1. Wzrost i rozwój:

   1. Wzrost roślin:
      -nieodwracalne zwiększenie się rozmiarów organizmu lub jego organu
      -powiększanie się ich rozmiarów (określane ilościowo)
      -podziały komórek i ich wydłużanie się
      -wydłużanie się komórek następuje w strefie wzrostu (elongacyjnej)
      -podziały komórek w tkankach twórczych (merystemy wierzchołkowe, interkalarne, boczne)
      -często towarzyszy mu przyrost suchej masy (przykładem wzrostu rośliny przy spadku suchej masy jest proces kiełkowania)

   2. Rozwój roślin (nieodwracalne zmiany jakościowe):
      -ontogeneza rośliny-jej rozwój osobniczy
      -rozpoczyna się po zapłodnieniu kom. jajowej
      -różnicowanie się komórek w tkanki stałe
      -wytwarzanie organów
      -dotyczy: zmian kształtu, powstawania nowych tkanek i organów, reprodukcji i naturalnej śmierci organizmu
      -wyróżnia się stadium wegetatywne i generatywne:

      1. Stadium wegetatywne (młodociane):
         * rozwój embrionalny
         * powstaje nasienie
         * kiełkowanie nasion
         * wzrost wegetatywny

      2. Stadium generatywne:
         * kwitnienie rośliny
         *wytwarzanie owoców i nasion
         * okres starzenia i obumieranie

2. Definicja pojęć:

   1. Regulatory wzrostu (substancje wzrostowe):
      -związki organiczne
      -w małych ilościach pobudzają, hamują lub w inny sposób wpływają na procesy wzrostu i rozwoju
      -termin obejmuje zarówno związki naturalne (wytwarzane przez roślinę), jak i związki syntetyczne

   2. Hormony roślinne (fitohormony):
      -endogenne regulatory wzrostu wytwarzane przez roślinę
      -produkowane w określanych miejscach organizmu, skąd są rozprowadzane
      - zaliczane do regulatorów wzrostu
      - mogą stymulować lub zwalniać procesy wzrostowe
      - efekt ich działania zależy głównie od stężenia

   3. Stymulatory (promotory, aktywatory):
      - regulatory, które stosowane w stężeniach fizjologicznych (przy których ich działanie jest najbardziej specyficzne) pobudzają wzrost rośliny
      - podnoszą odporność roślin
      - przyspieszają regenerację, np. po niższych temperaturach
      - przyspieszają wzrost
      -powodują:

      1. Rozbudowę systemu korzeniowego

      2. Większą ilość kwiatów i lepsze zawiązywanie

      3. Grubszą łodygę i dłuższy korzeń

      4. Większą liczbę rozgałęzień bocznych

   4. Inhibitory:
      -regulatory, które stosowane w stężeniach fizjologicznych hamują wzrost rośliny
      -hamują katalityczne działanie enzymów
      - wpływają hamująco na procesy fizjologiczne, wprowadzając roślinę lub poszczególne organy w stan spoczynku, np. ABA
      - podział inhibitorów: odwracalne i nieodwracalne
      - rodzaje hamowania:

      1. Niekompetencyjne:
         * gdy inhibitor łączy się z enzymem w tzw. centrum allosterycznym, zmieniając przestrzenny układ centrum aktywnego
         * substrat nie może wniknąć do zmienionego centrum

      2. Kompetencyjne (współzawodniczące):
         * gdy inhibitor ma budowę przestrzenną zbliżoną do substratu i blokuje centrum aktywne
         * inhibitor współzawodniczy z substratem o miejsce aktywne enzymu

3. Strefy wzrostu elongacyjnego:

   1. Najintensywniej rosną komórki znajdujące się w pewnej niewielkiej odległości od wierzchołka

   2. W pędach o wyraźnie zaznaczonych węzłach charakteryzujących się wzrostem interkalarnym, strefa wzrostu znajduje się także w poszczególnych międzywęźlach (a nie tylko na odcinku wierzchołkowym)

   3. Wzrost liści w przeciwieństwie do pędów i korzeni jest ograniczony (dość szybko osiągają one swoje ostateczny rozmiary), a strefa wzrostu znajduje się najczęściej u nasady

4. Fazy wzrostu:

   1. Faza spoczynkowa-początkowa o powolnym wzroście

   2. Faza wykładniczego (logarytmicznego) wzrostu-najintensywniejszego wzrostu

   3. Faza spowolnionego wzrostu-końcowa o powolnym wzroście

   4. Faza stacjonarna-komórki już się nie dzielą

5. Wpływ czynników środowiska na wzrost i rozwój roślin:

   1. Temperatura:
      - temperatura minimalna-najniższa, przy której wzrost jest jeszcze możliwy
      - temperatura optymalna-przy której proces zachodzi najintensywniej
      - temperatura maksymalna-najwyższa, powyżej której wzrost jest niemożliwy
      -wraz ze wzrostem temperatury intensywność procesu wzrostu podnosi się, a po przekroczeniu temp. optymalnej następuje szybkie obniżenie intensywności wzrostu (tak zdefiniowaną temp. optymalną określamy terminem optimum bezwzględnego)
      - temp. ulega zmianie w cyklu rocznym (pory roku) oraz dobowym (dzień i noc)
      - w ciągu dnia zależy od naświetlenia, wiatru, opadów, zagęszczenia roślin i innych czynników środowiska
      - zmiany temp. mają znaczący wpływ na szybkość procesów metabolicznych oraz na szybkość wzrostu (zgodnie z regułą van’t Hoffa)
      -oddziałuje jako bodziec morfogenetyczny-równolegle do bodźca świetlnego ekspozycja wielu roślin na niską temp. (5-10⁰C) warunkuje lub przyspiesza ich kwitnienie, działając termoindukcyjnie (wernalizacja-indukcyjne działanie obniżonej temp. w kwitnieniu roślin) oraz powoduje ustąpienie spoczynku pąków i nasion
      -zjawisko przystosowania się roślin do wzrostu w warunkach periodycznych wahań temp. nazywamy termoperiodyzmem
      - rośliny mają pewne, ale ograniczone możliwości regulacji własne temp.:

      1. Zwiększona transpiracja-mechanizm obniżania temp. liści; inny sposób: roślina, aby nie dopuścić do przegrzania ustawia liście równolegle do kierunku promieni słonecznych, co zmniejsza powierzchnię absorbującą ciepło

      2. Termogeneza-zdolność intensywnego przekształcania energii metabolicznej w ciepło w pewnych warunkach

   2. Światło:
      - czynnik troficzny-zapewnia przebieg fotosyntezy, zapewniając dostarczenie energii i wielu metabolitów
      - czynnik morfogenetyczny (fotomorfogeneza)-kontroluje intensywność i kierunek wzrostu oraz wiele procesów metabolicznych, a także różnicowania komórek i tkanek (niezależnie od fotosyntezy)
      - natężenie światła-wpływ może być pośredni poprzez oddziaływanie na intensywność fotosyntezy i transpiracji, jak i bezpośredni rośliny rosnące w ciemności charakteryzuje silne wydłużenie międzywęźli, słabe zróżnicowanie tkanek oraz niedorozwój liści (rośliny rosnące w ciemności-rośliny etiolowane)
      -bezpośredni wpływ światła przejawia się hamowanie wzrostu elongacyjnego łodygi i stymulacją wzrostu liści
      -jakość światła (skład spektralny)-ogólny rozwój rośliny i przybytek suchej masy jest najintensywniejszy w świetle białym, natomiast jest słaby w świetle zielonym
      -na wydłużanie łodygi hamująco wpływa światło pomarańczowoczerwone
      - silne hamowanie wzrostu elongacyjnego wywołuje światło ultrafioletowe
      -światło czerwone stymuluje wzrost blaszek liściowych (zielone hamuje)
      - w roślinach występują receptory promieniowania czynnego morfogenetycznie, uczestniczące w indukcji odpowiedzi roślin na różną barwę światła i na zmieniającą się długość czasu naświetlania w cyklu dobowym
      -receptory bodźca świetlnego czynnego morfogenetycznie są chromoproteinami (białkami związanymi z cząsteczką barwnika)
      - wpływ na wzrost roślin na fotoperiodyzm (stosunek długości dnia do nocy):

      1. Rośliny dnia krótkiego (SDP)-długość fazy ciemnej >12h

      2. Rośliny dnia długiego (LDP)-długość fazy jasnej >12h

      3. Rośliny dnia krótkiego-długiego (SLDP) oraz długiego-krótkiego (LSDP)-indukcja fotoperiodyczna wymaga dnia krótkiego i długiego w odpowiedniej kolejności

      4. Rośliny obojętne fotoperiodycznie (DNP)-nie reagują na zmiany długości dnia

   3. Woda:
      -w warunkach deficytu wodnego wzrost rośliny ustaje
      - stanowi największy składnik protoplastu
      - wydłużanie komórek zachodzi kosztem wody
      - odpowiednia zawartość wody sprzyja procesom enzymatycznej syntezy
      - zmniejszona wilgotność ułatwia procesy hydrolityczne
      - rośliny rosnące w warunkach niedostatecznej wilgotności są karłowate
      - cykliczne warunki wilgotnościowe = cykliczność we wzroście
      - wrażliwość na brak wody jest większa w okresie rozwoju wegetatywnego
      - zbyt wysoka wilgotność może prowadzić do silnego krzewienia się roślin i dużej produkcji liści (efektwzajemne zacienianie i etiolacja)

   4. Pole grawitacyjne:
      - oddziałuje w sposób ciągły, wpływając na kierunek i szybkość wzrostu
      - odpowiedzią na bodziec grawitacyjny jest zmiana kierunku wzrostu prowadząca do wygięcia korzenia lub pędugeotropizm (grawitropizm)
      - grawimorfizm obejmuje wszystkie odpowiedzi na pole grawitacyjne
      - receptory pola grawitacyjnego w roślinach-statolity
      - kom. zawierające statolity- starocysty-wyst. w czapeczce korzeniowej i podwierzchołkowych regionach pędów

6. Kiełkowanie:
   -zespół procesów zachodzących w nasieniu, których wynikiem jest aktywacja zarodka prowadząca do inicjacji wzrostu siewki
   - rozpoczyna się, gdy nasienie znajduje się w warunkach umożliwiających pęcznienie
   - zakończenie kiełkowania-przebicie się przez tkanki okrywające i pojawienie się korzenia zarodkowego

   1. Typy kiełkowania:
      - nadziemne (epigeiczne)-po pojawieniu się korzenia zarodkowego następuje wydłużenie hipokotylu, co powoduje wzniesienie liścieni na powierzchnię gleby
      -podziemne (hipogeiczne)-wydłuża się epikotyl, a liścienie pozostają pod ziemią; fotosynteza zaczyna się dopiero w pierwszych liściach

   2. Przebieg kiełkowania:
      -faza imbibicji-gwałtowny wzrost oddychania, równolegle do pobierania wody; substratem w tym procesie są monosacharydy; aktywacja enzymów hydrolizujących polisacharydy ścian i zapasowe
      - faza kataboliczna-uruchomienie hydrolizy i degradacja wszystkich pozostałych wielocząsteczkowych materiałów zapasowych (tłuszczów i białek)
      -faza anaboliczna-uruchomienie większości procesów metabolicznych, dominują syntezy białek i innych metabolitów niezbędnych do inicjacji wzrostu

      1. Układ wyzwalający stanowią receptory bodźców warunkujących rozpoczęcie kiełkowania (błony komórkowe i koloidy-hydratacja, fitochrom-światło, błony-temperatura)

      2. Percepcja bodźca powoduje powstanie sygnału i przekazywanie go do tkanek, gdzie rozpoczynają się procesy metaboliczne

      3. Dotarcie sygnału do adresata-zwiększenie aktywności specyficznych enzymów

      4. Produkty działania enzymów są transportowane do tkanek, w których są zużywane jako substraty oddechowe i do syntez

      5. Przebieg syntezy nowych składników komórkowych z odpowiednią szybkością decyduje o aktywności zarodka, umożliwiając jego wzrost

   3. Czynniki środowiska warunkujące kiełkowanie:
      - woda
      - temperatura-optymalna w zależności od stref klimatycznych
      - jakość światła
      - tlen-niezbędny do kiełkowania
      - dwutlenek węgla-powyżej 15% hamuje kiełkowanie
      - warunki świetlne-rośliny fotoplastyczne:

      1. Fotoblastia dodatnia-światło stymuluje kiełkowanie

      2. Fotoblastia ujemna-naświetlanie wywołuje wpływ hamujący

7. Indukcja generatywna: termiczna (wernalizacja) i fotoperiodyczna:

   1. Termiczna indukcja kwitnienia:
      - kwitnienie roślin jarych jest niezależne od działania temperatury
      - u roślin ozimych konieczne jest okresowe działanie obniżonej temp., aby doszło do przejścia ze stanu wegetatywnego do generatywnego
      -zjawisko to nosi nazwę wernalizacji (jaryzacji)-indukcyjne działanie obniżonej temp.
      - w procesie wernalizacji powstaje hormon wernalina
      - percepcja bodźca termicznego odbywa się poprzez zmiany fizykochemiczne stanu błon komórkowych, głównie plazmolemy
      -do zajścia wernalizacji w merystemie wierzchołkowym muszą być dzielące się komórki

   2. Fotoperiodyczna indukcja kwitnienia:
      -zależny od stosunku długości dnia do nocy (fotoperiodyzm)
      - u roślin o ilościowej reakcji fotoperiodycznej (wrażliwości względnej) ekspozycja ma indukcyjny fotoperiod przyspiesza lub hamuje kwitnienie
      -u roślin o jakościowej reakcji fotoperiodycznej (wrażliwości bezwzględnej) ekspozycja na odpowiedni fotoperiod warunkuje indukcję fotoperiodyczną (gdy fotoperiody indukcyjne przerwane są nieindukcyjnymi następuje efekt sumowaniagłównie u LDP)
      -. Indukcja polega na percepcji przez roślinę właściwego fotoperiodu (indukcja powoduje kwitnienie nawet po zmianie warunków na nieindukcyjne)

8. Szlaki indukcji kwitnienia:

   1. Termiczna indukcja kwitnienia:
      - przypuszczalna sekwencja zdarzeń w przebiegu wernalizacji:
      
      - szlaki metaboliczne kontrolujące indukcję kwitnienia:

      1. I szlak- fotoperiodyczny-uruchamiany w warunkach krótkiego lub długiego fotoperiodu

      2. II szlak-werbalizacyjny przyjmują kwitnienie przez redukcję poziomu represora FLC

      3. III szlak-autonomiczny

      4. IV szlak-zależny od metabolizmu subst. pokarmowych

      5. V szlak-zależny od metabolizmu giberelin

   2. Fotoperiodyczna indukcja kwitnienia:

Światło (długość trwania, jakość)

fitochrom, kryptochrom

transformacje fitochromu

łańcuch transdukcji sygnału
rytm dobowy i pomiar czasu LIŚĆ
zmiany metaboliczne

ekspresja genów

stan indukcji , induktor kwitnienia

transport induktora

WIERZCHOŁEK WZROSTU, ewokacja

1. Fitochrom:
   -receptor światła czynnego morfogenetycznie
   - uczestniczy w indukcji i regulacji wzrostu, kiełkowania nasion, de etiolacji-zazieleniania się na świetle roślin etiolowanych, wyrosłych w ciemności (wyłonionych), a także kwitnienia i wielu innych procesów rozwojowych

   1. Budowa:
      - dimeryczna chromoproteina
      -jej identyczne polipeptydowe podjednostki łączą się z końcami C za pomocą labilnych wiązań jonowych i hydrofobowych
      - w pobliżu końca N każdej podjednostki przyłączona jest do reszty cysteinowej grupa chromoforowa
      - część chromoforowi jest identyczna u wszystkich chromoprtein

   2. Mechanizm fotokonwersji:
      -fitochrom występuje w dwóch formach molekularnych różniących się własnościami spektralnymi (P_r-max. absorpcja światła czerwonego, P_fr-max. absorpcja w świetle dalekiej czerwieniforma aktywna)
      - naświetlenie rośliny światłem o odpowiedniej długości fali powoduje przejście jednej formy w drugą (proces fotokonwersji)
      - w czasie fotokonwersji następują zmiany w przestrzennej strukturze chromoforu, co powoduje zmiany konformacji peptydowej składnika fotoreceptora
      - stan fotostacjonarny-stan równowagi pomiędzy formami P_r i P_fr spowodowany naświetleniem roślin odpowiednią długością fali świetlnej
      -u roślin etiolowanych naświetlenie błyskiem światła czerwonego powoduje zahamowanie wzrostu międzywęźli i pojawienie się zielonych, rosnących liści

   3. Fitochrom labilny-P_frA-ulega na świetle szybkiej degradacji, tracąc aktywność (fitochrom A syntetyzowany w formie P_r po naświetleniu światłem czerwonym ulega fotokonwersji do aktywnej formy P_frA)

   4. Fitochrom stabilny-nie degraduje się pod wpływem działania światła

   5. Mechanizm działania:
      - zakwitanie roślina wrażliwych na indukcję fotoperiodyczną jest uzależnione od określonego stosunku ilościowego pomiędzy formami fitochromu P_r i P_fr
      - akceptorem indukcji fotoperiodycznej są liście

2. Reakcje wzrostowe i rozwojowe regulowane przez fitochrom:

   1. Bardzo nisko-energetyczna VLF-procesy nieodwracalne kontrolowane przez fitochrom A

   2. Nisko-energetyczna LER:
      - kiełkowanie nasion
      - wzrost łodygi i liści
      - zmiany natury metabolicznej
      - fotoperiodyzm

   3. Wysokoenergetyczna de etiolacja

3. Rola fitochromu w indukcji generatywnej:

   1. Absorbuje światło

   2. Reguluje kiełkowanie nasion

   3. Wzrost wydłużenia siewek

   4. Wielkość i kształt liści

   5. Synteza chlorofilu

   6. Prostowanie hipokotylu i epikotylu

   7. Nadmierne wydłużenie się łodygi

   8. Synteza antycyjanu i kwitnienie

4. Rozwój kwiatów:

   1. Kwiaty powstają na:
      - wierzchołku pędu głównego
      - wierzchołkach pędów bocznych

   2. Kwiat-przeobrażony pęd lub część pędu, którego liście uległy przeobrażeniom (zmieniając kształt i barwę przekształciły się w poszczególne człony kwiatu). Z przeobrażonych liści powstają:
      - mikrosporangia-pręciki
      -megasporangia-słupki
      Pozostałe przeobrażone liście stanowią okwiat, czyli:
      - działki kielicha
      - płatki korony

   3. Morfogeneza kwiatu polega na wykształceniu się z zawiązków kwiatów:
      - dna kwiatowego
      - okwiatu
      - pręcikowia
      - słupkowia

   4. Zasadniczymi procesami rozwoju morfogenetycznego są:
      - mikrosporogenezarozwój pylników i gametofitu męskiego
      - makrosporogeneza rozwój zalążka i gametofitu żeńskiego

   5. Morfogeneza kwiatu polega na:
      - kontroli genetycznej-decyduje o kolejności wytwarzania różnych części kwiatu
      - regulacji subst. hormonalnych-gibereliny, auksyny, cytokininy, etylen, steroidy, poliaminy, retardanty, itp.
      - czynnikom środowiskowym, np. długość dnia, temperatura:

      1. Wilgotna, bogata w zw. azotowe gleba, niska temp., krótkie dni, tlenek węglastymulują rozwój słupkowia

      2. Małą zawartość azotu w glebie, długie dni, podwyższona temp. rozwój pręcikowia

5. Rozwój owoców i nasion:

   1. Rozwój nasion (procesy biochemiczne zachodzące podczas rozwoju nasion):
      -dopływ i akumulacja różnych zw. organicznych i nieorganicznych rozwijających się w nasionach
      - wzrost aktywności pewnych systemów enzymatycznych
      - wzrost suchej masy w formujących się nasionach
      - maleje udział zw. małocząsteczkowych, a wzrasta-wielkocząsteczkowych
      - spadek zawartości wody, wzrost gęstości protoplazmy
      - spadek natężenia procesów metabolicznych
      - pojawienie się dużych ilość witamin i fitohormonów

   2. Fazy rozwoju nasion:
      - formowanie się nasienia-kształtują się zasadnicze części składowe nasienia
      - dojrzałość mleczna-nasiona mają wodnistomleczną konsystencję, akumulacja materii zapasowej
      - dojrzałość woskowa-konsystencja podobna do wosku, gromadzenie materii odżywczej i przekształcanie jej w zw. zapasowe
      - dojrzałość pełna (morfologiczna)-konsystencja twarda
      niektóre nasiona do kiełkowania potrzebują jeszcze:
      -okresu dojrzewania fizjologicznego (posprzętnego)

   3. Rozwój owoców:
      -rozpoczyna się z inicjacją kwitnienia (różnicowanie dna kwiatowego i owocolistków)
      - owoc powst. z tkanek zalążni i ewentualnie dna kwiatowego
      - w wyniku zapylenia następuje zawiązanie owocu-zapobiega opadaniu wierzchołka generatywnego, pobudza rozwój tkanek owocu
      - gdy nie dojdzie do zapłodnienia to na dnie kwiatowym powstaje warstwa odcinająca i kwiat z owocolistkami odpada
      - zapłodnienie- powstaje zarodek i bielmo (miejsca intensywnej syntezy hormonów)
      - podziały komórek w nasieniu i ścianie zalążni
      - po podziałach-szybkie powiększanie się objętości komórek-odpowiedzialne za to są auksyny i gibereliny (proces osmotyczny zależny od stęż. osmotycznie czynnych cukrów w owocu)

6. Fazy rozwoju generatywnego:

   1. Kwitnienie

   2. Zapłodnienie

   3. Rozwój zarodka i dojrzewanie nasion

   4. Rozwój i dojrzewanie owoców

Wg Kopcewicza:

1. Indukcja kwitnienia (w liściach lub liścieniach)

2. Ewokacja (inicjacja) kwitnienia

3. Rozwój kwiatów

1. Hormony:

   1. Etylen:
      -produkowany przez dojrzewające owoce
      - przyspiesza dojrzewanie
      - pobudza oddychanie owoców
      - prekursorem jest metionina
      - jego biosyntezę pobudza światło (zwłaszcza czerwone) oraz mononukleotyd flawinowy FMN
      - jego produkcja może być regulowana przez układ fitochromowy
      -na produkcję ma wpływ auksyna
      - nadmierne zwiększenie poziomu etylenu hamuje działanie auksyny
      - może obniżać zawartość poziomu auksyn
      - aktynomycyna D hamuje produkcję etylenu
      - auksyny i gibereliny stymulują produkcję etylenu
      - etylen hamuje wzrost elongacyjny
      - pobudza wzrost na grubość
      - stymuluje tworzenie się włośników , kiełkowanie i zakwitanie niektórych roślin
      - zwiększa liczbę kwiatów żeńskich w stosunku do męskich
      - przyspiesza odcinanie organów
      - spełnia istotną rolę w procesie starzenia się organów

   2. ABA (kwas abscysynowy):
      - prekursorem (podobnie jak giberelin) jest kwas mewalonowy
      - jego biosynteza zachodzi przez kondensację trzech rodników izoprenu oraz cyklizację pirofosforanu farnezylu lub na skutek degradacji karotenoidów
      - tworzy się w liściach i innych organach, np. w owocach
      - może występować w formie wolnej lub związanej, np. jako glikozydy
      - duże ilości u roślin starzejących się, w organach spoczynkowych i u roślin więdnących
      - pobudza odcinanie organów
      - hamuje wzrost i kiełkowanie
      - indukuje stan spoczynku nasion i pąków
      - stymuluje procesy starzenia
      - wpływa na zakwitanie niektórych roślin
      - jego działanie łączy się z mechanizmem odporności na mróz
      - hamuje wzrost organów i tkanek
      - stymuluje procesy kataboliczne w tkankach dojrzałych
      - wywołuje szybkie zamykanie szparek (obniżenie procesu transpiracji)
      - oddziałuje na metabolizm kwasów nukleinowych
      - wytwarzany w odpowiedzi na niesprzyjające warunki termiczne lub wodne

   3. Gibereliny:
      - czynnik regulujący wzrost i rozwój rośliny
      - stymulacja wzrostu elongacyjnego pędu
      - pobudzanie wzrostu karłowatych mutantów
      - zwiększają powierzchnię liści
      - nie pobudzają wzrostu systemu korzeniowego, hamują procesy ukorzeniania
      - bladość liści
      - stymulacja fotosyntezy, oddychania, syntezy związków azotowych, RNA i DNA, celulozy i hemicelulozy, wzrost poziomu węglowodanów w tkankach
      - przyspieszają kiełkowanie, zakwitanie, powstawanie owoców partenokarpicznych, spoczynek, itp.
      - hamują proces starzenia się
      - stymulują wzrost i akumulację suchej masy
      - najbogatszym ich źródłem są dojrzałe nasiona
      - występują w aktywnie rosnących organach i młodych roślinach
      - biosynteza zachodzi w pędzie i korzeniu
      - miejscem syntezy są tkanki z wysoką aktywnością wzrostową (szczególnie merystemy wierzchołkowe)
      - przemieszczają się we wszystkich kierunkach (niepolarnie)
      - zwiększają poziom auksyny
      - obniża aktywność oksydazy IAA
      - bierze udział w przekazywaniu informacji genetycznej (w procesach syntezy białek)

   4. Auksyny:
      - produkowane w tk. merystematycznej
      - wyst. w zdolnych do wzrostu wierzchołkach pędu i korzenia, młodych liściach oraz embrionach
      - przemieszczają się z dużą polarnościąod bieguna do podstawy
      - transport poprzeczny w wierzchołku koleoptyla
      - transport w wykorzystaniem energii z oddychania
      - związane z białkiem i innymi związkami w postaci glikozydów
      - pobudzanie wzrostu elongacyjnego tkanek łodygi i koleoptyla
      - hamują wzrost korzeni i owoców
      - pobudzają podziały komórkowe
      - biorą udział w syntezie kwasów nukleinowych i białek
      - stymulują rozwój korzeni bocznych
      - stymulują aktywność kambium
      - stymulują tworzenie się owoców
      - hamują wzrost pąków bocznych (tzw. dominacja wierzchołkowa)
      - hamują opadanie liści i owoców
      - z ich aktywnością związany fototropizm i geotropizm

   5. Jasmoniany:
      -hormon obronny roślin
      - największe stężenie w młodych tkankach i organach
      - hamuje wzrost korzeni
      - hamuje fotosyntezę i aktywność niektórych enzymów chloroplastowych
      - stymuluje procesy starzenia
      - stymuluje opadanie liści
      - stymuluje dojrzewanie owoców
      - indukuje reakcje obronne przeciwko atakowi patogenów, owadów, promieni UV, działania ozonu, zranieniu

   6. Brasinosteroidy:
      - syntetyzowane prawie we wszystkich organach rośliny
      - miejscem biosyntezy są młode liście
      -największe stężenie w ziarnach pyłku i nasionach
      - stymulatory wzrostu
      - transportowane przez ksylem lub floem
      - stymulują wzrost koleoptyli i pędów
      - stymulują aktywność ATP-azyrozluźnienie struktury ściany komórkowej
      - stymulują podziały komórkowe
      - indukują proces różnicowania komórek mezofilu w elementy ksylemu
      - pobudzają transport zw. pokarmowych
      - zwiększają tolerancję na stresy
      - przyspieszają starzenie liści (stymulacja syntezy etylenu)

   7. Poliaminy:
      - udział w regulacji podziałów komórkowych
      - indukcja w różnicowaniu organów
      - wpływ na strukturę błon oraz kwasów nukleinowych i białek
      - wpływ na aktywność enzymów

   8. Cytokininy:
      - stymulacja podziałów komórkowych
      - największe stęż. w niedojrzałych nasionach i młodych, rosnących organach
      - miejsce biosyntezy-młode korzenie
      - transport niepolarny
      - wywołują stymulację lub hamowanie wzrostu
      - stymulują rozwój pędów bocznych
      - hamują proces starzenia organów
      - współdziałają z auksynami

2. Definicje:

   1. Fotomorfozy-cechy, które różnią rośliny rozwijające się na świetle od roślin rosnących w ciemności

   2. Fotomorfogeneza-całość procesów rozwojowych, fizjologicznych i metabolicznych (wzrostu i rozwoju u roślin) indukowanych przez światło niezależnie od fotosyntezy

   3. Okresy krytyczne-okresy w cyklu rozwojowym o szczególnej wrażliwości na dany czynnik lub jego brak

   4. Fotoperiodyzm-przystosowanie się roślin di życia w strefach geograficznych o określonym następstwie pór roku. Wyraża się indukcją zakwitania różnych roślin o różnych porach roku, a także zapadanie w stan spoczynku, wytwarzaniem bulw i kłączy, krzewieniem się, opadaniem liści, itp.

   5. Strefa elongacji-odcinek pędu nadziemnego lub podziemnego wyst. w sąsiedztwie stożka wzrostu w strefie podwierzchołkowej. Kom. tej strefy ulegają intensywnemu wydłużaniu, co powoduje ich przyrost na długość nie wynikający z podziałów komórkowych. Równocześnie ze wzrostem kom. następuje ich różnicowanie w tkanki

   6. Kiełkowanie-zespół procesów zachodzących w nasieniu, których wynikiem jest aktywacja zarodka prowadząca do inicjacji wzrostu siewki

   7. Plumyla-zawiązek pędu

   8. Hipokotyl-zaczątek części nadziemnejczęść podliścieniowa

   9. Epikotyl-zaczątek części nadziemnejczęść nadliścieniowa

   10. Organ spichrzowy-liścienie, bielmo

   11. Łupina nasienna-pełni rolę ochronną przed uszkodzeniem i patogenami, izoluje od środowiska zewnętrznego i reguluje wymianę wody i gazów

   12. Nasiona mączyste-gromadzą skrobię jako główny materiał zapasowy

   13. Nasiona oleiste-głównym materiałem zapasowym są lipidy

   14. Nasienie-zarodek+ tkanka spichrzowa+ łupina nasienna

   15. Owoce klimakteryczne-wzrost intensywności wymiany gazowej, później spadek aktywności oddechowej i starzenie się owoców

   16. Owoce nieklimakteryczne-niewielka, ale stała aktywność oddechowa w ciągu całego okresu dojrzewania

   17. Cykl rozwojowy roślin-okres od „nasienia do nasienia”, w którym wyróżnia się dwa zasadnicze stadia: stadium wegetatywne i generatywne. Stadium wegetatywne (młodociane) obejmuje kiełkowanie nasion oraz wzrost wegetatywny. Stadium generatywne rozpoczyna się kwitnieniem rośliny, po którym następuje wytwarzanie owoców i nasion. Rozwój roślin kończy się okresem starzenia i obumierania.

   18. Fototropizm-zjawisko w wyniku, którego dochodzi do wygięcia rośliny przez wzrost komórek po stronie przeciwnej niż działający czynnik tj. światło. Cały proces ma podłoże hormonalne, gdyż wzrost komórkowy wywoływany jest przez działanie auksyn, których stężenie wzrasta po stronie zacienionej w wyniku, czego ciało rośliny ulega wygięciu.

   19. Nastie-ruchy, które nie zależą od kierunku działania bodźca, lecz od jego natężenia. Bodźcami mogą być np. oświetlenie, temperatura czy wilgotność. Przyczyną tego rodzaju ruchów jest niejednakowy wzrost bądź zmiany turgoru po jednej ze stron (górnej lub dolnej). Najbardziej charakterystycznym ruchem nastycznym jest zjawisko otwierania oraz zamykania się kielichów kwiatowych np. tulipana.