Ustawa z dn. 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych. (7 rozdziałów, 66 artykułów)

Rozdział 1 – przepisy ogólne

1. Rodzaje paszportów (art. 2): paszport; paszport tymczasowy; paszport dyplomatyczny; paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

2. Każdy obywatel ma prawo do otrzymania paszportu, a ograniczenie lub pozbawienie tego prawa jest dozwolone tylko w określonych przypadkach (art. 3).

3. Dokument paszportowy upoważnia do przekraczania granicy i przebywania poza nią. Poświadcza także obywatelstwo polskie oraz tożsamość danej osoby (art. 4). Dokumenty paszportowe w okresie ważności są własnością RP(art. 5).

4. Dokument paszportowy wydawany jest na wniosek osoby pełnoletniej po przedłożeniu wymaganych dokumentów, pobraniu danych biometrycznych (zdjęcia twarzy i odciski palców) oraz uiszczeniu odpowiedniej opłaty. Paszporty dyplomatyczne oraz służbowe MSZ wydawane są bez opłat. Natomiast w paszportach tymczasowych nie zamieszcza się danych biometrycznych (art. 7).

Pewnym osobom przysługują ulgi w opłatach za wydanie paszportu: np. emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym oraz ich współmałżonkom będącym na ich utrzymaniu; osobom przebywającym w ośrodkach opieki społecznej oraz zakładach opiekuńczych czy też korzystającym z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych; kombatantom wojennym; osobom małoletnim aż do czasu podjęcia nauki w szkole oraz uczniom i studentom (art. 8).

Od opłat zwolnieni są: osoby po 70 roku życia; osoby z domów pomocy społecznej udające się za granicę w celach długotrwałego leczenia lub poddające się operacjom; żołnierze wyznaczeni do pełnienia służby poza krajem, z wyjątkiem żołnierzy zawodowych (art. 9)

Opłaty za wydanie paszportu obniża się także w razie wyrabianie nowego paszportu przed upłynięciem daty ważności starego dokumentu, z powodu: zmiany bądź konieczności sprostowania danych; zmiany wyglądu tożsamości osoby posiadającej paszport, który utrudniałby rozpoznanie; braku w starym paszporcie miejsca na wizy lub stempli poświadczających przekroczenie granicy. Opłatę tę ustala się w szczególny sposób, tj. odejmując od opłaty obowiązującej w dniu złożenia wniosku o nowy paszport 1/10 część opłaty za każdy kolejny rok pozostający do upływu ważności dotychczasowego paszportu – w przypadku paszportu na 10 lat, 1/5 gdy ważny jest na 5 lat (art. 10).

Jeśli paszport został utracony lub zniszczony przez posiadacza, za wydanie nowego dokumentu przed upływem terminu jego ważności, podwyższa się opłatę w stosunku do ceny na dzień składania wniosku o 200%.

5. Wniosek o wydanie paszportu składana się osobiście, z wyjątkiem składania wniosku o paszport dla osoby małoletniej – wtedy wniosek składają rodzice, prawni opiekunowie, bądź jeden z rodziców lub opiekunów wraz ze zgodną drugiego rodzica/opiekuna z potwierdzonym sądowo lub notarialnie jego podpisem; wniosku dla osoby ubezwłasnowolnionej – w przypadku całkowitego pozostawania pod władzą rodzicielską - wniosek składają rodzice, niepozostawania pod ich władzą - opiekun sądowy.

Niemniej przy składaniu wniosku dla tych osób, wymagana jest obecność osoby małoletniej. Która ukończyła 5 lat oraz osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie.

W przypadku wniosku o paszport dyplomatyczny oraz paszportu służbowego MSZ wymagana jest obecność osoby małoletniej oraz osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie.

W uzasadnionych przypadkach związanych z trudnościami w złożeniu wniosku o paszport tymczasowy w urzędzie konsularnym osobiście, na wniosek składającego konsul może odstąpić od wymogu osobistego złożenia wniosku i odbioru dokumentu. (art. 13)

Odbiór dokumentu paszportowego następuje osobiście, z wyjątkiem osoby małoletniej i ubezwłasnowolnionej całkowicie, gdzie odbioru może dokonać jeden z rodziców/opiekunów.

W uzasadnionych przypadkach trudnego dojazdu do urzędu konsularnego, konsul może odstąpić na wniosek danej osoby od wymogu osobistego odbioru dokumentu paszportowego (art. 15).

Przy odbiorze osoba wnioskująca o paszport sprawdza za pomocą czytnika elektronicznego zgodność danych osobowych i biometrycznych zamieszczonych w dokumencie ze stanem faktycznym (art. 16).

6. Wydania dokumentu odmawia się na wniosek: sądu prowadzącego przeciwko osobie składającej wniosek postępowanie karne lub w sprawie o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego, lub prowadzącego postępowanie cywilne; organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko osobie ubiegającej się o wdanie dokumentu paszportowego.

W pewnych przypadkach uzasadnionych ważnym powodem osoby wnioskującej o paszport, konsul pomimo istnienia przesłanek uzasadniających odmowę, może wydać paszport tymczasowy. O jego wydaniu musi poinformować organ, który wystąpił z wnioskiem o niewydawanie dokumentu (art. 17).

7. Dane zawarte w paszporcie: nazwisko; imię (imiona); data i miejsce urodzenia; obywatelstwo; płeć; wizerunek twarzy i podpis posiadacza; datę wydania i upływu ważności dokumentu paszportowego; serię i nr dokumentu paszportowego; nr PESEL; nazwę organu wydającego; dane biometryczne.

W dokumentach małoletnich do lat 13, nie zamieszcza się podpisu posiadacza. Podpisu nie zamieszcza się również w przypadku dokumentów małoletnich, którzy ukończyli 13 lat, lecz z powodu niepełnosprawności nie mogą złożyć podpisu samodzielnie.

W przypadku osób, od których niemożliwe jest pobranie odcisków palców, w ich dokumentach nie zamieszcza się obrazu linii papilarnych (art. 18).

W przypadku zmiany danych należy zgłosić wymianę dokumentu niezwłocznie, lecz nie później niż do 30 dni od dostarczenia decyzji adm bądź orzeczenia sądu o zmianie, bądź w wypadku zawarcia małżeństwa i zmiany nazwiska, gdy przez konsulem – od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa.

7. Dokumenty paszportowe mają postać książeczki .

Minister właściwy do spraw wewn w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagr określa m. in: wzory dokumentów, wniosków, sposób pobierania danych biometrycznych, dokumenty wymagane do otrzymania dokumentu, tryb wydawania dokumentów (art. 20).

Rozdział 2 - paszporty i paszporty tymczasowe

8. Paszport tymczasowy wydaje się: osobom przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w RP; osobom przebywającym czasowo w RP i za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu; osobom przebywającym w RP i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny; osobom przebywającym w RP i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z prowadzoną działalnością zawodową.

Dopuszcza się też wydanie takiego paszportu z urzędu osobom przebywającym za granicą, które nie posiadają dokumentu paszportowego, jeśli przemawiają za tym ważne okoliczności. (art. 23)

W szczególnych przypadkach zezwala się na wydawanie przez konsula paszportu tymczasowego bez zamieszczania w nim nr PESEL, tj. małoletniemu urodzonemu za granicą; obywatelowi polskiemu zamieszkałemu poza okręgiem konsularnym; obywatelowi polskiemu zamieszkałemu w okręgu konsularnym, któremu do chwili założenia wniosku nie został nadany nr PESEL (art. 24).

Rozdział 3 – paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe MSZ

9. W paszporcie dypl oprócz danych „zwykłych” (art. 18), zamieszcza się dodatkowo stopień dyplomatyczny, funkcję, stanowisko lub tytuł posiadacza paszportu. (art. 25)

Uprawnionymi do otrzymania paszportu dypl są: Prezydent RP; Marszałek i wicemarszałkowie Sejmu i Senatu; Prezes i wiceprezesi Rady Ministrów; ministrowie, sekretarze i podsekretarze stanu; posłowie i senatorowie; posłowie do Parl Europ wybrani w RP; Prezes, Wiceprezes i sędziowie Tryb Konstyt; Pierwszy Prezes i Prezesi Sądu Najwyższego; Prezes i wiceprezesi Naczelnego Sądu Adm.

Paszporty dypl otrzymują także małżonkowie tych osób, jeśli towarzyszą im w podróży służbowej poza granicami kraju (art. 26)

Uprawnionymi do otrzymania paszportu dypl są też osoby zajmujące stanowiska lub pełniące funkcje: w służbie zagr , które posiadają stopień dypl; związane z przywilejami i immunitetami dypl na podst. umów mnr, których stroną jest RP lub zwyczajów mnr; w wyniku skierowania do pracy w org mnr.

Paszport dypl przysługuje też członkom rodziny tych osób, które pozostają z nimi we wspólnocie domowej i przesiedlają się z nimi za granicę.

Członkowie rodzin nieprzesiedlający się za granicę są uprawnieni do otrzymania paszportu dypl w celu odwiedzin tych osób.

Uprawnionymi do otrzymania tego paszportu są również byli Prezydenci RP, byli Prezesi Rady Ministrów oraz byli Ministrowie Spraw Zagr, którzy zostali powołani do pełnienia tych funkcji poczynając od 24 sierpnia 1989 r. (art. 27)

10. Paszport służbowy MSZ przysługuje członkom służby zagr nieposiadającym stopnia dypl oraz innym osobom skierowanym do wykonywania obowiązków służbowych w placówce zagr.

Przysługuje on również członkom rodzin tych osób, pozostającym z nimi we wspólnocie domowej i przesiedlającym się z nimi za granicę. Członkom rodzin nieprzesiedlającym się, przysługuje on w celach odwiedzin tych osób. (art. 28)

11. Paszportem służbowym MSZ i dypl można legitymizować się wyłącznie w trakcie podróży służbowych lub w związku z wykonywaniem czynności służbowych poza granicami kraju. (art. 29)

W przypadkach uzasadnionych potrzebami służby zagr i względami bezpieczeństwa państwa, tej samej osobie można wydać drugi paszport dypl lub służbowy MSZ. (art. 30)

W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebą ochrony interesów RP za granicą minister właściwy do spraw zagr może podjąć decyzję o wydaniu paszportu dypl lub służbowego MSZ innym obywatelom polskim niż wcześniej wymienionym. (art. 31)

Rozdział 4 – okres ważności, utrata i unieważnienie dokumentów paszportowych.

12. Paszport jest ważny przez 10 lat od daty jego wydania. Paszport wydany małoletniemu, który nie ukończył 13 lat – 5 lat od daty jego wydania. (art. 32)

Paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż 12 msc do daty jego wydania (art. 33).

Paszport dypl i służbowy MSZ są ważne przez okres w nim wskazany, z tym że okres ich ważności nie może przekroczyć 10 lat od daty ich wydania. (art. 34)

Utrata ważności dokumentu nie pozbawia jego posiadacza prawa wyjazdu na podst tego dokumentu na terytorium RP (art. 35).

Osoba, która utraciła paszport lub uległ on zniszczeniu jest zobowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu paszportowego, który taki dokument wydał lub właściwego ze wzg na miejsce pobytu danej osoby.

Odnaleziony dokument nie podlega zwrotowi osobie, której został uprzednio wydany.

Osoba która znalazła dokument paszportowy innej osoby, jest zobowiązana do przekazania go do najbliższego organu paszportowego, policji lub innego organu adm publicznej. Organy te przekazują dokument organowi paszportowemu, który go wydał.

Jeżeli osoba odnalazła własny dokument paszportowy, wcześniej utracony, jest zobowiązana do jego zwrotu właściwemu organowi paszportowemu, bez względu na to czy osoba ta posiada już nowy dokument czy też o wydanie takowego nie występowała. (art. 36)

Dokument paszportowy traci ważność: z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub znalezieniu; z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez posiadacza; z dniem śmierci posiadacza; po upływie 60 dni od doręczenia ostatecznej decyzji adm lub prawomocnego orzeczenia sądowego o zmianie danych , lub sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku ślubu przed konsulem – od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa. W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi 4 miesiące.

13. Dokument paszportowy ulega unieważnieniu: na wniosek sądu prowadzącego przeciwko posiadaczowi postępowanie w sprawie karnej lub o przestępstwo skarbowe, postępowanie w sprawie nieletniego lub prowadzącego postępowanie cywilne; organu prowadzącego postpowanie przygotowawcze, organu postępowania wykonawczego w sprawie karnej, w tym o przestępstwo skarbowe, przeciwko posiadaczowi. Także wtedy, gdy został wydany z naruszeniem przepisów ustawy.

Unieważnienie i odmowa wydania dokumentu paszportowego następuje w drodze decyzji adm. Wniesienie odwołania od decyzji nie wstrzymuje jej wykonania. Osoba, której wydano decyzję o unieważnieniu dokumentu jest zobowiązana do jego zwrotu organowi paszportowemu. Osoba zgłaszająca zgon lub inna posiadająca paszport osoby zmarłej, zobowiązana jest do jego zwrotu kierownikowi urzędu stanu cywilnego lub właściwemu do sporządzenia aktu zgonu lub organowi paszportowemu. W razie niewykonania obowiązku, mają zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 39).

W przypadku wydania decyzji o unieważnieniu, przysługuje zwrot opłaty paszportowej za każdy pełny rok objęty unieważnieniem paszportu. Wysokość opłaty podlegającej zwrotowi organ paszportowy ustala w decyzji adm wydawanej w urzędu, przyjmując za każdy pełny rok - 1/10 – w przypadku unieważnienia paszportu z terminem ważności 10 lat; 1/5 – ważność na 5 lat; ½ - na 2 lata – części opłaty obowiązującej w dniu wydania decyzji w tej sprawie. Wysokość opłaty zwrotnej może być ustalana również w decyzji o unieważnieniu paszportu. (art. 40)

Rozdział 5 – właściwości organów

14. Minister ds. wewn jest organem właściwym w sprawach zapewnienia książeczek dokumentów paszportowych, sporządzania paszportów oraz na wniosek ministra właściwego ds. zagr, sporządzania paszportów dypl i służbowych MSZ.

Konsul i wojewoda są organami właściwymi w sprawie sporządzania paszportów tymczasowych.

Koszty związane z wydawaniem dokumentów paszportowych przez organy paszportowe są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy ds. wewn oraz wojewodowie, każdy w zakresie swojego działania.

Koszty związane z wydawaniem paszportów przez konsula oraz paszportów dypl i służbowych MSZ są finansowane z budżetu państwa z części której dysponentem jest minister właściwy ds. zagr. (art. 41)

15. Minister właściwy ds. wewn sprawuje zwierzchni nadzór nad prowadzeniem spraw dotyczących paszportów i paszportów tymczasowych.

Minister właściwy ds. zagr sprawuje zwierzchni nadzór nad prowadzeniem spraw dotyczących paszportów dypl i służbowych MSZ. (art. 42)

16. Paszporty i paszporty tymczasowe w RP wydaje i odmawia ich wydania wojewoda, do którego wpłynął wniosek, a za granicą – konsul.

Paszporty i paszporty tymczasowe unieważnia wojewoda właściwy ze wzg na miejsce zameldowania na pobyt stały lub czasowy osoby posiadającej paszport, w razie braku takiego miejsca - wg ostatniego miejsca zameldowania, a za granicą – konsul. Osobom zamieszkującym w RP, wobec których nie można ustalić właściwości miejscowej, paszporty i paszporty tymczasowe unieważnia organ paszportowy, który jako ostatni wydał obywatelowi dokument paszportowy. (art. 43)

W uzasadnionych przypadkach, gdy przemawia za tym ważny interes państwa, paszport może wydać minister właściwy ds. wewn. (art. 44)

16. Paszporty dypl i służbowe MSZ wydaje, odmawia ich wydania i unieważnia minister właściwy ds. zagr. Mogą być one również unieważnione przez konsula, jednak za zgodą tegoż ministra. (art. 45)

Rozdział 6 – Ewidencja wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych.

17. Tworzy się centralną ewidencję wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych. Prowadzona jest ona przez ministra właściwego ds. wewn, który jest administratorem danych zgromadzonych w tej ewidencji. (art. 46)

Organy paszportowe prowadzą, w zakresie swoich uprawnień, ewidencje wydawanych i unieważnianych dokumentów paszportowych, zw. ewidencjami paszportowymi. Organy paszportowe są administratorami danych zgromadzonych w tych ewidencjach paszportowych (art. 47).

Organy paszportowe przetwarzają dane zgromadzone w prowadzonych ewidencjach bez zawiadamiania osób, których dane dotyczą, w celu realizacji zadań określonych ustawą. (art. 48)

Centralna ewidencja i ewidencje paszportowe są prowadzone w systemie teleinformatycznego zbioru danych o osobie i posiadanych przez nią dokumentów paszportowych.

W uzasadnionych przypadka dopuszcza się prowadzenia ewidencji w postaci informatycznych wydruków lub formie pisemnej.

Organy paszportowe przekazują w formie elektronicznej, do centralnej ewidencji dane z ewidencji paszportowych niezwłocznie po podjęciu decyzji o wydaniu, odmowie wydania lub unieważnieniu dokumentu paszportowego. (art. 49)

W ewidencjach paszportowych wpisuje się dane określone w art. 18 i 25 oraz: datę złożenia wniosku o wydania paszportu; informację o odmowie wydania dokumentu; datę wydania decyzji i przyczynę unieważnienia dokumentu; informację o zastosowaniu oraz uchyleniu lub zmianie przez uprawniony organ środka zapobiegawczego w postaci zakazu opuszczania kraju lub o tymczasowym zatrzymaniu dokumentu paszportowego; datę utraty ważności dokumentu; nr akt sprawy o wydanie dokumentu (art. 50).

Dane biometryczne w postaci odcisków palców przechowuje się w ewidencji paszportowej do czasu wpisania przez organ paszportowy do tej ewidencji informacji o odmowie wydania lub wydaniu dokumentu.

18. Centralna ewidencja stanowi zbiór danych zgromadzonych w ewidencjach paszportowych. Wpisuje się tam również informacje o utraconych niespersonalizowanych książeczkach paszportowych oraz dokumentach paszportowych utraconych przed odbiorem przez obywatela polskiego. (art. 51)

Organy paszportowe, Komendant Gł. Policji oraz Komendant Gł. Straży Granicznej mają bezpośredni dostęp do zbiorów centralnej ewidencji w zakresie niezbędnym do wykonywania ustawowych zadań.

Dane przetwarzane w centralnej ewidencji paszportowej udostępnia się, w zakresie niezbędnym do wykonywania ustawowych zadań: Agencji Bezp Wewn; Agencji Wywiadu; Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu; ministrowi właściwemu ds. finansów publ; prokuratorowi; sądowi; Służbie Więziennej; Służbie Kontrwywiadu Wojskowego; Służbie Wywiadu Wojskowego; Żandarmerii Wojskowej; Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych; Biuru Ochrony Rządu.

Nie udostępnia się im jednak danych biometrycznych w postaci odcisków palców.

Dane z tej ewidencji mogą być udostępniane na podst. umów mnr, których strona jest RP. (art. 52).

19. Poza ewidencją centralną i ewidencjami paszportowymi organy państwowe gromadzą w postaci akt dokumentację stanowiącą podstawę wydania, odmowy i unieważnienia dokumentu paszportowego. W dokumentacji tej nie gromadzi się danych biometrycznych w postaci odcisków palców. (art. 53)

Minister właściwy ds. wewn określi w drodze rozporządzenia sposób: prowadzenia ewidencji, przetwarzania, przekazywania i udostępniania danych i informacji zawartych w ewidencjach.

Rozdział 7 – przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe.

20. Ustawa wchodzi w życie z dniem 28 sierpnia 2006 r. (art. 66)