Podział gospodarki rynkowej według różnych kryteriów:

1. Dychotomiczny

   1. Gospodarka rynkowa – jest rynek

   2. Gospodarka nierynkowa – brak rynku

Rynek to podaż, popyt i cena oraz sieć powiązań.

Cechy gospodarki rynkowej:

• Powszechność wyboru ekonomicznego – wyboru ekonomicznego dokonują uczestnicy życia gospodarczego i podmiotów gospodarki rynkowej.

• Wybór ekonomiczny dokonywany jest na podstawie kryteriów ekonomicznych

• Dominacja własności prywatnej nad własnością państwową.

Cechy gospodarki nierynkowej:

• Brak powszechności wyboru ekonomicznego oraz brak przedsiębiorczości. Inaczej gospodarka rynkowa to gospodarka nakazowo-rozdzielcza lub centralnie sterowana.

• Wybór ekonomiczny dokonywany jest na podstawie kryteriów ideologicznych i politycznych

• Dominacja własności państwowej nad prywatną.

Przemiany własności państwowych w prywatne:

1. PRYWATYZACJA:

2. REPRYWATYZACJA:

Proces przemiany gospodarki nierynkowej w gospodarkę rynkową nazywamy transformacją gospodarczą.

Uczestnicy życia gospodarczego:

1. Konsumenci – ludzie, którzy zaspokajają swoje potrzeby. Wybór konsumenta:

   1. Wybór wolumenu konsumpcji (zależy od dochodu)

   2. Wybór struktury konsumpcji (zależy od preferencji, mody)

Reklama handlowa – jest z natury subiektywna, tendencyjna, nieuczciwa i nierzetelna.

Organizacje konsumenckie – przeprowadzają badania produktów określonych producentów.

1. Pracownicy – osoby, które najmują się u przedsiębiorcy. Wybór pracownika:

   1. Pracować czy nie pracować

   2. Wybór miejsca pracy

Wybory zapadają na rynku pracy, czyli popyt na prace, podaż na pracę, cena pracy (płaca). Rynek pracy jest wyprzedzany przez rynek usług edukacyjnych.

1. Przedsiębiorcy – właściciel lub współwłaściciel przedsiębiorstwa. Wybór przedsiębiorcy:

   1. Wybór czynników produkcji

   2. Wybór metod produkcji

   3. Skala produkcji

   4. Dobór pracowników

2. Właściciele czynników produkcji – właściciele ziemi, kapitału, pracy. Wybór właściciela ziemi:

   1. Wykorzystywanie ziemi jako: rolnictwo, budownictwo albo górnictwo

3. Państwo

Liberalizm – doktryna ograniczająca role państwa w gosp; im mniejszy wpływ państwa na gospodarkę tym lepiej. Najlepiej gdyby ten wpływ był zerowy. Odmianą liberalizmu jest ordoliberalizm – koncepcja rozwoju, oparta na liberalizmie, ale ograniczona przez wartości chrześcijańskie.

Etatyzm – pogląd zakładający, że im więcej państwa w gospodarce tym lepiej, ale państwo nie może dominować w gospodarce. Odmianą etatyzmu jest interwencjonizm państwowy.

Dana osoba może być w kilku grupach życia gospodarczego.