Logika 16-11-2010
Temat: Zdania.
Zdanie: jest to wyrażenie, któremu można przypisać wartość logiczną, tzn. prawdę lub fałsz.
Zdanie w sensie logicznym pełnią funkcję poznawczą(funkcje języka) i takie zdania, które pełnią funkcję poznawczą są to zdania teoretyczne.
Zdania są wyrażeniami samo informującymi(podział wyrażeń językowych ze względu na funkcję pragmatyczną).
Wartość logiczna zdania, czyli prawda lub fałsz: Co to jest prawda i co to jest fałsz?
Korespondencyjna definicja prawdy: zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy jego znaczenie jest zgodne ze stanem rzeczy, do którego to zdanie się odnosi (zgodne z rzeczywistoscia).
WARTO PRZECZYTAĆ: „ W łupinie orzecha, czyli filozofia bez przesady”, Wojciech Chudy
Pojęcie prawdy materialnej i formalnej: definicja powyżej jest dotyczy prawdy materialnej, nie może być mniej lub bardziej prawdziwe, prawda jest niestopniowalna i absolutna, fałsz może być stopniowalny. Prawda formalna: to tyle, co poprawność logiczna. Zdanie jest prawdziwe w sensie formalnym, gdy jest aksjomatem lub wynika logicznie z aksjomatów. Aksjomaty- zdania, które przyjmujemy bez dowody(syntaktyczne funkcje wyrażeń językowych, rozumowania). Wartość logiczną zdania trzeba odróżnić od adekwatności poznania- jest czymś innym niż prawdziwość lub wartość logiczna-poznanie adekwatne to poznanie, o którym możemy poznać wszystko- jest to niemożliwe, bo jesteśmy bytami ograniczonymi.
Semiotyczna struktura zdania:
Zdanie składa się z 3 elementów:
a) substrat materialny- ciąg napisów lub dźwięków;
b) znaczenie zdania- sąd; można mówić o sądzie w sensie logicznym(znaczenie zdania wyznaczone regułami użycia języka) i psychologicznym(myśl wiązana ze zdaniem przez użytkownikiem języka). Może być tak, że zdaniu odpowiadają różne sądy. Może istnieć wiele sądów w sensie psychologicznym, a tylko jeden sąd w sensie logicznym, np. Baba pierze- baba w butach, gruba, piorąca w strumyku- w sensie psychologicznym; sens logiczny jest jeden- baba pierze
c) moment asercji- stwierdzanie
Podziały zdań:
a) ze względu na strukturę: na zdania proste(kotek śpi)- to takie, którego żadna część nie jest zdaniem, ale mają jeden moment asercji i złożone dzielą się na wyraźnie złożone(Jeżeli pomożesz mi sprzątać, to dam Ci 100 zł) – jeden lub więcej momentów asercji, zdania ukrycie złożone(Warszawa jest największym miastem w Polsce- 4 momenty asercji: warszawa jest miastem, warszawa jest w Polsce, warszawa jest największym miastem …)- wyglądają na proste, ale zawierają więcej momentów asercji niż jeden.
b)ze względu na to co stwierdzają: zdania egzystencjalne- stwierdzają istnienie czegoś, np. Bóg istnieje. Obozy koncentracyjne istniały-stwierdzam istnienie czegoś, atrybutywne- przypisują pewne cechy podmiotowi zdania, np. Pani buty są brązowe. Warszawa jest stolicą Polski., relacyjne- stwierdzają pewną relację, np. Piotr jest ojcem Jana.
c) ze względu na strukturę, bardziej wysublimowany: zdania podmiotowo- orzeczeniowe- składają się z podmiotu i orzeczenia, np. Ola śpi., orzecznikowe- składają się z podmiotu i orzeczenia imiennego, które składa się z orzecznika i łącznika, np. Antek jest sołtysem, relacyjne
d) ze względu na jakość: mamy zdania twierdzące i przeczące
e) ze względu na ilość: zdania jednostkowe: podmiot jest jeden, np. Najwyższa góra świata leży w Himalajach, szczegółów: zaczynają się od: pewne, niektóre, ogólne: mówią o wszystkich przedmiotach, nieokreślone
Podziały zdań, które zawdzięczamy Kantowi:
ZE WZGLĘDU NA STOPIEŃ ASERCJI: zdania asertoryczne- wiąże się ze stwierdzaniem, bez nacisku, można nacisk zwiększyć, coś być może- te, które stwierdzają sposób zwykły, np. Warszawa jest stolicą Polski. Kasia zdała egzamin. i modalne- dodają pewną kwalifikacje do sposobu stwierdzania: dzielą się na apodyktyczne- dodają konieczność, coś musi być jakieś, np. kwadrat musi mieć 4 boki i problematyczne. Kasia musiała zdać ten egzamin i problematyczne, mówią o możliwości: Jutro może spaść śnieg. Być może Kasia zdała egzamin.
PRACA DOMOWA: KLASYCZNY RACHUNEK ZDANIA- TABELKI ALTERNATYWY ZWYKŁEJ, Z WYKLUCZENIEM, DYSJUNKCJI, KONIUNKCJI. IPLIKACJI, RÓWNOWAŻNOŚCI, NEGACJI