Popyt – poparte pieniądzem zapotrzebowanie na określono dobro (usługę) o określonej cenie.

Podaż – określona ilość (wolumen) określonego produktu o określonej cenie zaoferowana do sprzedaży.

Cena – wartość towaru wyrażona w pieniądzu.

Popyt wyraża kupujących, natomiast podaż wyraża sprzedających.

Popyt kształtują:

1. Czynniki ekonomiczne:

   1. Cena

   2. Dochód

2. Czynniki pozaekonomiczne:

   1. Moda

   2. Tradycja

   3. Gusta

   4. Reklama

   5. Preferencje indywidualne

Kiedy cena rośnie to popyt maleje, kiedy cena maleje to popyt rośnie.

d = f(p) / p = f(d)

d

d – popyt

p – cena

p

Dwa paradoksy (cena rośnie, gdy popyt rośnie):

1. Giffena – dotyczy to podstawowego artykułu żywnościowego. Dzieje się to u konsumentów o najniższym poziomie dochodów

2. Veblena – dotyczy on artykułów luksusowych. Dzieje się to u konsumentów o wysokich dochodach.

Miarą zależności ceny na popyt jest elastyczność cenowa popytu (η):

$$\mathbf{\eta =}\frac{\mathbf{\text{Δd}}}{\mathbf{d}}\mathbf{\div}\frac{\mathbf{\text{Δp}}}{\mathbf{p}}$$

Stosunek względnej, procentowej zmiany popytu do względnej, procentowej zmiany ceny.

η > 1 – popyt elastyczny, podatny (bardziej podatny im większy jest od jedności)

η < 1 – popyt nieelastyczny

η = 1 – zmiana proporcjonalna

η = 0 – brak zmiany popytu, popyt sztywny

Elastyczność cenowa popytu służy do szacunkowego określenia wpływu zmiany ceny na zysk.

Ćwiczenie.

Cena dobra A wynosi 100 zł, popyt 600 t, koszt całkowity 30 tyś. zł, elastyczność cenowa dobra A wynosi 3. O ile zmieni się zysk, gdy cena dobra A zwiększy się do 110 zł. (przy założeniu, że koszt całkowity nie ulegnie zmianie)

P_A1 = 100 zł

P_A2 = 110 zł

d₁ = 600 t

d₂ = ?

K_C = 30 000 zł

η = 3

3 = d % : 10 %

d = 30 %

30 % x 600 t = 180 t

d₂ = 600 t – 180 t = 420 t

U₁ = 100 zł x 600 t

U₁ = 60 000 zł

Z₁ = 60 000 zł – 30 000 zł

Z₁ = 30 000 zł

U₂ = 110 zł x 420 t

U₂ = 46 200 zł

Z₂ = 46 200 zł – 30 000 zł

Z₂ = 16 200 zł

30 000 zł - 16 200 zł = 13 800 zł

Odp. Zysk zmniejszy się o 13 800 zł.

Elastyczność cenowa popytu mieszana. Zakłóca:

• Efekt substytucyjności – oznacza sytuację, kiedy co najmniej dwa dobra mają podobną użyteczność (ale nie identyczną), np. masło i margaryna. Cena danego dobra/usługi zależy od tego dobra, ale również od zmian ceny dobra substytucyjnego.

• Efekt komplementarności – dobra/usługi komplementarne to takie, które muszą występować w komplecie, np. samochód i paliwo.