Zarządzanie jest procesem świadomego i ciągłego kształtowania organizacji. To proces planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania pracy członków organizacji oraz wykorzystania wszystkich zasobów organizacji do osiągnięcia stojących przed nią celów.

Zarządzanie w organizacjach: 1.Nakłady z otoczenia (zasoby: ludzkie, finansowe, fizyczne, informacyjne) 2.Planowanie, kontrolowanie, organizowanie, podejmowanie decyzji 3.Cele osiągnięte (sprawnie- wykorzystując zasoby mądrze i bez zbędnego marnotrawstwa, skuteczny- działający z powodzeniem)

Planowanie: dotyczy przyszłości -nie można zarządzać bez znajomości kierunku do którego się zmierza -wyznaczenie celu (etapy osiągnięcia celu(cele pośrednie), metody realizacji, czas i miejsce, niezbędne zasoby i sposoby pozyskania)

Planowanie(plan)powinien być:celowy,wykonalny,racjonalny,termin.,elastyczny,zgodny,wewnętrznie

Proces zarządzania: planowanie o podejmowanie decyzji->organizowanie->kierowanie->kontrolowanie-> (koło)

Planowanie robót budowlanych na budowie polega na ustaleniu: -technologii wykonania procesu produkcyjnego -metod pracy -niezbędnych urządzeń technicznych
-zakresu wzajemnych świadczeń -wzajemnej synchronizacji wszystkich bezpośrednich wykonawców -realizacji wyznaczonych terminów -odpowiedniej organizacji

Proces budowlany obejmuje zespół technologicznie powiązanych procesów produkcyjnych t.j. robót budowlanych, które mogą występować na placu budowy lub zapleczu.Dla potrzeb planowania należy ustalić strukturę procesu budowlanego, która obejmuje:
-proces pomocniczy występuje poza wznoszonym obiektem i stanowi podstawę realizacji procesów zasadniczych
-proces zasadniczy występuje na budowie i obejmuje podstawowe roboty budowlane w ciągu technologicznym

Wyróżniamy na budowie: -proces prosty składa się z czynności roboczych powiązanych technologicznie i wykonywanych przez pracownika lub pracowników jednego zawodu względnie wykonywanych przez sprzęt budowlany jednoczynnościowy np. elementu żelbetowego
-proces złożony składa się z równolegle przebiegających i powiązanych technologicznie oraz organizacyjnie procesów prostych pozwalających wytworzyć gotowy produkt budowlany np. kondygnacja budynku

operacja robocza jest to organicznie niepodzielna i jednorodna technologicznie część procesu technologicznego wykonana przez tych samych pracowników np. produkcja mieszanki betonowej

czynność robocza jest częścią operacji i obejmuje np. załadowanie mieszalnika betoniarki

ruchy robocze są najbardziej elementarną częścią procesu np. włączenie dźwigni mieszalnika

Dla planowania ogólnego w skali makro t.j. budowy lub zespołu budów przydatne są informacje obejmujące procesy proste i złożone oraz pomocnicze i zasadnicze z produktem finalnym procesu budowlanego.

Podczas planowania robót budowlanych należy uwzględnić:
-umiejscowienie poszczególnych robót w procesie produkcyjnym, technologicznym i organizacyjnym -instrukcje wykonania elementów procesu budowlanego -karty technologiczne -rysunki robocze projektu wykonawczego -metody i systemy pracy obejmujące technologie wraz z techniką bhp i zasadami ergonomii -wykorzystanie czasu pracy
-sposoby gromadzenia zapasów środków produkcji dla zapewnienia harmonizacji ciągów technologicznych -wyposażenie w materialne środki produkcji -optymalny system ewidencji i kontroli w fazie realizacji i rozliczenia procesu budowlanego -metody przedstawiające przebieg pracy na poszczególnych etapach procesu budowlanego

Planowanie robót budowlanych obejmuje: -wykonywanie budowli wraz z infrastrukturą
-przebudowę obiektu -przygotowanie terenu -uporządkowanie terenu -remont obiektu

Organizacja- wieloznaczne i interdyscyplinarne pojęcie z zakresu nauk o zarządzaniu, socjologii, psychologii.

W naukach o zarządzaniu, a przede wszystkim w ich subdyscyplinie nauk o organizacji, najczęściej przyjmuje się trzy znaczenia pojęcia organizacja, a mianowicie:

1.organizacja w znaczeniu rzeczowym- jako podmiot, rzecz złożona z powiązanych części. W tym znaczeniu pojęcie organizacja jest synonimem pojęcia instytucja

2.organizacja w znaczeniu czynnościowym- jako proces tworzenia rzeczy złożonej. W tym znaczeniu pojęcie organizacja jest synonimem pojęcia organizowanie

3.organizacja w znaczeniu atrybutowym- jako zespół cech charakterystycznych dla rzeczy zorganizowanej. W Tm znaczeniu pojecie organizacja jest synonimem pojęcia zorganizowany

Organizacja jest to wiedza o prawach i zasadach porządkowania i synchronizowania wszystkich elementów procesów i systemów produkcyjnych w zakresie ilości i kolejności oraz umiejscowienia w czasie i przestrzeni.

Planowanie zamierzeń produkcji budowlanej, t.j. wykonania budowy i robót budowlanych, może być dokonane następującymi metodami: matematycznymi, graficznymi, mieszanymi.

Metody matematyczne planowania mogą być stosowane przy dużych skomplikowanych budowlach lub o złożonej technologii oraz znacznej liczbie operacji roboczych. Ocenia się, że praktycznie powyżej 200 operacji roboczych na budowie pozwala stosować powyższe metody. W metodach tych stosuje się modele sieciowe i systemy informatyczne oparte na elektronicznej technice obliczeniowej.

Metody graficzne należą do podstawowych elementów planowania robót lub budowy. Występują w postaci wykresów, harmonogramów, schematów lub symbolicznych obrazów graficznych. Metody te są nie tylko formą plastycznego przedstawienia koncepcji organizacyjnej i planu przebiegu produkcji, ale są również narzędziem prawidłowego planowania przebiegu tej produkcji. Posługiwanie się tymi metodami umożliwia odpowiedni dobór elementów składowych produkcji oraz zharmonizowania czasów realizacji tych elementów. Praktycznym i podst. elementem metod graficznych planowania budowy lub robót są harmonogramy budowlane. Przedstawiają one w sposób wykreślny zależność między zjawiskami występującymi w procesie budowlanym z uwzględnieniem funkcji czasu.

Istotnym elementem planowania robót budowlanych jest pełna informacja o fizycznej wielkości i jakości robót budowlanych. W tym celu na etapie planowania i realizacji robót należy dysponowac dokumentem, w którym określa się ilość robót nazywanym przedmiarem robót. Przedmiar robót stanowi część składową dokumentacji projektowej, która służy do opisu przedmiotu realizacji procesu budowlanego. Jest podstawą sporządzenia kalkulacji kosztorysowej przez inwestorów, jak też przez wykonawców robót.

Produkcja podstawowa obejmuje wszystkie prace, które są związane z budową, od chwili jej rozpoczęcia, aż do momentu jej całkowitego zakończenia. Do prac tych zalicza się między innymi: roboty przygotowawcze, które związane są z zorganizowaniem odpowiednich środków rzeczowych oraz z zagospodarowaniem terenu przyszłego placu budowy, na przykład oczyszczeniem terenu, osuszaniem jak i niwelacją gruntu, wyburzeniem, wyrębem drzew oraz przygotowaniem potrzebnych pomieszczeń tymczasowych.

Właściwe roboty budowlano-montażowe, polegają na wznoszeniu obiektów, ich wszelkiej przebudowie, odbudowie oraz różnym remoncie. Natomiast prace końcowe, obejmują likwidację placu budowy, uprzątnięcie terenu budowy jak również przekazanie obiektu do użytkowania. Produkcja podstawowa obejmuje obiekty oraz roboty o różnym przeznaczeniu. Dlatego ze względu na przeznaczenie obiektów budowlanych możemy wyróżnić różne dziedziny produkcji budowlano-montażowej. Budownictwo miejskie obejmuje budynki mieszkalne jak i użyteczności publicznej.

Usługi produkcyjne wytwarzane są w zasadzie na potrzeby wewnętrzne przedsiębiorstwa budowlanego, chociaż mogą być również w razie niewykorzystania w pełni potencjału produkcyjnego świadczone na rzecz innych firm budowlanych lub jednostek. Decyzje o rozwijaniu usług produkcyjnych w przedsiębiorstwie budowlanym powinny być potwierdzone rachunkiem ekonomicznym. Chodzi tu o stwierdzenie, co jest korzystniejsze dla przedsiębiorstwa budowlanego a mianowicie czy nastawienie się na wykonywanie wszystkich usług produkcyjnych we własnym zakresie i własnymi środkami, czy też korzystanie z usług, zwłaszcza sprzętowych, remontowych oraz transportowych, wykonywanych przez przewoźników obcych i wyspecjalizowane przedsiębiorstwa. Do usług produkcyjnych zalicza się głównie między innymi: usługi sprzętowe, transportowe, remontowe, sporządzanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej budowanych obiektów, kompletowanie dostaw maszyn oraz urządzeń, rozruch technologicznych nowo zbudowanych zakładów przemysłowych.

Zaplecze budownictwa- Zaplecze własne przedsiębiorstwa budowlano-montażowego, konieczne do realizacji produkcji podstawowej i tworzone na jego koszt, można ogólnie podzielić na zaplecze stałe oraz zaplecze tymczasowe. Ponadto jest jeszcze zaplecze specjalne, fakturowane zamawiającemu na równi z innymi robotami przez firmę budowlano-montażową, realizowane na koszt inwestora i obejmujące na przykład drogi dojazdowe, bocznice kolejowe, urządzenia wodociągowe i inne rzeczy.

W organizacji produkcji budowlano-montażowej trzeba uwzględnić różne czynniki, od których w dużej mierze zależy efektywność pracy przedsiębiorstwa. Należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak: prawidłową rytmiczność produkcji, polegającą na równomiernym rozłożeniu pracy na poszczególne kwartały i miesiące, co pozwala na właściwe wykorzystanie zdolności produkcyjnej przedsiębiorstwa w ciągu roku; właściwą koncentrację robót, uwzględniającą skupienie potencjału produkcyjnego na ograniczonej liczbie wykonywanych równocześnie obiektów, co stwarza warunki do lepszego wykorzystania środków jak i wcześniejszego zakończenia budowy obiektów; przestrzeganie wynikających z harmonogramów cykli budowy, czyli maksymalnych okresów przewidzianych na wykonanie określonych obiektów; dostosowanie kolejności wykonywanych robót do warunków klimatycznych, głównie przez wykonywanie jesienią oraz zimą prac w pomieszczeniach zamkniętych. Na tym, więc polega organizacja pracy na budowie.

Do podstawowych metod organizacji budowy należą: -metoda równoległego wykonania
-metoda kolejnego wykonania -metoda pracy równomiernej zwana również rytmiczną lub potokową -metoda mieszana będąca kombinacją wyżej wymienionych metod

Metoda równoległego wykonania polega na równoczesnym rozpoczynaniu robót na wszystkich obiektach. Równoczesne wykonywanie szeregu procesów jest stosowane jedynie w tych przypadkach, gdy zadania na poszczególnych obiektach lub działkach ograniczają się jedynie do różniących się procesów. Wadą tej metody jest brak ciągłości pracy poszczególnych brygad roboczych, ponieważ każda brygada po jednorazowym wykonaniu robót swej specjalności na jendym obiekcie musi być przenoszona na inne place budowy. Metoda równoległego wykonania charakteryzuje się również nierównomiernością dziennej produkcji budowlanej, pracy maszyn, zużycia materiałów itp.

Istotną zaletą tej metody jest odpowiadający jej najkrótszy cykl realizacji budowy tj. w porównaniu do cyklu uzyskanego przy zastosowaniu innych metod organizacji budowy, najkrótszemu cyklowi odpowiada oczywiście największe zapotrzebowanie w zakresie zatrudnienia i środków produkcji w czasie realizacji budowy.

Metoda kolejnego wykonania polega na kolejnym wykonywaniu obiektów, czyli budowie kolejnego obiektu rozpoczyna się tuż po zakończeniu robót związanych z obiektem poprzedzającym. Każdy kolejny proces zaczyna się po zakończeniu poprzedniego. Metoda kolejnego wykonania ma także istotną wadę organizacyjną, którą jest brak stałości zatrudnienia brygad wykonujących poszczególne rodzaje robót. Nie ma tu także ciągłości w pracy maszyn i urządzeń, ani w zużyciu materiałów budowlanych. Odpowiadający metodzie kolejnego wykonania cykl realizacji budowy Ts ma wartość największą w porównaniu do cyklu uzyskanego przy zastosowaniu innych metod organizacji budowy. Najdłuższemu cyklowi odpowiada oczywiście najmniejsze zapotrzebowanie w zakresie zatrudnienia i środków produkcji w czasie realizacji budowy.

Metoda pracy równomiernej powstała przez adaptację przemysłowej produkcji taśmowej do potrzeb budownictwa. Polega ona na podziale obiektów na pewną liczbę części o jednakowych ilościach robót, zwanych działkami, powierzanych do wykonania stałym brygadom roboczym, które przechodząc z jednej działki roboczej na następną wykonują stale tę samą pracę. Tak samo będzie przy obiektach jednego typu i jednakowej wielkości, przy czym poszczególne obiekty mogą odgrywać w tym przypadku rolę działek. Metoda ta charakteryzuje się, w porównaniu z innymi metodami, szczególnie korzystnymi właściwościami organizacyjnymi. Stwarza najlepsze warunki ciągłości oraz równomierności produkcji budowlanej oraz zużycia materiałów. Korzyścią wynikającą ze stosowania metody pracy równomiernej jest możliwość znacznego podniesienia wydajności zatrudnionych grup roboczych (zespołów, brygad) na skutek wielokrotnej powtarzalności ich zadań i specjalizacji w wykonywaniu tych samych czynności. Metoda pracy równomiernej jest powszechnie zalecaną metodą organizacji budowy. Cykl realizacji budowy, zaplanowanej według metody pracy równomiernej, można obliczyć z zależności :

T_s = t + r(n − 1) t- łączny czas realizacji robót na jednej działce roboczej n- liczba działek roboczych r- rytm pracy równomiernej

Rytm pracy równomiernej stanowi wartość czasu, który upływa od rozpoczęcia robót na określonej działce roboczej przez jedną brygadę do rozpoczęcia robót na tej samej działce przez brygadę następną. Może on być równy czasowi pracy brygady na działce roboczej.

Największą korzyścią ze stosowania tej metody jest możliwość znacznego podniesienia wydajności zatrudnionych grup roboczych na skutek wielokrotnej powtarzalności ich zadań i specjalizacji w wykonywaniu tych samych czynności. Metoda pracy równomiernej jest powszechnie zalecaną metodą organizacji budowy.

Metoda mieszana polega na jednoczesnym zastosowaniu na tej samej budowie dwóch lub trzech metod organizacji budowy. Każda z metod jest w tym przypadku stosowana na odrębnej części budowy lub dotyczy innego procesu technologicznego.

Podział obiektów budowlanych na działki robocze stosuje się w celu umożliwienia stosowania do realizacji budowy metody pracy równomiernej. Działki powinny obejmować jednakowe ilości robót budowlanych, a ewentualne różnice nie powinny przekraczać 10-15%. Te rozbieżności wynikają przede wszytki z faktu, że granice podziału obiektów na działki robocze, ze względów konstrukcyjnych i technologicznych, mogą występować w określonych miejscach budowli. W przypadku jednorodnych i niejednorodnych obiektów, ilości robót na niektórych działkach budowy mogą być nawet bardziej zróżnicowane. Ponieważ podział obiektów na działki, ważny z pkt. widzenia organizacji robót zależy w znacznym stopniu od architektury, konstrukcji i technologii budowli, dlatego powinien być poprzedzony gruntowną analizą rysunków przedstawiających rzuty i przekroje obiektów.

-

Podział obiektu na działki robocze prowadzi się przy prostym jego rzucie poziomym na prawie równe powierzchniowo części, a w przypadku bardziej skomplikowanego rzutu z wykorzystaniem tzw. krzywej sumowanej, która przedstawia sumaryczną ilośc robót (q) w funkcji długości budynku. Po skonstuowaniu takiej krzywej, można jej końcową rzędną (Zq) podzielić na taką liczbę części, która odpowiada założonej liczbie działek roboczych i zaznaczyć ten podział na przekroju budynku. Tak uzyskane granice działek roboczych należy skorygować, uwzględniając konstrukcyjne i technologiczne zasady realizacji obiektów budowlanych.

Ustalając wielkość działki roboczej, należy brać pod uwagę, że działka stanowi część obiektu, na której w danym przedziale czasu wykonywany jest określony proces roboczy przez daną brygadę specjalizowaną lub kompleksową. Podział obiektu, lub zespołu obiektów, na wydzielone części powinien być prowadzony w taki sposób, aby brygady robocze pracujące równocześnie na odrębnych działkach wzajemnie sobie nie rpzeszkadzały oraz aby procesy zaplanowane do wykonania na tych działkach roboczych stanowiły, pod względem technologicznym, zamknięte całości.

Podział obiektu na działki robocze powinien być dokonany tak, aby liczba działek roboczych była jednakowa dla wszystkich procesów. To zalecenie wynika z przejrzystości organizacyjnej takiego rozwiązania, ale w uzasadnionych przypadkach można przyjąć różną liczbę działek dla niektórych procesów.

Podstawowym warunkiem stosowania metody pracy równomiernej jest możliwość podzielenia obiektu lub zespołu obiektow na odpowiednio dużą liczbę działek roboczych.

SIECI ZALEŻNOŚĆI -Metody planowania sieciowego, zwane często metodami programowania sieciowego lub analizy sieciowej, stosowane w budownictwie do planowania oraz kontroli dożych przedsięwzięć budowlanych, gdzie istnieje konieczność precyzyjnej koordynacji działania. Umożliwiają one wykorzystywanie programów onformatycznych co umożliwia aktualizację skomplikowanych rozwiązań organizacyjnych.

Sieć zależności jest graficznym modelem organizowanego procesu (przedsięwzięcia), który obrazuje kolejność i zależność wszystkich części skłądowych procesu.

Grafy i sieci jako narzędzie wspomagania decyzji są graficznym modelem odzwierciedlającym problem decyzyjny z jego strukturą, dający się sformułować ilościowo i umożliwiający uzyskanie dokładnego matematycznego rozwiązania w postaci precyzyjnej oceny. Dziedzina wiedzy oparta na teorii grafów i sieci stanowi znaczący rozdział badań operacyjnych.

Graf – to - w uproszczeniu - zbiór wierzchołków, które mogą być połączone krawędziami, w taki sposób, że każda krawędź kończy się i zaczyna w ktorymś z wierzchołków. Grafy to podstawowy obiekt rozważań teorii grafów. Za pierwszego teoretyka i badacza grafów uważa się Leonarda Eulera, który rozstrzygnął zagadnienie mostów królewieckich.

Wspólną cechą wszystkich metod sieciowych jest konstrukcja szczególnego rodzaju grafu sieciowego, który jest podstawą obliczeń do uzyskania programu sieciowego realizacji przedsięwzięcia.

Przez przedsięwzięcie rozumie się zorganizowane działanie ludzkie zmierzające do osiągnięcia określonego celu zawarte w skończonym przedziale czasu z wyróżnionym początkiem i końcem oraz realizowane przez skończoną liczbę osób, środków technicznych, energii, materiałów, środków finansowych itp.

Kolejność postępowania podczas budowy sieci zależności:

- wyodrębnienie i zestawienie czynności tworzących dany proces

- określenie parametrów poszczególnych czynności zdarzeń (czasu, zapotrzebowania materiałów, sprzętu, nakładów itp.)

- konstrukcja struktury logicznej modelu sieciowego

KONSTRUKCJA SIECI ZALEŻNOŚCI

Graf sieciowy jako matematyczny model rzeczywistego układy czynności i zdarzeń powinien w sposób jak najdokładniejszy odwzorowywać przebieg rozpatrywanego przedsięwzięcia.

Przy przedstawianiu za pomocą grafu sieciowego procesów poddawanych analizie musi być zachowany związek między poszczególnymi czynnościami i zdarzeniami, wynikający z całego procesu technologicznego i organizacyjnego przedsięwzięcia. Toteż dokładna znajomość technologii procesu jest podstawą należytego opracowania grafu sieciowego. Również prawidłowo skonstruowany graf w postaci sieci zależności pozwoli na przeprowadzenie wnikliwej analizy procesu.

Warunkiem poprawnej konstrukcji i analizy sieci zależności jest rozróżnienie dwóch ściśle związanych ze sobą procesów: ustalenia programu działania, tj. określenia co, gdzie i kiedy oraz w jakiej kolejności ma być wykonane do zrealizowania przedsięwzięcia oraz ustalenia terminów rozpoczęcia i ukończenia poszczególnych czynności i czasu wykonania całego zadania.Przed narysowaniem grafu sieciowego należy sporządzić zestawienie wszyzstkich czynności składających się na rozpatrywane przedsięwzięcie oraz określić logiczne związki między poszczegolnymi czynnościami, a w szczególności ustalić:

- jakie czynności poprzadzają daną czynność, - jakie czynności nastepuja po danej czynności,
- jakie czynności mogą przebiegać równolegle.

Mając ustaloną w ten sposób nomenklaturę oraz wzajemne powiązania poszczególnych czynnośći lub zdarzeń, można przystąpic do kreślenia sieci zależności.

Przy kreśleniu rysunków sieci należy zwrócić uwagę na podstawowe zasady algebry grafów sieciowych i przestrzegać następujących reguł:

- Każda czynność musi zaczynać się w wierzchołku i, a kończyć w wierzchołku j , czyli musi mieć swoje zdarzenie początkowe i zdarzenie końcowe, pamiętając o zależności i < j, - Zdarzenie początkowe nie ma czynności poprzedzających oraz zdarzenie końcowe nie ma czynności następujących.
- Dwie czynności nie mogą zaczynać i kończyć się w tych samych dwóch wierzchołkach sieci.

Krawędzie, czyli czynności oznacza się wartościami liczbowymi, określającymi czas trwania poszczególnych czynności. Wierzchołki, w których zbiegają się poszczególne czynności oznacza się na rysunkach cyframi w kółkach, numerując kolejno liczbami (numeracja porządkowa).

W grafach sieciowych można wyróżnić następujące charakterystyczne elementy: wierzchołek początkowy lub zdarzenie początkowe, od którego zaczyna się sieć zależności, nie poprzedzona żadnymi innymi wierzchołkami, wierzchołek końcowy lub zdarzenie końcowe, na którym się sieć grafu, po którym nie następuje żadne inne zdarzenia.

Czynność jest to pewne działanie cząstkowe przedsięwzięcia zuzywające czas i środki (pracę ludzką, maszyn, materiały, środki finansowe)

Zależnie od stopnia szczegółowości planowania czynnoścć może być prosta, np. montaz deskowania, lub złożona, np. wykonania ław fundamentowych.

Czynność przedstawiamy za pomocą strzałki (tzw. łuk w sieci) o dowolnej długości.

Moment, kiedy czynność może się rozpocząć, uwarunkowany jesy ukończeniem czynności poprzedzającej (jednej lub kilku). Moment ten nazywamy zdarzeniem.

Zdarzenie jest to moment zakończenia lub rozpoczęnia czynności.

Zdarzenie oznacza się najczęściej symbolem kółka, rzadziej kwadratu i numeruje się liczbami naturalnymi dążąc do zachowania kolejności numerów (ale to nie jest warunek konieczny).

- sieci, w której wierzchołki grafu reprezentują czynności, a krawędzie następstwa czasowe między czynnościami, są to sieci jednopunktowe zwane też potencjalnymi.

Metoda CPM- (Critical Path Method), zwana metodą drogi krytycznej, była pierwszą metodą planowania sieciowego (1957r. USA). Metoda CPM jest deterministyczną metodą planowania sieciowego, opartą na dwupunktowych modelach sieciowych. W metodzie CPM każda czynność przedstawiona jest w postaci dwóch zdarzeń (początek i koniec wykonania czynnośći) połączonych linia ze strzałką obrazującą wykonanie czynności. Zdarzenia przedstawione są graficznie najczęściej w postaci kółek. Zwroty strzałek wskazują kierunek przebiegu czynności w czasie.

Czynności można podzielić na rzeczywiste, pozorne i zerowe. Czynności rzeczywiste mają czas trwania większy od zera i wymagają do ich wykonania środkóa (nakładów). Czynności pozorne nie wymagają nakładów, ale trwają w czasie. Określają np. przerwy technologiczne. Czynności zerowe wskazują na powiązania technologiczne pomiędzy czynnościami. Czynności rzeczywiste oznacza się najczęściej linią ciągłą, a czynności pozorne – linią przerywaną.

Zdarzenie nie może być uważane za dokonane, dopóki wszystkie czynności dochodzące do tego zdarzenia nie zostały zakończone. Struktura modelu będąca ciągiem sekwencji zdarzeń i czynności, przedstawionych w postaci sieci zależności, przedstawia kolejnośc następstwa czynności wynikającą z zależności między nimi. Zależność ta określona na podstawie: technologii procesu, przyjętych założeń i koncepcji organizacji.

Analiza czasu przebiegu czynności i całego procesu pozwala na uzyskanie następujących danych wyjścia: - najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy zaistnienia zdarzeń, - najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy rozpoczęcia i zakończenia czynności, - luzy dla zdarzeń i zapasy dla czynności. - określenie decydującego ciągu czynności (ścieżki krytycznej), - czas trwania przedsięwzięcia.

METODA PERT-PERT (Program Evaluation and Review Technique)

Parametry opisuące poszczególne czynnośći mają charakter stochastyczny.

W metodzie PERT czas trwania każdej czynności jest szacowany. Obliczanie oczekiwanego czasy trwania czynności dokonuje się na podstawie trzech ocen czasu : optymistycznej, najbardziej prawdopodobnej i pesymistycznej

ZAŁOŻENIA:

Niech: tc - czasy optymistyczny tm – czas najbardziej prawdopodobny
tp – czas pesymistyczny wtedy wartość oczekiwania t0 :

$$t_{0} = \frac{t_{c} + {4t}_{m} + t_{p}}{6}$$

jest to wartość oczekiwana rozkładu beta

MPM-METRA-Istotną cechę metody planowania sieciowego MPM stanowi odmienny sposób przedstawiania grafu sieciowego. Podobnie, jak w innych metodach sieciowych, graf składa się z krawędzi i węzłów, lecz w metodzie MPM-METRA węzły oznaczają czynności, natomiast krawędzie między węzłami mają jedynie zadanie porządkujące - wykazują kolejność i współzależność w czasie poszczególnych czynności.

Dla odróżnienia grafów sieciowych MPM od innych, węzły sieci, oznaczające czynności, przedstawiamy w postaci prostokątów, wewnątrz których mieszczą się symbole i liczbowe oznaczenia informujące o rodzaju czynności prezentowanej przez węzeł. W nawiasach podawane są czasy trwania czynności.

Najwcześniejszy termin rozpoczęcia czynności B określa się w stosunku do poprzedzającej ją czynności A. Zapis przedstawiony na rysunku oznacza, że czynność B możę najwcześniej rozpocząć się w trzecim dniu od momentu rozpoczęcia czynności A.

Czyli : t_B^0p = 3

Jeśli czas trwania czynności A wynosiłby 3 dni, czyli t_A = 3, wówczas zapis podany na rysunku oznacza, że czynność B rozpoczyna się bezpośrednio po ukończeniu czynności A.

Teorie klasyczne- Frederik W. Taylor – Koncepcja naukowej organizacji pracy - Henry le Chatelier – Cykl działania zorganizowanego - H. Ford – Cywilizacja przemysłowa - Henri Fayol – Nurt administracyjny - Karol Adamiecki – polski propagator zasad naukowej organizacji pracy

Frederik W. Taylor Czynności powodujące niską wydajnośc pracowników: - zły system wynagradzania - nieracjonalne metody pracy - brak zgodności pomiędzy cechami robotników
- przekonanie pracowników, że wzrost produkcji prowadzi nieuchronnie do wzrostu bezrobocia

Naukowe zarządzanie wg Frederika W. Taylora powinno być oparte na 4 podstawowych zasadach:

• Zasadzie naukowego opracowania każdego elementu pracy ludzkiej (chronometraż – pomiar czasu trwania kolejnych mikroruchów)

• Zasadzie naukowego doboru oraz stopniowego szkolenia i doskonalenia robotników (doboru pracowników posiadających cechy i kwalifikacje odpowiadające rodzajowi wykonywanych prac)

• Zasadzie współpracy kierownictwa i robotników w celu realizacji naukowych zasad zarządzania

• Zasadzie równego podziału pracy

le Chatelier (propagator dzieł Taylora) Cykl działania zorganizowanego – składa się z 5 stadiów

• określenie ścisłego i użytecznego celu

• ocena środków i warunków umożliwiających osiągnięcie celu

• przygotowanie niezbędnych środków

• wykonanie zamierzonego działania

• kontrola osiągniętych wyników i wyciągnięcie wniosków

HENRY GANTT

Wykres Gantta – wykres zaawansowania robót umożliwiający płynne porównywanie planowanego i faktycznego przebiegu prac.

Zadaniowo – premiowy system płac (czasowo-premiowy); wynagrodzenie za wykonanie określonego maksimum ustalonej pracy.

Chciał wprowadzić technokrację czyli władzę inżynierów.

HENRY FORD – był praktykiem prowadzącym zakład przemysłowy („Moje życie moje dzieło”)

Cywilizacja przemysłowa (industrializm):

• standaryzacji ( produkcja identycznych wyrobów identycznymi metodami)

• specjalizacja ( podział pracy, prowadzi do wzrostu wydajności)

• synchronizacja ( harmonizacja)

• koncentracja ( rozbudowa i łączenie jednostek organizacyjnych)

• maksymalizacja ( wzrost wielkości produkcji, sprzedaży itp. )

• centralizacja ( ruch uprawnień w górę drabiny organizacyjnej)

Sposób organizacji pracy polegał na: - podziale i specjalizacji, w takim stopniu aby robotnik wykonywał stale te same proste czynności, - Zastosowaniu taśmy produkcyjnej, której szybkośc reguluje tempo pracy, - Kierowaniu pracą przy zachowaniu ścisłej dyscypliny

Dzięki wprowadzeniu linii montażowej skrócono czas wytwarzania jednego samochodu z 12,5 godziny do 93 minut!

Taśma produkcyjna, podział pracy – ‘jeden robotnik, jeden ruch’, autokratyczny styl zarządzania

KAROL ADAMIECKI-Prawa harmonii:

1. Prawo harmonii doboru – należy dobrać do siebie urządzenia tak, by miały one podobne produkcje wzorcowe i najmniejszy łączny koszt straconego czasu.

2. Prawo harmonii działania – konieczne jest aby organy działały w ścisłym związku ze sobą, aby każda czynność odbyła się w swoim czasie: harmonogram (graficzna metoda analizy i planowania pracy zespołowej)

3. Prawo harmonii duchowej – wsółpracujący ze sobą ludzie powinni ze sobą współdziałać bez spięć i konfliktów i w duchu współpracy

Kolejność postępowania przy sporządzaniu harmonogramu przedstawia się następująco:

1. ustalenie ilości psozczególnych robót,

2. wybór metody wykonywania robót,

3. ustalenie kolejności i równoczesności wykonania robót,

4. ustalenie pracochłonności procesów ujętych w poszczególnych pozycjach harmonogramu,

5. określenie dziennego frontu robót dla pracowników, zespołów lub maszyn

6. określenie liczby robotników, zespołów lub maszyn,

7. ustalenie terminów wykonania poszczególnych robót,

8. akceptacja terminu realizacji robót wg wykonanego harmonogramu,

9. wykonanie harmonogramów sprawdzających.

Strefa niebezpieczne uniemożliwiające dostęp osobom postronnym wyznacza się przez ich ogrodzenie i oznakowanie. Strefą niebezpieczną, w której istnieje zagrożenie spadania z wysokości przedmiotów, ogradza się balustradami. W swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od płaszczyzny obiektu budowlanego, strefa niebezpieczna nie może wynosić mniej niż 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty, lecz nie mniej niż 6m.

Daszki ochronne powinny znajdować się na wysokości nie mniejszej niż 2,4m nad terenem w najniższym miejscu i być nachylone pod kątem 45 stopni w kierunku źródła zagrożenia. Pokrycie daszków powinno być szczelne i odporne na przebicie przez spadające przedmioty. W miejscach przejść i przejazdów szerokość daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5m więcej z każdej strony niż szerokość przejścia lub przejazdu. Daszki nad przejazdami i przejściami powinny być szczelne, wykonane z desek o grubości co najmniej 24mm. Pokrycie daszków powinno być szczelne i odporne na przebicie przez spadające przedmioty.

Zabrania się urządzania stanowisk pracy i składowisk materiałów lub maszyn i urządzeń budowlanych bezpośrednio pod nawietrznymi liniami elektromagnetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż: - 3m dla linii o napięciu znamieniowym nie przekraczającym 1 kV
- 5m dla linii o napięciu znamieniowym powyżej 1 kV, lecz nie przekraczającym 15 kV
- 10m dla linii o napięciu znamieniowym powyżej 15kV, lecz nie przekraczającym 30 - 15m dla linii o napięciu znamieniowym powyżej 30kV, lecz nie przekraczającym 110
- 30m dla linii o napięciu znamieniowym powyżej 110kV

Przy wykonywaniu robót budowlanych przy użyciu maszyn lub innych urządzeń technicznych, bezpośrednio pod linią wysokiego napięcia, należy uzgodnić bezpieczne warunki pracy z jej użytkownikiem.

Drogi dojazdowe do placu budowy oraz drogi w obrębie placu budowy powinny mieć utwardzoną nawierzchnię, dostosowaną do przewidywanych środków transportowych- ich obciążeń i intensywności ruchu. W obrębie placu budowy często drogi tymczasowe wykonywane są z prefabrykatów na podsypce piaskowej grubości 5-10 cm.

Płyty wielootworowe są najbardziej rozpowszechnione, produkowane w dwóch wersjach: do układania ręcznego o masie 177 kg i wymiarach 1x0,75x0,125m- do układania mechanicznego o masie 500 kg i wymiarach 1x1,75x0,15m

Szerokośc drogi przy ruchu jednokierunkowym powinna mieć 3m a przy placach wyładunkowych do 5,5m. Przy ruchu dwukierunkowym szerokość drogi powinna wynosić 5,5m natomiast przy placach wyładunkowych do 8m. Spadki poprzeczne dróg tymczasowych powinny zawierać się w granicach 2-3%.

Drogi dojazdowe i drogi na placu budowy należy oznakować zgodnie z wymogami przepisów drogowych oraz ustalić i podać na tablicach informacyjnych, na poszczególnych odcinkach dróg, dopuszczalne maksymalne prędkości ruchu pojazdów, miejsca mijania i inne dane, ważne dla bezpieczeństwa ruchu.

Składowanie materiałów- Sposoby magazynowania poszczególnych materiałów i wyrobów budowlanych zależą od ich wrażliwości na wpływy atmosferyczne (temperatura, nasłonecznienie, powietrze itp.), dlatego na placu budowy urządza się składowiska otwarte, magazyny półzamknięte i magazyny zamknięte. Wielkość tych składowisk i magazynów, ich liczba i rozmieszczenie wynikają z rzeczywistych potrzeb wykonawców poszczególnych robót, minimalnych warunków składowania i potrzebnych zapasów, harmonogramu: budowy i dostaw materiałowych. Również uwzględnia się zabezpieczenia przed pożarem i kradzieżą.

Dominującą powierzchnię magazynowania na placu budowy mają składowiska otwarte. Są place składowe, przeznaczone do magazynowania materiałów nie wymagających zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi. Powinny być one odpowiednio urządzone w zależności od rodzaju materiałów i wyrobów budowlanych.

-teren składowania powinien być odwodniony, wyrównany i mieć odpowiednio przygotowane podłoże do składowania

-do przechowywania materiałów ciężkich lub dłużycowych przygotowuje się podkładki betonowe, przekładki, stojaki i legary

-do składowania materiałów sypkich na zwał buduje się zasieki, boksy lub stoiska

-dla materiałów drobnowymiarowych układanych w wielu poziomach korzysta się ze znormalizowanych palet drewnianych

Magazyny półzamknięte – niektóre materiały budowlane muszą być osłonięte przed opadami atmosferycznym i promieniami słońca, lecz nie wymagają przechowywania w określonej temperaturze lub wilgotności. Osłonami tymi mogą być wiaty, plandeki, przykrycia z blachy falistej lub z tworzyw sztucznych. W niektórych przypadkach w magazynach zadaszonych mogą być konieczne 1-3 ściany osłonowe. Podłożem może być: żużel, dobrze ubity żwir, drewniane palety.

Magazyny zamknięte zalicza się do tymczasowych obiektów zagospodarowania placu budowy. Powinny one odpowiadać warunkom bhp i sanitarnym. Magazyny tymczasowe wykonuje się w zasadzie według projektów typowych jako przenośne- ze składanych elementów prefabrykowanych, oraz przewoźne- kontenerowe i na stałym podwoziu.

Budynki administracyjno- socjalne na placu budowy: -pomieszczenie kierownika - pomieszczenie na szatnie -pomieszczenie na umywalnie robotnicze

Niezbędne place składowania: Powierzchnia netto placów składowania oblicza się ze wzoru
$F_{n} = \frac{Z}{q}\left\lbrack m^{2} \right\rbrack$ q- ilość materiału na 1 m² powierzchnia placu składowego Z- zapas materiału na składzie Z = z_d T_m z_d- średnie dzienne zużycie danego materiału $Z_{d} = \frac{z_{m}}{t}\ $

z_m- zapotrzebowanie na dany materiał w czasie wykonywania danego zakresu robót, należy przyjąć największą wartość dla danego rodzaju robót t- czas trwania danego zakresu robot
T_m- norma czasu w dniach Z- może wynikać wartość materiału dostarczonego pojedynczym środkiem transportu (np.dostawa cegły klinkierowej pojedynczym transportem może wystarczyć 1 miesiąc >zapasu)

T_m = t_z + t_t + t_r

t_z-czas złożenia zamówienia na dany materiał (przyjęto 2 dni) t_r- czas rozładunku materiału (przyjęto 3 dni) t_t- czas transportu materiału (przyjęto 1 dzień)

Powierzchnie brutto placów składowych oblicza się wg. Wzoru: $F_{b} = F_{n}\ \frac{1}{a}$

a-współczynnik wykorzystania powierzchni składowej

Pustaki ceramiczne składowane będą w kozłach o wys. 1,7m zapotrzebowanie dzienne:

$$z_{d} = \frac{z_{m}}{t} = \frac{1221}{8} = 153\ szt.$$

Zapas materiału na 6 dni

Z = z_d T_m = 153 6 = 918szt.

Obliczenie powierzchni netto i brutto placu składowego:

$$F_{n} = \frac{Z}{q} = \frac{918}{57} = 16.1m^{2}$$

$${F_{b} = F}_{n}\ \frac{1}{a} = 16.1{\ 1,7 = 27.3m}^{3}$$

Q=57szt.m²

Przyjęto plac składowy o wymiarach 4x7 i powierzchnie 28m²

Oświetlenie placu budowy- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dani 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych określa teren budowy jako stanowisko pracy. Plac budowy i znajdujące się na nim tymczasowe obiekty budowlane i istniejące drogi komunikacyjne powinny mieć zatem dostęp do naturalnego światła dziennego.

Oświetlenie stanowisk pracy, pomieszczeń i dróg komunikacyjnych powinno być, w miarę możliwości, światłem dziennym. Jeżeli światło naturalne jest niewystarczające do wykonywania robót oraz w porze nocnej, należy stosować oświetlenie sztuczne. W razie konieczności mogą być stosowane przenośne źródła światła sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposób zasilania w energię elektryczną nie mogą powodować zagrożenia porażeniem prądem elektrycznym.

Do oświetlenia miejscowego na stanowiskach roboczych o zwiększonym zagrożeniu porażeniem prądem i we wszystkich przypadkach umieszczenie źródeł światła w zasięgu ręki, powinno się żywać opraw zasilanych napięciem bezpiecznym (24 V) za pomocą transformatorów bezpieczeństwa wykonywanych w II klasie ochronności

Stojaki oświetleniowe mogą być zasilane napięciem 380/220V pod warunkiem że:

-oprawy umieszczone są powyżej 2,5 m od powierzchni na której mogą znajdować się pracownicy

-mają zabezpieczenie przed dotykaniem pośrednim osiągniętym przez: 1.ograniczenie prądu do wartości bezpiecznej 2. Samoczynne odłączenie zasilania w określonym czasie, gdy wartość tego prądu może być równa lub większa od bezpiecznej.

Plac budowy 1.Warunkiem rozpoczęcia prac budowlanych jest właściwe przygotowanie placu budowy poprzez opracowanie planu jego zagospodarowania 2.Plac budowy musi być zabezpieczony przed dostępem osób trzecich. 3.Warunkiem wejścia lub wjazdu i przebywania na placu budowy jest odbycie instruktażu BHP oraz otrzymanie imiennej przepustki. 4.Osoby, które nie są pracownikami budowy, mogą przebywać na jej terenie wyłącznie w towarzystwie osób delegowanych do tego celu. 5.Każda nowa osoba rozpoczynająca pracę na budowie musi odbyć obowiązkowe szkolenie informacyjne BHP. 6.Osoby przebywające na placu budowy są zobowiązane posiadać i stosować hełm ochronny, kamizelkę ostrzegawczą oraz bezpieczne obuwie.

Pomieszczenie socjalno-bytowe, higieniczno-sanitarne oraz biuro budowy należy lokalizować z dala od stref i miejsc niebezpiecznych, najlepiej na obrzeżach placu budowy lub w jego sąsiedztwie.

Miernik pracy określa się jako techniki zaprojektowane do ustalenia czasu, jaki zajmuje wykwalifikowanemu pracownikowi wykonanie określonej pracy przy zdefiniowanym poziomie wykonania (jakości).

Standardowe tempo pracy określa średnie tempo wykonania określonej pracy przez wykwalifikowanego pracownika, pod warunkiem że ją zna, potrafi się przystosować do metod jej wykonywania i jest odpowiednio umotywowany.

Wydajność to ekonomiczna miara efektywności odnosząca wielkość produkcji do wielkości zasobów użytych do jej wytworzenia. Formy wydajności określa wzór: $wydajnosc = \frac{\text{produkcja\ }}{naklady}$

Ogółem wydajność czynników produkcji jest wskaźnikiem wykorzystania przez organizację wszystkich jej zasobów, takich jak: kapitał, praca, energia i materiały do wytwarzania jej produktów i usług. Czynniki produkcji obliczane są w jednostkach pieniężnych, ponieważ trudno dodawać w sensowny sposób godziny pracy do ilości surowców. Łączna wydajność czynników nie mówi zbyt wiele jakich zmian trzeba dokonać w celu poprawienia wydajności.

Ze względu na obiektywne trudności występujące w procesie mierzenia wydajności pracy, zmuszeni jesteśmy do posługiwania się wieloma metodami pomiaru w odniesieniu do tych samych procesów produkcji. Wykorzystujemy mierniki naturalne, umowne i pieniężne.

Mierniki naturalne służące do wyrażenia wielkości produktu cechują się zróżnicowaniem. Mogą być takie jak, liczba statków danego typu i rozmiaru, liczba ton cementu itp. Mierniki naturalne służą nam przede wszystkim do porównań analogicznej produkcji między przedsiębiorstwami i do porównań międzynarodowych.

Do oceny wydajności przedsiębiorstw w kraju, a niekiedy na płaszczyźnie międzynarodowej przydatne są tzw. Mierniki umowne. m² powierzchni użytkowej, Mierniki umowne służą do stymulacji kierunków wzrostu według preferencji społecznych i nakładów, co odgrywa dość istotną rolę w planowaniu perspektywicznym.

Mierniki pieniężne do wyrażania wartości produktu stosujemy wtedy, gdy chcemy porównać poziom wydajności pracy w danej dziedzinie przemysłu z wydajnością w innych dziedzinach. Wówczas obliczamy wydajność jako wartość produkcji globalnej (albo czystej, dodanej, towarowej i sprzedanej) przypadającej na jednego zatrudnionego w jednostce czasu i w ten sposób otrzymujemy potrzebny wskaźnik.

Wydajność pracy wyrażona miernikiem produkcji globalnej i towarowej bywa często zniekształcona ruchem cen. Jeżeli rosną ceny na surowiec, półfabrykaty maszyny i energię dla wyprodukowania danego produktu, a zatrudnienie pozostaje bez zmian, wówczas stwierdzamy tendencję wzrostu wydajności , mimo że ilość produktów wyrażona w jednostkach naturalnych umownych ulec mogła zmniejszeniu. Niemniej jednak mierniki produkcyjne mają swoje zalety i są z pożytkiem stosowane w praktyce.

Wydajnością pracy nazywamy wielkość produkcji wykonanej przez pracownika w jednostce czasu.

Miernik wydajności pracy jest wielkością określającą poziom wydajności pracy w danym okresie. Miernik ten jest wyrażany jako stosunek wielkości produkcji do czasu pracy zużytego przez pracowników do jej wytwarzania, co można ogólnie wyrazić wzorem: $W = \frac{P}{T}$

W-wydajność pracy, P- wielkość produkcji, T- czas zużyty przez pracownika na wykonanie produkcji

Normy pracy określają czas pracy zespołu lub pojedynczego pracownika na wykonanie jednej jednostki produkcji według określonej technologii w przeciętnych warunkach. Wpraktyce naklady pracy oblicza się na podstawie obserwacji ze wzoru: $N_{c = \frac{laczny\ czas\ wykonania\ calej\ produkcji}{ilosc\ wykonanych\ jednostek}}$

Jednostka pomiaru jest roboczogodzina (r-g). Normy pracy maszyn ustala się w podobny sposób jak normy pracy ludzi. Jednostką pomiaru pracy maszyn jest maszynogodzina m-g.

Normy materiałowe określają rodzaj i ilośc materiałów podstawowych z uwzględnieniem ubytków i odpadów oraz odzysku. Jednostki pomiaru są różne, odpowiednie do rodzaju materiału np. kg, mb, szt, m2.

Normami nakładów posługujemy się w kosztorysowaniu, a do celów planowania posługujemy się normami wydajności. Wydajność jest odwrotnością normy nakładów. W=1/Nc

Czynniki kształtujące poziom wydajności pracy. O poziomie wydajności pracy decyduje wiele czynników naturalnych, technicznych, ekonomicznych i innych.

1.Czynniki naturalne- są bardzo wyraźnie widoczne w przemyśle wydobywczym (np. konstrukcja złoża) i w przemyśle rolno-spożywczym, na produkcję którego wpływają warunki klimatyczne, glebowe i inne.

2.Czynniki techniczne- wyrażają się w stosowaniu nowoczesnych metod wytwarzania, doskonaleniu narzędzi pracy przez stosowanie mechanizacji i automatyzacji. Czynniki techniczne czynią prace ludzką lżejszą, łatwiejszą i zmniejszają ilość czasu potrzebnego do wykonania wyrobów. Czynnikami technicznymi są również: podniesienie kultury technicznej oraz kwalifikacji robotników. Wpływają one na wzrost wydajności pracy.

3.Czynniki organizacyjne- są ściśle związane z postępem technicznym. Na wzrost wydajności pracy wpływa przed wszytki prawidłowy wewnątrz zakładowy podział pracy, odpowiedni poziom, przygotowania produkcji, sprawna współpraca między wydziałowa i zharmonizowanie pracy wszystkich ogniw. Do tych czynników można zaliczyć również sprawne zaopatrzenie przedsiębiorstwa w surowce i materiały, przestrzeganie dyscypliny technicznej i dyscypliny pracy, właściwe stosowanie norm pracy.

Plan BIOZ - czyli plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Struktura planu BIOZ

1.Część tytułowa – zawiera podst. dane, takie jak: nazwa i adres obiektu budowlanego, imię i nazwisko (lub nazwa) inwestora, imię i nazwisko oraz adres kierownika budowy, który sporządził Plan BIOZ.

2.Część opisowa – obligatoryjnie musi zawierać następujące informacje:

-zakres robót dla całej inwestycji oraz kolejność realizacji poszczególnych etapów

-wykaz istniejących obiektów

-wykazanie zagospodarowania terenu lub działki, które może stwarzać zagrożenie

-informacja dotycząca przewidywanego występowania zagrożeń dla ludzi wraz z określeniem skali, rodzaju zagrożenia oraz czasu i miejsca ich wystąpienia

-informacja o oznakowaniu miejsca prowadzenia robót budowlanych

-informacja o sposobie instruktażu pracowników przed rozpoczęciem wykonywania robót szczególnie niebezpiecznych

-określenie postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia

-informacja o rodzajach stosowanych środków ochrony indywidualnej przez pracowników

-określenie sposobów przechowywania i transportowania materiałów niebezpiecznych na terenie budowy

-wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, mających zminimalizować ryzyko wystąpienia zagrożenia na budowie

-wskazanie środków służących do sprawnej komunikacji oraz w razie potrzeby umożliwiających szybką i sprawną ewakuację

-wskazania miejsca przechowywania dokumentacji budowy

3.Część rysunkowa – jest uzupełnieniem części opisowej i stanowi element pomocniczy przy odczytywaniu części opisowej. Zwykle część rysunkowa opracowywana jest na kopii zagospodarowania działki lub terenu. W tej części powinny się znaleźć między innymi: czytelna legenda, oznaczenie czynników mogących stwarzać zagrożenie oraz rozmieszczenie sprzętu pożarniczego i ratunkowego. Powinny być także zaznaczone drogi dojazdowe i ciągi komunikacyjne. Ponadto muszą zostać oznaczone strefy ochronne, wynikające z odrębnych przepisów.

Rozróżnia się dwa podstawowe sposoby odwzorowania sieci zależności:

-sieć w której czynności reprezentowane są za pomocą krawędzi grafu a zdarzenia za pomocą wierzchołków, jest to tzw sieć dwupunktowa, w budownictwie najbardziej rozpowrzechniły się sieci dwupunktowe

- sieć w której wierzchołki grafu reprezentują czynności a krawędzie następstwa czasowe między czynnościami

Metody planowania przedsięwzięć

Jedna z najczęściej używanych metod analizy sieciowej przedsięwzięć jest metoda drogi krytycznej – CPM (Critical Path Method). Metoda ta pozwala na planowanie i kontrolę realizacji przedsięwzięcia z określeniem czasu jego trwania i możliwości przewidywania skutków zmian w przebiegu czynności. Celem jest więc określenie najkrótszego czasu, w jaki m przedsięwzięcie może być wykonane, jednocześnie zaś ułatwienie i zapewnienie jego prawidłowej realizacji. W przypadku tej metody zakłada się, że czas trwania poszczególnych działań (czynności)przedsięwzięcia jest zdeterminowany tj. ściśle ustalony. Metoda ta oparta jest na dwupunktowych modelach sieciowych.

Czynności można podzielić na rzeczywiste, pozorne i zerowe.

Czynności rzeczywiste mają czas trwania większy od zera i wymagają od ich wykonania środków (nakładów). Cz. Pozorne nie wymagają nakładów ale trwają w czasie. Określają np. przerwy technologiczne. Czynności zerowe wykazują na powiązania technologiczne między czynnościami. Czynności rzeczywiste – linie ciągłe, pozorne- przerywane.

Analiza czasu przebiegu czynności i całego procesu pozwala na uzyskanie następujących danych wyjścia:

- najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy zaistnienia zdarzeń

- najwcześniejsze i najpóźniejsze terminy rozpoczęcia i zakończenia czynności

- luzy dla zdarzeń i zapasy dla czynności

- określenie decydującego ciągu czynności (ścieżki krytycznej)

-czas trwania przedsięwzięcia

Poszczególne zdarzenia muszą następować po sobie w porządku określonym względami technologicznymi i organizacyjnymi.

Zdarzenie do którego dochodzi więcej niż jedna czynność lub w którym rozpoczyna się więcej niż jedna czynność nazywa się węzłem.

ANALIZA DROGI KRYTYCZNEJ W SIECIACH DETERMINISTYCZNYCH (CPM)

Całkowity czas realizacji całego programu odpowiada trwaniu najdłuższego ciągu czynności, czyli sumie czasów najdłuższej drogi od zdarzenia początkowego do zdarzenia końcowego.

Analiza deterministycznej sieci zależności obejmuje, oprócz znalezienia

całkowitego czasu trwania, następujących charakterystyk programu:

– wyznaczenia drogi krytycznej przedsięwzięcia, określenia wszystkich

czynności leżących na jej drodze oraz czasu jej trwania,

– wyznaczenia terminów zaistnienia poszczególnych zdarzeń reprezentowanych przez wierzchołki grafu, wyznaczenia luzów czasowych dla zdarzeń,

– wyznaczenia najpóźniejszych możliwych i najwcześniejszych dopuszczalnych terminów rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych czynności. Ponieważ każde zdarzenie w sieci jest zdarzeniem początkowym jakiejś czynności

oraz zdarzeniem końcowym innej – terminy zaistnienia określonych zdarzeń

określają terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych czynności.

Droga krytyczna – decydujący ciąg zdarzeń – jest najdłużej trwającym połączeniem pomiędzy zdarzeniem początkowym a końcowym.

Najwcześniejszy możliwy termin zaistnienia zdarzenia: T_j⁰=max{ T_i⁰+t_ij} , i<j

Najpóźniejszy dopuszczalny termin zaistnienia i-tego zdarzenia: T_i¹=min{ T_j¹-t_ij}, i<j

Luzy czasowe dla zdarzeń policzymy z zależności: L_i=T_i¹-T_j⁰

HARMONOGRAM – wykres obrazujący kolejność i czas trwania poszczególnych czynności w ogólnym planie budowy.

Harmonogramy budowlane to plany działania mające postać wykresów. Służą do organizowania i kontrolowania robót metodą analityczno-graficzną. Są więc graficznym modelem przewidywanych procesów budowlanych. Zawierają informacje niezbędne do organizowania procesów budowlanych oraz do sterowania ich przebiegiem. Można w nich wyróżnić trzy zasadnicze części:
• zestawienie analityczne - zawierające obliczenie podstawowych elementów organizacji robót,
• graficzny przebieg robót - graficzny obraz przebiegu robót w odpowiedniej skali czasu,
• wykresy sprawdzające - obrazujące zatrudnienie robotników głównych specjalności lub pracę maszyn.
Dwie pierwsze części (czyli część analityczna i graficzna) są zwykle przedstawiane razem, na jednym arkuszu. Część sprawdzająca może być zamieszczona na tym samym arkuszu lub stanowić oddzielne opracowanie.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I KLASYFIKACJA HARMONOGRAMÓW

 

Harmonogramy budowlane są nieodłączną częścią składową każdego projektu organizacji budowy i robót i różnią się między sobą przede wszystkim stopniem szczegółowości. Harmo­nogramy budowlane przedstawiają w odpowiednio przyjętej skali czasu przebieg różnorodnych elementów produkcji budowlanej. Opracowanie harmonogramów wymaga doświadczenia polegającego na dokładnej znajomości technologii procesów produkcyjnych oraz znajomości zasad organizacji produkcji budowlanej.

Ogólnie harmonogramy budowlane można sklasyfikować na dwie podstawowe grupy:

·         harmonogramy zadań rzeczowych,

·         harmonogramy zapotrzebowania zasobów produkcji.

Harmonogramy zadań rzeczowych w projektach organizacji budowy opracowuje się w formie:

-harmonogramy dyrektywne – opracowywany jest w stadium wytycznych realizacji przedsięwzięć

-harmonogramy ogólne – podaje w czasie kolejność wykonywania poszczególnych robót bud., uwzgl pracochłonność robót, dysponowane środki produkcji, przyjęte metody

-harmonogramy szczegółowe.

Harmonogramy zapotrzebowania zasobów produkcji opracowuje się w formie:

 -harmonogramy zatrudnienia, -harmonogramy pracy maszyn, -harmonogramy materiałów,

-harmonogramy finansowe.

Harmonogramy budowlane sporządza się wg obowiązujących schematów podanych w normach PN/B-07100 do 07104. Harmonogramy budowlane stanowią podstawę do planowania produkcji:

-plany dyrektywne, -plany operatywne.

W stadium wytycznych realizacji inwestycji opracowywany jest harmonogram dyrektywny realizacji przedsięwzięć. W stadium projektu organizacji robót są opracowywane harmono­gramy ogólne, jak również harmonogramy szczegółowe.

Harmonogram ogólny podaje w czasie kolejność wykonywania poszczególnych robót budowlanych, uwzględniając pracochłonność robót, dysponowane środki produkcji, przyjęte metody i technologię wykonawstwa. Harmonogram szczegółowy dotyczy budowlanych pro­cesów złożonych czy pewnych elementów budowli. Stanowi on podstawę do planowania operatywnego. Sprawny przebieg realizacji inwestycji wymaga, aby każda faza procesuinwestycyjnego była poprzedzona fazą przygotowania.

Na przygotowanie wykonania inwestycji i robót mają wpływ zarówno jednostki odpowie­dzialne za planowanie i przygotowanie inwestycji do realizacji, jak i odpowiedzialne za plano­wanie, przygotowanie i zasilanie produkcji budowlanej. Klasyfikację harmonogramów budo­wlanych wykonywanych w projektach technologii i organizacji budowy oraz etapy planowania produkcji budowlanej zobrazowano na rysunku 8.1 [54].

HARMONOGRAM DYREKTYWNY BUDOWY

Dyrektywny harmonogram realizacji przedsięwzięcia stanowi główną część wytycznych realizacji inwestycji. Powinien on ujmować zadania składające się na pełny efekt produkcyjny lub usługowy. Dyrektywny harmonogram przedstawia graficzny obraz przebiegu realizacji pla­nowanego przedsięwzięcia inwestycyjnego w czasie. Dyrektywny harmonogram realizacji przedsięwzięcia składa się z trzech zasadniczych części :

• zestawienie zadań rzeczowo-finansowych,

• graficzny przebieg zadań,

• plany zadań finansowych.

HARMONOGRAM OGÓLNY

Ogólny harmonogram budowy składa się z trzech części:

-zestawienie analityczne zawierające niezbędne wyliczenia czynników organizacyjnych budowy,

-graficzny przebieg robót,

-wykresy sprawdzające wykonane w postaci harmonogramów zatrudnienia i pracy maszyn.

Przy sporządzaniu ogólnego harmonogramu budowy ujmuje się wyłącznie roboty zasadnicze, tzn. te, które decydują o czasie trwania realizacji.

Kolejność postępowania przy sporządzaniu harmonogramu przedstawia się następująco:

-ustalenie ilości poszczególnych rodzajów robót, -wybór metody wykonania robót,

-ustalenie kolejności i równoczesności wykonania robót,

-ustalenie pracochłonności procesów ujętych w poszczególnych pozycjach harmonogramu,

-określenie dziennego frontu robót dla robotników, zespołów lub maszyn, -określenie liczby robotników, zespołów lub maszyn, -ustalenie terminów wykonania poszczególnych robót,
-wykonanie harmonogramów sprawdzających.

Kolejność robót wykonywanych na budowie zależy przede wszystkim od kolejności techno­logicznej procesów budowlanych, od właściwości technologicznej materiałów, np. wiązania i twardnienia betonu, czasu wejścia na świeżo zabetonowaną konstrukcję, usunięcia deskowań konstrukcji betonowej itp.

HARMONOGRAM SZCZEGÓŁOWY

Dotyczy budowlanych procesów złożonych, czy pewnych el. Budowli np. przebudowa ronda – jest wielu podwykonawców, muszą znać dokładnie zakres robót i czas ich realizacji. Czas trwania poszczególnych operacji podawany jest w godzinach.

Plac budowy, teren budowy - wydzielone, i najczęściej ogrodzone miejsce, przeznaczone do prowadzenia robót budowlanych (wznoszenie, remont, lub rozbiórka obiektów budowlanych).

Na tym terenie znajdują się zarówno budowane obiekty, jak i wszystkie elementy tymczasowe: budynki administracyjne i socjalne, składy materiałów, drogi tymczasowe, warsztaty, tory szynowe dla żurawia itd.

W przypadku dużych budów teren placu budowy dzieli się na strefy oddzielne dla wszystkich podwykonawców (w przypadku odrębnych firm). Dla dobrej organizacji budowy i zagospodarowania placu budowy sporządza się tzw. plan zagospodarowania placu budowy.

1. Warunkiem rozpoczęcia prac budowlanych jest właściwe przygotowanie placu budowy poprzez opracowanie planu jego zagospodarowania.

2. Plac budowy musi być zabezpieczony przed dostępem osób trzecich.

3. Warunkiem wejścia lub wjazdu i przebywania na placu budowy jest odbycie instruktażu BHP oraz otrzymanie imiennej przepustki.

4. Osoby, które nie są pracownikami budowy, mogą przebywać na jej terenie wyłącznie w towarzystwie osób delegowanych do tego celu.

5. Każda nowa osoba rozpoczynająca pracę na budowie musi odbyć obowiązkowe szkolenie informacyjne BHP.

6. Osoby przebywające na placu budowy są zobowiązane posiadać i stosować hełm ochronny, kamizelkę ostrzegawczą oraz bezpieczne obuwie.

7. Należy dążyć do oddzielenia ciągów komunikacji kołowej od dróg i przejść dla pieszych.

8. Należy ustalić oraz zakomunikować użytkownikom maksymalną dopuszczalną prędkość pojazdów na placu budowy.

9. Należy wyznaczyć powierzchnie pod składowiska i magazyny materiałów i urządzeń oraz zagospodarować je i utrzymywać zgodnie z obowiązującymi przepisami.

10. Należy wprowadzić i utrzymywać właściwą gospodarkę odpadami, w tym ich segregację oraz składowanie w wyznaczonych miejscach.

11. Wszystkie miejsca niebezpieczne należy wydzielać oraz znakować w sposób widoczny dla otoczenia.

12. Przejścia, przejazdy i stanowiska pracy zlokalizowane lub przebiegające w strefach niebezpiecznych związanych z wykonywaniem prac na wysokości należy dodatkowo zabezpieczać daszkami ochronnymi.

13. Organizacja robót na placu budowy powinna zmierzać w kierunku eliminacji lub ograniczenia do akceptowalnego poziomu zagrożeń związanych z prowadzeniem prac na wysokości, pracą maszyn i urządzeń, instalacjami i wyposażeniem stałym budowy.

14. Należy przeprowadzać na koszt fi rmy badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać ich wyniki oraz udostępniać je pracownikom.

15. Zaplecza socjalno – bytowe powinny spełniać podstawowe wymagania w tym zakresie.

16. Należy zapewnić właściwe oświetlenie ogólne placów budów oraz indywidualne stanowisk pracy, o natężeniu określonym w polskich normach i uzależnionym od lokalizacji i charakt. prowadzonych prac.

17. Plac budowy należy zabezpieczyć pod względem ochrony przeciwpożarowej, zapewniając właściwą liczbę środków gaśniczych, rozmieszczonych zgodnie z planem zagospodarowania.

18. Instalacja elektryczna zaopatrująca plac budowy w energię elektryczną powinna być zaprojektowana i wykonana oraz utrzymana i użytkowana zgodnie z wymaganiami w tym zakresie.

Powinna także być zabezpieczona głównym wyłącznikiem prądu, którego lokalizację należy wskazać na planie zagospodarowania.

19. Instalacja elektryczna zasilająca plac budowy i zaplecza musi być poddawana okresowym przeglądom kompetentnych osób.

20. Dla placu budowy opracowuje się instrukcje awaryjne na wypadek katastrof, pożarów, awarii i innych nieprzewidzianych, niebezpiecznych sytuacji.

21. Dla placu budowy należy opracować i wdrożyć system udzielania pomocy przedmedycznej.

22. Na placu budowy należy utrzymywać porządek.

23. Należy prowadzić stały monitoring placów budów, gdy jest to uzasadnione względami

organizacyjnymi lub bezpieczeństwa.