kur wszystko

Uwarunkowania motoryczności człowieka czynniki biogeograficzne – klimat, ukształtowanie terenu czynniki społeczno – ekonomiczne – modyfikatory kulturowe (rodzina, społeczeństwo) tryb życia – aktywność fizyczna i umysłowa, wypoczynek, sen

MOTORYKA ( MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA) całość czynności ruchowych człowieka, sfera ruchowej aktywności, wszystko co dotyczy poruszania się człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie.

SPRAWNOŚĆ człowieka to efekt rozwoju poszczególnych zdolności motorycznych. Cechy motoryczne to zdolności charakteryzujące możliwości ruchowe danego osobnika. 3 podstawowe zdolności ruchowe: siła, szybkość, wytrzymałość Wymienia się także: koordynację ruchową, zwinność, zręczność, moc, gibkość, inne formy przejawiania motoryczności.

Uwarunkowania motoryczności człowieka: genetyczne, środowiskowe, morfologiczne. Czynniki modyfikujące motoryczność: 1. Wielkość i kształt ciała w ujęciu trójwymiarowym 2. Proporcje między długościami poszczególnych części i obfitością umięśnienia różnych okolic 3. Stosunki wewnętrzne między komponentami tkankowymi ciała

DETERMINANTY PRZEBIEGU I EFEKTÓW UCZENIA SIĘ MOTORYCZNEGO: właściwości uczącego się, okoliczności i czynniki charakteryzujące sytuację nauczania motorycznego, właściwości nauczającego.

Cechy rozwoju motorycznego – DOJRZAŁOŚĆ OGANIZMU składa się poziomu rozwoju: morfologicznego, fizjologicznego, motorycznego, psychicznego, społecznego. Wspólną cechą procesie ontogenezy osobniczej jest występowania fazy progresywnej, równowagi i regresji. Calość przebiegu poszczególnych faz jest kierowana przez genotyp osobnika i realizowana w konkretnym środowisku.

METODY NAUCZANIA ĆWICZEŃ RUCHOWYCH: - metoda całościowa (syntetyczna) ruch w pełnej formie, wszystkie elementy i charakterystyka ruchu - metoda nauczania częściami (analityczna) odrębne nauczanie elementów z całości nauczanego ruchu - metoda nauczania kombinowana (mieszana)

ZASADY DYDAKTYCZNE W MOTORYCE 1. Zasada świadomej aktywności – nauczający musi systematyczne wdrażać ucznia 2. Zasada systematyczności – odnosi się do treści nauczania ruchu i oznacza planowy i logiczny uporządkowany dobór 3. Zasada poglądowości – bezpośrednie zmysłowe poznanie rzeczy i zjawisk, jako całość (pokaz ćwiczenia, filmu, lustra) 4. Zasada stopniowania trudności (dostępności) – od znanego do nieznanego lub od bliskiego do oddalonego. 5. Zasada trwałości

Uczenie się w motoryce – jest to zamierzone i niezamierzone zdobywanie utrwalanie określonych umiejętności motorycznych przez powtarzanie.

AKCELERACJA – pokoleniowe przyspieszenie rozwoju biologicznego i dojrzewania. Ulegają jej w większym stopniu te cechy, których determinacja genetyczna jest słabsza, a więc glownie przyczyny tego zjawiska leżą w zmianach czynników zewnętrznych. AKCELERACJA U CHŁOPCÓW silniejsza, bardziej dotyczy wysokości ciała niż masy (wydłużenie kończyn , brak zmian długości tułowia) Tendencja do wcześniejszego wyrzynania zębów mlecznych i stałych. AKCELERACJI ulega ROZWÓJ MOTORYCZNY – wcześniejsze siadanie, stanie dzieci, lepsze wyniki testów na sprawność motoryczną. Wolniejsze tempo akceleracji wzrostu wysokości ciała. Mierniki wytrzymałości nie wykazują akceleracji, a nawet mają tendencję przeciwną. Obniżanie wytrzymałości czyli zdolności do wykonywania długotrwałych wysiłków, dotyczy to szczególnie dziewcząt.

ALCELERACJA – WYSOKOŚĆ CIAŁA XIX w. zmiana wysokości ciała +0,3 cm/10 lat XX w. I połowa +0,5/10 lat i II połowa 1-3 cm/ 10 lat

TREND SEKULARNY – tendencja przemian to ciąg zmian fenotypowych zachodzących stopniowo z pokolenia na pokolenia i postępujących w stałym kierunku pomimo możliwych krótkofalowych fluktuacji. Trendy sekularne były i są głównym rezultatem awansu cywilizacyjnego społeczeństw (poprawy poziomu odżywiania i malejącego obciążenia chorobami wieku dziecięcego) Zmiany fenotypowe występują o charakterze adaptabilnym. Na trend sekularny mniejszy wpływ mają czynniki genetyczne i para genetyczne.

KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH Cechy motoryczne – zdolności motoryczne – to nie tylko mechaniczne postrzeganie ruchu ale także wewnętrzne uwarunkowania czyli wewnętrzne właściwości organizmu.

W rehabilitacji oczekiwane są określone efekty głównie w sferze ruchowej, które umożliwiają osobom niepełnosprawnym samodzielne bytowanie. Działania rehabilitacji w sferze np. zabiegów ortopedycznych, neurochirurgicznych zapewniają właściwe podłoże morfologiczne. Podejmowane działania no. Psychoterapeutyczne uzupełniają proces rehabilitacji.

KLASYFIKACJIA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH wg. J.Szopy – zdolności wrodzone i nabyte umiejętności, które łącznie warunkują gotowość organizmu o podejmowania określonych zadań ruchowych

PODSTAWOWE POJĘCIA Cechy motoryczne – właściwości charakteryzujące poziom i zakres aktualnych możliwości ruchowych człowieka Sprawność fizyczna – aktualne możliwości wykonania czynności ruchowych angażujących: siłę,

szybkość, wytrzymałość, gibkość. Sprawność ruchowa – zdolność do wykonywania konkretnych zadań ruchowych. Sprawnym ruchowo można nazwać człowieka który umie wszechstronnie władać własnym ciałem i ma duży zasób podstawowych nawyków ruchowych (lokomocja, skoki, rzuty) Uzdolnienia ruchowe – zespół predyspozycji dzięki którym człowiek może w miarę szybko uczyc się nowych czynności ruchowych (pamięć ruchowa, wyobraźnia ruchowa, koordynacja, ekonomika ruchu, pojętność ruchowa)

SIŁA – zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku mięśniowego. MOC – zdolność do pokonania danego oporu zewnętrznego z możliwie największą prędkością ruchu.

ABSOLUTNA SIŁA MIĘNIOWA – określa maksymalny poziom siły zawodnika, możliwy do rozwinięcia w dowolnym ćwiczeniu. WZGLĘDNA SIŁA MIĘŚNIOWA – wyznaczona jest ilorazem absolutnej siły mięśniowej do masy siała ćwiczącego. Siła izometryczna – poziom siły uzyskany podczas pracy statycznej, skurczów izometrycznych. Siła koncentryczna – poziom siły uzyskany w trakcie pracy typu auksotonicznego kiedy ruch ma charakter dynamiczny pokonujący. Siła ekscentryczna – poziom siły uzyskany w trakcie pracy typy auksotonicznego kiedy ruch ma charakter dynamiczny ustępujący. Siła izokinetyczna(stabilizująca) – siła mięśni równa sile oporu.

METODY KSZTAŁTOWANIA SIŁY – podstawowe pojęcia i etapy kształtowania treningu siłowego: - powtórzenie – pojedyncze wykonanie danego ćwiczenia - seria – kombinacja pewnej liczby powtórzeń danego ćwiczenia

CYKL TRENINGOWY – tak dobrane ćwiczenia pozwalające uzyskać zaplanowany efekt i przygotować organizm do wysiłku, rozłożony jest na tygodnie, miesiące a nawet lata. Liczba treningów zależy od wieku, stanu zdrowi, ilości wolnego czasu. Najczęściej stosuje się trening 2-5 razy w tygodniu. Codzienny trening jest mniej efektywny niż trening co drugi dzień.

ETAPY PRZYGOTOWANIA SIŁOWEGO 1. Ogólnego przygotowania siłowego wszystkich mięśni 2. Ukierunkowane przygotowanie siłowe konkretnych grup mięśniowych do pracy w konkretnych warunkach. 3. Specjalne przygotowanie siłowe mięśni posiadających istotny udział w specjalizacji sportowej.

METODY ROZWIJANIA SIŁY 1. Metoda krótkotrwałych maksymalnych wysiłków polega na maksymalnym obciążeniu i małej liczbie powtórzeń. Praca mięśni nie prowadzi do zmian w układzie krążenia i oddychania, nie wzrasta wytrzymałość. 2. Metoda wielokrotnych wysiłków – ćwiczenia do granic możliwości (w jednej serii, w ostatniej serii, w każdej serii i ilości powtórzeń.) 3. Metoda powtórzeniowa – wielokrotne powtarzanie ćwiczenia o jednakowej intensywności np. trening obwodowy.

TRENING OBWODOWY systematyczne i kolejne ćwiczenia poszczególnych grup mięśniowych po obwodzie koła. - w Sali 8- 12 stacji - wartość obciążeń (hantle, sztanga) stanowi około 50 % aktualnych możliwości - tempo ćwiczeń – duże - czas – do 60 sekund - brak przerwy na odpoczynek (przejście między stacjami 40 s.)

CELE TRENINGU OBWODOWEGO 1. Ogólne kształtowania ciała; trening układu krwionośnego i oddechowego (korzystny wpływ na przemianę materii) 2. Wyznacznikiem pracy jest pomiar przyrostu tętna podczas wysiłku 3. Trening obwodowy kształtuje wytrzymałość w mniejszym stopniu wpływa na wzrost przekroju fizjologicznego mięśnia.

RODZAJE PRACY MIĘŚNIOWEJ koncentryczna – polega na zbliżaniu do sienie przyczepów, skrócenia mięśnia izometryczna – przyczepy są ustalone, długość mięśnia nie zmienia się podczas skurczu. Warunki optymalne ćwiczenia polegającego na przyroście siły i masy mięśniowej: obciążenie 100 %, czas trwania 4-6 sekund. praca ekscentryczna – przyczepy mięśniowe się oddalają, mięsień wydłuża się podczas skurczu.

ELEMENTY TRENINGU SIŁOWEGO - pozycja wyjściowa – zapewniająca prowadzenie zaplanowanego ruchy, wygodę ćwiczącego i stabilizację - odpowiedni sprzęt – kozetki fotele, ławy, ATLAS, UGUL - dobór właściwych obciążeń

TRENING WYTRZYMAŁOŚCIOWO – SIŁOWY - obciążenie nieznaczne, niezmieniające się w jednostce czasu - obciążenie ustala się na 30 powtórzeń - tempo ćwiczenia – wolne - trening wytrzymałościowo-siłowy nie daje przyrostu masy mięśniowej

POMIARY SIŁY MIĘŚNIOWEJ Test Lovetta – nieprecyzyjny, orientacyjny Pomiary precyzyjne: dynamometryczne, próbne podnoszenie ciężarów CM2 – pomiar siły maksymalnej (ciężar, opór) w ramach jednorazowej próby rekord życiowy. CM10 – pomiar siły maksymalnej (ciężar opór) w ramach 10 krotnego powtórzenia metodą prób i błędów.

METODYKA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH: ilość powtórzeń, ilość serii zwykle po 10 powt., częstotliwość ćwiczeń 3-5 razy w tygodniu.

DYNAMICZNE ĆWICZENIA SIŁOWE 1. Metoda McQueena – obciążenie 100 CM10, liczba powt.4sety po 10 razy, przerwa 2 minuty, ilość powtórzeń 3 razy w tygodniu. 2. Metoda de Lorme’a i Watkinsa – obciążenie – 1 set 50% CM10, 2 set 75% CM10, 3 set 100% CM10, liczba powtórzeń 3 sety po 10 razy, częstość ćwiczeń – 4 razy w tygodniu. Określanie wartości CM10 co 1-2 tygodnie.

METODA CIĘŻKOATLETYCZNA – wzrasta siła i tonus mięśniowy - ilość ćwiczeń w treningu 3-5 - ilość serii w ćwiczeniu 6-12 - ilość powtórzeń 1-3 maks.5 - obciążenie % ciężaru maksymalnego 40-100% - czas przerwy 2-4 min. Metoda ciężko atletyczna nie prowadzi do zmian w układzie krążenia i oddechowym.

BODY BUILDING SYSTEM Metoda dużych obciążeń. Przy mniejszych obciążeniach wprowadza się szybsze tempo ćwiczeń. - ilość ćwiczeń w treningu 8-12 - ilość serii w ćwiczeniu 3-5 - ilość powtórzeń 6-12 i więcej - obciążenie % maksymalnego ciężaru 40 – 80 % - czas przerwy 1-3 min.

Metoda skutkuje znacznym przyrostem objętości mięśni oraz wzrostem tonusu. Nie wpływa na wytrzymałość i układ oddechowy.

TRENING STACYJNY polega na większej intensywności ćwiczeń, większym obciążeniu dłuższych przerwach. - il.ćwiczeń w treningu 5-10 - ilość serii w ćwiczeniu 2-4 - ilość powtórzeń 8-12 - obciążenie ciężaru maksymalnego -50-90 % - czas przerwy 1-3 minuty Trening wpływa na zwiększenie przekroju poprzecznego mięśni oraz wzrost siły

Rozwój fiz-całokształt procesów bilog.

zachodzących od chwili poczęcia do śmierci

danego osobnika .Prowadzi do dojrzałości biolog i

zdolności do reprodukcji.

Wzrastanie-to zmiany wielkości el. morfolog.

Ocenia się : -wzrost –tempo wzrastania –rytm wzrastania

Różnicowanie-proces jakościowy, przebudowa

struktury komórek i tkanek.

Dojrzewanie –przebiega równolegle z wrastaniem

i różnicowaniem to doskonalenie budowy i czynności

oraz osiągniecie max sprawności .

Rozwój-przebiega w różnym tempie i rytmie charakteryzuje

go przyspieszenie lub zwolnienie wzrastania

i różne natężenia procesów dojrzewania

Czynniki wpływające na rozwój dziecka:

1)genet. (endogeneza)

a)pora genetyczna(srodowisko matczyne

b) srodow , które modyfikuje genet

zdeterminowany przebieg rozwoju

-czynniki biogeograficzne(klimat)

-społeczno –ekonom

-psychiczne

- ch przewlekłe

Rozwój morfolog i odrębnośc czynności narządów i ukł.

Proporcje cila (3). Wys głowy , Dł tułowia , Dł kończyn

.U noworodka 1-2-1 U dorosłego 1-3-4Kościec.

U noworodka przeważa chrząstka , tworzenie się

tkanki kostnej na podłożu chrząstki to pkt kostnienia.

Pkt kostnienia pojawia się w określonej kolejności

i określonym wieku. Na ich podstawie określa się

czy wiek kalendarzowy jest zgodny z tzw wiekiem

kostnym (rtg nadg i nasaada k.przedramienia)

Skóra.cienka i delikatna , skłonna do uszkodzenia.

Ukł oddech. Płuca niemowlęcia mało pojemne 50 ml

, dorosły 400. Ilość oddech noworodka 40-60/min ,

3-latek 30/min , dorosły 16/min.

Ukł krążenia.serce duże lecz mała poj , szybka praca.

Ukł pokarm.u niemowlęcia proporcja jelit : dłuższe

niż u dorosłego, trudniejsza perystaltyka jelit,

lepsze trawienie.

Rozwój psychomotoryczny dziecka. Na rtozwoj ten

wpływają: warunki biolog org , własna aktyw

dziecka, czynn środow , wychowanie.

Odrychy wczesnoniemowlęce.

Wrodzone reakcje

-odruchy postawy(przyjmowania i utrzymania)-

odruchy statyczne lub wspornikowe(reakccje

wyprostne konczyn oraz odruchy szyjne ATOS

STOS) –odr nastawcze lub prostujce(szyjne

błędnikowe) – odruchy równowagi o charakt

proprio i wzrokowych .

Okres niemowlęcy(d0 1rż) Istnieja odruchy ssania

połukania .moro zanika. Rozwoj przebiega wg

prawa głowowo –ogonowego.Galki oczne glowa

tułów szyja rece nogi –pionizacja.

Motoryka mała- sieganie , chwytanie(staw bark

, łok nagd palicz) –zaspakajanie ciekawości.

Okres poniewolęcy(do 3 rż)

Doskonalenie ruchowe-ruchy płynne pewne,Rozwój

mowy biernej( rozumienie) czynnej (budowa zdań),

Egocentryzm (JA) , Negatywizm (wszystko na NIE)

,Upór,Swiadomośc płci( dziewcz , chłopiec).

TOK LEKCYJNY

„to ogolne podane w formie przejrzystego schematu (złożonego z 3 cześci) „. Wg.Ludwika Deniusiuk

(…)

Tok lekcyjny c.d

Część III – końcowa

Zasady budowy jednostki lekcyjnej

Zasada wszechstronności – oznacza wszechstronny rozwój zwłaszcza psychomotoryczny

Uwaga!! Np. złamaniu kończyny mogą towarzyszyć inne problemy np. kardiologiczne

Zasada zmienności pracy – aspekt zmienności: pozycji, cech motorycznych, grup mięśniowych

Zasada – stopniowania natężenia wysiłku – w ok. ¾ czasu trwania zajęć natężenie wysiłku maks.

UWAGA dotycząca nazewnictwa

Gimnastyka – Kinezyterapia

RR w bok – kkg odwiedzone

Skłon T – Zgięcie kręgosłupa

PODSTAWY TRENINGU ZDROWOTNEGO

Trening sportowy

Trening zdrowotny

- zdrowie według różnych opracowań WHO zależy w 50% od właściwego stylu życia, w którym pierwszorzędną rolę odgrywa aktywność fizyczna

- zdrowie to nie tylko nieobecność choroby i niedołęstwa, ale stan dobrego, fizycznego, psychicznego i społecznego samopoczucia (WHO)

- trening zdrowotny jest naszą szansą

* trening zdrowotny według Kuńskiego jest świadomie kierowanym procesem polegającym na celowym wykorzystaniu ściśle określonych co do formy objętości intensywności i częstotliwości ćwiczeń fizycznych dla uzyskania efektów fizycznych i psychicznych przeciwdziałających obniżaniu się, a następnie stabilizujących na optymalnym poziomie możliwości przystosowawczych organizmu, szczególnie do długotrwałego wysiłku fizycznego

Trening zdrowotny

- przez całe Zycie trwający proces najczęściej samodzielnego kierowania utrzymaniem i / lub poprawa zdrowia oraz hamowania procesów inwolucyjnych poprzez aktywność fizyczną o zakresie obciążenia wyłącznie w tych celach zalecanym.

Obciążenia te nie powinny być duże, a umiarkowane.

Cele szczegółowe treningu zdrowotnego

Cel podstawowy treningu zdrowotnego

Pomnożenie zdrowia, względnie jego jak najdłuższe utrzymanie

Model treningu zdrowotnego

Zależy od:

Model optymalnego treningu zdrowotnego

Kontrola treningu zdrowotnego

Niezbędnym wskaźnikiem wydolnościowym w treningu zdrowotnym jest VO2max ( maksymalne pochłanianie tlenu w ciągu minuty ) – pułp tlenowy

Pułap tlenowy

- jest to maksymalna iość tlenu pobieranego przez organizm w warunkach największego zaangażowania mechanizmów zaopatrzenia tlenowego.

Wydolność fizyczna

- jes to zdolność organizmu do wykonania maksymalnej pracy fizycznej w warunkach równowagi czynnościowej

Zależy od:

- budowy i rozwoju osobnika

- sprawności układów zaopatrujących

- metabolizmu

- mechanizmów termoregulacji

Wydolność fizyczna ( aerobowa, tlenowa)

To zdolność organizmu do wykonania ciężkiaj i długotrwałej pracy fizycznej, angażującej duże grupy mięśniowe

Miarą wydolności fizycznej jest:

Wskażnik PWC170

Test PWC 170 (physical Working Capasyts) – wytrzymałości tlenowej

Konieczne wyposażenie:

Wskażnik PWC170

Określa wielkość obciążenia ( w jednostkach mocy; W, kg m/min.), przy którym częstość skurczów serca osiąga wartość 170 ud. / min. Dla osób w średnim i starszym wieku analogicznym wskaźnikiem są : PWC170 i PWC130

Zasada wyznania tego wskaźnika dla badanej osoby polega na okresleniu częstości skurczów serca podczas trzech wysiłków o różnym obciążeniu znanym i wyznaczeniu PWC170 (PWC150; PWC130) metodą interpolacji (ekstrapolacji)

Wskażnik PWC 170

- jest to obciążenie, przy którym częstość skurczów serca stabilizuje się na poziomie 170/min. wielkość tego obciążenia można zmierzyć np. podczas wysiłków wykonywanych na cykloergometrze lub wyznaczyć z liniowej zależności między częstością skurczów serca osiągną w okresie równowagi, a ociążeniem. Wielkość PWC 170 odpowiada 80% obciążenia maksymalnego

Tolerancja wysiłkowa

- jest to zdolność do długotrwałego wykonywania wysiłku o określonej intensywności, bez głębszych zaburzeń homeostazy (np. wzrost stężenia jonów wodorowych we krwi) i upośledzenia funkcji narządów (np. niedotlenienie mięśnia sercowego)

Jest to zakres zdolności organizmu do wykonania pracy fizycznej od momentu wystąpienia objawow dyskomfortu do chwili potrzeby jej przerwania.

Grupy prób czynnościowych okres lejące wydolność fizyczną:

Próby wysiłkowe oceniające wydolność całego układu krążenia

Próby oceniające wydolność mięśnia sercowego

Próby ortostatyczne:

Ocena wydolności fizycznej

Wydolność, sprawność fizyczna określana jest różnymi testami:

Sprawność fizyczna (H – RF) – koncepcja wg. „health – related – fitness”

Komponenty:

Osiągnięcia motoryczne (motor - fitness – perfoemace M – EP )

Komponenty:

Sprawność fizyczna ( H – RF)

Elementy wpływające na wyższą jakość zycia i zdrowia:

Mala aktywność fizyczna

Istotnym czynnikiem ryzyka chorób:

- sercowo –naczyniowych

- raka okrężnicy, być może innych nowotworów

- nadciśnienia

- depresji

-otyłości

- osteoporozy

- bólów kręgosłupa

- zaburzeń metabolizmu węglowaoanowego i lipidowego

- problemów psychospołecznych

Sprawność motoryczna i osiagniącia ruchowe

Bezpośredni wpływ na czynności:

Pośredni wpływ na zdrowie

Test sprawności na zdrowie (H- RF), a test sprawności oceniający osiągnięcia motoryczne ( M – FP)

W ocenie optymalnego zdrowia brane sa głównie pod uwagę:

Dodatkowo:

Osiągniącia motoryczne (motor – fitness – performance M – FP ) oceniane na podstawie:

Komponenty sprawności

Sprawność powiązana ze zdrowiem (H – RF) Sprawność powiązana z umiejętnościami i osiągnięciami motorycznymi (M – FP)
? Zwinność
Wytrzymałość sercowo - nacZyniowa Równowaga
gibkość koordynacja
Wytrzymałość mięśniowa Moc
Siła mięśniowa Czas reakcji
szybkość

Dobór programu aktywności fizycznej

Konieczna ocena wszystkich komponentów sprawności fizycznej tj.:

Test sprawności fizycznej dzieci i młodzieży YMCA – próby testowe [ Franks 1994]

Komponent sprawności ( H – RF ) Próba testowa
Wytrzymałość krążeniowo- oddechowa Bieg na 1 milę (1609m)
Wzgledna ilość ciała Pomiar fałd skórnych (…) mięsień trójgłowy ramienia i łydki
Gibkość – zdrowy dolny odcinek kręgosłupa W siadzie głębokość skłonu w przód
Siła mięśniowa / wytrzymałość
- brzuch / zdrowy dolny odcinek kręgosłupa Z lezenia – półskłony
- ramiona Zmodyfikowane ppodciąganie się

Diagnostyka i ewaluacja w postępowaniu z niepełnosprawnymi ( F.X.Short 2000)

Dostosowana aktywność fizyczna sklasyfikowana w jednym z obszarów fizycznego lub motorycznego rozwoju:

Metody pomiaru aktywności fizycznej

Liczne kwestionariusze – najbardziej popularny

IPAQ – International Physical Activity Questionnaire

Międzynarodowy Kwestionariusz Aktywność Fizycznej zawiera 2 zestawy:

IPAQ ( SHORT FORM)

Pytania odnoszą się do trzech konkretnych rodzajów aktywności podejmowanych w ciągu 7 ostatnich dni.

Rodzaje aktywności fizycznej wb IPAQ

Trzy kategorie akt. Fiz. Badenej populacji

wysoka aktywność fizyczna:

Umiarkowana ( wystarczająca akt. Fiz.

Niska ( niewystarczająca)

MET – równoważnik metaboliczny

- odpoczynek w pozycji półleżącej 0,8

- spacer z prędkości 5km / godz. 3,0

- bieg z prędkości 15 km / godz 9,5

1 MET odpowiada zużyciu o2 w spoczynku i wynosi:

3,5ml O2/kg masy ciała/min.

Lub

1kcal/kg/godz

Lub 4,184KJ/kg/godz

Literatura uzupełniająca (…)<- bez przesady;P

ŻYWIENIE W TRENINGU ZDROWOTNYM

Racjonalne żywienie

„ to systematyczne dostarczanie organizmowi składników odżywczych oraz wody w odpowiednich ilościach i proporcjach”

Prawidłowe żywienie dotyczy:

(…) żywienia

Udział energii ze składników odżywczych

Udział białka zwierzęcego w pożywieni powinien stanowić 50% ogólnej ilości spożywanego dziennie, a dla dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży i karmiących nawet 75 %

Uwaga wegetarianizm (jarskość) !!!

Udział energii za składników odżywczych

Zasdy prawidłowego żywienia – piramida żywieni ( rys)

Piramida zdrowego żywienia

POZIOM: 1. Aktywność fizyczna

2. podukty pełnoziarniste, tłuszcze roślinne : oliwa , olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy

3. warzywa, owoce 2- 3 razy dziennie

4. orzychy, rośliny strączkowe 1-3 razy dziennie

5. ryby, drób, jajka

6. produkty mleczne lub suplementy wapnia 1-2 razy dziennie

7. czerwone mięso ( wieprzowina, wołowina, cielęcina) oraz biełe pieczywo, makarony, ryż powinny być spożywane kilka razy w miesiącu

Gospodarka energetyczna

Podstawowe pojęcia:

Rozkład spożytych substancji – związków organicznych – na prostrze powoduje:

Kalorymetria nauka o przemianach energetycznych

Przemiany energetyczne można mierzyć.

Jednostką energii w żywieniu jest duża kaloria kilokaloria ( kcal)

Międzynarodowy układ jednostek Si posługuje się jednostkami enargii w postaci dżuli (j) , kilodżuli (Kj)

1 kcal = 4,18 KJ 1KJ = 0,24kcal

Równoważniki energetyczne netto ( Atwatera)

Podstawowa przemiana materii( PPM)

„PPM – metabolizm podstawowy, najniższy poziom przemian energetycznych, warunkujący dostarczenie energii niezbędnej do zachowania podstawowych funkcji życiowych w optymalnych warunkach bytowych”.

Podstawowe funkcje życiowe:

PPM zależy od:

Wydzielanie adrenaliny w stanie strachu, stras zwiększa

Ponadpodstawowa przemaina materii ( PPPM)

Energia dostarczana do wykonania wszystkich życiowych czynności u człowieka związanych z poruszaniem się, praca; nauka; aktywnością fizyczną; warunkami bytowania itp.

Jast to tak zwany wydatek przemiany materii (WPM)

Całkowita przemiana materi(CPM)

CPM= WPM + PPM

Bilans energetyczny

Porównanie wartości energetycznej spożywanego pożywienia z dzienną normą zapotrzebowania na energią informuje o ilości dostarczonej energii:

Zerowy bilans energetyczny ( ilość dostarczanej energii jest zgodna z jej wydatkowaniem) umożliwia utrzymanie stałej, pożądanej, prawidłowej masy ciała

Ujemny bilans energetyczny ( ilość dostarczanej energii jest mniejsza niż jej wydatek) przyczynia się do powstania stanu niedowagi.

Dodatni bilans energetyczny ( ilość dostarczanej energii przekracza ilość wydatkowanej energii) przyczynia się do powstawania stanu nadwagi i otyłości

BMI (body mass index)

Wskaźnik masy ciała ( quatalata)

Ocena stanu odżywiania badanego na podstawie danych antropomotorycznych : stosunku wagi wyrażonej w kg. Masy iała do wzrostu wyrażonego w metrach do kwadratu

BMI = waga (kg) / wzrost2 (m)

Interpretacja wartości wskaźnika BMI

Wartość BMI Stan odżywienia
Poniżej 18,5 niedowaga
18,5 – 24,9 Prawidłowa masa ciała
25-29,9 Nadwaga
Powyżej 30 Otyłość

ZMIANY TOLERANCJI WYSIŁKOWEJ POD WPŁYWAM UNIERUCHOMIENIA

„Bed – Rest”

- hipokinezja (bezczynność ruchowa)

- hipograwia ( zmniejszenie działania sily ciężkości dla pozycji leżącej)

ROZTRENOWANIE

Długotrwałe przebywanie w pozycji leżącej

Zmiany (niekorzystne) dotyczą wszystkich układów, narządów i funkcji organizmu

- hipokinezja – bezczynność ruchowa

-hipograwia – brak działania siły ciężkości na układ

Szkieletowa – mięśniowy wzdłuż długiej osi

- brakiem nacisku na kości długie kończyn dolnych

- zmniejszeniem różnicy ciśnienia płynów ustrojowych pomiędzy górną a dolną połową ciała

Obniżenie wydolności fizycznej (VO2 max ) i zdolności do wysiłku

Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka.

Aktywność fizyczna – jedna z podstawowych potrzeb człowieka oraz kluczowy warunek zachowania i wzmacniania zdrowia we wszystkich okresach życia.

Aktywność fizyczna.

-ukierunkowana ruchowa aktywność człowieka, biologicznie i społecznie determinowana potrzebą podtrzymania homeostazy, zapewnieniem morfologicznych, fizjologicznych, biomechanicznych i psychologicznych warunków realizacji genetycznych i socjokulturowych programów ich rozwoju w ontogenezie.

Cele aktywności fizycznej:

-prozdrowotne – przywracanie, utrzymanie, pomnażanie zdrowia.

Cele aktywności sportowej – osiąganie mistrzostwa sportowego.

Aktywność fizyczna

-to praca mięśni szkieletowych charakteryzująca się skutecznym dla zdrowia uczestników poszczególnych obszarów kultury fizycznej wydatkiem energii? (sport!)

Konieczna modyfikacja.

-to aktywność fizyczna zaplanowana i wielokrotnie powtarzana praca mięśni charakteryzująca się celowo ukierunkowanym na zdrowotne potrzeby organizmu ponad spoczynkowym wydatkiem energii lub wydatkiem powodującym zmęczenie.

Aktywność fizyczna a aktywność ruchowa.

- Ruch –wspólny wyznacznik obu rodzajów aktywności

- Aktywność fizyczna – cel prozdrowotny, rekomendacja 500 d0 1000 MET tygodniowo

- Aktywność ruchowa – czynności ruchowe podejmowane: mechanicznie, automatycznie, bezmyślnie.

Funkcje aktywności fizycznej w dzieciństwie i młodości.

Funkcja 1

Stymulacja i wspomaganie rozwoju:

- fizycznego –wzrastanie, rozwój mięśni i funkcji zaopatrzenia tlenowego,

- psychicznego – nauka pokonywania trudności radzenia sobie ze zmęczeniem, przeżywania sukcesów i porażek, kontrolowanie emocji,

- społecznego – kształtowanie relacji z innymi, nauka współpracy i samokontroli.

Funkcja 2

Adaptacja do bodźców i zmian środowiska: -fizycznego (hartowanie), -społecznego

Funkcja 3

Kompensacja nadmiernego unieruchomienia związanego z nauką, oglądaniem TV, praca przy komputerze.

Funkcja 4

Korekcja i terapia wielu zaburzeń np. otyłości, cukrzycy, MPD.

Rekomendacja dla optymalnego poziomu aktywności fizycznej dzieci i młodzieży.

Aktywność fizyczna dorosłych.

Regularne uczestnictwo w różnych formach ruchu wymagającym wydatku energetycznego 1000-2000 kcal tygodniowo istotnie wpływa na zmniejszenie umieralności z powodu chorób sercowo – naczyniowych i umieralności ogólnej.

Wpływ systematycznej aktywności fizycznej na układ krążenia.

Wpływ bezpośredni:

- zwolnienie spoczynkowej i wysiłkowej częstotliwości rytmu serca w czasie submaksymalnego obciążenia,

- powiększenie objętości serca i fizjologiczny przerost serca,

- osiąganie niższych wartości ciśnienia tętniczego krwi przy takim samym obciążeniu,

- wydłużenie okresu rozkurczu serca,

- wzrost max pojemności minutowej i wyrzutowej serca,

- wzrost wydolności fizycznej,

- poprawa tolerancji wysiłkowej.

Wpływ pośredni:

- obniżenie otyłości lub nadwagi,

- obniżenie poziomu lęku i głębokości stanów depresyjnych.

Rekomendacja poziomu aktywności fizycznej w promocji zdrowia.

- częstotliwość treningu – min. 3 razy tygodniowo,

- intensywność ćwiczeń – umiarkowana 40-60 % VO2max lub 60-75% max tętna,

- czas jednostki treningowej – 20-60 minut (śr. 40 min.),

- rodzaj treningu – wysiłki wytrzymałościowe,

- ćwiczenia oporowe – uzupełniająco 10-15 % całości,

- wydatek energetyczny ćwiczeń – optimum 2000 kcal/tyg.

Przeciwwskazania bezwzględne do systematycznej aktywności fizycznej.

- znacznego stopnia uszkodzenia serca (zmiany pozapalne mięśnia sercowego, wady serca, choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia lub niewydolność wieńcowa spoczynkowa),

- zwężenie zastawek,

- znaczny przerost mięśnia sercowego,

- tętniak serca,

- niestabilna dusznica bolesna,

- napadowe migotanie przedsionków,

- źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze,

- niewydolność układu oddechowego,

- choroba wrzodowa w okresie zaostrzeń i powikłań,

- niewyrównana cukrzyca,

- nadwaga powyżej 160 % należnej masy ciała,

- stan zapalny w organizmie,

- incydenty zakrzepowe – zatorowe w wywiadzie

Nadciśnienie tętnicze.

Nadciśnienie tętnicze pierwotne – choroba cywilizacyjna. Wpływ nadciśnienia tętniczego na schorzenia układu sercowo – naczyniowego przyczyną: udaru mózgu, zawałów, niewydolności serca, niewydolności nerek. Nadciśnienie tętnicze = skurczowe ciśnienie wyższe od 140 mmHg, a rozkurczowe ciśnienie wyższe od 90 mmhg.

Ciśnienie tętnicze:

- optymalne do 120/80 mmHg,

- prawidłowe 120-129/80-84 mmHg

- „wysokie prawidłowe” 130-139/ 85-89 mmHg

Stopień obciążenia wysiłkiem fizycznym.

- Zalecenia dla pacjentów

- maksymalna wartość częstości skurczów serca – Hrmax

HRmax=220-wiek ćwiczącego.

- wysiłek o intensywności 40-70% VO2max=60-80% Hrmax

Wskazane rodzaje aktywności fizycznej.

-spacer, -jazda na rowerze (także stacjonarnym), -jogging, -pływanie, -nordic walking, -biegi narciarskie.

Zasady ćwiczeń dla chorych z nadciśnieniem tętniczym.

- wykonanie przed treningiem testu wysiłkowego z pomiarem RR,

- unikanie intensywnych ćwiczeń bez rozgrzewki,

- unikanie krótkotrwałych wysiłków o dużej intensywności,

- kontrola RR podczas ćwiczeń i po ich zakończeniu,

- uwaga nakierowana na bóle głowy, krwawienia z nosa, zaburzenia snu,

- wykluczenie ćwiczeń siłowych i izometrycznych dużych grup mięśniowych.

Klasyfikacje chodu.

- spacer –poruszanie się z prędkością do 5 km/h,

- żwawy marsz –poruszanie się z prędkością do 5-6,5 km/h,

- chód sportowy – poruszanie się z prędkością powyżej 6,5 km/h.

Zasada 6x6

- 6 minut kontrolowanego marszu,

- 6 przerw po 3 minuty,

- marsz-przerwa-marsz-przerwa…itp.

Formuła ABS

A-akceptowalność, B-bezpieczeństwo, S-skuteczność.

Przeciążenia w sporcie. Przyczyny, objawy, fizjoterapia.

Urazy i przeciążenia.

- nadmierne obciążenie tkanek lub słaba jakość i adaptacja tkanki przy prawidłowym bodźcu prowadzi do powstania zmian patologicznych konieczności leczenia,

- przyczyną przeciążenia może być monotonia prowadzonej pracy motorycznej przy braku ćwiczeń kompensacyjnych.

Odnowa biologiczna.

- stanowi podstawę w walce z wyczerpaniem organizmu i następstwami urazów,

- środki i metody: -fizykoterapia, -hydroterapia, -masaż, - terapia manualna, mobilizacja tkanek, PNF, metody Mc Kenziego, kompresoterapia (uciskowe).

Nagły zgon sercowy sportowca.

- przyczyną ponad 80 % nagłych zgonów osób systematycznie trenujących jest nagła śmierć sercowa,

- nagły zgon sercowy jest naturalną śmiercią z przyczyn sercowych rozpoczynająca się nagłą utratą świadomości w ciągu jednej godziny od początku ostrych objawów,

- występująca uprzednio choroba serca może być rozpoznana lub … zgonu są nieprzewidywalne.

Nagły zgon sercowy sportowca.

Objawy prodromalne: -ból w klatce piersiowej, -kołatania serca, -duszność, -osłabienie.

Objawy terminalne (wyprzedzenie zgonu o godzinę): -niemiarowa praca serca, -niskie ciśnienie tętnicze krwi, -zawroty głowy.

Kardiologiczne przyczyny nagłych zgonów młodych sportowców.

Wg B. J. Maron 2007; USA (sportowcy poniżej 35 r.ż.)

- kardiomiopatia przerostowa,

- anomalie naczyń wieńcowych,

- przerost lewej komory serca – etiologia nieznana,

- zapalenie mięśnia sercowego,

- zespół Marfana – pęknięcie aorty,

- choroba wieńcowa i inne.

Kardiologiczne przyczyny nagłych zgonów osób powyżej 35 r.ż.

- choroba niedokrwienna serca (80 % zgonów),

- niehigieniczny tryb życia,

- zmęczenie,

- niewystarczająca ilość snu,

- używki (kofeina, alkohol).

Bez względu na wiek.

- niedozwolone środki wspomagające (sterydy anaboliczne).

Zapobieganie nagłej śmierci sercowej.

- systematyczne badania lekarskie kwalifikujące do udziału w treningu fizycznym,

- badania kontrolne,

- badania diagnostyczne układu krążenia: EKG, test wysiłkowy, badanie echokardiograficzne.

Zapobieganie nagłej śmierci sercowej.

- przestrzeganie czasowego zakazu udziału w sporcie w przypadku stwierdzenia stanów zapalnych w organizmie: infekcja górnych dróg oddech, próchnica zębów, stany zapalne w obrębi innych układów,

- przerwanie treningu i kontrola lekarska w przypadku: -bólu w klatce piersiowej, -kołatania serca, -duszności, -zawrotów głowy.

- niestosowanie używek: kofeina, alkohol, narkotyki, niedozwolone środki wspomagające zdolności wysiłkowe, tytoń,

- odpowiedni dobór rodzaju, wielkości i intensywności obciążeń treningowych zgodnie ze stanem przygotowania czynnościowego organizmu.

Przetrenowanie - zespół przetrenowania oznacza zmniejszenie zdolności wysiłkowych sportowca spowodowane zbyt intensywnym i nieracjonalnym treningiem.

Objawy: -złe samopoczucie, -zaburzenia snu, -spadek masy ciała, -bóle mięśni, -obniżona sprawność psychoruchowa, -niechęć do treningu.

Przetrenowanie pozytywne, a negatywne.

Pozytywne – jest przeciążeniem treningiem i nieodłącznym elementem przygotowania zawodników do startu połączone z planowanym wypoczynkiem. Uczucie zmęczenia i niechęć do treningu mija po 72 godzinach wypoczynku.

Negatywne – uczucie zmęczenia trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Objawy uniemożliwiają uczestnictwo w treningu.

Tradycyjnie wyróżnia się 2 typy przetrenowania:

1 typ przetrenowania – dominują objawy ze strony układu współczulnego: zawodnicy młodzi – niedoświadczeni, dyscypliny szybkościowo- siłowe.

Objawy przypominają nieco nadczynność tarczycy – „przetrenowanie basedowe”. Charakterystyczne pobudzenie. Szybko ustępuje po krótkiej przerwie w treningach, zmniejszeniu ich intensywności lub zmianie środków treningowych.

2 typ przetrenowania – dominują objawy ze strony układu przywspółczulnego: zawodnicy starsi, dyscypliny wytrzymałościowe.

Objawy przypominają chorobę Addisona – „przetrenowanie addisonowe”. Charakterystyczne zahamowanie procesów metabolicznych. Wolno ustępuje nawet po zmniejszeniu objętości treningowej.

Biologiczne wskaźniki przetrenowania.

Wydolność fizyczna: -gorsza sprawność, -gorsza motoryka, -wolniejsza restytucja powysiłkowa, -mniejsza tolerancja obciążeń treningowych.

Fizjologiczne: -zmiany parametrów ciała, -czynności układu krążenia, -zaburzenia łaknienia, -zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Psychologiczne: -lęk przed rywalizacją, -rezygnacja, -gorsza koncentracja, -chwiejność emocjonalna, -zwiększona pobudliwość, -utrata apetytu.

Biochemiczne: -obniżone stężenie hemoglobiny i ferrytyny, -wzrost aktywności kinazy keratynowej, -gorsza tolerancja glukozy, -obniżony poziom glikogenu w wątrobie i mięśniach, -ujemny bilans azotowy, -wzrost stężenia mocznika, -zaburzenia gospodarki aminokwasowej, -obniżona zawartość związków mineralnych w tkance kostnej i inne.

Immunologiczne: -podatność na infekcje górnych dróg oddechowych, -alergie, -opryszczka, powiększenie węzłów chłonnych, -zahamowanie procesów gojenia i inne.

Leczenie zespołu przetrenowania.

Rodzaje urazów.

- przewlekła bolesność mięśni spowodowana uszkodzeniami miocytów wskutek nadmiernego0 obciążenia wysiłkiem fizycznym i krótkiego wypoczynku,

- błona komórkowa zostaje uszkodzona, a zawartość komórek ulega lizie,

- masowe uszkodzenie komórek – rabdomioliza,

- objawem uszkodzenia mięśni jest wzrost aktywności we krwi kinazy keratynowej MM (CK-MM),

- w miejscu uszkodzenia miocytów gromadzą się fagocyty oraz leukocyty, powstaje lokalny stan zapalny, którego objawem jest bolesność mięśni,

- tkanka mięśniowa ma zdolność regeneracji w ciągu 7-14 dni,

- rabdomioliza –masowe uszkodzenie miocytów może objawiać się nie tylko bolesnością mięśni i wzrostem CK-MM we krwi, ale także stanowić może zagrożenie dla zdrowia i życia uszkadzając nerki,

- produkty rozpadu miocytów mogą trwale uszkodzić nerki,

- spadek wydolności organizmu – obniżenie maksymalnego poboru tlenu,

- układ krążenia – reakcje zróżnicowane, obniżenie lub podwyższenie spoczynkowej częstości skurczów serca,

- OUN – zaburzenia koordynacji ruchowej, koncentracji, motywacji.

Zabiegi terapii fizykalnej w rehabilitacji po urazach narządu ruchu.

Leczenie zimnem.

Ochładzanie tkanek lodem lub żelem powoduje: -obkurczenie naczyń krwionośnych, - zwolnienie metabolizmu, -modyfikację ostrych objawów stanu zapalnego, -krioterapia w pierwszej dobie – niewskazana, wskazana po 48 godzinach.

Krioterapia – wskazania w medycynie sportowej.

Urazy ścięgien: -skręcenia, -naciągnięcia, -tendinozy (przewlekłe zwyrodnienia), -tendinopatie (zmiany degeneracyjne), -jałowe zapalenia ścięgien przyczepów (ścięgno Achillesa, łokieć tenisisty, łokieć golfisty, zespół bolesnego barku).

Przewlekłe obrażenia sportowe: -zespól ostrogi kości piętowej, -zapalenie śródstopia, -zmęczeniowe złamanie kości śródstopia.

Odnowa biologiczna: -działanie biostymulacyjne, -przyśpieszenie restytucji powysiłkowej, -wspomaganie treningu wytrzymałościowego i siłowego.

Funkcje zaopatrzenia tlenowego
- unieruchomienie w pozycji lezącej skutkuje niewielkimi zmianami w układzie oddechowym
- zmiany wynikaja z uniesienia przepony
- po kilku dniach dochodzi do: wzrostu oporu w drogach oddechowych, zmniejszenia obj.płuc, zmniejszenia objętości dyfuzyjnych.
-zmiany w układzie krążenia
- zmiany pozycji ze stojącej na leżącą powoduje przemieszczenie części krwi (400-900ml) z kkd do centralnej czesci układu krwionośnego. SKUTEK: zwiększenie dopływu krwi do serca, zwiększa się objętość wyrzutowa, zwolnienie częstości skurczow serca, zmniejszecienobjetosci wyrzutowej serca i pojemności minutowej.

Długotrwałe unieruchomienie prowadzi do:
- zmniejszenia rozmiarów mięsnia sercowego, zmian w zapisie EKG, zwiększenia diurezy
Zwiększona diureza prowadzi do zmniejszenia objętości krwi, zmniejszenia ilości erytrocytów, zwiększenia krzepliwości krwi.

MASA MIĘŚNI I ICH STRUKTURA
- bezczynność ruchowa powoduje wzmożenie wydzielania azotu z moczem, czyli zwiększony rozpad białek nad syntezą
- zmniejsza się beztłuszczowa masa ciała, zanik mięsni szkieletowych
-zmniejsza się powierzchnia przekroju kkd, siła mięsni i moc maksymalna
KOLEJNOŚĆ POSTEPUJĄCEJ ARTROFII MIEŚNIA: mm.podudzia, uda, obręczy biodrowej i brzucha.

OBNIŻENIE WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ – długotrwałe przebywaie w pozycji leżącej obniza tolerancje wysiłku fizycznego poprzez zmniejszanie maksymalnego pobierania tlenu VO2max.
Obniżenie wydolności obserwuje się już po 3 dniach od unieruchomienia.

ZAPOBIEGANIE OBNIŻANIU TOLERANCJI WYSIŁKOWEJ
1. Skrócenie czasu lezenia do niezbędnego minimum i dążenie do normalnej aktywności. Przedłużanie unieruchomienia może niepotrzebnie wydłużuc proces leczenia. Wczesny powrót do aktywności ruchowej pozwala na szybkie osiągniecie poprzedniej zdolności do wysiłku.
2. Wykonywanie ćwiczeń izometrycznych lub izotonicznych, wazniejsza jest intensywności niż czas wykonywania.
3. Przyjęcie pozycji siedzącej podczas unieruchomienia jest korzystniejsze niż pozostawanie w lezącej.

NIETOLERANCJA ORTOSTATYCZNA – w warunkach długotrwałego unieruchomienia dochodzi do:
upośledzenia reakcji naczynioruchowych, zmniejszenia siły skurczu mięsni gładkich naczyń krwionośnych, zalegania krwi zylnej w kończynach dolnych.

Okresowe pozostawanie w pozycji pionowej również jest wazne w przypadku osób nieprzytomnych.
W przypadku osób takich stosuje się ćwiczenia pionizacyjne na specjalnych stołach

ZYWIENIE OSÓB Z URAZAMI MÓZGU
- pod koniec 1 tyg po urazie 100-150 zapotrzebowania podstawowego
- możliwie najwcześniej żywienie prenatalne
- początkowo sonda żołądkowa przez nosowa następnie nauka połykania pokarmów stałych i płynnych
- przy braku poprawy sonda PEG
Indywidualne wskazania do diety: bogatokaloryczna, bogatobialkowa

DŁUGOTRWALE UNIERUCHOMIENIE (BED-REST)
unieruchomienie mniej precyzyjne okreslenie – pozostawianie w spoczynku bez okreslania pozycji.
W badaniach fizjologicznych stosuje się terminy: hipokinezja, hipograwia.

PRZEBYWANIE CZŁOWIEKA W WARUNKACH MIKROGRAWITACJI
- zaburzenia czynności skurczowej serca(masy i objętości) oraz ogolnej (cefalizacja) i miejscowej hemodynamiki
- rozwój nietolerancji ortostatycznej
- zaburzenia błędnikowe
- zaburzenia wodno-elektrolitowe
- obniżenie umysłowej zdolności do pracy
- zaburzenia stanu psycho-emocjonalnego.

ŻYWIENIE W MIKROGRAWITACJI:
podstawowe składniki diety: białko 15,7 %, tłuszcze 32,2 %, węglowodany 52,1 %
Wskazane dzienne zapotrzebowanie, np. Ca 1000-1200 mg, P – 1000-1200 mg, Witaminy C – 100 mg

Siatka centylowa: na niej rozmieszczone są centyle

Centyd: jest to jednostka unormowana dzieląca całą skalę zmienności danej cechy w próbie lub populacji na 100 równolicznych części. Jest to pkt. na skali w szeregu liczebności (wyników) od0 do 100, poniżej którego znajduje się odsetek liczebności obserwacji wyrażony wielkością rangi danego centyla, a wiec wielkości od 0 do 100.

Ranga centylowa: oznaczony rząd, któremu odpowiadają określone wartości cechy. Jest to bezwzględna wielkość danej cechy u badanego dziecka odpowiadająca na skali szeregu kumulacyjnego danemu centylowi.

Służą do sporządzania wykresu wzrostu badanego dziecka z uwzględnieniem jego płci i wieku kalendarzowego.

Inne określanie wieku:

Wiek kalendarzowy: inaczej wiek metrykalny, określa liczbę lat od czasu urodzenia.

Wiek biologiczny: Jest realnym wskaźnikiem kondycji organizmu, niezależnie od wieku metrykalnego. Wartość jego może być wyższa, niższa lub porównywalna z wiekiem metrykalnym. Wiek biologiczny można odczytać za pomocą określonych badań i testów.

Kryteria oceny wieku fizjologiczno- rozwoj.

1) Wiek morfologiczny: ocena mierników antropometrycznych (wysokość, masa ciała proporcje)

2) Wiek kostny: ocena dojrzałości ukł. kostnego wyrażona w latach, w odniesieniu do wartości średnich dla populacji

3) Wiek zębowy: ocena stanu dojrzałości uzębienia oparta na wyrzynaniu zębów

4) Wiek wtórny cech płciowych: na podstawie drugo i trzeciorzędowych cech płciowych.

Strefa rozwoju motorycznego:

-równowaga miedzy procesami pobudzenia i hamowania

- rozniecę motoryczne dotyczące: płci, trybu życia, wykonywanego zawodu

- koniec przewagi procesów anabolicznych nad katabolicznymi

-względna równowaga metaboliczna

Okes dorastania:

-wiek, w którym ustają przyrosty wysokości ciała jest silnie zróżnicowany i zależny od tempa dojrzewania jednostki

- górną granice ustania przyrostów wysokości ciała u młodzieży miejskiej wiek 17-18 a dla dziewcząt 18-19 lat dla chłopców

-dla młodzieży wiejskiej granice te należy przesunąć o 1-2lata później

-niekiedy pewnie niewielkie zwiększanie się wysokości ciała notowane jest do 27 roku życia

Okres młodzieńczy- dorastanie:

Trwa do osiągniecie ostatecznej wysokości ciała

- od momentu uzyskania pełnej dojrzałości płciowej do całkowitego ustania procesów kostnienia,

- kończy się proces różnicowania większości tkanek, w tym tkanki kostnej, odpowiedzialnej za ustalenie ostatecznych wymiarów ciała

- utrwala się ukształtowanie budowy ciała charakterystycznej dla obu płci, a szczyt rozwoju osiąga się większość punkcji fizjologicznych i biochemicznych

Młodszy okres szkolny (7-12lat)

-rozwój intelektualny ( zwiększanie zasobu wiadomości, samodzielne myślenie, krytycyzm)

-problemy z pisaniem (dysgrafia), czytaniem (dysleksja)

-rozwój kontaktów społecznych

-Antagonizm płci

Okres przedszkolny( do 7 r.ż)

-dalsze doskonalenie ruchów (chód, skoki, manipulacja)

-5 r.ż. wzrasta aktywność intelektualna, wyobraźnia

6-7 lat mowa potoczna-swobodna, kształtują się nawyki, wzory osobowościowe przez naśladowanie rodziców.

Zwiększa się zaradność, samodzielność, ruchliwość,

Okres poniemowlęcy:

-Doskonalenie ruchowe- ruchy płynne, pewne

- Rozwój mowy bierny (rozumienie), czynnej (budowa zdań)

-egocentryzm (ja)

-negatywizm (wszystko na nie)

-upór

-świadomość płci (dziewczynka/chłopiec)

Okres niemowlęcy

-istnieją odruchy: ssania, połykania, chwytny, moro-zanik. Rozwój przebiega wg prawa głowowo-oponowego. Gałki oczne, głowa, szyja, ręce, tułów, nogi-pionizacja

-Motoryka mała: sięganie, chwytanie, (ST. Barkowe, łokciowe, nadgarstkowe, śródpaliczkowe). Zaspakajanie ciekawości

Odruchy wczesno niemowlęce:

Wrodzone reakcje dające podłoże ruchowego rozwoju dziecka,

Odruchy postawy: (przyjmowanie i utrzymywania)

-odruch statyczny lub wspornikowe- reakcje wyprostne kończyn oraz toniczne odruchy szyjne (ATOS i STOS)

-odruchy nastawcze lub prostujące-szyjne, błędnikowe (umożliwiają przyjęcie prawidłowej postawy po nieprawidłowym ustawieniu)

-odruch równowagi o charakterze odruchów proprioreceptywnych, statokinetycznych (błędnikowych i wzrokowych.

Rozwój psychomotoryczny dziecka

Na rozwój psychiczny wpływają:

-warunki biologiczne org.

-własna aktywność dziecka

-czynniki środowiskowe

- wychowanie

Rozwój morfologiczny i odrębności czynnościowe narządów i układów

-skóra: cienka i delikatna, skłonna dla uszkodzeń

-ukł. Oddechowy- płuca niemowlęce mało pojemne 50ml, dorosły 400ml

Ilość oddechów noworodka 40-60/min, 3latek 30/min, dorosły 16/min

-ukł. Krążenia- serce duże, lecz mała pojemność- szybka praca

-układ pokarmowy: u niemowląt proporcjonalnie jelita dłuższe niż u dorosłego, wolniejsza perystaltyka, lepsze trawienie.

- kościec u noworodka przeważa tkanka chrzęstna. Tworzenie się tkanki kostnej o podłożu chrząstki to punkt kostnienia. Pkt. kostnienia pojawiają się w określonej kolejności i określonym wieku, na ich podstawie określa się czy wiek kalendarzowy jest zgodny z tzw. Wiekiem kostnym (RTG nadgarstka i nasad kości przedramienia)

Proporcje ciała (3)

Wysokość głowy, długość tułowia, długość kończyn

U noworodka 1-2-1, u dorosłego 1-3-4

Czynniki wpływające na rozwój dziecka:

-genetyczne(endogenne)

-para genetyczna: (środowisko matczyne wewnątrzmaciczne)

- środowisko, które modyfikują genetycznie zdeterminowany przebieg rozwoju).

· Czynniki biogeograficzne: klimat i ukształtowanie terenu

· Czynniki społeczno-ekono (sytuacja rodzinna , zarobki, wykształcenie)

· Czynniki psychiczne (stresy)

· Choroby przewlekle

Dojrzewanie: przebiega równolegle ze wzrastaniem i różnicowaniem , to doskonalenie budowy i czynności oraz osiągniecie max sprawności.

Różnicowanie: proces jakościowy, przebudowa struktury Komorek i tkanek (cytohistogeneza) grupowanie tkanek w organy, wzajemne formowanie proporcji, kształtów.

Wzrastanie: to zmiany wielkości elementów morfologicznych( przewaga procesów anabolicznymi nad katabolicznymi) . ocenia się: wzrost, tempo wzrastania, rytm wzrastania wyrażony zmianami tempa w rożnych okresach rozwoju.

Rozwój fizyczny: całokształt procesów biologicznych(bez sfery życia psychicznego) zachodzących od chwili poczęcia do śmierci osobnika. Prowadzi do dojrzałości biologicznej i zdolonosci do reprodukcji.

Znaczenie rozwoju ruchowego:

Dobry stan zdrowia( słaba koordynacja- niezadowolenie), katarktyczna rola ćwiczeń (wyładowanie emocji), niezależność, zabawa, uspołecznienie( rozwój motoryczny a przywódczość), pojecie własnego ja.

Lateralizacja- stronność:

Ręczność: czynnościowa asymetria ciała ludzkiego wyrażająca się sprawnością częściej prawej str.(oko ręka noga).

Rodzaje stronności: lewostronność, prawostronność i oburęczna(lateralizacja nieustalona).

Kształcenie nauczania czynności ruchowych
1) ruch:
- forma istnienia materii
- zmiany miejsca przez rożne ciała
- rozwój istot żywych
- procesy społeczne
- zmiany miejsca przez obiekty definicja : zewnętrznie dostrzegana, obiektywna składowa ludzkiego działania. Polega na celowej, zorganizowanej i koordynowanej. zmianie miejsca ciała lub jego części, będącej następstwem regulowanej czynności mięśniowej.
2) Ruch i mowa
- akt mowy-werbalizacja
- mowa ciała- balet, powtarzanie
Ruch – jest czynnością motoryczną
Motoryczność- całokształt przejawów i uwarunkowań oraz zachowań i potrzeb ruchowych człowieka. 3) zasady rządzące rozwojem motorycznym”
- rozwój ruchów przebiega:
a) od reakcji ogólnych do specyficznych (lokalne, generalne)
b) wg następstwa
c) wg następstwa proksimodalnego – odśrodkowo
- rozwój ruchów przebiega od :
a) ruchów symetrycznych do asymetrycznych
b) łatwiejsze i wcześniejsze ruchy cykliczne do acyklicznych
c) wiązanie sfery czuciowej z ruchową
d) opanowanie ruchów wraz z kontrolą
e)interioryzacja, uwewnętrznianie, intelektualizacja
f) zasadzie asocjacji i dysocjacji, syntezy i syntezy
g)najpierw przez proprioreceptory i tango receptory a później przez telereceptory
4) Struktura mózgu:
- kresomózgowie
- międzymózgowie
- śródmózgowie
- móżdżek
- most
Układ piramidowy- kieruje wykonaniem ruchów: świadomych dowolnych zamierzonych, Drogi piramidowe także hamują lub przytrzymują odruchy.
Droga korowo – rdzeniowa – od przewodzą informacje świadomego działania od mózgu do ośrodków ruchowych rdzenia kręgowego
Układ piramidowy odpowiada za inicjowanie i kontrolowanie ruchów, automatycznych nieświadomych np. naprzemienne balansowanie kończyn górnych i dolnych podczas chodu.
Funkcje: kontrola współruchów i współdziałanie w regulacji ruchów dowolnych (uświadomionych) Komponenty zadania ruchu :
a) koncepcyjny - określa zadania do wykonania z udziałem świadomości – OUN ( kora kojarzeniowa - kora mózgu - jądra podkorowe - móżdżek - zwoje podstawowe i wzgórze)
b)wykonawczy – aktywacja motoneuronów odpowiednich grup motoneuronów
sterowanie – przetwarzanie informacji płynących z proprioreceptorów i ich przekazywanie do aparatu ruchu
. regulacja – dostarczanie i korygowanie realizowanego programu pod wpływem nowych informacji ruchy dowolne – ingerencja świadomości w ruchy mięśni szkieletowych kierowanych przez OUN , niezależnie od stopnia automatyzacji tych ruchów
Ruchy dowolne :
- wykonywane w sposób zamierzony, zaplanowany i celowy mogą zostać zapoczątkowane przez bodziec czuciowy, emocjonalny lub poznawczy
- Przebieg sekwencji ruchu może być dowolnie modyfikowany
- to samo zadanie ruchowe może być wykonywane różnymi sposobami
- są wyuczone mogą być trendowane
-przebiegają przy udziale świadomości ograniczone w miarę automatyzacji ruchu
- sterowane głównie przez ośrodki korowe przy współudziale móżdżku, jąder podstawowych
odruchy bezwarunkowe – wrodzone o charakterze niezawodności, niezmienności i natychmiastowości. Niektóre pozostaną – zwężanie źrenic, a inne zanikają – odruch Babińskiego Ruchy „błędne” bez związku z rzeczywistością (niekierowane na cel, nieskoordynowane, nieskładne bez świadomości)
Lokomocja – od unoszenia głowy, siadania, so samodzielnego chodu
Czynności chwytne – zmysł i dotyk, wspomagane zmysłami wzroku oraz smaku.
odruchy warunkowe – wrodzone
* ok. 5-6 r.ż. =, złoty okres motoryczny – I apogeum motoryczne - -umiejętności łapania piłki, skok, jazda na rowerze
* ok. 10-13 r.ż. – II apogeum motoryczne, sporty wczesnej specjalizacji
* okres pokwitania i młodzieńczy – szczytowe wyniki w wielu dyscyplinach sportowych
* okres starości – zanik potrzeb ruchu
zasady dydaktyczne w procesie nauczania:
a) zasada świadomej aktywności
b) zasada systematyczności
c) zasada poglądowości
d) zasada stopniowania trudności
e) zasada trwałości
ad a ) nauczający powinien systematycznie wdrażać ucznia do: formułowanie problemów, szukanie sposobów ich rozwiązywania, zastosowań wyuczonych zadań w nowych sytuacjach. Aktywizacja uczonych się jest podstawowym warunkiem efektywności procesu uczenia ruchów
ad b) systematyczność odnosi się do treści nauczania ruchu i oznacza ich planowany i logiczny uporządkowany dobór. Reguła czasowego następstwa: Poprawianie błędów w danej strukturze ruchowej wcześniej występujących niż późniejszych.
Ad c) potrzeba bezpośredniego i zmysłowego poznawania rzeczy i zjawisk( aktywne współdziałanie umysłu, kojarzenie : rzeczy , słów i działania). środki dydaktyczne : pokaz ćwiczeń, tablice, filmy, fotografie
ad dostosowanie procesu uczenia się do możliwości i właściwości rozwojowych uczących się. Dzieci w wieku 2-7 lat – charakter myślenia konkretni-obrazowy. Okres późniejszy – myślenie abstrakcyjne.
ad e) potrzeba utrwalanie zdobytych już umiejętności przez powtarzanie danej czynności istotą nie tylko automatyzacja czynności ale odtwarzanie w różnych sytuacjach i warunkach – okolicznościowych

kolejność w kształtowaniu umiejętności ruchowych
a) podanie nazwy ćwiczenia, znaczenia i możliwości zastosowania
b) zwięzły opis działania dla zaktywizowania procesów umysłowych
c) wzorcowy pokaz ćwiczenia
d) wykonanie ćwiczenia pod kontrolą z werbalną i obrazową informacją nauczającego
e) stopniowe i systematyczne przechodzenie do względnie samodzielnego wykonywania ćwiczeń w naturalnych warunkach
metody nauczania ćwiczeń:
a) metoda całościowa
b) metoda nauczania częściami
c) metoda nauczania kombinowania
Nawyk ruchowy( Czajkowskiego) – nabyta wyuczona czynność spostrzeżeniowo – ruchowa oparta na mechanizmach neurofizjologicznych zapewniających uzyskanie z góry przewidzianych wyników działania z dużą pewnością, sprawnnie z minimalną stratą czasu i energii, często w stanie nieświadomość wtórnej
Fazy tworzenia nawyku ruchowego:
- generalizacja – próba wykonania zadania
- koncentracja – pewne wykonanie ćwiczenia z zastanowieniem
- automatyzacja – nawyk ruchowy
- dezautomatyzacja – zapomnienie
metody uczenia się sprawności motorycznej
- próby i błędy - rozwój dziecka - panowanie nad ciałem samo poznaje tajniki panowania nad ciałem
- Naśladownictwo efektywniejsze niż prób i błędów
METODYKA LEKCI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
kultura fizyczna – obejmuje te wszystkie wartości , które wiążą się z fizyczną postacią i fizycznym funkcjonowaniem człowieka, zarówno w jego subiektywnym odczuciu jak i w obrazie społecznie obiektywnym. Wartości te odnoszą się do zdrowia, budowy i postawy ciała , odporności, wydajności i urody. Zintegrowany i utrwalony system wartości i zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fizyczny, sprawności motorycznej, zdrowia człowieka, przebiegających według przyjętych w danej zbiorowości wzorców, a także rezultaty danych zachowań.
obszary kultury fizycznej :
a) wychowanie fizyczne
b) rekreacja ruchowa (turystyka)
c) rehabilitacja ruchowa
d) sport
obszar KF – wychowanie fizyczne. W-f to forma uczestnictwa w KF młodych pokoleń, a celem jest wspomożenie rozwoju fizycznego, motorycznego i zdrowia, przygotowanie do dbałości o ciało,
wychowanie – świadomie zorganizowany, złożony system działań podejmowanych w stosunku do warunków lub ich otoczenia z intencją wywołania zmian zgodnych z przyjętymi założeniami oraz programem.
Uczenie się
- proces prowadzący do modyfikacji zachowań jednostki w wyniku jej uprzednich doświadczeń
- proces oparty na indywidualnym doświadczeniu, który prowadzi do względnie trwałych zmian w zachowaniu lub możliwości zachowania
- proces możliwy dzięki zdolności do przechowywania śladów osobistych doświadczeń
Proces nauczania - nauczanie to system wymiany inf. między nauczającym a uczącym się prowadzący do trwałych zmian
Nauczanie to ograniczanie prowadzenia procesu przekazywania inf. . nauczanie to proces komunikacji dydaktycznej :
- najważniejszy jest kontakt między uczniem a nauczycielem
- próba porozumienia się ich wspólnym celem
Nauczanie ruchu jest to proces długi permanentny
metodyka celem jest zdobycie:
- wiedzy merytorycznej
- umiejętności metodycznych organizacyjne do rozwiązywania praktycznych problemów
Kształcenie się czynności ruchowej to zmiany dokonujące się w sferze motorycznej, ruchowej człowieka.

Metodyka zajęć ruchowych zajmuje się analiza relacji i procesów i procesów nauczania ćw ruchowych:
- planowanie zajęć analiza procesu nauczania
- ocena i kontrola uczenia ruchu
- stosowanie metod i tworzenie wychowań
- Ocena skuteczności zajęć
Formy organizacyjne : lekcja ,zajęcia dydaktyczne, zajęcia pozalekcyjne
Lekcja wychowania fizycznego- cechy : racjonalność – dobór środków, treści , metod, form do działań dydaktycznych celowość określenie celu ogólnego i szczególnego ład w działaniu – dobra organizacja, przygotowanie sprzętu ekonomiczność twórczy charakter
formy organizacji aktywności uczniów:
- frontalna wszyscy w tym samym czasie wykonują to samo zadanie
- indywidualna wszyscy w tym samym czasie wykonują rożne zadania
- zespołowa klasa podzielona na zespoły po kolei lub parami, a pozostali oczekują zespołowa z zadaniem dodatkowym strumieniowa uczniowie po kolei wykonują ćwiczenia ułożone w pewien uporządkowany ciąg obwodowa (stacyjna) wszyscy ustawieni pojedynczo lub w małych grupach przy stanowiskach ćwiczebnych na sygnał wykonują różne ćwiczenia, po czym na sygnał przechodzą do kolejnej stacji
Metody przekazywania wiedzy: pokaz ,opowiadanie, wykład, pogadanka, praca z książką, dyskusja, opis i rysowanie postaci, wywiad, wykonywanie zadań ruchowych
cele w-fu: kształcący, poznawczy ,wychowawczy
tok lekcji w-fu ! Wg Adama Kalinowskiego, Wg Janiny Kutzuer ,Wg Stanisława Strzyżewskiego
Zasada budowania lekcji w-fu
-: wszechstronność
- stopniowanie wysiłku
- przemienność
Osnowa- pisemne przygotowanie nauczyciela do cyklu jednostek lekcyjnych warunki osnowy lekcyjnej: program nauczania danej klasy wybór typu i toku lekcji
Osnowa lekcji zawiera : cele lekcji; dane o klasie i warunkach
Konspekt na jedne zajęcia. Osnowa składa się z kilku konspektów.
Metody nauczania ćwiczeń ruchowych, są to sposoby nauczania czynności życiowych:
1. metoda syntetyczna
2. metoda analityczna
3. metoda syntetyczno-analityczna
4. kompleksowa
sposoby organizacji pracy na lekcji w-fu: praca jednym frontem , praca w grupach, tor przeszkód , forma małych obwodów
wydolność fizyczna zdolność do wykonywania ciężkich lub długotrwałych wysiłków fizycznych, wykonywanych z udziałem dużych grup mięśniowych, bez szybko narastającego zmęczenia i warunkujących jego rozwój zmian w środowisku wew organizmu.
tolerancja wysiłkowa - zdolność do wykonywania określonych wysiłków bez głębszych zakłóceń homeostazy lub zaburzeń czynności narządów wew.
Miarą tolerancji wysiłkowej jest czas wykonywania wysiłków określonej intensywności do momentu poprawienia zaburzeń.
Reakcja układu krążenia na wysiłek dynamiczny – wzrasta przepływ krwi prze m szkieletowe, m sercowy i skórę maleje przepływ przez nerki, wątrobę, narządy trzewne
reakcja układu krążenia na wysiłek statyczny: duży wzrost ciśnienia tętniczego, dochodzi do ucisku na naczynia krwionośne poprzez napięte mięśnie
czynność mięśnia sercowego: w wieku 20 lat HR max wynosi 200 skurczów na minutę zmniejsza się o ok 10 skurczów na minutę w ciągu każdej następnej dekady przeliczenie HR max dla osób powyżej 20 lat HR max= 220 – wiek
system anaerobowy
- związany jest z dostarczaniem znacznej energii w krótkim czasie np. bieg na 100m
- w I fazie aktualnej (bezmleczanowej) to resyntezy ATP wykorzystywane są mięśniowe zasoby fosfokreatyny
- w II fazie laktalnej (mleczanowej) energia uzyskiwana jest w procesie glikolizy
- system ten może być podstawowym źródłem energii do pracy o wysokiej intensywności przez czas do 90 s.
składowe ćwiczenia:
a) pozycja wyjściowa
b) ruch
c) pozycja kończąca
Określony układ ciała ćwiczącego, który ustawia się przed rozpoczęciem ćwiczeń w celu stworzenia dogodnych warunków prawidłowego jego wykonania - pozycja wyjściowa.
Pozycje wyjściowe:
wysokie – postawa stojąca
średnie – pozycje klęczące i przysiady
niskie – pozycja leżąca
Pozycje wyjściowe:
*dźwiganie
*izolowanie
*od wysokich do niskich
zasady prowadzenia zajęć :
1) zasada wszechstronności wymaga od prowadzącego oddziaływania na harmonijmy rozwój uczniów
2) zasada zmienności pracy – polega głównie na odpowiednim doborze ćwiczeń
3) zasada stopniowego natężenia wysiłku
* część pierwsza: (3-7 min) zorganizowanie grupy, podanie tematu zajęć, motywacja do zajęć, kształtowanie postaw)
* część druga główna + rozgrzewka( rozgrzewka, realizacja zadań szczegółowych zajęć, czynności kontrolno- oceniające ,wdrażanie do samodzielności i samooceny)
* część trzecia końcowa (5-10 min) uspokojenie organizmu, czynności organizacyjne i wychowawcze, kształcenie postaw przekazywanie wiadomości, czynności w ramach higieny osobistej
Formy organizacji aktywności uczniów:
a) wszyscy w tym samym czasie wykonują to samo ćwiczenie
b) indywidualna
c) zespołowa
d) zespołowa z zadaniem dodatkowym
e) strumieniowa (tor przeszkód)
f) stacyjna
Dydaktyczne metody instruowania:
-pokaz – uczeń ma pierwsze wyobrażenie ruchu, nauczyciel ma możliwość dokładnego wyjaśnienia ćwiczenia
-objaśnienia – powiązane z pokazem utrwalenie ruchu
Kontrola i ocena lekcji w-fu umożliwia :
-stwierdzenie aktualnego stanu umiejętności
-pozwala na samoocenę ucznia porównanie swoich umiejętności
przedmiot oceny : rozwój fizyczny, umiejętności fizyczne ,sprawność fizyczna ,wiadomości o KF postawa i zachowanie
Gimnastyka – jeden z podstawowych środków wychowania fizycznego
.Zasób ćwiczeń wpływa na :
- ukształtowanie ciała
-rozwój zdolności motorycznych
ćwiczenia gimnastyczne kształtują:
-cechy fizyczne,
-psychikę i charakter.
Rodzaje ruchów gimnastycznych :
-ruchy naturalne – biegi, rzuty, skoki
-ruchy wymyślone
-ćwiczenia porządkowe
-ćwiczenia gimnastyczne z użyciem przyrządów
Rodzaje gimnastyki: podstawowa, sport gimnastyczny, pomocniczo-specjalna, lecznicza
gimnastyka podstawowa służy ogólnemu przygotowaniu fizycznemu, wzmocnieniu zdrowia i równowagi psychicznej, prawidłowości budowy ciała ludzkiego. Stosowana ponadto w aktywności fizycznej osób fizycznej osób w rożnych dyscyplinach sportowych.
Sport gimnastyczny ćwiczenia bardzo precyzyjnie wykonywane służą rywalizacji sportowej zawodników rodzaje wyczynu gimnastycznego:
* gimnastyka sportowa
* gimnastyka akrobatyczna
* gimnastyka artystyczna
gimnastyka pomocniczo- specjalna rodzaje:
* gimnastyka w zakładach pracy rekreacja w czasie pracy;
8gimnastyka pomocniczo specjalna w poszczególnych dyscyplinach sporu
gimnastyka lecznicza podstawowy dział kinezyterapii
kinezyterapia- całokształt wiedzy związanej z leczeniem za pomocą ruchu rehabilitacja lecznicza:
a) proces kompleksowy
b) funkcjonalny
c) społeczno-zawodowy
gimnastyka lecznicza w chorobach: neurologicznych, narządu ruchu i inne
kryteria ćwiczeń gimnastycznych :
I. kryterium anatomiczne – ruchy poszczególnych cz. ciała ruchy odcinków ciała wykonywane: - przez różne grupy mięśniowe w różnych stawach z różnych pozycji wyjściowych
II. kryterium fizjologiczne Rodzaj napięcia mięśniowego: statyczne, dynamiczne, Rodzaj intensywności : umiarkowana, duża, naprzemienna Czas trwania : długo, krótko
III. Kryterium psychologiczne: ćwiczenia ożywiające, ćwiczenia uspokajające
podstawy fizjologii wysiłku fizycznego: wysiłek fizyczny praca mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem tworzących jej czynnościowych zmian w organizmie. Czynniki wpływające na procesy zachodzące w pracujących mięśniach oraz innych narządach podczas wysiłku: rodzaj skurczów wielkość grup mm zaangażowanych w wysiłek czas trwania wysiłku intensywność pracy

Klasyfikacja wysiłków fizycznych:
1) w zależności od skurczów mięśni:
- statyczne aktywność mięśni dłuższe utrzymywane skurcze izometryczne
- dynamiczne –aktywność mięśni –przewaga skurczów izotonicznych i krótkotrwałych skurczów izometrycznych
-autoksoniczny – zmienia się dł mięśnia i napięcie – wysiłek dynamiczny
- izotoniczny – zmienia się długość mięśnia a napięcie jest stałe – wysiłek dynamiczny
- izometryczny – nie zmienia się długość mięśnia, rośnie napięcie – wysiłek statyczny
2) w zależności od grupy mm :
- wysiłki lokalne – obejmują mniej niż 30% masy mm
- wysiłki ogólne – obejmują ponad 30% masy mm
3) w zależności od czasu wykonywanej pracy, wysiłku
- wysiłki krótkotrwałe od sekundy do 10 -15 min
- wysiłki średnio trwałe od 10/15 min do 60 min
- wysiłki długotrwałe powyżej 60 min
intensywności wysiłku rodzaje :
-submaksymalne(pobór O2 mniejszy od VO2max) organizm czerpie energię z glikogenu
-maksymalne( pobór O2, równy jest VO2max) organizm czerpie energię z węglowodanów i tłuszczy
- su pramaksymalne (pobór O2 większy od VO2max) organizm czerpie energię z wolnych kwasów tłuszczowych
- wysiłek – krótki, brak mm potrzebnej ilości O2, powstaje dług tlenowy
Wysiłek fizyczny wg wydatku energetycznego średnio ciężki wysiłek może być ciężki dla osoby o małej wydolności lub lekkim dla osoby o dużej wydolności.
Sposoby określania wysiłku fizycznego:
- obciążenie bezwzględne - ilość energii wydatkowanej przez organizm w jednostce czasu i wyraża się : - w jednostkach objętości tlenu pochłanianego przez organizm w ciągu minuty w jednostce pracy zewnętrznej wykonywanej w określonym czasie
-obciążenie względne – proporcja między zapotrzebowaniem na tlen podczas wykonywania pracy, a maksymalnym pochłanianiem tlenu przez organizm (VO2 max):
a) wysiłki maksymalne – zapotrzebowanie na tlen = wartość V02 max
b) wysiłki supramaksymalne – zapotrzebowanie na tlen > V02 max
c) wysiłki submaksymalne – zapotrzebowanie na tlen < VO2 max
wydolność fizyczna – zdolność do ciężkich lub długotrwałych wysiłków fizycznych, wykonywanych z udziałem dużych grup mięśniowych, bez szybko narastającego zmęczenia i warunkujących jego rozwój zmian w środowisku wewnętrznym organizmu
Pułap tlenowy- wskaźnik wydolności fizycznej –zdolność pobierania tlenu przez organizm – zwany też wydolnością aerobową organizmu
tolerancja wysiłkowa- zdolność do wykonywania określonych wysiłków bez głębszych zakłóceń homeostazy lub zaburzeń czynności narządów wewnętrznych. Miarą tolerancji wysiłkowej jest czas wykonywania wysiłków o określonej intensywności do momentu pojawienia się zaburzeń lub obciążenie określonej intensywności przy którym w krótkim czasie występują zaburzenia.
Sprawność zaopatrzenia tlenowego – wskaźnikiem funkcji zaopatrzenia tlenowego jest max ilość tlenu pobrana z powietrza atmosferycznego do płuc i przetransportowania do tkanek . zależy od:
-sprawności układu oddechowego tj: max wentylacji płuc, pojemności dyfuzyjnej płuc
-sprawność układu krążenia tj. objętości i pojemności tlenowej krwi, max objętości minutowej serca, tętnico żylnej, dystrybucji układ immunologiczny
- układ odpornościowy: jest to zespół wysoce wyspecjalizowanych komórek

KULTURA FIZYCZNA obejmuje wszystkie wartości związane z fizyczną postacią człowieka i jego fizycznym funkcjonowaniem zarówno w jego odczuciu subiektywnym jak i w obrazie społecznie obiektywnym. Wartości te odnoszą się do zdrowia, budowy i postaci ciała, odporności, sprawności, wydolności, urody. -M. Demel

CZTERY OBSZARY KULTURY FIZYCZNEJ:

WYCHOWANIE FIZYCZNE

Forma uczestnictwa w kulturze fiz. młodych pokoleń, a celem jest wspomożenie rozwoju fizycznego, motorycznego i zdrowia, przygotowanie do "dbałości o ciało" tj. podtrzymywanie, pomnażania tych wartości w zyciu dorosłym

Proces przygotowania człowieka do uczestnictwa w kulturze fizycznej. Dział wychowania, który stosując typowe dla siebie fizyczne środki wychowawcze, głównie ruch, stawia sobie za cel kształtowanie przede wszystkim biologicznej strony osobowości człowieka.

REKREACJA FIZYCZNA

Forma uczestnictwa w kulturze fizycznej osób dorosłych o walorach profilkatycznych. Celem jest odnowa sił, podtrzymywanie i pomnażanie zdrowia, sprawności fiz. i urody. Przybiera różne formy (zorganizowane, indywidualne) np. jogging, pływanie, marsz, aerobik.

Aktywność ruchowa podejmowana w czasie wolnym dla wypoczynku, przyjemności i samodoskonalenia w formie ćw. gimnastycznych, ćw. kondycyjnych, gier ruchowych i sportowych, pływania, spacerów, marszów jako hobby.

TURYSTYKA

Zjawisko społeczno- ekonomiczne, polegające na okresowych wyjazdach poza miejsce stałego zamieszkania w celach wypoczynkowych, poznawczych lub dla uprawiania niektórych zamiłowań.

REHABILITACJA RUCHOWA

Forma uczestnictwa w kulturze fiz. części społeczeństwa tj. osób czasowo lub trwale niepełnosprawnych. Celem jest przywracanie lub kompensowanie utraconych funkcji w wyniku choroby lub urazu.

Dział fizjoterapii, w którym podstawową metodą postępowania jest aktywność fizyczna w postaci różnych ćwiczeń ruchowych. Celem ćwiczeń jest usprawnienie narządu ruchu jako całości lub poszczególnych jego części, wyrabianie mechanizmów zastępczych, korekcja wad postawy a także wpływanie na samopoczucie osoby rehabilitowanej.

SPORT

Uczestnictwo w kul. fiz. części spoleczeństwa tj osób o predyzpozycjach somato-motorycznych. Celem jest osiągnięcie maksymalnych wyników w zakresie sprawności fizycznej i ruchowej na drodze współzawodnictwa.

Działalność ruchowa uprawiana systematycznie według pewnych reguł, odznaczająca się współzawodnictwem oraz tendencją do osiągania coraz lepszych wyników.

"Sport to zdrowie" jest nieprawdziwym hasłem, gdyż uprawianie sportu jest związane z ryzykiem utraty zdrowia lub życia.

CELE OBSZARÓW KULTURY FIZYCZNEJ

ĆWICZENIA KSZTAŁTUJĄCE = OGÓLNOROZWOJOWE

Charakteryzują się wszechstronnym wpływem na organizm osoby ćwiczącej.

Stosowane jako:

Zadania ćw. kształtujących:

  1. ogólne

  1. szczegółowe

Ćw. kształtujące wykonywane są różnym ale określonym tempie. Konieczne jest wyliczanie do dwóch lub czterech. Pierwszym elementem ćwiczeń jest pokaz z objaśnieniem słownym. Osoba prowadząca stojąc przodem do grupy, czyni pokaz na zasadzie odbicia lustrzanego.

Motoryczność w ontogenezie

Motoryka lub motoryczność ludzka to pojęcie obejmujące całokształt czynności ruchowych człowieka inaczej sferę ruchowej aktywności, słowem to wszystko co dotyczy poruszania sie człowieka w przestrzeni na skutek zmian położenia całego ciała lub poszczególnych jego części względem siebie

Ontogeneza- proces rozwojowy od momentu poczęcia do śmierci osobnika

Filogeneza- zjawiska rozwojowe zachodzące międzypokoleniowo.

Pojęcie rozowju motorycznego wg. Weroniki Sherborne

Rozwój ruchowy polega na osiąganiu kontroli nad ruchami ciała poprzez skoordynowanie czynności ośródków, nerwów i mięśni. Kontrola wywodzi się z rozwoju odruchów i globalnej aktywności charakterystycznej dla noworodka. W ciagu 4-5 lat życia osiąga kontrolę w zakresie dużej motoryki dotyczącej dużych powierzchni ciała używanacyh np. w chodzeniu, bieganiu, skakaniu. Po 5 r. ż. kierunek rozwoju zmierza do precyzyjnych ruchów angażujących mniejsze grupy mięśni w czynnościach tj. pisanie, rzucanie i chwytanie piłki.

Zależności rozowju motorycznego

  1. prawo nastepstwa Cefalokaudalnego

  2. prawo następstwa Proxymodyskalnego

Etapy rozwoju lokomocji:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pieniadze nie sa wszystkim
dostalem wszystko
(1967) GDY WSZYSTKIE NARODY ZJEDNOCZĄ SIĘ POD POD KTRÓLESTWEM BOŻYMid 888
Identyfikacja Chrystusa we wszystkich wiekach 640409
Litania do Wszystkich Świętych Melodia II
Najpotężniejsza Nowenna z wszystkich nowenn do Opatrzności Bożej
deschner karlheinz i znowu zapiał kur t 2 2 przypisy JNT2STTLOKQVH34L3A4B5IW2U6FPFU45HMNDWOY
MAS wszystkie pytania testowe 2007
Ze wszystkich kwiatków świata, dzień mamy i taty
WOJNA W AFRYCE POĄNOCNEJ, wszystko do szkoly
wszystkie wykłady z matmy stoiński - wersja na telefon, MATMA, matematyka
POPRAWA WSZYSTKICH KOLOKWIËW. 5fantastic.pl , Ćwiczenia
Pewnego razu wszystko zaczęło się od stworzenia świata, Filozofia

więcej podobnych podstron