WYKŁAD 6 05.05.2011

PRAWA PACJENTA

1. Etyka a prawo – różnice

   1. Zakres działań – czego nam nie zabrania prawo niech nam zabroni przyzwoitość

   2. Czas obowiązywania – zasady etyczne obowiązują bardzo długo a prawo się zmienia.

2. Istotą pracy lekarza jest spotkanie dwóch ludzi:
   2 modele relacji lekarz-pacjent

   1. Paternalistyczny (opiekuńczy)
      lekarz – wie, umie, moralnie odpowiada za wyniki leczenia
      pacjent – ufa, jest posłuszny, nie jest odpowiedzialny, nie dyskutuje
      po II WŚ 1. Utrata zaufania do morale lekarza
      2. Wyrównanie poziomów intelektualnych
      3. Poszerzenie zakresu metod leczenia
      Konieczność ustawowego określenia praw i obowiązków lekarza i pacjenta
      zmiana relacji lekarz-pacjent

   2. Partnerski
      lekarz – ma obowiązek udzielania pomocy, informacji
      pacjent – ma prawo uzyskania pomocy i informacji
      
      wspólnie – podejmowanie decyzji -> podzielona odpowiedzialność

Dokumenty uwzględniające prawa człowieka, pacjenta

1948 – USA – Powszechna Deklaracja Praw Człowieka

1973 – Bill of Rights – pacjent=partner

1998 - RP – Karta Praw Pacjenta

PRAWA PACJENTA

1. Pacjent = człowiek

   1. Życie godne – aż do śmierci

   2. Autonomia decydowania i wyrażania przekonań

   3. Wolność do wyznawania i wyrażania przekonań

   4. Tolerancja i poszanowanie prywatności

2. Równy dostęp do właściwej opieki medycznej

   1. Równy -> tylko do świadczeń finansowanych ze środków publicznych

   2. Preferencyjny -> dla kobiet w ciąży, dzieci, osób starszych i niepełnosprawnych

   3. Właściwy -> najlepszy, możliwy w danych warunkach, okolicznościach

3. Tajemnica lekarska – obejmuje wszystko o czym dowiemy się z racji wykonywania zawodu

   1. Chronione przepisami prawa o naruszeniu dóbr osobistych

   2. Względne prawo etyczne -> suprema lex salus aegroti/ publica

   3. O zwolnieniu z tajemnicy lekarskiej decyduje:

      1. Zgoda pacjenta

      2. Zagrożenie zdrowia/ życia chorego lub innych osób

      3. Przepisy prawa (sąd, prokuratura, ZUS)

      4. W koniecznym, ograniczonym zakresie (względy dydaktyczne, naukowe)

4. Informacja – dotyczy diagnozy, prognozy, wszystkich metod leczenia zgodnie z aktualnym stanem wiedzy oraz możliwych powikłań.
   - niewiedza nie usprawiedliwia
   Informowanie innych osób – tylko za zgodą chorego.
   - bez zgody chorego, opiekunów prawnych lub rodziców tylko gdy dot. dzieci do lat 16 i osób ubezwłasnowolnionych
   - zgoda domniemana – informacje o osobach nieprzytomnych. SAMI decydujemy o tym, czy i kogo można poinformować.

5. Samostanowienie – decydowanie o sobie

   1. Zgoda na zabieg profilaktyczny, diagnostyczny lub leczniczy
      - niezbędny/ korzystny dla chorego
      - zgodny z prawidłami sztuki lekarskiej
      - zgody:

      1. Ogólna/ustna – ryzyko powikłań niewielkie

      2. Odrębna/pisemna – ryzyko powikłań podwyższone

      3. Kumulatywna – wyrażana jednocześnie przez opiekunów i dzieci po 16 rż.

      4. Domniemana – w przypadku osób nieprzytomnych w bezpośrednim zagrożeniu życia

      5. Ważna=świadoma
         - wyrażana po poinformowaniu (o potrzebie sposobach, zakresie, ryzyku, skutkach zabiegu oraz jego zaniechania)
         - wyrażona przez osobę w pełni władz umysłowych i pełnoletnią lub przez jej rodzica/opiekuna prawnego (dzieci po 16 rż muszą być też poinformowane i zapytane o zgodę)

6. Dopuszczalne działanie bez zgody

   1. Konieczne niezwłoczne udzielenie pomocy, brak możliwości uzyskania świadomej zgody

      1. Zdanie rodziny ma tylko charakter doradczy

      2. Przy kolizji woli opiekuna prawnego z opinią lekarza decyduje sąd opiekuńczy, konsylium, lekarz

      3. Obowiązuje zasada „dobrego samarytanina”

   2. Świadoma odmowa – sąd może odebrać prawo do decyzji gdy występuje zagrożenie życia

   3. Zagrożone dobro społeczne (zgodnie z dobrem chorego) - Przymus profilaktyczny, ale na podjęcie leczenia potrzebna zgoda chorego:

      1. Choroby weneryczne -> obowiązkowe badanie, kara za świadome zakażenie

      2. Gruźlica -> obowiązkowe badanie, hospitalizacja, kwarantanna dzieci

      3. Alkoholizm -> skierowanie na leczenie odwykowe po orzeczeniu sądu