Podmioty gospodarki rynkowej:

• Gospodarstwo domowe

• Przedsiębiorstwo

• Państwo (dualna rola)

Gospodarstwo domowe – grupa osób, która wspólnie gospodaruje:

• Ma wspólne dochody

• Ma wspólne wydatki

Cele gospodarstwa domowego:

• Konsumpcja (zaspokojenie potrzeb materialnych i niematerialnych)

• Reprodukcja demograficzna

Nauki pomocnicze ekonomii:

• Demografia

• Geografia gospodarcza

• Historia gospodarcza

• Statystyka

• Ekonometria

Przedsiębiorstwo

Cele przedsiębiorstwa:

• Maksymalizacja zysku w określonych warunkach, przy sprzedaży dóbr i usług (własnych i obcych)

Dobra własne – producent sprzedaje własny wyrób lub usługę

Dobra obce – sprzedaje pośrednik (nie sprzedaje producent)

Przychód (utarg) = wolumen x cena

Zysk = przychód – koszt całkowity

Zysk jest wtedy kiedy utarg przewyższa koszt całkowity. Strata, gdy przychód jest mniejszy od kosztu całkowitego.

Maksymalizacja zysku – zmniejszenie kosztu całkowitego lub zwiększenie ceny. Przedsiębiorca ma wpływ na koszt całkowity, natomiast nie ma wpływu na cenę.

Monopol - to struktura rynkowa charakteryzująca się występowaniem na rynku tylko jednego dostawcy lub producenta danego towaru, który kontroluje podaż i ceny, oraz wielu odbiorców.

Duopol - to struktura rynkowa charakteryzująca się występowaniem na rynku dwóch dostawców lub producentów danego towaru, którzy kontrolują podaż i ceny, oraz wielu odbiorców.

Oligopol - to struktura rynkowa charakteryzująca się występowaniem na rynku wielu dostawców lub producentów danego towaru, którzy kontrolują podaż i ceny, oraz wielu odbiorców.

W kryzysie występuje zjawisko zwane minimalizacją straty.

Państwo

Cele państwa:

• Stworzenie norm prawno-instytucjonalnych dla działalności gospodarczych (przedsiębiorstw): konstytucja, ustawy, normy

• Zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego

• Zapewnienie społeczeństwu minimum egzystencjonalnego i wykształcenia

• Reprezentowanie w organizacjach:

  • Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), ang. International Monetary Fund (IMF)

  • Bank Światowy (Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (MBOR), ang. The International Bank for Reconstruction and Development (IBRD)

  • Światowa Organizacja Handlu, ang. World Trade Organization (WTO)

  • Służby dyplomatyczne

Te działania to kategorie realne. Budżet ogranicza realne działania

Budżet – zestawienie przychodów i rozchodów państwa

Deficyt budżetowy – brak środków na realizację działań. Rozchody niższe niż przychody. Niwelowanie deficytu budżetowego:

• Rezygnacja z działania

• Zasięganie długu publicznego (np. poprzez wypuszczenie obligacji skarbu państwa)

Strona przychodów to podatki:

• Bezpośrednie – to takie, które trzeba płacić (np. od wynagrodzenia)

• Pośrednie – to takie, które można płacić (np. totolotek)

Podatek liniowy – wielkość podatku taka sama dla wszystkich

Podatek %

Const.

Dochód