y)=(deltaY/I)*(O/Y+Im/Y=Ex/Y)

Wzrost ekstensywny- stopa wzrostu gospodarczego rośnie pod wpływem zwiększenia wielkości inwestycji deltaY/I

Wzrost intensywny- stopa wzrostu gospodarczego rośnie pod wpływem zwiększenia efwktywności inwestycji. I/Y

1. Wpływ exportu na gospodarki

Zwiększa DN wytworzony wzrost zatrudnienia wzrost dochodów ludności wzrost popytu wzrost cenwobec zwiększonego popytu presja inflacyjna

1. Wpływ importu na gospodarkę

Spadek DN spadek zatrudnienia spadek dochodów ludności spadek popytu spadek cen obec zmniejszonego popytu presja deflacyjna

1. Czynniki strukturalne określające wielkość importu

1. Popyt na import

- wielkość, struktura gospodarki

- tempo i kierunki rozwoju

-postęp techniczny

- rozmiary i struktura popytu krajowefo

- relacje cen towarów zagranicznych i krajowych

2) Zdoiność importowa- możliwości płatnicze

- wielkość wpływów z exportu

- wielkość rezerw

- Możliwość zadłużania się

-relacje cen

1. Import nie wpływa na gospodarkę w sposób jednoznaczny. Zależy to od jego rodzaju:

1. Import komplementarny

- podstawa rozwoju gospodarczego i normalnego funkcjopnowania gospodarki

2) Import konkurencyjny

- - hamuje popyt na produkty krajowe

- może być korzystny gdy podaż jest niedostateczna

-przeciwdziała wzrostowi cen popez zwiększenie konkurencji

1. Współczynnik importochłonności kapitałowej inwestycji

(Delta Imi/Imi) : (delta I/I) stopień uzależnienia inwestycyjnych od importowanych dóbra kapitałowych

Surowcochłonność importowa produkcji

(delta Ims/ Ims): ( delta Xp/Xp) Stopień uzależnienia produkcji danego kraju od

importowanych surowców.

1. Mnożnik- współczynnik określający rozmiary całkowitego wpływu jaki zmiana jednej wielkości ekonomicznej wywiera na drugą wielkość, której ta pierwsza jest składnikiem.

Rodzaje impulsów pobudzających śnieżnik inwestycyjny:

- inwestycje autonomiczne

- wzrost wydatków budżetowych

-wzrost exportu

Mnożnik inwestycyjny mówi o ile zmieni się DN pod wpływem początkowego impulsu

1. Mnożnik inwestycyjny w gospodarce zamkniętej k=delta Y/ Ia, k= 1 : (1-deltaK/deltaY), delta Y = K * Ia, delta Y= K* delta G, delta Y= k * delta Ex

Może przybierać wartości delta K/deltaY=0 <-> k=1 cały dochód przeznaczony na oszczędności

deltaK/deltaY=1 <-> k=nieskończoność – brak oszczędności

k= 1: (1-(deltak/delta Y – delta Im/delta Y) – w gospodarce otwartej

1. Warunki działania mnoż nika

- wolne moce wytwórcze

- elastyczna podaż reagują ca na zmiany popytu

- stabilne ceny

- mechanizm rynkowy

Czynniki hamujące działania mnożnika

- koncentracja produkcji (monopolizacja rynku)

- nadmierny interwencjonizm państwa

1. INTERNACJONALIZACJA (UMIĘDZYNARODOWIENIE) PRZEDSIĘBIORSTW

PROCES INTERNACJONALIZACJI:

1. UŚWIADOMIENIE MOŻLIWOŚCI MIĘDZYNARODOWYCH WPŁYWÓW

2. DOSTOSOWANIE SIĘ DO OTOCZENIA

3. ROZWÓJ MIĘDZYNARODOWY, TJ. TWORZENIE LUB PRZEKSZTAŁCANIE OBIEKTÓW

Przedsiębiorstwo krajowe musi wyjść na inne rynki.

MOTYWY INTEWRNAC JONALIZACJI:

RYNKOWE- OTWARCIE NOWYCH RYNKÓW, UTRZYMANIE SIĘ NA DOTYCHCZASOWYCH.

WAŻNE, GDY:

1. STAGNACJA NA RYNKU KRAJOWYM

2. ISTNIEJĄ NIE WYKORZYSTANE MOCE PRODUKCYJNE

3. OBSERWOWANY JEST DYNAMICZNY ROZWÓJ WYNKÓW ZAGRANICZNYCH

4. ZOSTAJĄ WPROWADZONE BARIERY DLA IMPORTU NA DOTYCHCZASOWYCH RYNKACH PRZEDSIĘBIORSTWACH

5. POWSTAJĄ UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE O CHARAKTERZE WSPÓLNEGO RYNKU

KOSZTOWE

1. TAŃSZA SIŁA ROBOCZA

2. TAŃSZE SUROWCE

3. TAŃSZE KREDYTY

4. WYELIMINOWANIE KOSZTÓW TRANSPORTU

ZAOPATRZENIOWE

1. DLA ZAPEWNIENIA STAŁEGO ZAOPATRZENIA

2. GDY BRAK WŁASNYCH SUROWCÓW -> CZYNNIK KLUCZOWY (NP. Japonia)

3. WYELIMINOWANIE TZW. BRUDNYCH PRZEMYSŁÓW (

POLITYCZNE

1. POLITYKA WSPIERANIA EXPORTU (SUBWENCJE EXPORTOWE)

2. POLITYKA OGRANICZONEGO DOSTĘPU DO RYNKU DOCELOWEGO

FORMY INTERNACJONALIZACJI PRZEDSIĘBIORSTWA

1. FUNKCJONALNE, TJ. NIE WYMAGAJĄCE KAPITAŁOWEGO ZAANGAŻOWANIA ZA GRANICĄ

- EXPORT POŚREDNI

- EXPORT BEZPOŚREDNI

-IMPORT BEZPOŚREDNI

- HANDEL WYMIENNY

-PRZEKAZANIE LICENCJI

- FRANCHISING

- LEASING

- CLEARING

- OBRÓT USZLACHETNIAJĄCY

1. INSTYTUCJONALNE, TJ. WYMAGAJĄCE KAPITAŁOWEGO ZAANGAŻOWANIA ZA GRANICĄ:

- BUDOWA ZAKŁADU POD KLUCZ

-FILIA HANDLOWA

- ZAKŁAD MONTAŻOWY

- ZAKŁAD PRODUKCYJNY

-ODDZIAŁ

-SPÓŁKA CÓRKA

-JOINT VENTURE

BARTER- WYMIANA TOWAR ZA TOWAR

CLEARING – KRAJE WYMIENIAJĄ TOWARY BEZ PRZEKAZYWANIA DEWIZ, TRANSAKCJE SĄ NOTOWANE NA KONTACH CLEARINGOWYCH, W PRZYPADKU ICH NIEZBILANSOWANIA W DANYM OKRESIE ROZLICZENIOWYM, RÓŻNICA JEST ROZLICZANA W FORMIE DEWIZOWEJ

OBRÓT USZLACHETNIAJĄCY – ZLECENIODAWCA PRZEKAZUJE MATERIAŁ, WZÓR, W OPARCIU O KTÓRE ZLECENIOBIORCA WYKONUJE PRODUKT, OPATRUJE GO ZNAKIEM FIRMOWYM ZLECENIODAWCY I PRZEKAZUJE GO ZLECENIODAWCY; ZLECENIOBIORCA PTRZYMUJE ZAPŁATĘ ZA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ.

LEASING- LEASINGODAWCA PRZEKAZUJE ODPŁATNIE ZGODĘ NA WYKORZYSTANIE POPRZEZ LEASINGOBIORCĘ ŚRODKA TRWAŁEGO W OKREŚLONYM CZASI; LEASINGOBIORCA UISZCZA OPŁATĘ LEASINGOWĄ W ZAMIAN ZA MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA ŚRODKA TRWAŁEGO W OKRSIE NA JAKI UMOWA LEASINGU ZOSTAŁA ZAWARTA. ŚRODEK TRWAŁY WRACA DO LEASINGODAWCY, CHYBA, ŻEZOSTANIE ZAWARTA ODRĘBNA TRANSAKCJA KUPNA-SPRZEDAŻY.

LICENCJA – LICENCJONODAWCA PRZEKAZUJE ODPŁATNIE PRAWO DO WYKORZYSTANIA WYNALAZKU (OPATENTOWANEGO LUB KNOW-HOW) LICENCJONOBIORCY; LICENCJONOBIORCA MA JEDYNIE MOŻLIWOŚĆĆ WYKORZYSTANIA WYNALAZKU, ALE NADAL WŁAŚCICIELEM WYNALAZKU JEST LICENCJODAWCA.

FRANCHISING – DAWCA FRANCHISINGU PRZEKAZUJE ODPŁATNIE BIORCY FRANCHISINGU PRAWO DO WYKORZYSTANIA PROGRAMU SPRZEDAŻY, ROZWIĄZAŃ W ZAKRESIE PROMOCJI DANEGO PRODUKTU; BIORCA FRANCHISINGU MUSI DBAĆ O UTRZYMANIE DZIAŁALNOŚCI PROWADZONEJ W RAMACH TEJ UMOWY NA OKREŚLONYM POZIOMIE, MUSI SIĘ ZGODZIĆ NA PRZEPROWADZENIE EWENTUALNEJ KONTROLI PRZEZ DAWCĘ (NP. SHELL, MCDONALD’S)

O intensywności internacjonalizacji przedsiębiorstwa decydują:

1. Liczba obsługiwanych rynków zgranicznych

2. Udział wartości księgowej majątku za granicą w całym majątku przedsiębiorstwa

3. Udział obrotów zagranicznych w całkowitych obrotach przedsiębiorstwa

4. Udział zysków zagranicznych w globalnym zysku przedsiębiorstwa

5. Rozmiary zagranicznych inwestycji bezpośrednich

6. Udziały w rynkach zagranicznych

7. Udział zatrudnienia zagranicznego w całkowitym zatrudnieniu przedsiębiorstwa

Strategie internacjonalizacji przedsiębiorstwa

Według J. Rymerczyka:

- strategia etnocentryczna – większoiść decyzji podejmowana w kraju macierzystym

- strategia policentryczna – obsługa wielu rynków z uwzględnieniem ich zróżnicowania i specyfiki; wiele decyzji podejmują samodzielnie zagraniczne filie

- strategia globalna – traktowanie rynku światowego jako rynku homogenicznego

- regiocentryczna – szczególe traktowanie wybranego rynku regionalnego, np. UE

- dualna – próba pogodzenia strategii globalnej i policentrycznej

Strategie internacjonalizacji przedsiębiorstwa:

Według H.J.Ansoffa

- strategia obronna – firma oferuje te same produkty na te same rynki co do tej pory

- strategia rozwoju rynków – firma wchodzi z niezmienioną ofertą towarową i/lub usługową na nowe Ryni

- strategia rozwoju produktu – przedsiębiorstwo oferuje zmieniony produkt na dotychczasowych rynkach

- strategia dywersyfikacji – przedsiębiorstwo wchodzi na nowe rynki z nowymi produktami

\

MIĘDZYNARODOWY TRANSFER KAPITAŁU

Definicja (szerokie ujęcie) międzynarodowy transfer kapitału to wszelki odnotowany w bilansie ruch kapitału przez granicę

Definicja (wąskie ujęcie) wywóz kapitału to wywóz wartości w celu uzyskania wartości dodatkowej

W wąskim ujęciu nie uwzględnia się np. Przepływu kapitału związanego z akcjami humanitarnymi czy reparacjami wojennymi

Przyczyny:

-Różnice w stopach zysku

-Stagnacja na rynku wewnętrznym, ożywienie w innych krajach

-Brak możliwości pełnego wykorzystania tego czynnika w kraju

-Chęć dywersyfikacji ryzyka

-Chęć podporządkowania sobie przedsiębiorstw zagranicznych

-Chęć uzyskania wpływów politycznych

-Chęć uzyskania łatwiejszego dostępu do surowców

-Chęć ominięcia barier handlowych

CHARAKTER OBROTÓW KAPITAŁOWYCH

-Wywóz kapitału nie jest od razu rekompensowany importem dóbr i usług

-Korzyści są odłożone w czasie

-Export kapitału nie powoduje przeniesienia prawa jego własności

Klasyfikacja ze względu na okres czasu:

- kapitał krótkoterminowy- do 1 roku

- kapitał średnioterminowy – 1 do 5 lat

- długoterminowy- -do 5 lat

Klasyfikacja ze względu na podmiot realizujący:

-kapitał prywatny

-kapitał publiczny

- kapitał organizacji międzynarodowych

Międzynarodowy transfer kapitału-FORMY:

-FORMA POŻYCZKOWA- zagraniczne kredyty, pożyczki, obligacje

-FORMA PRODUKCYJNA –

-pośrednio produkcyjny- inwestycje portfelowe (zakup akcji, udziałów zagranicznych przedsiębiorstw w ilości nie umożliwiającej przejęcia kontroli nad tymi przedsiębiorstwami)

-bezpośrednio produkcyjna- zagraniczne inwestycje bezpośrednia

ZAGRANICZNE INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE – TYPY:

1. Greenfield investment – budowa od podstaw nowego przedsiębiorstwa za granicą

2. Brownfield investment – wykup istniejącego przedsiębiorstwa lub wykup kontrolnego pakietu akcji zagranicznego przedsiębiorstwa

BIZ o charakterze horyzontalnym i wertykalnym

Horyzontalne BIZ – przeniesienie całego procesu produkcji z kraju macierzystego do kraju przyjmującego kapitał

Wertykalne BIZ – fragmentaryzacja procesów produkcyjnych (różne etapy produkcji realizowane w różnych krajach, w innych lub tylko w kraju macierzystym – produkt finalny)

Skutki wywozu kapitału

Wywóz kapitału mniejsza podaż kapitału cena kapitału rośnie koszty inwestycji rosną ograniczenie tempa wzrostu gospodarczego

ale z drugiej strony

Eksport kapitału pobudza export towarów i usług czyli pobudza wzrost gospodarczy

Skutki napływu kapitału

Import kapitału większa podaż kapitału cena kapitału maleje koszty inwestycji maleją rośnie tempo wzrostu gospodarczego

Ale z drugiej strony

Import kapitału pobudza import towarów co stanowi swoiste zagrożenie dla krajowych producentów

O EFEKCIE EXPORTU KAPITAŁU DECYDUJĄ:

1. RODZAJ PRODUKOWANYCH ZA GRANICĄ TOWARÓW LUB USŁUG (FAKT CZY TOWARY TE SĄ KONKURENCYJNE CZY KOMPLEMENTARNE W STOSUNKU DO PRODUKCJI WEWNĘTRZNEJ)

2. SPOSÓB ROZPORZĄDZANIA ZYSKAMI (FAKT CZY POWRACAJĄ ONE DO KRAJU POCHODZENIA KAPITAŁU)

SKUTKI TRANSFERU KAPITAŁU:

Wady:

1. Pogorszenie bilansu płatniczego w krótki czasie

2. Utrata potencjalnych miejsc pracy (o ile kapitał ten mógłby być zastosowany w kraju)

3. W długim czasie produkcja przedsiębiorstwa zagranicznego może zastępować produkcję wewnętrzną (wzrost importu i zmniejszenie liczby miejsc pracy)

Zalety:

1. Poprawa bilansu płatniczego w dłuższym czasie (napływ kapitału w postaci odsetek lub przychodów z akcji lub zysku)

2. Wzrost zatrudnienia jeśli wymagany jesty export komponentów do zagranicznej filii

3. Wzrost exportu maszyn, urządzeń oraz surowców i półproduktów w fazie początkującej

4. Zdobycie nowych rynków zbytu i przezwyciężenie bariery niedostatecznego popytu

SKUTKI TRANSFERU KAPITAŁU DLA KRAJU-IMPORTERA

Kraje rozwinięte

Zalety:

1. Napływ technologii zwiększający zasób wiedzy

2. Zwiększenie fu duszy inwestycji w regionach słabiej rozwiniętych

3. Osłabienie monopolu jednego lub kilku przedsiębiorstw dominujących w kraju

Wady:

1. Obawa przed zdominowaniem przez obcy kapitał gospodarki kraju

2. Nieuwzględnianie interesów danego kraju przez obce przedsiębiorstwa

SKUTKI TRANSFERU KAPITAŁU DLA KRAJU-IMPORTERA

Kraje rozwinięte

Zalety:

1. Zwiększenie funduszu inwestycji

2. Zwiększenie zatrudnienia i produkcji

3. Poprawa bilansu płatniczego w krótkim (dopływ kapitału) i długim czasie (wzrost exportu)

4. Napływ technologii podwyższający poziom wiedzy

Wady:

1. Oferowanie produktów o niskiej użyteczności (papierosy)

2. Nieuwzględnianie interesów danego kraju przez obce przedsiębiorstwa

3. Możliwość politycznego zdominowania kraju

4. Możliwość pogorszenia bilansu płatniczego w długim okresie (odpływ zysków i odsetek)

5. Niebezpieczeństwo zadłużenia

6. Uzależnienie od importowanych technologii, produktów

CZYNNIKI ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ GOSPODARKI (UJĘCIE TEORETYCZNE)

1. Położenie geograficzne

2. Zasoby pracy (dostępność, kwalifikacje, koszty, wydajność pracy)

3. Chłonność rynku

4. Infrastruktura transportowa

5. Infrastruktura telekomunikacyjna

6. Infrastruktura gospodarcza

7. Infrastruktura społeczna

8. System podatkowy

9. Stabilny system polityczny i prawny

10. Poziom rozwoju gospodarczego

11. Stan środowiska naturalnego

12. Poziom bezpieczeństwa powszechnego

13. Aktywność wobec inwestorów zagranicznych

14. System edukacji (na poziomie średnim i wyższym oraz kształcenie ustawiczne)

15. Sfera badań i rozwoju

Import 2008

Niemcy 818,5, Francja 479,6, GB 429,4

Export 2008

Niemcy 993,9, Francja 411,7, Niderlandy 430,4

Które kraje mają dodatnie saldo w handlu zagranicznym

Belgia, Dania, Finlandia Irlandia, Niderlandy, Niemcy republika czeska, Szwecja

Które mają ujemne

Austria, Bułgaria, Cypr, Estonia Francja, Grecja, Hiszpania, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Węgry, wielka Brytania, Włochy

Export - import

Siła grawitacyjna UE dla Polski 64,2 im, ex 78,9

Największa siła im Republika Czeska 80,1

Najmniejsza siła im Niderlandy 50,1

Największa ex Luksemburg 88,6

Najmniejsza ex Finlandia 56,8

Największy ex i im per capita i polska

Polska ex 4 tys. Euro, im. 3 tys im

Luksemburg ex 44 tys euro, im 36 euro