Rehabilitacja – wykład 4 24.10.2012

Potrzeby rehabilitacyjne osób starszych

Cechy wyróżniające rehabilitację geriatryczną:

• Holistyczne podejście do wszystkich zdrowotnych i życiowo ważnych problemów starszych

• Konieczność różnicowania ontogenetycznych „zmian starczych” od zwykle kilku równocześnie występujących stanów chorobowych

• Odmienność chorowania ludzi w podeszłym wieku

Potrzeby rehabilitacyjne osób starszych:

• Pogorszenie sprawności ogólnej

• Ograniczenie aktywności fizycznej

• Choroba zwyrodnieniowa stawów obwodowych i kręgosłupa

• Osteoporoza (postmenopauzalna, starcza)

• Choroby internistyczne i neurologiczne – choroby układu krążenia (w tym udary mózgu), cukrzyca, otyłość, choroba Parkinsona

Cele rehabilitacji geriatrycznej

• Podstawowym celem powinno być podtrzymanie i przywrócenie sprawności do wykonywania podstawowych (ADL) a następnie złożonych (IADL) czynności życia codziennego

• Rehabilitacja musi uwzględnić hierarchię potrzeb pacjentów, koncentrując się przede wszystkim na rehabilitacji dotyczącej osiowego problemu(ów) zdrowia, np. Udaru mózgu, zawału serca, zapalenia płuc czy złamania szyjki kości udowej

• Rehabilitacja musi przebiegać wielopłaszczyznowo

Zespół rehabilitacyjny

• Lekarz

• Fizjoterapeuta

• Pielęgniarka

• Pracownik socjalny

• Terapeuta zajęciowy

• Logopeda

Proces komunikowania się z osobą starszą może być utrudniony ze względu na deficyty poznawcze:

• Uwaga – niepodzielna i uzależniona od wzroku – rozmowę należy prowadzić „twarzą w twarz”

• Pamięć – świeża bywa wyraźnie osłabiona, więc porady i zalecenia muszą być powtarzane oraz wyraźnie zapisywane

• Uczenie się – możliwe, ale wymaga więcej powtórzeń

• Myślenie – bardziej konkretne i dosłowne

• Oceny krytyczne wobec siebie – najczęściej są stępione

Trudności leczniczo-rehabilitacyjne osób starszych

• Brak motywacji i gotowości ze strony chorego do współpracy z zespołem terapeutycznym

• Niskiego stopnie realizacji zaleceń leczniczych

• Małej skuteczności postępowanie niefarmakologiczne, któremu na przeszkodzie stoją wieloletnie nawyki (żywieniowe, nieaktywny styl życia, ograniczone możliwości finansowe)

• Tendencja chorych do zalegania w łóżku i niechęć do wysiłku

Wielkie problemy geriatryczne

• Stany wieloprzyczynowe, przewlekłe, trudne do leczenia, powodujące stopniową utratę niezależności

• Prowadzą do obniżenia jakości życia, ograniczenia przestrzeni życiowej, mobilności, ograniczenia kontaktów towarzyskich

• Są zjawiskiem powszechnym, ale lekceważonym

Wielkie problemy geriatryczne!

• Upadki oraz zaburzenia mobilności

• Osteoporoza

• Nietrzymanie moczu i stolca

• Upośledzenie wzroku i słuchu

• Zaburzenia otępienne

• Starcze depresje

Niektóre geriatryczne jednostki i stany chorobowe

• Stany chorobowe związane ze starzeniem – „of aging” – upadki, nietrzymanie zwieraczy, osteoporoza, starcze zespoły otępienne, przerost prostaty

• Schorzenia wykazujące tylko pewne cechy odmienne u starszych – „in aging” – cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia

Usprawnianie lecznicze

• Podstawą usprawniania osób starszych jest ruch

• Ćwiczenia: zwiększanie zakresu ruchów w stawach, zwiększanie siły mięśniowej, zmniejszanie napięcia mięśni, poprawa równowagi i koordynacji, reedukacja chodu, poprawa wydolności ogólnej, nauka samoobsługi

• W zależności od potrzeb ćwiczenia mogą być prowadzone indywidualnie lub grupowo

Fizykoterapia i masaż

• Działanie uzupełniające w stosunku do kinezyterapii

• Zalecane przed kinezyterapią

• Zmniejszenie bólu

• Działanie przeciwzapalne

• Działanie rozluźniające

• Szczególnie dobrze tolerowany jest masaż

Zalecane postacie aktywności fizycznej

• Ćwiczenia wytrzymałościowej (bieg, marsz, pływanie, rower) – trzy razy w tygodniu co najmniej 20 minut

• Ćwiczenia siłowe (podnoszenie ciężarków, ćwiczenia na przyrządach) – dwa razy w tygodniu 20 minut

• Ćwiczenia rozciągające i koordynacyjne – codzienne przez 5-10 minut

Trening siłowy

• Wzrost masy i siły mięśniowej

• Poprawa gibkości, równowagi i koordynacji ruchów

Terapia zajęciowa

• Cel – uzyskanie przez pacjenta samodzielności w wykonywaniu codziennych ćwiczeń

• Dobór techniki zależy od zainteresować pacjenta (rysowanie, malowanie, szycie, szydełkowanie, tkanie, majsterkowanie)

Pomoc psychologiczna

• Pomo w akceptacji problemów związanych ze starzeniem i niepełnosprawnością

• Wytworzenie właściwych postaw wobec choroby i swojej sytuacji życiowej

• Praca z rodziną pacjenta

Zaopatrzenia ortopedyczne

• Kule, laski, podpórki

• Balkoniki

• Wózki

• Odpowiednie obuwie i inne ortezy

• Protezy

• Odpowiednie wyposażenie kuchni i łazienki