LEKI PRZECIWHISTAMINOWE – WYKŁAD 19.10.2009 r.
Ważne alergeny: kurz domowy (roztocza); pyłki traw, drzew, ziół; sierść zwierząt domowych; jad owadów; pleśń.
Reakcja alergiczna:
- histamina
- IL-1, IL-3
- IL-8, IL-10
- IL-13, TNF-α pobudzenie nerwów czuciowych
- GM-CSF przesięk
- TGF- β rozkurcz naczyń
- PF-VEGF infiltracja: bazofile
- PG, kininy eozynofile
- leukotrieny limfocyty
- proteazy
- serotonina
- heparyna
Receptory histaminergiczne:
H1
mięśnie gładkie:
- skurcz mięśni gładkich oskrzeli i jelit
śródbłonek naczyń:
- rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych
- wzrost przepuszczalności ściany naczyń włosowatych
serce:
- działanie chronotropowe dodatnie
zakończenia nerwów czuciowych:
- hiperalgezja
OUN (podwzgórze):
- utrata apetytu
H2
komórki okładzinowe:
- wzrost wydzielania soku żołądkowego
śródbłonek naczyniowy:
- rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych
serce:
- działanie ino- i chronotropowe dodatnie
H3
OUN:
- senność
splot nerwowy jelit:
- modulacja ukł. 5HT, Ach, DA, NA
H4
eozynofile – aktywacja
neutrofile
OUN
ANTAGONIŚĆI RECEPTORA H1
Działanie farmakologiczne:
- zmniejszenie przepuszczalności ściany naczyniowej i obrzęk
- zmniejszenie zaczerwienienia skóry, świądu
- hamowanie skurczu mięśni gładkich dróg oddechowych
Wskazania:
- odczyny alergiczne górnych dróg oddechowych
nieżyt nosa (katar sienny)
przewlekłe i ostre zapalenie jamy ustnej
przewlekle i ostre zapalenie krtani
- przewlekła i ostra pokrzywka (sinekwam)
- osutka polekowa
- atopowe i kontaktowe zapalenie skóry
- świąd
- ukąszenia owadów
- choroba posurowicza
- obrzęk naczynioruchowy (iv.)
- anafilaksja – działanie przeciwobrzękowe (iv.)
Astma nie jest wskazaniem bezwzględnym, l. przeciwhistaminowe są tu dodatkami
w politerapii.
Preparaty złożone:
- z pseudoefedryną (po., stymuluje rec. alfa i beta adrenergiczne – te same przeciwwskazania)- Clarinase, Cirus
- z nafazoliną (Rhinophenazol, Betadrin)
- z fenylefryną (Otrivin Allergy)
Leki te należy odstawić przed testami skórnymi.
Mogą je stosować dorośli i dzieci powyżej 12 r.ż.
Antazolina (Phenozolinum) – krople do oczu, nosa, aerozol, im., iv.; toksyczna – powoduje anemię hemolityczną
Klemastyna (Tagevyl) – im.
Difenhydramina (Betadrin) – krople do oczu, do nosa, roztwór
Dimetinden (Fenistil) – iv., żel
Dimenhydrinat (Aviomarin) – im.
Prometazyna (Diphegran) – im.
Ketotifen (Zaditen) – krople do oczu
Cyproheptadyna (Peritol)
Hydroksyzyna (Hydroxizinum) – im., iv.
Doksepina (Sinequan) – im.
efekt po podaniu po. 15-30min, czas działania 4-6h
wskazania:
- odczyny alergiczne (świąd, stres)
- choroba lokomocyjna Dimenhydrinat
- zaburzenia błędnika, zawroty głowy
- migrena (Cyproheptadyna)
- wymioty (Prometazyna)
- lęk, bezsenność (Hydroksyzyna, Difenhydramina)
działania niepożądane:
-OUN:
sedacja
senność
otępienie
zaburzenie koordynacji ruchowej
zakaz prowadzenia pojazdów
szum w uszach
zawroty głowy
zaburzenia widzenia
nerwowość bezsenność
drżenia
- suchość jamy ustnej
- kaszel
- przewód pokarmowy:
zmniejszenie lub zwiększenie apetytu
nudności, wymioty
biegunki lub zaparcia
wzrost masy ciała
- zaburzenia rytmu serca
- nadwrażliwość na słońce
przeciwwskazania:
- jaskra
- przerost prostaty
- uszkodzenie szpiku
- nadwrażliwość na lek
Ostrożnie: zaburzenia rytmu, nadczynność tarczycy
Ostre zatrucie: halucynacje, pobudzenie, ataksje, drgawki
TERAPIA OBJAWOWA!
II GENERACJA
po.
Cetyryzyna (Allertec, Zyrtec)
Lewocetyryzyna (Xyzol)
Loratadyna (Aleric, Claritine)
Desloratadyna (Aerius)
Feksofenadyna (Telfast)
Ebastyna (Kestine)
Astemizol (Astemizol)
Ebastyna > Loratadyna (sezonowy nieżyt nosa)
Cetyryzyna = Ebastyna > Loratadyna, Feksofenadyna
Cetyryzyna > 13m.ż
Loratadyna od 2r.ż
Zalety:
- działanie pozareceptorowe – p/alergiczne i p/zapalne
cetyryzyna
loratadyna
desloratadyna
(blok chemotaksji eozynofili, ↓ ekspresji molekuł adhezyjnych,
↓ stężenia histaminy, ↓ PAF i PGD2, ↓ wydziel. cytokin prozap.)
- t działania 12-24h
- słaba penetracja OUN
- wysoka wybiórczość
- nie działają cholinolitycznie
Wady:
- działanie kardiodepresyjne
Astemizol
Ebastyna
Wydłuzenie QT
- inhibitory CYP 3A4 ( ketokonazol, chinolony, makrolidy), ↑ kardiotoksyczność
Do stosowania miejscowego:
Lewokabastyna ( Histimet, Livostin)
Emadastyna (Emadine)
Bezpieczeństwo w ciąży:
Kat. B - cetyryzyna, loratadyna, difenhydramina, klemastyna
Kat. C – astemizol, hydroksyna, feksofenadyna
Bezp. do stosowania zewn.
ANTAGONIŚCI RECEPTORA LEUKOTRIENOWEGO ( Cys-LT4)
Mentelukast (Singulair) – tabl. 4, 5, 10 mg (10mg 1x na dzień)
Zafirlukast (Accolate) – tabl. Powlekane 20 mg (1 x 20mg/dzień)
↓ Skurczu mięśni gładkich oskrzeli
↓ Wydzielania śluzu
↓ Chemotaksja eozynofili, bazofili
↓ Przepuszczalność naczyń
Wskazania:
- łagodna astma (alternatywa dla GKS wziewnych)
Dzieci > 5r.ż
Dorośli
- umiarkowana astma
GKS jako podstawowy lek + Zafirlukast lub Mentelukast
- ciężka astma
β-mimetyk, GKS, może być antagonista rec. leukotrienowego
Leki te mają długie dzialanie (1x/dobę)
KROMONY
Kromoglikan disodowy (Indat) – nie stosowany w astmie
- odczyny alergiczne, zapalenie spojówek, alergie pokarmowe (uszczelnia bł. śluzową jelit), nie wchłania się z przewodu pokarmowego
Metokronil – może być stosowany w astmie > 12r.ż
- dodatek do GKS zamiast β-mimetyku
- astma sezonowa – włączyć przed sezonem pylenia
- spadek uwalniania z mastocytów cząsteczek zapalnych
Dobrze tolerowane, skuteczność mniejsza od innych.