GIEŁDY I TRANSAKCJE GIEŁDOWE dr M. Baranowski

07.06.2010r – Egzamin z konsekwencjami (pytania problemowe, różnice, porównania)

Literatura:

• Ritchie J. – Analiza fundamentalna

• Myrphy J. – Analiza techniczna

• Mayo M. – Wstęp do inwestowania

Ustawa:

• o obrocie instrumentami finansowymi

• o ofercie publicznej i spółkach publicznych

• o nadzorze nad rynkiem kapitałowym w porównaniu z Ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym

Giełdy i transakcje giełdowe należy interpretować oddzielnie z punktu widzenia emitenta jak i inwestora.

Jak pozyskiwać kapitał poprzez emisję papierów wartościowych? – emitent

Jak skutecznie podejmować decyzje inwestycyjne? – inwestor

RYNEK FINANSOWYM I INSTRUMENT FINANSOWY

Rynek finansowy – ciągły proces transakcji kupna – sprzedaży instrumentów finansowych

Instrument finansowy – definicje można rozpatrywać z punktu widzenia ekonomicznego (ogólnego) lub prawnego.

Ogólna definicja opisuje instrument finansowy jako kontrakt regulujący pewne zależności finansowe pomiędzy stronami. Szczególnym typem instrumentów finansowych są papiery wartościowe.

Papier wartościowy – to taki instrument finansowy, który jest zabezpieczony aktywami emitenta.

FAZY EWOLUCJI RYNKU FINANSOWEGO

Funkcja mobilizacji i alokacji zasobów – określa w jaki sposób podmioty mobilizują kapitał i go alokują (inwestują)

Wyróżnić należy 3 rodzaje bankowości:

• Bankowość komercyjna – detaliczna i korporacyjna

• Bankowość inwestycyjna

• Bankowość uniwersalna – łącząca bankowość komercyjną i inwestycyjną

Bankowość komercyjna – mobilizacja i alokacja zasobów w postaci depozytów, wpuszczenie kapitału na rynek poprzez kredyty.

Bankowość detaliczna: Świadczenie usług bankowych małym przedsiębiorstwom i osobom fizycznym Usługi są ściśle dostosowane do klienta dokonującego niedużych operacji finansowych. Mobilizuje oszczędności gospodarstw domowych oraz w dużej merze decyduje o jakości i komforcie życia obywateli.	Bankowość korporacyjna Świadczenie usług dla średnich i dużych przedsiębiorstw oraz filii międzynarodowych grup kapitałowych. Usługi związane są np. z finansowaniem kapitału obrotowego, finansowaniem inwestycji, zarządzaniem ryzykiem kursowym i stopy procentowej, pozyskiwaniem funduszy UE.

Bankowość inwestycyjna – sposób mobilizacji i alokacji zasobów w oparciu o instrumenty finansowe i papiery wartościowe. Banki inwestycyjne nie posiadają i nie powinny posiadać własnych depozytów. (np. Goldman Sachs – do transakcji własnych wykorzystuje środki swoich klientów).

Bankowość inwestycyjna Organizacja kapitału poprzez emisję papierów wartościowych Doradztwo finansowe	Bankowość komercyjna Kapitał zbierany w oparciu o bazę depozytową Kredyty i pożyczki

Bankowość uniwersalna – łączy w sobie działalność bankowości komercyjnej i inwestycyjnej (np. Deutsche Bank)

Patrząc wstecz należy wyróżnić 3 fazy ewolucji rynku finansowego:

1. Panowanie i dominacja banków komercyjnych

2. Funkcja alokacji i mobilizacji kapitału podzielona została na system bankowy i rynki finansowe

3. Funkcja alokacji i mobilizacji kapitału pełniona jest przez rynki finansowe ( gospodarka brytyjska i amerykańska)

Kapitał długoterminowy pozyskuje się poprzez emisję akcji.

RYNEK PIENIĘŻNY Ciągły proces transakcji kupna – sprzedaży instrumentów finansowych o następujących cechach: Mają one charakter wierzycielski Czas życia tych instrumentów z reguły jest nie dłuższy niż 1 rok Podział instrumentów: Instrumenty nie będące PW (depozyt bankowy, kredyt, pożyczka) Instrumenty będące PW ( weksel, czek, papiery komunalne, bony skarbowe, bony pieniężne NBP) Papiery komunalne – commercial papers: Bony komercyjne - kodeks cywilny Weksle komercyjne - prawo wekslowe Obligacje krótkoterminowe - ustawa o obligacjach Bankowe papiery wartościowe (certyfikaty depozytowe) – prawo bankowe *** np. lokata 3 letnia – powyżej 1 roku ale i tak należy do r. pieniężnego.	RYNEK KAPITAŁOWY Ciągły proces transakcji kupna – sprzedaży instrumentów finansowych o następujących cechach: Czas życia jest nie krótszy niż 1 rok Mają one charakter wierzycielski lub własnościowy Podział instrumentów: Instrumenty właścicielskie / wierzycielskie Instrumenty będące PW / instrumenty nie będące PW Instrumenty właścicielskie będące PW Zaliczyć do nich należy akcję, jak również instrumenty z nimi związane jak np. prawo poboru i prawo do akcji. Prawo poboru – akcjonariusze posiadają prawo pierwszeństwa w obejmowaniu akcji nowej emisji Prawo do akcji – PDA – Występuje tylko w spólce publicznej, jeżeli spółka jest notowana na giełdzie lub będzie na niej notowana. Prawo przysługujące inwestorom w odniesieniu do akcji danej spółki, którego wartość jest ściśle powiązana z wartością akcji już objętych przez nich w ofercie publicznej, aczkolwiek niedopuszczonych jeszcze do obrotu. Kwit depozytowy – PW wystawiany poza granicami kraju, w którym notowane są PW. Jest to uproszczony sposób na obecność spółki na zagranicznym rynku papierów wartościowych. Bank depozytariusz za pośrednictwem banku polskiego (bank powiernik) kupuje akcje polskiej spółki (ustawa o obrocie instrumentami fin.) Certyfikaty inwestycyjne (ustawa o funduszach inwestycyjnych: certyfikat inwestycyjny, jednostka uczestnictwa, zamknięty fundusz inwestycyjny, otwarty fundusz inwestycyjny) Instrumenty właścicielskie nie będące PW Udziały w spółce z o.o. Jednostka uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym Kapitał zakładowy spółki z o.o. dzieli się na udziały, nie są i nie mogą być one PW !!! Jednostka uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym otwartym podobna jest do depozytu bankowego – nie jest PW !!! Jednostka uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym zamkniętym jest PW ale inwestor ma trudności w odstąpieniu od niego. Instrumenty wierzycielskie będące PW Obligacje Listy zastawne Listy zastawne różnią się od obligacji jedynie podstawą prawną oraz tym, że mogą być one emitowane jedynie przez banki hipoteczne. Instrumenty wierzycielskie nie będące PW
RYNEK WALUTOWY Ciągły proces transakcji kupna – sprzedaży instrumentów finansowych wyrażonych w jednej walucie za instrumenty finansowe wyrażone w innej walucie.	RYNEK INSTRUMENTÓW POCHODNYCH Pierwotnie służyły do zabezpieczenia przed ryzykiem stopy procentowej, zmianą kursu akcji, obligacji, zmianą cen. Cechą charakterystyczną instrumentów pochodnych jest efekt dźwigni finansowej. Wartość nominalna …………….. przewyższa wartość kapitału, który trzeba zaangażować aby otworzyć pozycję, której przedmiotem jest instrument pochodny. ( potencjalne straty na instrumentach pochodnych są znacznie większe niż na innych rynkach). Do instrumentów pochodnych można zaliczyć: Transakcje forward Kontrakty futures Kontrakty FRA (forward rate agrement) – na przyszłą stopę procentową Opcje Warranty Swapy
***RYNEK TOWAROWY Podobny do rynku finansowego Obowiązuje taki sam sposób zawierania transakcji

Ogólna definicja PW w aspekcie prawnym – dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego, w taki sposób i w takiej formie, że posiadanie tego dokumentu (bycie jego właścicielem) stanowi niezbędną przesłankę realizacji tego prawa.

Zasada numerus clausus – Zasada zamkniętego (policzalnego) katalogu – jakiś instrument finansowy jest PW jeżeli jakaś ustawa to stwierdza (np. ustawa o obligacjach – obligacja jest PW). O tym że jakiś instrument jest bądź nie jest PW rozstrzyga ustawa.

Zasada emisji papierów wartościowych w serii- nie wszystkie PW emitowane są w serii – cała emisja podzielona jest na równe jednostki a na każdą jednostkę przypadają takie same prawa majątkowe. O tym, że dany PW emitowany jest w seriach decyduje zapis w ustawie. (weksle nie są PW emitowanymi w serii) .

RODZAJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Z PUNKTU WIDZENIA PRAW W NICH ZAWARTYCH (INKORPUROWANYCH)

PW możemy podzielić na 3 grupy:

1. Wierzycielskie - taki dokument który stwierdza istnienie wierzytelności dotyczącej zwrotu pożyczonych kwoty pieniędzy, ewentualnie wraz z wynagrodzeniem, wynagrodzenie może mieć postać odsetek, dyskonta, i oba (obligacje, listy zastawne)

2. Udziałowe – właścicielskie – stwierdza zespól różnych uprawnień nabywcy do emitenta (akcje, zwykła na okaziciela ma 5 praw)

3. Towarowe – taki dokument który uprawnia do dysponowania towarem, który znajduje się pod pieczą wystawcy dokumentu. (konosament morski)

Sposoby przenoszenia praw z papierów wartościowych (kodeks cywilny)

• Umowa cesji – przelewu

• Indos

• Umowa przenoszenia własności (kupna - sprzedaży)

Cesja – oświadczenie woli dwóch stron, umowa dokładnie wskazuje z kogo na kogo przelewane są prawa.

Osoba fizyczna przelewa prawa na… (osoba fizyczna lub osoba prawna reprezentowana przez … ). Wykorzystywana jest przy przenoszeniu praw imiennych.

Indos – nie jest umowa, jednostronne oświadczenie woli. Wskazuje imiennie na kogo przenoszone są prawa.

Umowa przenoszenia własności – wskazuje imiennie na kogo przenoszone są prawa.

PODZIAŁ PW ZE WZGLĘDU NA TRYB OBROTU/ ZE WZGLĘDU NA LEGITYMACJĘ FORMALNĄ (kogo uprawnia do realizacji prawnej)

1. Imienne – w treści dokumentu wskazana jest osoba zdolna do realizacji praw. Żeby skutecznie przenieść prawa trzeba:

• Musi być zawarta umowa cesji

• Musi nastąpić przekazanie dokumentu i musi być zapisana zmiana kto będzie nowym właścicielem

• Ważniejsza jest umowa cesji niż same przekazanie.

• Dokument podąża za prawem

1. Na zlecenie – mogą wskazywać albo imiennie kogoś albo mogą wskazywać okaziciela. Żeby skutecznie przenieść prawa trzeba :

• Musi nastąpić indos

• Musi nastąpić przekazanie i wystąpić zmiana treści

• Ważniejszy jest indos niż przekazanie dokumentu

• Dokument podąża za prawem

1. Na okaziciela - nie jest wskazany ten kto jest uprawniony do realizacji praw. Żeby skutecznie przenieść prawa trzeba:

• Prawo podąża za dokumentem

• Ważniejsze jest przekazanie dokumentu

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE REGULUJĄCE OBRÓT PW I INSTRUMENTAMI FINANSOWYMI W POLSCE:

1. Rynek pieniężny

1. Kodeks cywilny

2. Prawo bankowe

3. Prawo wekslowe

4. Prawo czekowe

1. Rynek kapitałowy

1. Kodeks cywilny

2. Kodeks spółek handlowych

3. Zbiór aktów prawnych – pakiet ustaw o rynku kapitałowym:

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi [UIF]

• Ustawa o ofercie publicznej i spółkach publicznych [OPSP]

• Ustawa o nadzorze o rynku kapitałowym w porównaniu z ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym [NRK]

1. Ustawa o obligacjach

2. Ustawa o bankach hipotecznych i listach zastawnych

3. Ustawa o funduszach inwestycyjnych

1. Rynek walutowy

1. Prawo dewizowe

2. Prawo bankowe

3. Kodeks cywilny

1. Rynek instrumentów pochodnych

1. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi

2. Ustawa o ofercie publicznej i spółkach publicznych

3. Kodeks cywilny

UCZESTNICY OBROTU

1. Inwestorzy

2. Emitenci

3. Instytucje nadzorujące i organizujące obrót

Inwestorzy

1. Ze względu na siłę kapitału jaki reprezentują:

• Inwestorzy indywidualni – osoby fizyczne, nie dysponujące dużymi kapitałami, ich grupa reprezentuje duży kapitał którym zarządzają inwestorzy instytucjonalni.

• Inwestorzy instytucjonalni – np. banki, domy maklerskie, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne i fundusze inwestycyjne.

  Inwestor kwalifikowany – WIKIPEDIA

• Podmioty posiadające osobowość prawną – przedsiębiorstwa działające w formie spółek kapitałowych ( zoo SA), podmioty prawa publicznego ( Skarb Państwa i Jednostki Samorządu Terytorialnego)

Emitenci

1. Emitent / wystawca ??

2. Emitent – podmioty emitujące w serii papiery wartościowe we własnym imieniu

Instytucje nadzorujące i organizujące obrót

1. Najważniejszym ogniwem są podmioty prowadzące działalność maklerska (ustawa o obrocie instrumentami finansowymi – działalność maklerska)

2. Podmioty:

• Domy maklerskie – spółki kapitałowe posiadające os prawną które na podstawie licencji mogą wykonywać działalność maklerską. Licencje tą mogą uzyskać również banki (jednostka musi być wyodrębniona organizacyjnie i finansowo )

• Banki powiernicze – węższa licencja, bank posiadający licencje wyłącznie do prowadzenia rachunków PW.

• Podmioty zagraniczne prowadzące działalność maklerską

• GPW w Warszawie - jedyna tego typu instytucja w Polsce która zajmuje się organizacją zorganizowanego regulowanego obrotu giełdowego papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi

• BONDSPOT SA – centralna tabela ofert (MTS CeTo) - organizacja zorganizowanego regulowanego obrotu poza giełdowego papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi.

• KDPW – krajowy depozyt papierów wartościowych – instytucja odpowiedzialna na dematerializacje obrotu

• KNF – komisja nadzoru finansowego – kontrola nad szeroko pojętym rynkiem finansowym w Polsce, w tym na rynku kapitałowym

**** Emisja akcji, obligacji – emituje się PW

***Wystawia się weksle – nie będące PW

SPOSOBY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Z PUNKTU WIDZENIA ZDOLNOŚCI DO EMISJI W SERII PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

1. Podział na indywidualnych przedsiębiorców i spółki

1. Indywidualni przedsiębiorcy

   • Zasada numerus clausus – indywidualna osoba może być inwestorem a nie emitentem

   • Jedyne co może to wystawić weksel lub czek

2. Spółki

   • prawa cywilnego (spółka cywilna – nie posiada osobowości prawnej, każdy Spólnik musi się rejestrować jako osobny przedsiębiorca, spółka cywilna nie mam zdolności do emisji PW w serii)

   • prawa handlowego

     osobowe – spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo – akcyjna [jako jedyna ma zdolność do emisji PW w serii]

     kapitałowe – spółka z o.o. i SA [zdolność do emisji PW w seriach mają obie spółki ale w różnym zakresie] W spółce z o.o. istnieje podział na udziały, udziały nie są i nie mogą być PW, ale ustawa o obligacjach dała możliwość spółką z o.o. możliwość do emisji obligacji. Spółki akcyjne mogą emitować w serii zarówno akcje jak i obligacje.

RODZAJE SPÓŁEK AKCYJNYCH Z PUNKTU WIDZENIA POLSKIEGO PRAWA:

1. Spółki niepubliczne – zwykłe:

1. Działają tylko i wyłącznie w oparciu kodeks spółek handlowych

2. Mają problem z pozyskaniem kapitału od większej ilości inwestorów (musi być mniej niż 100 bo inaczej emisja jest publiczna i wymaga przekształcenia się spółki w spółkę publiczną)

1. Spółki publiczne – taka spółka akcyjna której co najmniej jedna akcja została zdematerializowana, przez instytucje uprawnioną do tego z ustawy

1. Działają w oparciu o kodeks spółek handlowych oraz pakiet ustaw o tynku kapitałowym

2. Zaliczyć do nich można te spółki które notowane są na New connect – Rynek alternatywny, akcje mogą być zdematerializowane lub nie

1. Spółki giełdowe – notowane na giełdzie

1. Działają w oparciu o :

   - Kodeks spółek handlowych

   - Pakiet ustaw o rynku kapitałowym

   - Zbiór przepisów – prawo giełdowe – nie jest ono skodyfikowane, jest to zbiór przepisów prawnych (np. aktyw wykonawcze) – regulamin giełdy PW w Warszawie oraz szczegółowe zasady obrotu giełdowego

1. Spółki pozagiełdowe

1. Działają na podstawie:

   - kodeksu spółek handlowych

   - Pakiet ustaw o rynku kapitałowym

   - Zbiór przepisów – prawo pozagiełdowe

Jakie instrumenty uważa ustawa o obrocie instrumentami finansowymi za PW?? Art.3 pk.1

Rynek regulowany – Art. 14 – system obrotu instrumentami finansowymi, który służy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych, pozwala na zachowania jednakowych warunków nabywania i zbywania, powala na zachowanie dostępu do informacji w tym samym czasie, działa w sposób stały, zorganizowany i podlegający nadzorowi właściwego organu na określonych przepisach prawa. Jego warunki spełnia rynek giełdowy i pozagiełdowy.

Alternatywny system obrotu – Art. 3 pkt.2 ustawy – wielostronny system obrotu dokonywany poza rynkiem regulowanym, organizowany przez firmę inwestycyjną lub spółkę prowadzącą rynek regulowany, który służy kojarzeniu ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych i zawieraniu transakcji w ramach systemu zgodnie z określonymi zasadami. Jego warunki spełnia rynek New connect.

Organizacja obrotu PW i instrumentami finansowymi w Polsce.

Obrót nieinstytucjonalizowany	Obrót zinstytucjonalizowany
Obrót prywatny, który nie nosi znamion instytucjonalizowania.	Dematerializacja – zapis elektroniczny na kontach Pierwsza oferta publiczna Pierwotna oferta publiczna

Publiczne proponowanie nabycia PW – proponowanie nabycia w dowolnej formie lub w dowolny sposób PW, która jest kierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata.

Oferta publiczna – udostępnianie informacji o PW i o warunkach ich nabycia na terytorium RP w dowolnej formie i w dowolny sposób co najmniej 100 osobom albo nieoznaczonemu adresatowi, a informacja ta może stanowić podstawę, do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu PW.

Pierwotna oferta publiczna – oferta publiczna na rynku pierwotnym – jeżeli sprzedawcą jest emitent i przedmiotem jest nowo wyemitowany PW, a środki z emisji trafiają do emitenta [może wystąpić subemitent usługowy – subskrypcja w ofercie PW]

Pierwsza oferta publiczna – sprzedawcą jest wprowadzający, a przedmiotem oferty są już istniejące PW, a środki ze sprzedaży trafiają do kasy wprowadzającego [ możliwość występowania subemitenta usługowego]

Wprowadzający – właściciel PW, który nabył je przed ofertą publiczną na rynku pierwotnym lub od innego inwestora.

Oferta nie dochodzi do skutku - minimalny próg oferty – minimalna wartość PW która musi być rozdysponowana, jeżeli niedostateczna ilość akcji trafia do inwestorów. Zabezpieczeniem jest gwarantowanie dojścia do skutku.

Umowa o submisje inwestycyjną – polega na tym ze przed prowadzeniem oferty wprowadzający emitent podpisuje z gwarantem umowę, z która zobowiązuje subemitenta do objęcia niewykupionej części emisji. Subemitent występuje w roli inwestora, sprzedaje je, gdy będą notowane na rynku

Umowa o sumemisję usługową – przed przeprowadzeniem oferty gwarant/subemitent zobowiązuje się do sprzedaży/ subskrypcji PW w ofercie publicznej [ bank, dom maklerski]

Zasady rynku regulowanego :

• Dematerializacja

• Obowiązkowego pośrednictwa podmiotów prowadzących działalność maklerską przy zawieraniu transakcji

• Nadzory komisji nadzoru finansowego

***Warunek dopuszczeniowy

- odpowiednie rozproszenie akcjonariatu

Wyjaśnić z ustawy:

• Dematerializacja

• Rachunek papierów wartościowych

• KDPW

• Rejestrowania PW w krajowym depozycie

• Konto depozytowe

• Świadectwo depozytowe

Rachunek PW	Konto depozytowe
Ma tylko 1 właściciela	Kilku klientów ma 1 konto

Domy maklerskie działają na giełdzie we własnym imieniu ale na rachunek klienta

W transakcjach giełdowych w których przedmiotem są akcje dzień zawarcia transakcji nie jest tożsamy z dniem nabycia praw z tychże akcji.

Prawa z akcji nabywa się w 3 dni robocze – dni sesyjne – po dniu zawarcia transakcji

Moment zawarcia transakcji a moment w którym nabywamy prawa / tracimy je.

Nabycie i zbycie praw należy utożsamić z ostatecznym rozliczeniem.

Domy maklerskie działają na giełdzie we własnym imieniu, ale na rachunek klienta

W transakcjach giełdowych, których przedmiotem sa akcje, dzień zawarcie transakcji nie jest tożsamy z dniem nabycie z tychże akcji.

Prawa z akcji nabywa się 3 dni robocze/ dni sesyjne po dniu zawarcie transakcji.

Moment zawarcie transakcji a moment w którym nabywamy prawa / tracimy je, należy je utożsamiać z ostatecznym rozliczeniem sesji , transakcja jest rozliczona.

Zasada dematerializacji

Świadectwo depozytowe- potwierdzenie złożenia do depozytu Pw, które jest jednocześnie potwierdzeniem legitymizacji do realizacji uprawnień wynikających z PW, a wystawcą świadectwa depozytowego może być jedynie podmiot prowadzący rachunek PW.

Świadectwo depozytowe nie jest Pw i nie może być przedmiotem samodzielnego obrotu.

Zasada pośrednictwa czynności wchodzące w skład czynności maklerskich z ustawy,

ZASADA KNF

Nadzór bankowy, emerytalny, ubezpieczeniowy, nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego, nad uzupełniający instytucjami kredytowi, zakładami ubezpieczeń, firmami inwestycyjnymi oraz nad szeroko pojętym rynkiem kapitałowym

Kompetencje KNF

1. Zadania – z ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, nadzór jest najważniejsza kompetencją

2. Działania – najważniejsze jest zatwierdzanie dokumentów informacyjnych dotyczących Pw i ofert publicznych

WARSET– funkcje przebiegu sesji, należy do nich zaliczyć :

• Prowadzenie notowań wszystkich instrumentów

• Przyjmowanie i realizacja zleceń

• Dystrybucja informacji giełdowych

1. Prowadzenie notowań wszystkich instrumentów

Na giełdzie funkcjonują 3 systemy notowań

• System notowań ciągłych

• System kursu jednolitego:

  - z jednym fixingiem w ciągu dnia

  - z dwoma fixingami w ciągu dnia

Systemy notowań giełdowych

Dwa sposoby ustalania cen w poszczególnych transakcjach zawieranych na giełdzie:

- system notowań jednolitych – na podstawie złożonych w pewnym przedziale czasowym zleceń kupna i sprzedaży ustala się kurs, po którym zawierane są transakcje

- system notowań ciągłych – do transakcji dochodzi wówczas, gdy złożone zlecenie trafia na odpowiadające jego warunkom zlecenie z przeciwnej strony rynku (kurs zmienia się wielokrotnie w ciągu dnia)

Notowania ciągłe

Notowane są: akcje większości spółek oraz powiązane z tymi akcjami prawa do akcji i prawa poboru, wszystkie obligacje wprowadzone do obrotu, certyfikaty inwestycyjne oraz instrumenty pochodne (warranty, opcje, kontrakty terminowe). W systemie notowań notowane są także jednostki indeksowe.

Istota notowań ciągłych – transakcje w czasie notowań można zawierać po różnych cenach w zależności od popytu i podaży jednakże muszą się one mieścić w tzw. widełkach statycznych.

Rodzaje widełek:

• statyczne – kształtowanie się kursu do tzw. kursu odniesienia [Widełki statyczne określone są na + /- 10]

• dynamiczne w odniesieniu do ostatniej transakcji.

Harmonogram sesji – notowania ciągłe:

Fazy sesji w systemie notowań ciągłych:

• przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie, publikowanie TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia), brak transakcji

• otwarcie (fixing): określenie kursu otwarcia, realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed otwarciem, brak nowych zleceń

• notowania ciągłe: przyjmowanie zleceń i ich realizacja zgodnie z sytuacją rynkową

• przed zamknięciem: składanie zleceń na zamknięcie, brak transakcji

• zamknięcie (fixing): określenie kursu zamknięcia, realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed zamknięciem

• dogrywka - składanie i realizacja zleceń po cenie równej kursowi zamknięcia

• przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie kolejnej sesji

Harmonogram sesji – instrumenty pochodne :

Od 8.30 zaczyna się faza notowań ciągłych i różnią się widełkami

Widełki zmian cen dla akcji:

Kurs zamknięcia z poprzedniej sesji = kurs odniesienia do kursu otwarcia -/+ 10 %

Kurs otwarcia = kurs odniesienia się do dalszych transakcji -/+ 10%

Kroki notowań:

Jeżeli cena akcji kształtuje się poniżej albo jest równa 50 zł to cena podawana jest z dokładności do 1 gr.

Jeżeli cena akcji kształtuje się powyżej 50 a poniżej 100zł to dokładność do 5 gr.

Jeżeli cena jest powyżej 100 zł lub równa lub mniejsza niż 500 zł to ceny podawane są z dokładności do 10 gr.

Jeżeli cena jest powyżej 500 zł to kurs podawany jest z dokładnością do 50 gr.

Regulamin Giełdy i Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego Dopuszczają notowanie na giełdzie akcji i innych papierów wartościowych w dolarach lub w złotych. W przypadku dolarów kroki notowań są takie same jak dla złotych.

Notowanie obligacji w systemie ciągłych notowań

Wyznaczenie ceny obligacji:

• cena wynikająca z notowań

• cena rozliczeniowa

Obligacje rozliczane są w ciągu dwóch dni roboczych po zawarciu transakcji. Cena podawana jest w punktach procentowych wartości nominalnej z dokładnością do 0,01 punktu procentowego.

Obligacja 100 zł a kurs transakcji 95%

100*0,95+ odsetki narosłe od początku okresu = kurs rozliczeniowy

95% - cena wynikająca z notowań

Wszystkie obligacje notowane są w systemie notowań ciągłych.

Kurs zamknięcia = kurs odniesienia

Widełki wynoszą +/- 3 punkty procentowe

Kurs odniesienia kurs otwarcia = kurs odniesienia +/- 3 punkty procentowe

Możliwość rozszerzenia widełek do +/- 6 punktów procentowych

Kurs na otwarcie 102 p% :

Ograniczenie dolne 99 p% dalsze ograniczenie od 96 – 102 p%

Ograniczenie górne 105 p% dalsze ograniczenie od 102 – 108 p%

Catalyst - alternatywny system obrotu obligacjami

Widełki statyczne – obowiązują do kursu odniesienia (kurs zamknięcia z poprzedniego dnia lub kurs otwarcia)

Widełki dynamiczne obowiązują do ostatniego kursu transakcyjnego:

• dla akcji wchodzących w skład WIG20 : +/- 3,5%

• dla spółek wchodzących w skład MidWIG +/- 4,5%

• pozostałe akcje +/- 6,5%

• dla obligacji +/- 2 punkty %

• dla innych instrumentów są inne

System notowań jednolitych z dwoma fixingami w ciągu dnia

Akcje spółek o niskiej płynności, prawa do akcji, prawa poboru. Tylko dwukrotnie w ciągu dnia można zawierać transakcje. Wyznaczane są tylko dwa kursy.

8.00 - 11.00 Faza przed otwarciem pierwszej sesji – przyjmowane są zlecenia ale nie zawierane są transakcje, wyznaczany jest TKO. Wprowadzoną transakcję można usunąć do godziny 11

11.00 – 11.15 – Faza interwencji – nie można składać zleceń, można je tylko zmodyfikować. Dopuszczone modyfikacje:

zwiększenie wolumenu - liczba sztuk w zleceniu

zmieniać limity cen – w zleceniach kupna można zwiększać limity ceny ale nie można jej zmniejszyć

zmniejszenie limitu ceny w zleceniach sprzedaży

Modyfikować zlecenia mogą:

w spółkach które posiadają animatorów jedynie animatorzy

jeżeli spółka go nie posiada to wówczas każdy inwestor może modyfikować zlecenia.

11.15 – następuje pierwszy fixing – określenie pierwszego kursu jednolitego i realizacja zleceń po tym kursie

11.15 – 11.45 – dogrywka pierwsza – można składać zlecenia kupna i sprzedaży ale tylko po kursie jednolitym z pierwszego fixingu.

11.45 –14.45 - Faza przed otwarciem drugiej sesji – przyjmowane są zlecenia ale nie są zawierane transakcje, wyznaczany zostaje TKO

14.45 – 15.00 – faza interwencji przed drugim fixingiem – nie można składać zleceń, możliwe są jedynie modyfikacje

15.00 – drugi fixing – wyznaczany jest drugi kurs jednolity, dochodzi do realizacji transakcji

15.00 – 15. 30 – druga dogrywka – można składać zlecenia kupna i sprzedaży ale tylko po kursie jednolitym z drugiego fixingu

15.30 – 16.35 - faza przed otwarciem kolejnej sesji

Widełki:

Kurs dnia t=-1 kurs ostatni transakcyjny (np. drugiego fixingu) kurs odniesienia

Kurs jednolity musi mieścić się w +/ - 10

5 do kursu odniesienia ale na pierwszym fixingu mogą być rozszerzone do +/- 21 %

Staje się od później kursem odniesienia dla drugiego fixingu

Kurs jednolity na drugim fixingu mogą wynosić +/- 10%

Jeżeli widełki były rozszerzone na pierwszym fixingu to nie można ich rozszerzyć na drugim fixingu, gdyż kurs w ciągu całego dnia nie może zmienić się o więcej niż +/- 33,1 %

1. Przyjmowanie i realizacja zleceń

Firmy inwestycyjne na giełdzie działają we własnym imieniu ale na rachunek klienta – dom maklerski jest odpowiedzialny za realizację transakcji.

Klienci zgłaszają dyspozycję klienta a dom maklerski jest odpowiedzialny za ich weryfikację i realizację.

Zlecenie jest zespołem parametrów dotyczących transakcji:

rodzaj transakcji (kupno / sprzedaż)

limit ceny

czas realizacji – rozumiana jako data ważności zlecenia

wolumen – liczba sztuk

warunki dodatkowe – można je określić ale nie są obowiązkowe

Rodzaj transakcji: jeżeli kupujemy to na rachunku powinniśmy mieć środki a gdy sprzedajemy musimy mieć na rachunku papiery wartościowe- nie można dokonać transakcji bez pokrycia.

Limit cen:

z limitem ceny – dokładnie kwotowo określona cena

bez limitu ceny

• PCR – Po Cenie Rynkowej

• PCRO – Po Cenie Rynkowej na Otwarcie

• PKC – Po Każdej Cenie

Terminy ważności zlecenia:

1. Zlecenia z określonym w formie konkretnej daty terminem

2. Zlecenia bez określonej daty ważności:

• DZIEŃ – do końca sesji giełdowej

• DOM – ważność domyślna (bezterminowa) [ do 31 grudnia]

• WiN – ważne do pierwszego wykonania

• WuA – wykonaj lub anuluj

Dodatkowe warunki wykonania zlecenia dotyczące wolumenu:

1. Wmin – z minimalną wielkością (wolumenem) wykonania

2. WUJ – warunek wielkości (wolumenu) ujawnianej

Dodatkowe warunki wykonywania zlecenia dotyczące limitu aktywacji:

1. LimAkt – z limitem aktywacji

2. Limit realizacji większy lub równy limitowi aktywacji

Procedura wypłaty dywidendy przez spółki notowane na GPW w Warszawie

Inwestor, akcjonariusz ma do czynienia z dwoma źródłami dochodu:

• Zysk kapitałowy – rozumiany jako różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży

• Dywidenda

O wypłacie dywidendy decydują akcjonariusze na Walnym Zgromadzeniu Giełdy. Dywidendę wypłaca się z zysku – KSH. Możliwe jest utworzenie funduszu dywidendowego nie jest to jednak obligatoryjne. W latach kiedy jest zysk możliwe jest przekazywanie środków na ten fundusz jako zabezpieczenie wypłacania dywidendy w przyszłych okresach.

Funkcjonują dwa podejścia do wypłat dywidendy:

• Małe firmy nie powinny wypłacać dywidend, powinny one przeznaczać zysk na reinwestycje

• Znane firmy o stałej pozycji mogą wypłacać dywidendę

Dywidenda może wpływać niekorzystnie na wartość cen spółek

Uchwała WZA powinna ustalać jaka część zysku przeznaczona jest na wypłatę dywidendę. Następnie wartość ta powinna być podzielona na ilość akcji by można było określić wysokość dywidendy na jedną akcję. Oprócz tego WZA ustala dzień prawa do dywidendy.

Dzień t=-3 jest ostatnim dniem kiedy można nabywać akcję aby uzyskać prawo do dywidendy w dniu t=0. Warunkiem koniecznym uzyskania prawa do dywidendy jest:

• Dla spółek w notowaniach ciągłych: posiadanie akcji po zamknięciu sesji, czyli po godzinie 16.30 w dniu t=-3

• Dla spółek w notowaniach jednolitych z dwoma fixingami: posiadanie akcji po drugim fixingu w dniu t=-3

Odstępstwa:

• W oparciu o kurs zamknięcia w t=-3 ustala się : c(t=-3) – dywidenda

Cena akcji 100, dywidenda 20 zł

C(t=-3) = 100 zł od tego poziomu widełki +/- 10%

C(t=-3) – div = 100 – 20 = 80 zł od tego poziomu widełki +/- 10%

W dniu wypłaty dywidendy (DWD):

• Na rachunek trafia kwota równa kwota równa liczbie akcji * div – zryczałtowany podatek dochodowy od dywidendy. Otrzymujemy w ten sposób kwotę netto

Rodzaje emisji akcji:

1. Subskrypcja prywatna

2. Subskrypcja zamknięta

3. Subskrypcja publiczna

Subskrypcja dotyczy tylko nowo wyemitowanych akcji.

Subskrypcja prywatna:

• Cała emisja kierowana jest do wąskiego grona potencjalnych inwestorów

• Subskrypcja prowadzona do konkretnych inwestorów, imienna

• Wola musi być imiennie i na piśmie

• Zwykle przeprowadzana jest z wykluczeniem prawa poboru

• Dokonywana jest gdy w gronie akcjonariuszy znajduje się inwestor strategiczny lub grupa inwestorów

• Chcemy pominąć dotychczasowych akcjonariuszy i nie chcemy kierować oferty do szerokiego grona odbiorców

Subskrypcja zamknięta:

• Przeprowadzana z zachowaniem prawa poboru

• Wykonuje się w celu utrzymania udziałów w tym samym poziomie co przed emisją- utrzymanie udziału w ogólnej liczbie akcji i liczbie głosów na walnym zgromadzeniu

Subskrypcja otwarta:

• Wyklucza się prawa poboru

• 4/5 głosów musi się zgodzić na rezygnację z prawa poboru

• Wykluczenie to oznacza ze emisję akcji można kierować do wszystkich potencjalnych inwestorów

• Bycie akcjonariuszem nie daje żadnych przywilejów

• Pozyskanie kwot znacznych wartości

• Spółką zależy na rozproszeniu akcjonariatu

Emisja akcji w trybie wykonania prawa poboru – nowy kodeks spółek handlowych

• 1994r pierwsza emisja akcji w trybie wykonania prawa poboru (Żywiec)

1. INWESTOWANIE W PW NOTOWANE NA GWP

1. Etapy przeprowadzania transakcji

3 fazy przeprowadzania transakcji

- prognozowanie

-wyznaczanie momentu zawarcia transakcji

- zasady zarządzania pieniędzmi

PROGNOZOWANIE

Inwestorzy odpowiadają na pytanie kiedy otworzyć i zamknąć pozycję? (możliwość zarabiana na stratach)

Pozycja długa – zakup aktywów finansowych niezbilansowany jeszcze przez ich sprzedaż. Pozycję długą otwiera inwestor z myślą o wzroście wartości aktywów finansowych.

Pozycja krótka – sprzedaż aktywów finansowych niezbilansowana jeszcze przez ich ponowny zakup. Pozycję krótką otwiera inwestor mając nadzieje na spadek wartości aktywów finansowych.

W obu przypadkach źródłem potencjalnego zysku jest różnica między ceną sprzedaży a ceną kupna. W pozycji długiej najpierw następuje zakup później sprzedaż, natomiast w pozycji krótkiej jest odwrotnie (najpierw sprzedaż później kupno).

W tej fazie stosuje się jedno narzędzie analityczne lub ich kombinację. Zaliczyć do nich można:

- analiza techniczna

-analiza fundamentalna

- analiza portfelowa

**identyfikujemy trend spadkowy bądź wzrostowy

WYZNACZANIE MOMENTU ZAWARCIA TRANSAKCJI

Ma nam udzielić pytanie kiedy? (tining)- umiejętność wyczucia kiedy odbić piłkę – uchwycenie odpowiedniego momentu.

Na tym etapie bardzo pomocnym narzędziem jest analiza techniczna.

ZASADY ZARZĄDZANIA PIENIĘDZMI

Czy angażuje tylko i wyłącznie swój kapitał czy angażuje także kapitał pożyczony?

Pojęcia związane z zarządzaniem pieniędzmi:

1. Określanie rozmiarów transakcji – wykorzystanie dźwigni finansowej przy zawieraniu transakcji

   3 sposoby korzystania z dźwigni finansowej w portfelu:

   - Pożyczenie kapitału (kredyt gotówkowy)

   - Pożyczka papierów wartościowych i krótka sprzedaż

   - Wykorzystanie derywatów – instrumentów pochodnych, jako instrumentów finansowych (kontrakty terminowe-depozyt zabezpieczający, opcje-premia może być jedyną stratą)

   (Ograniczaniu strat związane z dźwignią finansową mają służyć linie obrony)

2. Wykorzystanie odpowiedniego rodzaju zleceń

3. Posługiwanie się liniami obrony

   Linie obrony – dopuszczalne wartości zysku lub straty po przekroczeniu których bezwzględnie zamykamy pozycję

   - Linia obrony ograniczenia strat

   - Linia obrony chroniąca zyski – w długim okresie występuje kumulacja kapitału

Najważniejszymi elementami w budowaniu strategii inwestycyjnej są linie obrony.

ANALIZA TECHNICZNA – badanie zachowań rynku przy wykorzystaniu wykresów, czyli graficznej prezentacji cen aktywów finansowych (wolumenu, liczba otwartych pozycji – loob – w przypadku instrumentów pochodnych). Trafność analizy technicznej lepiej odzwierciedla zjawiska zachodzące na rynkach walutowych, surowcowych.

Analiza techniczna opiera się na 3 przesłankach:

- rynek dyskontuje wszystko (po co badać przyczyny zmian skoro wszystko odzwierciedla się w cenach)

- ceny podlegają trendom (spadkowy, wzrostowy, horyzontalny – punkty zwrotne)

- wszystko się powtarza (cykliczność formacji graficznych)

Punkty zwrotne – sygnalizują zmianę trendu – ze wzrostowego na spadkowy lub odwrotnie – podstawą jest rachunek prawdopodobieństwa – na trendach zniżkowych można więcej zarobić.

ANALIZA FUNDAMENTALNA – proces podejmowania decyzji inwestycyjnych w oparciu o fakty ekonomiczne, polityczne, społeczne, które z jednej strony wpływają na popyt a z drugiej na podaż papierów wartościowych. Zmiany pomiędzy popytem i podażą powodują zmiany cen. (Od 1999r po wejściu na giełdę funduszy analiza fundamentalna zaczęła lepiej odzwierciedlać sytuację na rynku). Analiza fundamentalna najlepiej odzwierciedla zjawiska zachodzące na giełdzie. Najskuteczniejsza strategia inwestycyjna oparta jest o analizie fundamentalnej.

ANALIZA PORTFELOWA – proces podejmowania decyzji inwestycyjnych w oparciu o analizę statystyczną i narzędzia precyzyjnego wnioskowania. Celem tego procesu jest maksymalizacja stopy zwrotu z portfela przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka (analiza szeregów czasowych cen – stopy zwrotu i ryzyko- rozumiane jako zmienność stopy zwrotu)

Funkcjonowanie rynku opiera się na założeniach:

-na rynku inwestorzy dysponują takimi samymi informacjami – równy dostęp

- wszyscy inwestorzy w podobny sposób przetwarzają informację

- wszyscy inwestorzy dochodzą do podobnych wniosków

- wnioski budzą u wszystkich inwestorów podobne oczekiwania

1. Etapy postępowania w analizie fundamentalnej

1. Analiza makroekonomiczna

2. Analiza sektorowa (branżowa)

3. Analiza sytuacyjna spółki

4. Analiza finansowa spółki

5. Wycena wartości akcji

Podejście 1 top – down

Po kolei analizujemy wszystkie (5 a-e) etapy analizy fundamentalnej.

Podejście 2 bottom up

Analizujemy wszystkie etapy analizy fundamentalnej rozpoczynając od dołu (e-a).

- globalne fundusze

Oba podejścia mają na celu identyfikacje walorów nieoszacowanych przez rynek. Najważniejszym wskaźnikiem jest wartość zysku na jedną akcje

Analiza finansowa stosowana jest w 2 obszarach :

- analiza wskaźnikowa dotycząca kondycji finansowej

- wskaźniki rynku kapitałowego (wartości rynkowej) ocena opłacalności inwestycji w akcje

Wycena wartości akcji ustalenie wartości teoretycznej i porównanie jej z ceną rynkową

Rynkowa niższa od teoretycznej niedowartościowanie kupno

Rynkowa wyższa od teoretycznej sprzedaj

Rynkowa oscyluje wokół wartości teoretycznej trzymaj

1. Zysk jako podstawowy miernik

Metody obliczania zysku przypadającego na 1 akcje:

• Metoda bieżącej liczby akcji albo stała wielkość emisji

• Metoda zmiennej liczby akcji albo zmiennej wielkości emisji

METODA BIEŻĄCEJ LICZBY AKCJI (EPS)

so = liczba akcji znajdujących się w obrocie w danym roku

t-1 ostatni okres

EPS^SO_t-1

Publikacja zysku netto – raz na kwartał

Harmonogram publikacji dot. działalności spółki – w chwili powstania informacji

Publikacje o

EAT – zysk netto

METODA ZMINNEJ LICZBY AKCJI

EPS^SO_t

- wpływ zwiększonej liczby akcji jest bardziej rozciągnięty w czasie

ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY CENĄ RYNKOWĄ AKCJI A WARTOŚCIĄ ZYSKU PRYPADAJĄCEGO NA JEDNĄ AKCJĘ

Tabela 1. Badania niderhoffera i Regana. Zależność cen akcji od EPS

Grupa spółek	50 najlepszych spółek	650 spółek	50 najgorszych spółek
Zmiana EPS w %	199,4	18,3	-61,3
Zmiana ceny w %	181,9	-4,9	-62,3

Tabela 2 Związek cen akcji z EPS i prognozami EPS

Grupa spółek	50 najlepszych	100 losowych	50 najgorszych
Prognozowana zmiana EPS w %	7,7	5,8	15,3
Rzeczywista zamiana EPS w %	21,4	-10,5	-83
Zmiana ceny w %	48,4	-3,2	-56,7

Wnioski:

- nie można pozytywnie zweryfikować hipotezy

-badanie ponownie dowodzi ze taki związek istnieje wyłącznie miedzy ceną rynkową akcji a zysku przypadającego na jedną akcje

- analitycy zwykle się mylą

Tabela 3. Badanie Zacks’a. Związek ceny akcji z prognozami EPS

Portfel	Liczba spółek w portfelu	Prognozowana zmiana EPS w %	Zmiana ceny w %
A	47	Od + 40 do +335	+31
B	36	Od +23 do +40	+20,4
C	68	Od +12 +23	+25,1
D	82	Od 0 do +12	+27
E	27	Od – 44 do 0	+38

Wnioski:

-czy istnieje związek pomiędzy zyskami prognozowymi a cenami rynkowymi akcji

- Analitycy mają tendencje do optymistycznych prognoz

- Jeżeli rzeczywisty zysk na jedną akcje okaże się być większy od wartości prognozowanej, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo uzyskania dodatniego zysku kapitałowego (wyniku finansowego) w inwestycje w akcje takiej spółki

- jeżeli rzeczywisty wynik finansowy okaże się być mniejszy od wartości prognozowanej, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo poniesienia straty z inwestycji w akcje takiej spółki

- zmiany cen rynkowych akcji mają związek z różnicami pomiędzy wartością rzeczywistą a wartości prognozowaną zysku przypadającego na 1 akcje

- strategia Zaksa polega na inwestowaniu w akcje spółek które prowadzą aktywną strategie związaną z publikacjami sprawozdań finansowych (pozwala osiągać ponadprzeciętne korzyści)

Analiza fundamentalna – analiza finansowa i wycena wartości akcji

An. Finansowa przeprowadzana jest w 2 płaszczyznach

1. Analiza wskaźnikowa

• Wskaźniki płynności zadłużenia rentowności, aktywności (efektywności)

1. Wskaźniki rynku kapitałowego / wskaźniki wartości rynkowej – służą do oceny inwestycji w akcje

Analiza wskaźnikowa sprawozdań finansowej:

- podporządkowana jest identyfikacji wszystkich faktów i czynników mających wpływ na wzrost lub spadek zysku przypadającego na 1 akcje

- wskaźniki rentowności i zadłużenia – przekładają się bezpośrednio na zmianę wartości zysku na 1 akcje

(Amerykański) Podział wyniku finansowego

b – współczynnik retencji – współczynnik zysku zatrzymanego w przedsiębiorstwie po wypłacie dywidendy
Wypłata dywidendy
T podatek
IE Koszty finansowe (odsetki od kredytów, dyskonoto od obligacji)
Koszty

EBIT – zysk przez opodatkowaniem i przed spłatą odsetek

EBT – zysk przed opodatkowaniem

EAT – zysk po opodatkowaniu

SO – liczba akcji

EPS – zysk na akcje

B – współczynnik retencji

NW – wartość kapitałów własnych (wartość księgowa spółki)

suma kapitałów własnych = kapitał zakładowy+ zapasowy + rezerwowy +wynik finansowy

BVPS – wartość księgowa na jedną akcje (NW/SO)

A – wartość aktywów

IE – koszty finansowe

Wskaźniki:

Nazwa wskaźnika	Wzór
Marża zysku przed opodatkowaniem	EBIT/S
Stopa rotacji aktywów	S/A
Miernik dźwigni finansowej	A/NW [ile razy wartość aktywów przewyższa wartość kapitałów własnych, im wyższa wartość tym firma finansuje swoją działalność kapitałem obcym ]
Współczynnik zysku zostającego po opodatkowaniu	(1-T)
Stopy zwrotu z aktywów: a) Przed spłatą odsetek i przed opodatkowaniem b) Przed opodatkowaniem c) Po opodatkowaniu	EBIT/A EBT/A EAT/A = ROA
Stopa zwrotu z kapitału własnego	EAT/NW = ROE
Wartość księgowa na jedną akcję BVPS	NW/SO
Koszt pozyskania kapitału obcego	IE/A

Maksymalizacja wartości zysku przypadającego na jedną akcję

- każde następne równanie zależy od poprzedniego

- czy zysk długoterminowy w tej spółce będzie maksymalizowany?

1. Od czego zależy EBIT/A

   EBIT/A = (EBIT/S) * (S/A)

   Warunki maksymalizacji zysku na jedną akcji:

• Spółka musi obniżać koszty i obniżać ceny na swoje usługi

• obniżanie kosztów > obniżanie cen (efekt zwiększania marży)

1. Od czego zależy EBT/A

   EBT/A = (EBIT / A) - (IE/A)

   Warunki maksymalizacji zysku na jedną akcji:

• EBIT/A > IE/A

• EBIT/A > EBIT/A Stopa zwrotu z aktywów nowo nabytych musi być wyższa niż dotychczasowej

1. Od czego zależy EAT/A

   EAT/A = (EBT/A) * (1-T)

   Warunki maksymalizacji zysku na jedną akcji:

• Minimalizować efektywną stopę opodatkowania

1. Od czego zależy EAT/NW

   EAT/NW = (EAT/A) * (A/NW)

   Warunki maksymalizacji zysku na jedną akcji:

• Maksymalizowanie dźwigni finansowej (ryzyko działalności operacyjnej , ryzyko finansowe – związane z dźwignią, na które wpływ ma ryzyko operacyjne)

1. Od czego zależy EPS

   EPS = (EAT/NW) * (NW/SO)

   Warunki maksymalizacji zysku na jedną akcji:

• Zależność EPS od sposobu finansowania działalności gospodarczej:

  - zwiększanie rozmiarów dźwigni finansowej znaczna zmienność wartości zysku na akcję

  - finansowanie z zysku zatrzymanego w przedsiębiorstwie stabilna wysokość EPS

  - finansowanie poprzez emisję akcji stabilna wysokość EPS

  Wnioski

  ceny rynkowe akcji firm o znacznej dźwigni finansowej (wysoki stosunek A/NW) rosną szybciej i procentowo więcej w stosunku do cen akcji firm o niskim poziomie dźwigni finansowej.

jeżeli mamy do czynienia ze złą koniunkturą to wówczas ceny rynkowe akcji firm o wysokim poziomie dźwigni finansowej spadają szybciej i procentowo więcej w stosunku do cen akcji firm o niskim poziomie dźwigni finansowej

im większe rozmiary dźwigni finansowej tym większa zmienność zysku na akcję, tym większa zmienność ceny rynkowej akcji i tym większe ryzyko inwestowania w akcje takiej spółki

Wskaźniki rynku kapitałowego – opłacalność inwestowania w akcje:

• z punktu widzenia potencjalnego zysku kapitałowego dla inwestora

• Z punktu widzenia dywidendy

• Z punktu widzenia wartości majątku spółki

Opłacalność inwestycji w akcje z punktu widzenia potencjalnego zysku kapitałowego inwestora:

• Cena do zysku P/E = P/ EPS najpowszechniej stosowany przez inwestorów

  Interpretacja ekonomiczna: wartość wskaźnika oznacza liczba lat w przeciągu którym zwrócą się nakłady na akcje spółki przy założeniu że:

  • Spółka będzie generowała przynajmniej taki sam zysk przypadający na 1 akcje jak do tej pory

  • Całość tego zysku przeznaczana będzie na wypłatę dywidendy

    Zysk kapitałowy -> różnica między ceną kupna a sprzedaży

Opłacalność inwestycji w akcje z punktu widzenia dywidendy

• Stopa dywidendy D/Y =( D/P) * 100%

  Informuje jak opłacalna jest inwestycja w akcje przy danej cenie rynkowej akcji z punktu widzenia uzyskiwanej dywidendy

  Wskaźnik nie mówi nam nic o polityce spółki o polityce wypłat dywidendy

• Wskaźnik pokrycia CVR=(EPS/D)*100%

  Informuje nas ile razy wartość zysku na akcje przewyższa wartość dywidendy, im wyższa wartość wskaźnika, tym większa zdolność spółki do maksymalizacji dywidendy

  Zamiennie może być stosowany ze wskaźnikiem POR

• Wskaźnik wypłaty dywidendy POR=(D/EPS)*100%

  Informuje nas o tym jaki jest udział dywidendy w zyskach na akcje, im niższy tym większa zdolność spółki do wzrostu dywidendy

Opłacalność inwestycji w akcje z punktu widzenia wartości majątku spółki:

• Cena do wartości księgowej P/BV = P/BVPS BVPS= NW/SO

  Interpretacja zależy od przedziału liczbowego wskaźnika:

• Poniżej 1 akcje są niedowartościowane, cena rynkowa akcji nie odzwierciedla w pełni wartości księgową majątku spółki, rekomendacja: kupuj

• 1 – 2,5 akcje są dowartościowane, cena rynkowa w pełni odzwierciedla wartość księgową majątku spółki, rekomendacja : trzymaj.

• Powyżej 2,5 akcje przewartościowane, rekomendacja: sprzedaj

WYCENA WARTOŚCI AKCJI

Nie ma uniwersalnego modelu wyceny akcji.

Wartość teoretyczna porównywana z ceną rynkową

• Wartość teoretyczna > cena rynkowa kupuj

• Wartość teoretyczna < Cena rynkowa sprzedaj

• Wartość teoretyczna = Cena rynkowa trzymaj

Wartość teoretyczna – modele:

• Oparty o potencjalny zysk kapitałowy i dochodów z tytułu dywidendy

• Oparty o dochody z tytułu dywidendy

• Oparta o wartość majątku spółki modele można tworzyć w oparciu o: wartość księgową, wartość likwidacyjną wartość odtworzeniową

• Oparta na przepływach pieniężnych na 1 akcję

Wartość teoretyczna oparty o potencjalny zysk kapitałowy i dochodów z tytułu dywidendy:

1. Wartość teoretyczna do jednego roku:

P1 = Cena sprzedaży

D1 = dywidenda

r= dyskonto

1. Wartość teoretyczna do 2 lat:

- modele mają 1 zasadniczą wadę trzeba założyć po jakiej cenie rynkowej sprzedamy akcje

1. Model oparty o wskaźnik cena zysk

Wartość teoretyczna oparta na modelach opartych o dochody z dywidend

a)

- pomińmy w wycenie zysk kapitałowy

- zakłada że wartość dywidendy z roku na rok jest stała

-dla firm wąskich grup spółek

b) Model Gordona - z roku na rok dywidenda rośnie o stałą wartość (stałego wzrostu)

- wzrost dywidendy o stały procent g = const

-stopa zwrotu z dywidendy > wzrost dywidendy ( r>g)

-możemy obliczyć dywidendę w dowolnym czasie

**** Uogólniony model Gordona

c) Model dwufazowy

- faza 1 – faza dynamicznego rozwoju – zyski rosną bardzo dynamicznie tempo wzrostu = g₁

- faza 2 – faza stabilizacji – dojrzałości firmy tempo wzrostu = g₂

G₁ > G₂