Sukcesja ekologiczna- to długotrwały, uporządkowany i przewidywalny proces rozwoju biocenozy obejmujący zachodzący w czasie zmiany w strukturze gatunkowej i w procesach biocenotycznych.
Przyczyny sukcesji: allogeniczne(zmiany w środowisku) i autogeniczne(zmiany samoistne w biocenozie)
Rodzaje sukcesji:
- pierwotna, wystepuje wtedy,gdy organizmy żywe kolonizują obszar dotychczas jałowy i nie zajęty przez żadne ogranizmy. Należy podkreślić powolność procesu tworzeniu się gleby. S.p.jest powolniejsza i najczęściej bardziej długotrwała
-wtórna, przebiega na obszarze mocno zmienionym,ale nie jałowym już skolonizowanym, podczas której organizmy powracaja na wcześniej zajmowane stanowiska
W przebiegu s.pier.można wyróżnić 6 stadiów:
I-odsłonięcie(faza nudacji-ogołocenia,udostępnienie przestrzeni)
II-zasiedlenie(faza ecezji-imigracji gatunków)
III-opanowywanie wolnych nisz ekologicznych środowiska
IV- konkurencja międzygatunkowa
V-faza reakcji(zmiana charakteru biocenozy poprzez zmianę warunków wywołanych obecnością wcześniejszych populacji organizmów)
VI-stabilizacja(klimaks)
Sera-ciąg charak.zmian obserwowanych w sukcesji ekologicznej(wg modelu klasycznego-koncepcja Clementsa). W zależności od warunków początkowych wyróżnia się:
-hydrosera-sukcesja rozpoczynająca się w środowisku wodnym,np.podczas zarastania jezior
-kserosera-suk.rozpoczynająca się w ubogim organicznie środowisku lądowym,np.na popiołach wulkanicznych.
-litosfera-suk.rozpocz.się na nagich skałach,np.odsłoniętych przez lądowiec
-mikrosera-suk.drobnoustrojów,np.na rozkladającym się liściu.
Odsłonięcie- w procesie tym powstają od początku nowe ekosystemy i nazywane są sukcesjami pierwotnymi lub pełnymi.zazwyczaj gwałtowne procesy naturalne lub gospodarka człowieka niszczą organizmy żywe tylko częściowo.od takiego częściowego stadium wyjściowego zaczyna się sukcesja wtórna lub częściowa,np.po wyrębie lasu.
Zasiedlenie- na lądzie,na obszarach skalistych pionierami życia są na ogół glony,porosty,sinice, grzyby i mchy.dopiero pod warstwą tych organizmów mogą rozwijać się liczne pierwotniaki,wrotki,niesporczaki.czasami na nagim rumowisku skalnym mogą już kiełkować nasiona roślin.
Opanowanie-tylko niektóre organizmy,które znalazły się w biotypie w fazie zasiedlenia,mogą się w nim utrzymać.selekcji dokonują tutaj czynniki abiotyczne. Część gatunków znika a część osiedla się na nowym siedlisku.
Konkurencja-gatunki osiadłe zaczynają konkurować ze sobą o pokarm, miejsce, światło itp. Dzięki konkurencji wykształcają się mechanizmy homeostatyczne biocenozy. Homeostaza-zdolność do utrzymania stanu równowagi dynamicznej środowiska,w którym zachodzą procesy biologiczne.
Reakcja-biocenoza o określonej strukturze przeobraża biotop i wykształca własny mikroklimat.
Stabilizacja-biocenoza osiąga fazę końcową,z ostatecznie wykształconą strukturą i warunkami mikroklimatycznymi. Gdy rozwój przebiega od biotopu suchego do wilgotnego,sukcesję nazywamy kseroserią(sukcesja od suchej nowizny do lasu), w przypadku odwrotnym hydroserią(sukcesja od stawu do łąki czy innego ekosystemu lądowego).
Formy klimatyczne:
-niektóre lasy w Karpatach,pierwotne lasy Puszczy Białowieskiej,tundry arktyczne,rejony Tajgi syberyjskiej,obszary niezmienionych lasów tropikalnych
System rolniczy- określa się najczęściej jako sposób zagospodarowania przestrzeni rolniczej w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej oraz ich przetwarzania, wyceniony kryteriami ekologicznymi i ekonomicznymi.
Rolnik ekologiczny-1.poznać zasady rolnictwa ekologicznego, 2.przeanalizować warunki przyrodnicze w jakich jest zlokalizowane nasze gospodarstwo i zastanowić się jak rozwiązana zostanie kwestia nawożenia gleby,ograniczenia zachwaszczenia,zwalczania chorób i szkodników pozyskiwania materiału siewnego oraz jak zapewnione zostaną odpowiednie warunki chowu zwierząt, 3.poznanie zawartości składników mineralnych i organicznych w glebie na podstawie wykonanej analizy gleby, 4.również w niektórych przypadkach należy zastanowić się nad wyeliminowaniem na kilka lat niektórych upraw przyczyniających się do zachwaszczenia,np.przy masowo występującej miotle zbożowej nie powinno się uprawiać przez kilka lat zbóż ozimych,5.w przypadku chowu zwierząt trzeba się zdecydować czy utrzymac obecną produkcję czy też chcemy ją zmienić ze względu na zapotrzebowanie na rynku na dany produkt w jakości ekologicznej. Trzeba również podjąć decyzję czy konieczne są inwestycje w gospodarstwie,aby zapewnić zwierzętom dobrostan zgodny z wymogami rolnictwa ekologicznego.
Czynniki ułatwiające przestawianie gospodarstwa na system ekologiczny:-mniejsze zużycie nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin;-gospodarstwo prowadzi chów zwierząt i uprawiane są rosliny motylkowate;-lepiej dostosowane są zasoby siły roboczej i wyposażenie gospodarstwa w maszyny i narzędzia niezbędne do nowego sposobu gospodarstwa;-wieksze zasoby siły roboczej;-znajomość rynku zbytu;-większe zagęszczenie gospodarstw ekologicznych na danym terenie i szersze możliwości ich współpracy;-lepsze przygotowanie zawodowe rolnika
Powiązanie produkcji roślinnej z prod.zwierzęcą:-prod.zwierz.powinna być integralną częścią gospod.ekologicznego;-skład gatunkowy i obsada zwierząt zależy z jednej strony od zasobów paszowych z drugiej powinny zapewnić wystarczającą ilość obornika;-w gospodarstwie ekologicznym obsada zwierząt powinna wynosić od 0.8 do 1.5 SDna 1ha użytków rolnych.