Temat 3 : Kultura masowa .

Kłoskowska Antonina, Kultura Masowa , rozdz. Określenie kultury masowej.

Kultura masowa:

• Nie jest zjawiskiem ostatniej doby

• Uległa intensyfikacji w ciągu lat powojennych

• Narodziła się jak produkt wtórny rewolucji przemysłowej wraz z industrializmem i urbanizacją

• Była identyfikowana z kulturą wulgarną , lecz to nie prawda

• Jeśli chodzi o definicję , to ciężko

• „Kultura masowa – kompleks norm i wzrorów zachowania o bardzo rozległym zakresie zastosowania . W tym sensie każdy obyczaj czy nawyk rozpowszechniony wśród milinów ludzi byłby elementem masowej kultury. Odnosi się do zjawisk współczsnego przekazywania wielkim masom odbiorców identycznych lub analogicznych treści płynących z nielicznych źródeł araz do jednolitych form zabawowej , rozrywkowej działalności wielki mas ludzkich.”

1. Kłoskowska.

• Przedmiot badań – zjawiska intelektualne, estetyczne , ludyczno – rekreacyjne działalności ludzkiej , związane w szczególności z oddziaływaniem tzw. Środków masowego przekazu

• Kryteria wyróżniające km :

1. Kryterium ilości – produkty kulturowe emitowane są z nielicznych źródeł , adresowane do masowego odbiorcy (publiczność).

2. Kryterium standaryzacji – produkty kultury masowej są zestandaryzowane zarówno co do formy jaki treści.

• Publiczność – luźne ugrupowanie charakteryzujące się pewną wspólnością zainteresowań , wiedzy ,potrzeb , ocen. Im bardziej wzrasta liczba publiczności tym ona jest bardziej heterogeniczna – zróżnicowana. Charakteryzuję się rozproszeniem przestrzennym. Wyróżniamy dwa rodzaje publiczności :

1. Pośrednia – kształtuje się w wyniku oddziaływania tych samych podniet o szerokim zasięgu , jak prasa , radio lub TV

2. Bezpośrednia – zgromadzona w jednym miejsy i czasie , odbierającej nie tylko zbiorowo , lecz i wspólnie te same treści , a zarazem ulegającej wpływom wzajemnego kontaktu.

• Powstanie masowej publiczności pośredniej uwarunkowane jest śrdkami technicznymi , które stanowia element nowszych czasów . Muszą być one odpowiednio zwielokrotnione :

1. Liczne odbitki- kopie tego samego przedmiotu( za pomocą druku)

2. Liczne urządzenia odbiorcze umożliwiające jednoczesną recepcję w bardzu wielu punktach tego samego dźwięku , obrazu (radio, TV )

• Środki masowego przekazu , komunikowania się -  instytucje i urządzenia techniczne, za pomocą których przekazuje się treści informacyjne bardzo licznym i zróżnicowanym odbiorcom. Mass media - termin powstał w USA w latach 40

• Warunek szybkiej komunikacji i zasięgu , ważna cecha kultury masowej

• Kultura masowa charakteryzuję się mianowicie sformalizowaniem i urzeczowieniem dróg przekazywania (zastąpienie bezpośredniego audytorium – publiczność kultury niemasowej , przez publiczność) Wpływa to na charakter więzi społecznej powstającej między twórcami i odbiorcami:

1. Kultura masowa – publiczność – brak więzi emocjonalnej , kontakt pośredni

2. Kultura niemasowa – audytorium- możliwość nawiązania kontaktu, odczucie reakcji

• Komercjalizacja – oparcie działalności na zasadach handlowy. Kulturze masowej zarzuca się komercjalizację , dzieła uważane są za towar konsumpcyjny. – to moja dygresja , nie Antoniny .

• Warunki sprzyjające powstania kultury masowej :

1. Powstaje na gruncie wielkichhhh społeczeństw

2. Społeczeństwo charakteryzuje się specyficznymi właściwościami więzi społecznej , które z kolei stanowią funkcję jego ekonomicznego i technicznego rozwoju ?

3. Zrodziła się na gruncie społeczeństw uprzemysłowionych i zurbanizowanych – jednak to nie jest warunek istnienia , bo w czarnej Afryce też można zobaczy radio ;p

” Dominic Strinati rozdz. 1 „Wprowadzenie do kultury popularnej”

• Cechy społeczeństwa masowego: UWAGA ! wynikające z urbanizacji i industrializacji

1. Wykorzenienie rolniczego przywiązania do ziemi,

2. destrukcja społeczności wiejskich,

3. upadek religii,

4. sekularyzacja związana z przyrostem wiedzy naukowej,

5. alienacja,

6. monotonna praca fabryczna,

7. anonimowy tłum,

8. mała ingerencja moralna.

• Społeczeństwo masowe - ludzie zatomizowani, w przypadkowych kontaktach.

• Atomizacja – (prowadzą do tego urbanizacja i industrializacja ) w społeczeństwie masowym wzajemne relacje między ludźmi upodabniają ich do atomów w związkach fizycznych (przypadkowe, przelotne, umowne i sporadyczne kontakty itp.). Społeczeństwo masowe nie może dostarczyć podstaw ładu społecznego i harmonii moralnej. Upadek pośredniczących organizacji społecznych (wieś, rodzina, kościół) wiąże się z utratą tożsamości, brakiem ukształtowanej moralności i zachowań społecznych. Bez owych organizacji jednostki są podatne na manipulację i wykorzystanie przez mass media i kulturę popularną.

• KULTURA MASOWA:

1. kultura popularna stworzona przez masową technikę przemysłową i sprzedawana dla zysku masowej społeczności konsumentów.

2. Kultura komercyjna, produkowana masowo dla masowego rynku.

3. Jej rozwój powoduje, że jest mniej miejsca dla innych rodzajów kultury, np. sztuki i kultury ludowej.

4. Produkty tej kultury są standardowe, tworzone wg jednakowych recept.

Publiczność tej kultury jest postrzegana jako masa biernych konsumentów poddających się manipulacji mass mediów, bezmyślna, bezkrytyczna, „konsumująca” tą kulturę. Sztuka leży poza zasięgiem jej aspiracji, straciła też kulturę ludową.

Kulturze masowej brak intelektualnego wyzwania i stymulacji, preferuje wygodę eskapizmu i fantazji.

Zaczyna spłycać rzeczywistość społeczną, upraszcza świat i fałszywie tłumaczy jego problemy. Daje łatwe i fałszywe rozwiązania.

Zagrożenie: utrata możliwości i umiejętności docenienia i rozumienia kultury wysokiej.

Makdonaldyzacja – proces stopniowego upowszechniania się zasad działania z barów szybkiej obsługi we wszystkich dziedzinach zycia społecznego. Podstawowe czynniki – aby lepiej zrozumieć to zjawisko :

• Efektalnośc

• Przewidywalność

• Możliwośc manipulacji

*MacDonald- k.m. stwarza zagrożenie z powodu swej homogeniczności. Włącza w swój zakres to, co oferuje kultura wysoka, asymilując i deprecjonując ją.

Awangarda artystyczna- jest zdolna zachować artystyczne standardy.

*P.D. Leavis- zatrzymanie kulturalnego rozkładu możliwe dzięki wysiłkom elity intelektualnej.

AMERYKANIZACJA

Młodzi Brytyjczycy świadomie konstruują swój „amerykański” wizerunek- czyli nie są biernymi odbiorcami.

*Arnold- amerykanizacja= masowa demokracja:

• tendencja do fragmentaryzacji (nieobecność centralnego autorytetu w rodzaju arystokracji czy państwa, które kieruje, naucza i ustanawia standardy)

• uprawianie banału (kulturalna i moralna degeneracja społeczeństwa, nieobecność standardów doskonałości)

*Hebdige- „równane w dół”. Nacisk na równość ekonomiczną i kulturalną.

*Orwell- skupienie na konsekwencjach k.m dla sztuki i kultury narodowej

KRYTYKA TEORII KULTURY MASOWEJ

• ograniczenia elitaryzmu

• -dlaczego punkt widzenia innych grup miałby być mniej znaczący niż punkt widzenia elit?

• złożoność kultury popularnej- wcale nie jest homogeniczna

• granice między kulturą popularną i sztuką nie są dane raz na zawsze, nie istnieją obiektywnie.

Stanowisko elitarystyczne – zakłada, iż kulturę popularną czy masową można rozumieć i interpretować wg zasad estetyki i smaku elit kulturalnych i intelektualnych; sądy elitarystyczne nie traktują ani alternatywnych interpretacji kultury popularnej ani wartości przez nie reprezentowanych.

Oszacowanie podziałów między kulturami- wysoką i niską, elitarną i masową jest niemożliwe bez wzięcia pod uwagę zmieniającego się historycznie charakteru relacji pomiędzy grupami społecznymi i kategoriami gustu, które leżą u podstaw takich podziałów.

Strinati stawia pytanie o istnienie masowej publiczności. Czy wszyscy są jednolici? Raczej NIE.

Rodzaje kultur : ( Podział na kulturę elitarną i masową wywodzi się w Europie z epoki feudalnej, w której kultura elit była oddzielona od kultury niższych warstw społeczeństwa barierami stanowymi. Nie zapobiegało to jednak przenikaniu elementów kultury elitarnej do ludowej.)

1. Cechy kultury elitarnej: „literackość” i łącząca się z nią refleksyjność, głębszy kontekst wytworów składających się na nią. Przekazuję ją szkoła, teatr, muzea itp.

2. Cechy kultury masowej: kanał przekazu umożliwiający dotarcie do jak największej liczby odbiorców, dosłowność, odchodzenie od słowa pisanego na rzecz obrazów i słowa mówionego, ekspansywność, wyraźna granica oddzielająca twórców od odbiorców

3. Kultura ludowa. Cechy szczególne: izolacjonizm, tradycjonalizm, ustna forma przekazu, specyficzny typ religijności, spójność. Robotnicy wyemigrowali do miast i nici po kulturze ludowej ; (

Ortega y Gasset Jose , Bunt mas, rozdział 6 – Wstęp do anatomii człowieka masowego

Jak wygląda człowiek masowy ? :

• ma powszechne ułatwienie w sprawach materialnych , podobno nigdy wcześniej nie miał on takiej łatwości w rozwiązywaniu problemów ekonomicznych

• nabieranie poczucia pewności ( mowa o robotnikach) i niezależności od cudzej woli i decyzji

• lekkość i łatwość życia (kiedyś nie było tak łatwo oj nie , było trzeba się pogodzic ze swym losem )

• brak barier społecznych - równość wobec prawa

• swobodna ekspansja zyciowych żądań i potrzeb

• silny zakorzeniony brak wdzięczności dla tych którzy owo wygodne życie umożliwili

Czynniki które sprawiły stworzenie nowego świata :

• liberalna demokracja

• badania naukowe

• industrializacja

Mały wniosek – „właśnie doskonałość, z jaką w XIX wieku zorganizowano pewne dziedziny życia, spowodowała to, że korzystające z owych dobrodziejstw masy nie uważają ich już za organizację, lecz za element przyrody”