WSPÓŁPRACA PRZEDSZKOLA ZE ŚRODOWISKIEM RODZINNYM ORAZ INNYMI INSTYTUCJAMI
„Dorosły to nie ktoś, kto „ulepi” dziecko
Według jakiegoś wzoru czy ideału, ale ktoś
Kto pomaga mu rozwijać się, ujawniać swoje
Możliwości”.
Elżbieta Czerwińska
Współpraca- zdolność tworzenia więzi i współdziałania z innymi , umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów, umiejętność zespołowego wykonywania działań i wspólnego rozwiązywania problemów.
Współdziałanie wychowawców, nauczycieli z rodzicami i opiekunami dzieci jest jednym z istotnych czynników prawidłowego funkcjonowania szkoły, przedszkola i rodziny. Warunkuje harmonijny rozwój dzieci. Wpływa zarówno na ich postępy w nauce, jak i w zachowaniu. Daje również szansę ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci. Współpraca ta nie dotyczy tylko rodziców. Jeżeli dzieckiem zajmują się dziadkowie lun dorastające rodzeństwo, wówczas ich także trzeba traktować jak partnerów. Jeżeli do przedszkola trafiają dzieci z domów dziecka czy rodzin zastępczych, należy z ich wychowawcami nawiązać bliskie porozumienie.
Postaram się opisać jak powinna wyglądać prawidłowa współpraca między wychowawcami a rodzicami lub opiekunami dzieci w placówkach przedszkolnych.
Przedszkole i rodzina to dwa podstawowe środowiska wychowawcze, dlatego powinno stanieć pomiędzy nimi świadome i celowe zorganizowanie współdziałanie. Współpraca rodziców i nauczycieli jest wspólnym działaniem dla osiągnięcia dobra poszczególnych dzieci w procesie nauczania i wychowania. Środowisko rodzinne w sposób dominujący wpływa na rozwój dziecka, stąd konieczne jest poznanie warunków domowych dziecka, jak również ujednolicenie oddziaływań wychowawczych przedszkola i domu. Zadaniem wychowawcy jest pomoc, wspieranie i troska o spójność wysiłków wychowawczych domu i przedszkola oraz pomoc dziecku w pokonywaniu trudności w procesie rozwoju. Wychowawca znając dziecko i posiadając odpowiednią wiedzę psychologiczno- pedagogiczną, ukierunkowuje pracę rodziców, ukazując wszelkie nieprawidłowości i nowe metody wychowawcze. W dzisiejszych czasach aby przedszkole zyskało miano „naszego przedszkola” konieczne staje się wypracowanie takiego modelu współpracy z rodzicami, gdzie obie świadomie współpracujące strony miałyby poczucie współdecydowania w sprawach ważnych dla wychowania i kształcenia dziecka. Aby sprostać tym wymaganiom stosuje się różne formy współpracy z rodzicami i opiekunami dzieci.
A oto główne formy współpracy wychowawcy przedszkola z rodzicami i opiekunami dzieci:
Praca indywidualna z rodzicami- prowadzi się ją stosując takie formy jak rozmowy indywidualne, grupowe. W kontaktach indywidualnych uzyskuje się informacje o dziecku, o jego dotychczasowym rozwoju, aktualnych problemach wychowawczych i zdrowotnych. Informuje się rodziców o stanie emocjonalnych dziecka, jego zainteresowaniach, zdolnościach i problemach. Poprawnie przebiegająca rozmowa może oddać obu stronom niejedną przysługę np., pogłębić zaufanie rodziców do wychowawców i odwrotnie, łagodzić u rodziców napięcia spowodowane trudnościami w wychowaniu dziecka, przełamywać poczucie niepewności i osamotnienia, ograniczać błędy wychowawcze rodziców i nauczycieli.
Zebrania grupowe z rodzicami- mogą dotyczyć zaplanowanego wcześniej tematu zgłoszonego przez rodziców, mają formę informacyjną, o tym co dzieje się w grupie, mogą być okazją, aby wyjaśnić sobie wątpliwości lub podzielić się swoimi uwagami na różne tematy. Na zebrania zapraszane są osoby współpracujące z przedszkolem w zależności od potrzeb- pani logopeda, psycholog, stomatolog, pediatra.
Wycieczki, festyny- na których panuje swobodna atmosfera, a obecność wychowawcy razem z rodzicami, daje dzieciom poczucie przynależności i wspólnoty.
Zajęcia otwarte- są doskonałym uzupełnieniem informacji o pracy nauczyciela. Dzięki tym spotkaniom rodzice mogą w bezpośredni sposób poznać wypełniane w przedszkolu zadania i stosowane metody pracy. Jednak najważniejsze dla każdego rodzica jest zobaczenia swojego dziecka wśród rówieśników. To doskonały sposób poznania i oceny jego wiadomości w porównaniu z innymi dziećmi.
Wspólne świętowanie- spotkania świąteczne rodziców, dzieci i nauczycieli dotyczą wszelkich uroczystości takich jak: zabawa andrzejkowa, zabawa noworoczna, jasełka, dzień babci i dziadka, dzień matki, dzień dziecka, pikniki rodzinne, uroczyste zakończenie roku szkolnego. Do pomocy przy organizowaniu uroczystości zachęca się rodziców. Przygotowują oni stroje i rekwizyty dla dzieci
Inne formy współpracy z rodzicami:
Wizyta w domu rodzinnym dziecka- ta forma jest bardzo cennym źródłem wiedzy o dziecku, sytuacji materialnej, stosunkach panujących w rodzinie, miejscu dziecka w rodzinie. Pozwala też dla zbliżenie się do rodziny, zainteresowanie jej problemami, wzbudzanie zaufania i przekonanie o pozytywnym nastawieniu.
Kącik dla rodziców- spełnia ważną pośrednią formę informacyjną. Powinny znajdować się w nim:
- artykuły o tematyce pedagogicznej lub psychologicznej,
- ekspozycje literatury dziecięcej dla poszczególnych grup wiekowych,
- regulamin oraz statut przedszkola
- rozkład dnia w przedszkolu,
- informacje o formach współpracy
- informacje o zajęciach dodatkowych dla dzieci,
- telefony poradni specjalistycznych, zadania psychologa, logopedy
- podziękowania dla aktywnych rodziców
- wytwory działalności plastyczno- konstrukcyjnej dziecka,
- normy żywienia dla dzieci, jadłospis.
Zeszyt pilnej korespondencji- służy do wpisywania przez rodziców, z wyprzedzeniem jednodniowym próśb i życzeń w sprawach bieżących dotyczących dziecka.
Skrzynka pytań- przeznaczona jest dla rodziców, którzy nie mają odwagi lub czasu na bezpośrednią rozmowę. Żadne pytanie lub wniosek nie są zlekceważone. W przypadku pytań osobistych rozmowę należy indywidualnie w kameralnych warunkach.
Cele współpracy wychowawców i rodziców:
Uświadomienie rodziców, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań,
Umocnienie więzi emocjonalnej między wychowawcami a rodzicami,
Wymiana opinii i spostrzeżeń
Sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby pomóc swoim dzieciom w różnych problemach,
Ułatwienie wychowawcom zrozumienia stosunku dziecka do swojej rodziny oraz jej oczekiwań wobec niego.
Dla prawidłowej współpracy ważna jest osobowość wychowawcy. Otwartość, szczerość, komunikatywność to cechy, które ułatwiają nawiązanie kontaktów. Wychowawca powinien czynić starania, by uzyskać maksimim zaufania, zwłaszcza ze strony rodziców. Tak jak we wszystkich kontaktach międzyludzkich na to zaufanie trzeba sobie zasłużyć. Najlepszą i najprostszą ku temu drogą jest okazywanie stałej troski o rozwój i wychowanie dziecka.
Recepta na dobrą współpracę z rodzicami:
Poznaj dziecko i jego środowisko rodzinne,
Zapoznaj rodziców z prawami ich dzieci w przedszkolu,
Bądź szczerą, komunikatywną, otwartą,
Precyzyjnie formułuj myśli,
Przemyśl formę i treść rozmowy dobierając odpowiedni czas i miejsce,
Chcąc przekazać złe widomości o dziecku zacznij od wyszukiwania pozytywnych jego cech,
Wszelkie widomości przekazuj w sposób spokojny, zrozumiały dla rodziców,
Nie myśl, że zawsze masz racje i że wszystko wiesz,
Mów głośno i stanowczo o swoich wymaganiach, oczekiwaniach,
Nie trzymaj się kurczowo utartych schematów,
W przypadku krytyki ze strony rodziców nie obrażaj się,
Na bieżąco monitoruj postępy dzieci tak, aby rodzic mógł być informowany o postępach i problemach dziecka,
Nigdy nie zostawiaj rodzica z problemem- zawsze oferuj pomoc
Pamiętaj, że dystans między nauczycielem a rodzicem można zmniejszyć.
Funkcje przedszkola wobec rodziców:
Wspomaganie działań wychowawczych rodziców:
Informowanie rodziców o zachowaniu się dzieci w przedszkolu, o jego osiągnięciach,
Zbieranie informacji o zachowaniu się dzieci w domu,
Pedagogizacja rodziców- przekazywanie wiedzy dotyczącej rozwoju dziecka, jego potrzeb, pracy z dzieckiem w domu, organizacja kącika zabaw w domu
Integrowanie zabiegów wychowawczych:
Uzgadnianie sposobów reagowania na bodźce, zadania, wymagania w domu i w przedszkolu,
Uzgodnienie kierunku działań wychowawczych wspólnie realizowanych
Wspólnie z rodzicami opracowanie warunków do swobodnej działalności dziecka, do zabawy twórczej,
Włączenie rodziców, w wychowanie dzieci poza domem, spotkania z dziećmi, prezentacja własnych pasji, zainteresowań,
Włączanie rodziców w zagospodarowanie wnętrz przedszkola- sala zabaw.
Wspieranie rodziców poszukujących sposobów zmiany relacji między dziećmi
Zapoznanie z możliwościami współistnienia z dziećmi,
Wspólne i indywidualne działania rodziców, nauczycieli i dzieci,
Poszukiwanie przyczyn agresywnych zachowań dzieci, oraz zachowań nie akceptowanych społecznie, sposoby reagowania na nie,
Organizowanie doradztwa metodycznego, psychologicznego, pedagogicznego.
Współpraca przedszkola ze szkołą i innymi instytucjami
Na pomyślny start dziecka w klasie I składają się zarówno oddziaływania rodziny, przedszkola jak i szkoły. Z tego właśnie powodu poczynania rodziców i pozostałych instytucji muszą być zintegrowane. Funkcja koordynatora kierującego i odpowiadającego za przygotowanie dziecka do szkoły spoczywa na przedszkolu, stanowiąc jedno z jego głównych zadań.
Cenne są spotkania nauczycielek przedszkoli na wspólnych konferencjach, na których w połączeniu z hospitacjami dokonuje się interpretacji haseł programowych klasy I i przedszkola. Wzajemnemu porozumieniu się służy uczestnictwo dyrektora szkoły w posiedzeniach rady pedagogicznej przedszkola a dyrektorki przedszkola w posiedzeniach rad pedagogicznych szkoły. W toku współdziałania szkoły z przedszkolem nade wszystko ważne jest jednak przekazywanie wszelkich informacji dotyczących dzieci przechodzących z przedszkola do szkoły, ich sytuacji rodzinnej, co zawarte jest w karcie dziecka: nie może to być w żadnym przypadku kształtowanie opinii o dziecku, lecz przekazywanie nauczycielowi klasy I wiadomości ułatwiających trafny dobór sposobów oddziaływania pedagogicznego.
Pełna realizacja zadań wychowawczych przedszkola wymaga także współpracy i współdziałania z wieloma instytucjami znajdującymi się w środowisku lokalnym, a więc:
Ze służbą zdrowia (Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna, ośrodek zdrowia, punkty PCK, pogotowie ratunkowe)
Z instytucjami wychowawczymi (żłobkiem, domem dziecka, poradnią wychowawczo- zawodową, domem kultury)
Z zakładami pracy, a szczególnie z zakładem opiekuńczym,
Z organizacjami młodzieżowymi,
Z organizacjami społecznymi działającymi w środowisku
Organami porządku publicznego
Zarówno nauczyciele- wychowawcy, jak i rodzice odczuwają w większym lub w mniejszym stopniu potrzebę nawiązania wzajemnych kontaktów i podejmowania współpracy dla dobra dziecka. Jednak w praktyce nie zawsze jest należycie realizowane. Czasem obserwuje się wyraźną niechęć, tak ze strony nauczycieli jak i rodziców. Czasem obserwuje się wyraźną niechęć, tak ze strony nauczycieli jak i rodziców, do świadomie zorganizowanego działania. Pamiętajmy jednak, że dobra współpraca warunkuje harmonijny rozwój dziecka, a to jest najważniejsze.
Literatura:
D. Waloszek „Edukacja dzieci w wieku przedszkolnym”
A. Sawicka „Współpraca przedszkola z rodzicami”
Wychowanie w przedszkolu Nr 2/99 „Rodzice bliżej przedszkola”
Strona internetowa: www.przedszkola.edu.pl