Odpad może być substytutem surowca pierwotnego.
-powstawanie koncernów energetycznych
-powiązanie kopalń węgla, które przygotowują węgiel dla elektrowni. Elektrownia produkuje prąd i przy okazji odpady, a kopalnie potrzebują odpady do wypełniania zużytych wyrobisk. Jest to tzn. wykorzystanie odpadów „tu i teraz”.
Przykład
Elektrownia „Skawina” nie jest w sąsiedztwie kopalni. Współpracuje za to z przemysłem spożywczym, który potrzebuje energii by produkować. W zamian za to z przemysłu spożywczego kopalnie czerpie odpady z produkcji „juki” (?), a elektrownia pokrywa tymi odpadami składowisko, zapobiegając dzięki temu pyleniu.
„Zielone parki przedsiębiorczości” dbają o środowisko wedle zasady „Jednego jest teren, drugiego odpady, trzeciego praca”. podział obowiązków.
Przykład
Zakłady produkujące meble współpracują z zakładami produkującymi szkło. W meblarskich odpadem jest drzewo, a szklarskie potrzebują go by ogrzać budynki, do produkcji opakowań (np. wióry), a po brykietowaniu jako paliwo.
„Bank informacji o odpadach” jest tworzony, aby wiedzieć kto, co, ile i gdzie produkuje odpadów.
Eksploatacja węgla kamiennego w Polsce prowadzona jest metodą odkrywkową. Często towarzyszą mu inne surowce np. iły. Dawniej pozbywano się ich, teraz wiadomo że są cenne.
Można eksploatować to złoże selektywnie, a iły sprzedawać, np. do ceramiki, a nie wyrzucać i składować.
iły biało wypalające- do produkcji porcelitu (miski ustępowe, umywalki, garnki).
PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Czyli ustalenie do czego które tereny będą przeznaczone, a przede wszystkim, gdzie będzie eksploatacji surowców.
GOSPODAROWANIE ODPADAMI POCHODZĄCYMI Z RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ
Górnictwo.
Górnictwo to najbardziej odpadotwórczy przemysł (ustawa o odpadach wydobywczych 2008r.) Teraz jest projekt jej modernizacji.
Przy eksploatacji powstają odpady:
-wydobywcze
-poeksploatacyjne.
Takie odpady trzeba:
-transportować
-przeróbka/wzbogacanie (odpady tego też)
-ponownie transportować do nabywcy
-wykorzystanie
odpady powstające w górnictwie
-z eksploatowania
-z przeróbki
-z przetwórstwa
Odpady z przetwórstwa to już nie są odpady wydobywcze, one kończą się na wzbogacaniu.
węgiel kamienny[odpady z eksploatacji]przeróbka(wzbogacanie)[odpady ze wzbogacania]do elektrownii odpady z tego już nie są górnicze tylko elektrownicze.
Rudy cynku i ołowiueksploatacja[odpady]wzbogacanie[odpady]huta czyli przetwórstwo, czyli żużlei to już nie są odpady górnicze.
To, jaką metodą się eksploatuje zależy na jakiej głębokości leżą pokłady.
Szyb-otwór w głąb złoża dla pracowników oraz aby surowiec wyciągać
chodniki-drogi dojścia
ODPADY WYDOBYWCZE ZWIĄZANE Z WĘGLEM
a) to, co powstaje podczas wiercenia to odpady z robót przygotowawczych (jeśli chodzi o węgiel, są one ubogie w węgiel). Są to pierwsze rodzaje odpadów związane z eksploatacją.
b) kolejna grupa, to odpady powstałe przy wzbogacaniu (przeróbce), czyli wybieraniu tych najczystszych ziaren węgla, oddzielenie od kamieni.
Oba rodzaje odpadów (a i b) są to odpady wydobywcze, ale różnią się:
a) są to odpady grubo i średnio uziarnione
b) grubo uziarnione, ziarna > 200 mm;
średnio uziarnione, ziarna < 200 mm;
drobno uziarnione, ziarna od 10 mm do 1 mm;
bardzo drobno uziarnione, ziarna < 0,6 mm.
W a) zakłada się materiał wybuchowy i odstrzeliwuje;
w b) poddaje się procesowi rozdrabniania (kruszenia).
Wielkość uziarnienia zależy od rozdrabniaczy. Każdy rodzaj uziarnienia ma inne własności (im drobniejsze, tym uboższe w węgiel). Są w nich różne składniki, bo powstały z różnych rodzajów roślinności.
MINERAŁY TOWRZYSZĄCE W. KAMIENNEMU
Piryty- (FeS2) minerał żelaza z gromady siarczków, występuje we wszystkich rodzajach skał. Niekorzystny podczas spalania węgla, bo uwalnia się w postaci siarczków, siarka dostaje się do środowiska, tak więc konieczne jest odsiarczanie chemiczne. Wydzielony piryt jest odpadem niebezpiecznym, wchodzi w reakcję z wodą tworząc kwaśną wodę. Związki żelaza wykorzystywane są w budownictwie do produkcji cementu.
Bentonity- skała ilasta o właściwościach sorpcyjnych, pochłaniają wilgoć, używane do uszczelniania. Charakteryzuje się dużą zdolnością do chłonięcia wody i pęcznienia, dlatego materiały na bazie bentonitu znajdują duże zastosowanie w ochronie środowiska przy tworzeniu barier, w płuczkach wiertniczych, przechwytywaniu zanieczyszczeń itp.
Boksyty- ilasta skała osadowa składająca się głównie z wodorotlenków glinu. W największych ilościach powstaje na miejscu wietrzenia skał glinokrzemianowych w klimacie gorącym. Wykorzystywane do produkcji aluminium.
Łupki ogniotrwałe- łupki krystaliczne pochodzenia metamorficznego, surowce które zawierają dużo substancji ilastej. W wysokich temperaturach zachowują swoje własności. Ta odporność na temperaturę jest różna w zależności od ilości substancji ilastej. Służą do produkcji materiałów ogniotrwałych (np. piece kaflowe wyłożone cegłą szamotową do 1000*C.
ogniotrwałość- podanie w jakiej temp. materiał się topi.