Wykład1

T: Produkcja roślinna w kraju i na świecie

WHO szacuje że około 30% prawidłowo się odżywia, 71% zbóż w Polsce 1.Pojęcia:

a) produktywność- to intensywność z jaką rośliny gromadzą energię w postaci substancji organicznej

b) produkcyjność- całkowita ilość biomasy wyprodukowana przez rośliny

c) plenność- to zdolność do wytworzenia plonu (biomasy użytecznej)

d) bierność plonowania- zdolność do powtarzania plonu w różnych latach i w różnych warunkach

e) ubytki i straty- ubytki- straty naturalne, związane z procesami fizjologicznymi

straty- przez choroby, szkodniki, kradzieże, nie związane z naturalnymi

f) prawo minimum- Liebiga (to co w chemii)

T: znaczenie gospodarcze roślin zbożowych

1.Przeznaczenie na pasze :62%, spożycie 22%, materiał siewny 7%, straty 5%, farmaceutyczny-browarniczy 4%. Przeciętny plony w Polsce wynoszą 3,5t.

2. skład chemiczny ziarniaka (przeciętny)

Woda 15%, sucha masa 85%, węglowodany 65%, tłuszcze 2%, białko 13%, włókno 2%, popiół 2%

3. kierunki wykorzystania: piekarnictwo (chleb- żyto), cukiernictwo, browarniczy- jęczmień, pszenica, gorzelnictwo, makarony (wysoka zawartość glutenu), kasze (gryczana, jęczmienna)

4. podział zbóż: właściwe- pszenica ozima jara, żyto ozime, owies rzekome- gryka, sorgo, ber, proso,

5. procentowy udział poszczególnych gatunków zbóż: pszenica 30%, żyto 22%, mieszanki 16,6%, jęczmień 12,5%, pszenżyto 9,5%, owies 6,5%, kukurydza 2,6%

T: budowa morfologiczna zbóż:

1.Budowa ziarniaka

Brudka (włoski)- ściąga wodę aby ziarno napęczniało, zatrzymuje wodą

Taczka(odżywia, ma enzymy, wzrost korzeni

2. budowa zbóż :system korzenia: przybyszowe, zarodkowe tworzą one system korzeniowy wiązkowy

* korzonki zarodkowe charakterystyczne dla poszczególnych zbóż

Jęczmień 5-8%, żyto 4-6%, pszenżyto 3-5%, owies 3-4%, pszenica 4-5%

*system korzeniowy wiązkowy: źdźbło- z węzłów i międzywęźli zakończone kwiatostanem w postaci wiechy lub kłosa. Z węzłów wyrastają liścia. Słabe źdźbło to wyleganie- korzeniowe,źdźbłowe,kłosowe

*warunki sprzyjające wyleganie: błędy rolnika- zbyt gęsty siew, nawozu, zła ochrona

*krzewistość- zdolność do wytwarzania większej ilości pędów, może być produkcyjna (zakończona kłosem) i ogólna (liczba wszystkich źdźbeł)

T: fazy rozwojowe zbóż

a)Etapy podziemne: fizyczny wchłonięcie wody, etap biochemiczny, etap morfologiczny (zaczynają wyrastać korzonki liścia)

b) wschody: szpilkowanie ( filetowo- czerwony, pszenica- bladozielony, pszenżyto- brazowozielony, owies- jasno zielony, jęczmień- błękitno zielony, piórkowanie- wyrasta pierwszy liść właściwy

krzewienia (jesienni i wiosenne, przeważają wiosenne, właściwym okresem jest gdy ma 4-6 liści gdy przechodzi w okres zimowania strzelania w źdźbło- faza intensywnego strzelania w źdźbło

kłoszenia- proces jonizacji proces działania niskich temperatur roślina pobudza się do rozwoju generatywnego, jonizacja i światło 2 czynniki rośliny dnia długiego, najwięcej rośliny dnia krótkiego- proso, pomidor kwitnienia- samopylne i obcopylne, obcopylne to żyto, kukurydza pozostałe zboża to samopylne dojrzewania- (embriogeneza) dojrzałość mleczna 50% to woda, dojrzałość pełna od 20-15% wody, dojrzałość martwa poniżej 15%