Tożsamość kulturowa, etnocentryzm i stereotypy

Etnocentryzm – skłonność do spostrzegania świata przez pryzmat własnych filtrów kulturowych.

Niemal wszyscy jesteśmy Etnocentryczni. Wszyscy przyswajamy sobie pewne style postępowania, a co za tym idzie uczymy się w określony sposób postrzegać i interpretować zachowanie innych. W tym ujęciu etnocentryzm nie jest ani dobry ani zły, odzwierciedla jedynie pewien stan rzeczy.

Etnocentryzm elastyczny – nakładanie się nowych filtrów na nasze dotychczasowe filtry kulturowe. Nowe filtry nie są w stanie zastąpić dotychczasowych. Ucząc się elastyczności, nie pozbawiamy się własnych filtrów, ale szukamy sposobów ich wzbogacenia, abyśmy mogli zobaczyć świat z innej perspektywy. W tym procesie zdobywamy nowe umiejętności i wiedzę.

Etnocentryzm sztywny – odnosi się do terminu etnocentryzmu rozumianego jako niezdolność do wykroczenia poza własne filtry kulturowe podczas interpretowania zachowań innych. Źródłem etnocentryzmu sztywnego może być nieznajomość procesów niezbędnych do przyjęcia odmiennej perspektywy kulturowej bądź niechęć do angażowania się w takie procesy.

Stereotypy – uogólnione przekonania dotyczące grup ludzi, a zwłaszcza ich cech psychicznych i osobowościowych.

Stereotypy mogą być zarówno pozytywne jak i negatywne. Mogą być trafne lub niepoprawne.

Socjotypy – stereotypy, które w pewnym stopniu opierają się zaobserwowanych faktach.

Autostereotypy – stereotypy na temat własnej grupy

Heterotereotypy – stereotypy odnoszące się do innych grup

Powstawanie stereotypów

• Selektywna uwaga

Pojęcie to odnosi się do procesu, poprzez który odfiltrowujemy znaczną część bodźców, jakie bombardują nasze zmysły, dzięki czemu odbieramy ograniczoną liczbę zrozumiałych informacji, które następnie możemy przetworzyć.

• Ocena poznawcza

Odnosi się do procesu oszacowywania znaczenia bodźców pod kątem ich wpływu na nasze życie. Proces oceny poznawczej stanowi podstawę reakcji emocjonalnych, które z kolei skłaniają nad do podejmowania decyzji dotyczących właściwych reakcji behawioralnych, nazywanych radzeniem sobie.

• Pojęcie

Kategoria umysłowa, za której pomocą klasyfikujemy przedmioty, sytuacje, zachowania a nawet ludzi na podstawie atrybutów spostrzeganych jako wspólne.

• Kategoryzacja

Łączenie bodźców w grupy.

• Atrybucja

Odnosi się do procesu wnioskowania o przyczynach własnych zachowań i działań innych ludzi. Atrybucje umożliwiają nam przyjmowanie nowych wiadomości o otaczającym nas świecie oraz radzenia sobie z rozbieżnościami między nowymi a dotychczasowymi sposobami spostrzegania intencji i zachowań innych ludzi.

• Emocje

Stanowią nieodłączny i niezmiernie ważny element naszej codzienności. Są istotnymi czynnikami motywacyjnymi, które każą nam uciekać, kiedy się boimy i atakować kiedy jesteśmy wściekli. Emocje to również ważne „narzędzia do odczytu”, które informują nas na bieżąco o tym, jak interpretujemy zachodzące wokół nas zdarzenia i sytuacje. To także istotne wskaźniki interpersonalne, odzwierciedlające stan naszych relacji z innymi.

• Pamięć

Odnosi się do naszej zdolności zapamiętywania przeszłych zdarzeń, działań, osób, przedmiotów, sytuacji, wyuczonych umiejętności i tym podobnych. Dotyczy również sposobu przechowywania takich informacji.

Pamięć sensoryczna (ultrakrótka) – wstępne zdobywanie bodźców pamięciowych

Pamięć krótkotrwała (robocza) – pośredniczy między sensoryczną i długotrwałą

Pamięć długotrwała – polega na przechowywaniu i wyszukiwaniu informacji w długiej perspektywie czasowej

Pamięć semantyczna – szczególny typ pamięci długotrwałej, który odnosi się do reguł, idei i ogólnych pojęć dotyczących świata, m.in. również ludzi. Na ogół opiera się na uogólnieniach lub obrazach związanych ze zdarzeniami, doświadczeniami oraz przyswojoną wiedzą. Może się także opierać na wiedzy werbalnej przekazywanej z osoby na osobę i niemającej żadnych podstaw w postaci rzeczywistych doświadczeń bądź interakcji z przedmiotem danego zapisu pamięciowego.

Stereotypy umożliwiają nam porządkować informacje o otaczającym świecie w postaci reprezentacji umysłowych.