grupynkowo ubezpieczeniowe

WYŻSZA SZKOŁA FINANSÓW I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE

Wydział Zarządzania i Finansów

Katarzyna Ołdak

studia niestacjonarne

nr albumu 10562

GRUPY BANKOWO-UBEZPIECZENIOWE

Praca licencjacka napisana pod kierunkiem

dr Małgorzaty Mierzejewskiej

Warszawa 2012

Grupy

bankowo-ubezpieczeniowe

Spis treści

Wstęp

Rozdział I: Bancassurance – połączenie dwóch instytucji na rynku finansowym.

1.1. Pojęcie bancassurance

1.2. Początki i sposoby powiązań bankowo-ubezpieczeniowych

1.3. Motywy tworzenia związków bankowo-ubezpieczeniowych

1.4. Ryzyko zawarte w bancassurrance

Rozdział II: Strategie połączeń bancassurance.

2.1. Strategia de novo.

2.2. Strategia połączenia.

2.3. Strategia joint ventures.

2.4. Strategia aliansu dystrybucyjnego.

Rozdział III: Powiązania bankowo – ubezpieczeniowe w sektorze finansowym.

3.1. Ubezpieczenie ryzyka bankowego.

3.2. Sprzedaż ubezpieczeń na życie poprzez bank.

3.3. Ubezpieczenia grupowe.

Wstęp

Celem niniejszej pracy jest ukazanie, w jaki sposób i dlaczego tworzone są grupy bankowo-ubezpieczeniowe a także przybliżenie historii tego procesu. Następnie wyjaśnione zostanie pojęcie bancassurance łącznie z jego zaletami i wadami, zagrożeniami dla banku jak i ubezpieczyciela. Wymienione będą strategie, jakimi posługują się banki, aby przyciągnąć klienta.

Sektor bankowy i ubezpieczeniowy są to systemy, które składają się z wielu elementów. Stworzona dzięki poszczególnym przedsiębiorstwom sieć, tworzy funkcjonalną całość. Dzięki tej strukturalności możliwe jest wypełnianie określonych potrzeb społecznych. Na początku postaram się omówić, czym są sektor bankowy i ubezpieczeniowy oraz jakie mają funkcje.

W sektorze bankowym wyróżniamy następujące elementy: Narodowy Bank Polski, banki komercyjne, Komisję Nadzoru Finansowego (KNF) oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG). System bankowy pełni następujące elementarne funkcje: emisyjną i regulacyjną, depozytowo-kredytową, rozliczeniową, alokacyjną, finansowo-doradczą oraz stymulacyjną.

Ubezpieczenia można podzielić na społeczne, komercyjne i wzajemne. Ubezpieczenie komercyjne polegają na to ubezpieczenia dobrowolne i mające na celu zysk ubezpieczyciela. Osoba ubezpieczona wybiera kwotę składki i zakłada specjalne konto. W sytuacji zdarzenia ubezpieczeniowego, ubezpieczony podejmuję określoną przez siebie kwotę. Ubezpieczenia komercyjne opierają się na regule ekwiwalentności świadczenia do wpłacanej sumy składek.

Przez wiele lat banki i zakłady ubezpieczeń działały oddzielnie. Zdawało by się, że te dwie instytucje działające na rynku finansowym nie mają ze sobą nic wspólnego. Ich zadaniem było zapewnienie innych potrzeb społeczeństwa. Kadra pracująca w bankowości była czymś odrębnym od tej z sektora ubezpieczeń. Sytuacja się zmieniła. Społeczeństwo było coraz bardziej świadome swoich potrzeb i przede wszystkim bogatsze. Coraz bardziej wykształcone społeczeństwo, chcąc powiększać swoje oszczędności, zaczęło przechodzić od tradycyjnych lokat do lepiej zarabiających instrumentów finansowych, np. funduszy inwestycyjnych czy polis z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym. Banki, aby sprostać oczekiwaniom klientów postanowiły podjąć współpracę z różnymi uczestnikami rynku finansowego, w szczególności z zakładami ubezpieczeń.

Pierwszymi przedsiębiorstwami, które powstały w ten właśnie sposób są: Savings Bank Life Insurance, Credit Agricole, Trustee Savings Bank, LLoyds Bank oraz Barclays Bank. Jednak zjawisko łączenia się zakładów ubezpieczeniowych rozwineło się dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX w. Przyczyną poważnego zainteresowania się banków taką współpracą okazały się powyższe zmiany na rynkach finansowych.

Nazwa bancassurance wywodzi się z francuskiego, ale to nie jest jedyne określenie grup bankowo ubezpieczeniowych. W Niemczech, na przykład używa się pojęcia Allfinanz, które jest pojęciem szerszym niż bancassurance, ponieważ obejmuje współpracę banków nie tylko z firmami ubezpieczeniowymi, ale z ogółem instytucji finansowych. Kraje Anglosaskie stosują nazwę financial services industry. Natomiast w naszym kraju przyjęła się nazwa bancassurance. Termin, bancassurance będzie więc oznaczać w węższym zakresie współpracę między bankiem a ubezpieczycielem, polegającą na łączeniu produktów finansowych, oferowanych przez oba podmioty; w rozumieniu szerszym jest to wykorzystywanie kanałów sprzedaży banku do dystrybucji polis ubezpieczeniowych, a ubezpieczyciela – do sprzedaży produktów bankowych1.

Rozdział I. Bancassurance - połączenie dwóch instytucji na rynku finansowym

1.1. Pojęcie bancassurance.

Obecnie mamy do czynienia z różnymi relacjami pomiędzy bankowością a ubezpieczeniami. Mogą one występować na płaszczyźnie instytucjonalnej (tworzenie grup bankowo-ubezpieczeniowych), jak i na płaszczyźnie przedmiotowej (konstruowanie wspólnej oferty bankowo-ubezpieczeniowej). Efektem tych przeobrażeń jest powstanie zjawiska nazywanego „bancassurance” bądź „assurfinance”.2

Definiując pojecie bancassurance nie można pominąć wyjaśnienia pojęcia Allfinanz, którego częścią jest bancassurance. Zjawisko Allfinanz tłumaczone jest jako jakościowa uniwersalizacja ofert instytucji finansowych3. Jednak literatura przedmiotu podaje także inne definicje tego pojęcia, np. Allfinanz jako integracja kanałów dystrybucji różnych usług finansowych, albo integracja działalności banku i firm ubezpieczeniowych w zakresie usług, dystrybucji, marketingu oraz popytu, a także oferowanie – przez współpracujące ze sobą wyspecjalizowane instytucje finansowe: banki, firmy ubezpieczeniowe, kasy budowlano-ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, emerytalne, biura maklerskie, itp. – zintegrowanego pakietu usług finansowych, obejmującego usługi bankowe, ubezpieczeniowe i usługi doradztwa finansowego. Allfinanz w skrócie oznacza wszystkie usługi pod jednym dachem, czyli oferowanie przez instytucje finansowe rozbudowanych produktów, które obejmują usługi bankowe i ubezpieczeniowe oraz świadczenie usług doradczych4.

Wykres 1. Schemat podziału Allfinanz.

np. assurbanking np.supermarkety

Źródło: M. Śliperski, Bancassurance. Związki bankowo–ubezpieczeniowe, Difin, Warszawa 2002, str. 9.

Wracając do wyjaśnienia pojęcia bancassurance literatura przedstawia jego rożne definicje. Między innymi jest to wykorzystanie banku (zwłaszcza jego placówek i usług) do sprzedaży ubezpieczeń, głównie życiowo–emerytalnych, z myślą o ofercie przede wszystkim dla klientów detalicznych, indywidualnych5.

Jest to też działalność grup bankowo–ubezpieczeniowych trwale połączonych instytucjonalnie6. Połączenie to jest zależne od szeregu czynników - regulacje prawne, polityka gospodarcza państwa, sytuacja ekonomiczna, pozycja rynkowa, siła kapitałowa przedsiębiorstwa.

Według innej definicji bancassurance powinno się określać jako proces, w ramach którego instytucja depozytowo-kredytowa przekształca się, w wyniku czego nabywa cechy grupy bankowo-ubezpieczeniowej7.

Z tego punktu widzenia wyróżnia się trójstopniowy proces, w którym uczestniczy bank, aby utworzyć grupę bankowo-ubezpieczeniową. Pierwszy etap to podstawowa działalność banku, w ofercie którego są produkty depozytowe i kredytowe, np. pożyczki, lokaty, konta, przelewy. W początkowym etapie transformacji w ofercie takiej instytucji są produkty ubezpieczeniowe. Bank pełni funkcję pośrednika, który dobiera potencjalnemu odbiorcy najdogodniejszy produkt ubezpieczeniowy. Na tym poziomie procesu połączenia bank korzysta z produktów kilku zakładów ubezpieczeń. Zyskiem banku jest prowizja od sprzedanego produktu ubezpieczeniowego.

Przechodząc do kolejnego etapu procesu powiązania bank wybiera sobie jeden zakład ubezpieczeń , którym będzie współpracował już na stałe. Obie strony podpisują odpowiednie umowy aby połączyć swoją działalność rynkową. Nadal jednak są to odrębne jednostki a umowa o współpracy może zostać przerwana.

Ostatnia, trzecia część połączenia oparta jest na finansowej strukturze holdingowej obu instytucji.

Bancassurance to także innowacje finansowe i technologiczne które wykazały bezużyteczność dotychczasowych regulacji finansowych, a wymuszona dereglamentacja i liberalizacja doprowadziły do zintensyfikowania konkurencji, przejawiającej się w pojawianiu się na rynku nowych dostawców produktów i usług finansowych.8

1.2. Początki i sposoby powiązań bankowo-ubezpieczeniowych

Zmieniająca się sytuacja makro- i mikroekonomiczna doprowadziła do tego, że połączenie banku i zakładu ubezpieczeń stało się pożądane i opłacalne. Kierunki sektora finansowego wspomagane przez globalizację, liberalizację i rozwój technologiczny9 doprowadziły do utworzenia się trwałych instytucji gotowych i zdolnych do rywalizacji z bankami. Także ludność zmieniła swoje podejście do gromadzenia kapitału własnego. Już nie inwestuję się tylko w tradycyjne lokaty i nie odkłada na oprocentowane rachunki, ale poszukuje się innowacyjnych rozwiązań dających dodatkowe korzyści, np. zwolnienie od podatku Belki. Powyższe elementy doprowadziły banki do poszukiwania kapitału z nowych źródeł.

Bancassurance pomaga osiągać korzyści wielu uczestnikom rynku finansowego:10

Bancassurance jest nową usługą, jednak przedsiębiorcy mają z nią do czynienia dość często. Powinni o­ni zatem mieć świadomość istnienia powiązań, jakie występują pomiędzy usługami ubezpieczeniowymi i bankowymi, i starać się w pełni wykorzystać wynikające z tego korzyści. Wymierne korzyści dla przedsiębiorcy to przede wszystkim oszczędność czasu, możliwość skorzystania ze zniżek w ramach nabywanego pakietu, łatwiejszy dostęp do kredytów oraz spadek kosztów w przypadku kompleksowego korzystania z usług instytucji finansowych. Spadek kosztów może wynikać między innymi z tego, że ubezpieczyciele w przypadku bancassurance stosują jedną zunifikowaną stawkę składki, bez wyceniania ryzyka indywidualnego klienta, związanego na przykład z wiekiem, miejscem zamieszkania lub wykonywaną pracą.11

W grupach bankowo-ubezpieczeniowych efekt korzyści skali występuje głównie w zakresie zarządzania aktywami oraz w działalności operacyjno-rozliczeniowej banku. Występujące korzyści skali wynikają ze wzrostu przychodów grupy bancassurance, co prowadzi do zmniejszenia kosztów stałych jednostkowych. Wśród efektów skali w ramach grup bankowo-ubezpieczeniowych podkreśla się także często rolę tych obszarów należących do zakresu finansowego. Wynikają one ze wzrostu aktywów i pasywów bancassurance, który umożliwia większą dywersyfikację portfela, przyczyniając się do redukcji ryzyka działalności. Dywersyfikacja przyczynia się też do stabilizacji uzyskiwanych dochodów grupy bankowo-ubezpieczeniowej i ich łatwiejszego oszacowania.12

Historia tworzenia grup bankowo ubezpieczeniowych na świecie.

Już w XII w. na terenie Republiki Weneckiej można znaleźć powiązania bankowo – ubezpieczeniowe. Za takie uznawane były kredyty morskie, gdzie kupiec otrzymywał kredyt na kupno i przewóz towarów. Spłacał go z odsetkami po bezszkodowym dotarciu do celu, a w razie następstwa jakiegoś nieszczęśliwego wypadku inwestorzy dostarczali kupcowi środki na zakup nowych towarów. Środki te zwane są dzisiaj odszkodowaniem za poniesione straty. Jednak po upadku włoskich miast powiązania te nie przetrwały.

Pierwsze grupy bankowo – ubezpieczeniowe powstały w latach 60-tych XX w. w Wielkiej Brytanii. Jednak za kolebkę bancassurance uważa się Francję, gdyż jest on tam najbardziej rozwinięty i ma długą tradycję. Początkowo bancassurance to nic innego jak banki komercyjne oferujące proste usługi bankowe i ubezpieczenia życiowe klientom detalicznym.

Rozkwit grup bankowo – ubezpieczeniowych przypada na lata 80-te, ponieważ wzrasta tu konkurencyjność banków i instytucji finansowych. Następuje także spadek rentowności tradycyjnych usług bankowych i liberalizacja przepisów dotyczących prawa bankowego i ubezpieczeniowego. Jednak wpływ bancassurance na konkurencyjność banków jest różny w różnych krajach. Ma to związek z regulacjami prawnymi tych państw. Można przyjąć, że jeśli prawo nakłada mniejsze ograniczenia na połączenia banków z zakładami ubezpieczeniowymi to powstałe grupy mają lepszą możliwość rozwoju.

Do rozwoju bancassurance przyczyniła się także globalizacja. Jej proces pozwolił na swobodną wyminę usług finansowych i kapitału. Możliwe jest rozszerzanie działalności bankowej i finansowej w całej Unii Europejskiej bez żadnych ograniczeń.

Bancassurance to dziedzina nowa, ale już dobrze rozwinięta w krajach europejskich. Najlepiej rozwinęła się we Francji, Hiszpanii, Portugalii i Belgii. Banki dominują tam w sprzedaży ubezpieczeń życiowych i emerytalnych.

W krajach azjatyckich grupy bankowo–ubezpieczeniowe nie są tak rozwinięte jak w krajach europejskich ponieważ nie dopuszczano do krajowego obiegu światowych instytucji finansowych. Przyczyną tego była obawa by banki zagraniczne nie zagrażały bankom krajowym, a także styl zarządzania tymi bankami. Jednak w ostatnich latach rynki azjatyckie otwierają się na przyjecie doświadczonych, zagranicznych ubezpieczycieli co pozwala na nadrobienie zaległości z dziedziny bancassurance.

Tabela 1. Udział sprzedaży bankowej w dystrybucji ubezpieczeń w 2006r. (w %).

Segmenty rynku Majątek Życie

Bancas-

ssurance

 Agenci
Ameryka USA b.d
Kanada
Brazylia 13,3
Meksyk 10,0
Chile 18,8
Europa W.Brytania 10,0
Francja 9,0
Niemcy 12,0
Włochy 1,7
Hiszpania 7,1
Belgia 6,1
Portugalia 10,0
Polska 0,6
Turcja 10,0
Azja Japonia b.d
Korea Pd. 4,0
Chiny b.d
Tajwan b.d
Malezja 10,0
Australia b.d

Źródło: J. Handschke, J. Monkiewicz, „Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki”, Poltext, Warszawa 2010, str. 103

Historia tworzenia grup bankowo ubezpieczeniowych w Polsce

GE Bank Mieszkaniowy, specjalizujący się w detalicznych kredytach hipotecznych zdecydował się rozszerzyć działalność o usługi ubezpieczeniowe. Bank finalizował w lipcu 2001 r. pertraktacje o współpracy z dwoma zakładami (m.in. z Wartą) w zakresie ubezpieczeń majątkowych.

PZU SA – BIG Bank Gdański SA – Eureko

Następnym przykładem tworzenia bancassurance w Polsce była prywatyzacja PZU SA. W pierwszej fazie chęć zakupu PZU zadeklarowało kilkanaście przedsiębiorstw, ale definitywnie zdecydowało się tylko siedem firm. Do dalszych pertraktacji ministerstwo wybrało trzy firmy pierwsza z nich francuska Axa - to największa firma ubezpieczeniowa na świecie, następna to SwissRe – drugie reasekuracyjne przedsiębiorstwo świata, oraz wspólną ofertę Eureko, Bank of America i BIG Banku Gdańskiego.

Na początku września 1999 r., po szczegółowym zapoznaniu się z sytuacją PZU, oferty złożyły już tylko Axa oraz Eureko z BIG Bankiem Gdańskim (Bank of America wycofał się z tego konsorcjum). Pod koniec września 1999 r. ministerstwo wybrało do końcowych rozmów Eureko i BIG Bank Gdański. Po trzech kwartałach 1999 r. szacunkowy zysk netto PZU SA wyniósł 543,9 mln zł, a procent składki (brutto) zebranej przez towarzystwo wyniósł 5 mld zł. Wpływy nowych udziałowców PZU określała umowa zawarta ze Skarbem Państwa. Jednym z ważniejszych założeń było stwierdzenie że w razie nie wypłacalności banku zostanie podwyższona suma posiadanego kapitału. Na mocy postanowień z tej właśnie umowy utworzono Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych PZU, jest to pierwsza taka jednostka w kraju powołana przez firmy ubezpieczeniowe

Kolejnym krokiem prywatyzacji PZU było przeniesienie tego procesu na giełdę papierów wartościowych. Ministerstwo chciało wprowadzić ok. 30 % akcji w 2000 r. i kolejnych 20 % rok później. 5 października 2001 r. została podpisana umowa sprzedaży kolejnych 21% akcji PZU SA między Eureko BV i Ministerstwem Skarbu Państwa. Umowa wymagała zgody Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Strony umowy wyrażały chęć szybkiego wstawienia akcji PZU SA do obrotu publicznego na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

BIG Bank Gdański zawarł w połowie 2001 r. z PZU i PZU życie trzyletnie umowy o współpracy w zakresie objęcia ochroną ubezpieczeniową klientów banku. Umowy te są początkiem zapowiedzianej w umowie prywatyzacyjnej PZU współpracy przedsiębiorstw z zakresu grup bankowo- ubezpieczeniowych. Kupujący produkty w banku będą mogli dzięki temu skorzystać z następujących polis oferowanych przez PZU13:

a) grupowe ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków, zbiorowe ubezpieczenie budynków i lokali,

b) mieszkalnych niezwiązanych z działalnością gospodarczą dla kredytobiorców, ubezpieczenie mieszkań w zakresie standardowym oraz grupowe ubezpieczenie biznesu dla posiadaczy rachunków Millennium Biznes,

c) grupowe ubezpieczenia na życie kredytobiorców kredytów hipotecznych, grupowe ubezpieczenia emerytalne Pogodna Jesień i grupowe ubezpieczenia na życie Biznes Manager.

Tabela 2. Aktualne przykłady bancassurance w Polsce.

Bank Zakłady ubezpieczeń

BGŻ

BPH

Kredyt Bank

 TUiR Warta SA

Millenium

DnB Nord

 Generali TU SA

Alior Bank

BPH

DnB Nord

Polbank

 TU Ergo Hestia

Alior Bank

Credit Agricole

Getin Noble Bank

Invest Bank

Polbank

TU Europa SA

TU na Życie Europa SA

BGŻ

Millenium

Pocztowy

Citi Handlowy

PKO BP

Polbank

PZU SA

PZU Życie SA

BGŻ

Pocztowy

BZ WBK

 TU Aviva SA

Pekao SA

Getin Noble Bank SA

 TU Allianz Polska SA

BNP Paribas Bank Polska

Meritum Bank

Sygma Bank

 TU Cardif Polska SA
Citi Handlowy METLIFE TU na Życie Polska SA
Euro Bank Benefia TU na Życie SA
Getin Noble Bank Amplico Life SA

Invest Bank

Santander Consumer Bank

 Polisa Życie SA

Źródło: opracowanie własne na podstawie stron internetowych poszczególnych banków.

1.3. Motywy tworzenia związków bankowo-ubezpieczeniowych

Wykres 2. Tradycyjna organizacja rynku usług finansowych.

rachunek bieżący

lokata

T

Źródło: J. Handschke, J. Monkiewicz, „Ubezpieczenia. Tamże.

Czynniki wewnętrzne

Na powstanie grup bankowo-ubezpieczeniowych miały wpływ czynniki wewnętrzne w instytucjach finansowych.

Głównym czynnikiem wewnętrznym, stojącym za decyzją banków podjęcia działalności ubezpieczeniowej, jest występowanie efektu synergii przy łączeniu działalności bankowej i ubezpieczeniowej14.

W grupach bankowo-ubezpieczeniowych efekt korzyści skali występuje głównie w zakresie zarządzania aktywami oraz w działalności operacyjno-rozliczeniowej banku. Występujące korzyści skali wynikają ze wzrostu przychodów grupy bancassurance, co prowadzi do zmniejszenia kosztów stałych jednostkowych. Wśród efektów skali w ramach grup bankowo-ubezpieczeniowych podkreśla się także często rolę tych obszarów należących do zakresu finansowego. Wynikają one ze wzrostu aktywów i pasywów bancassurance, który umożliwia większą dywersyfikację portfela, przyczyniając się do redukcji ryzyka działalności. Dywersyfikacja przyczynia się też do stabilizacji uzyskiwanych dochodów grupy bankowo-ubezpieczeniowej i ich łatwiejszego oszacowania15.

Zwiększenie zakresu działalności grupy bankowo-ubezpieczeniowej powoduje wzrost siły rynkowej, który umożliwia negocjacje niższych prowizji i opłat ponoszonych przez grupę. Wzrost zakresu działalności i siły rynkowej grupy bankowo-ubezpieczeniowej skutkuje wzrostem przywiązania klientów do grupy. Przywiązanie to wynika z faktu, że rynek usług finansowych charakteryzuje się wysokimi kosztami zmiany w usługodawcy przez klienta16.

Połączenie usług bankowych i ubezpieczeniowych prowadzi do zróżnicowania źródeł przychodów, a w konsekwencji do zminimalizowania ryzyka i stabilizacji przychodów.

Czynniki zewnętrzne

Wśród czynników zewnętrznych można wyróżnić czynniki, mające bezpośredni wpływ na proces tworzenia grup bankowo-ubezpieczeniowych oraz wpływające pośrednio - poprzez zmianę warunków działania całego systemu finansowego. 17

Do czynników bezpośrednich zaliczamy18:

Do czynników pośrednich zaliczamy19:

Polski rynek usług finansowych zmieniał się na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat. Wzrosła konkurencja, co wymusiło poszukiwanie alternatywnych strategicznych rozwiązań, pozwalających osiągnąć wymagany przez akcjonariuszy zwrot z zaangażowanego kapitału.20

Zasadnicze znaczenie dla rozwoju grup bankowo-ubezpieczeniowych na terenie Europy duży wpływ miała liberalizacja przepisów prawnych, umożliwiająca współpracę instytucji bankowych z zakładami ubezpieczeniowymi. Ze względu na różnorodność uregulowań prawnych w poszczególnych krajach możemy zaobserwować odmienną dynamikę tworzenia grup bankowo-ubezpieczeniowych oraz różnicowanie form, jakie przybiera ten proces. Jednakże konsekwencją deregulacji było usunięcie tradycyjnych barier w większości krajów, dzielących sektor usług finansowych na trzy grupy: sektor bankowy, ubezpieczeniowy oraz inwestycyjny. 21

Otoczenie ekonomiczne miało wpływ na powstawanie związków, banków z zakładami ubezpieczeniowymi, które uznawano za korzystne dla obu zainteresowanych stron.

Przyczyną tego stanu rzeczy jest globalizacja, liberalizacja i rozwój technologiczny. Dzięki nim zaczęły powstawać silne kapitałowo podmioty, zdolne skutecznie konkurować z bankami.

Innym czynnikiem była skłonność społeczeństwa do oszczędzania. Ludzie zaczęli lokować oszczędności w zakładach ubezpieczeń. Było to spowodowane tym, że klienci poszukiwali bardziej zyskownych form oszczędzania.

Dodatkową przewagą polis ubezpieczeniowych na życie nad lokatami bankowymi jest fakt, że świadczenia z tytułu tych ubezpieczeń są wolne od wszelkich podatków22.

Zakłady ubezpieczeniowe nie poprzestały tylko na przejmowaniu oszczędności, zaczęły konkurować z bankami także w zakresie pożyczek (pod zastaw polis i hipotecznych). Sfera wzajemnej konkurencji nie ominęła również zabiegania o kapitał inwestorów. Banki musiały zatrzymać stale powiększający się spadek zysków. Reakcja była i jest praktyczną realizacją strategicznego hasła: „jeśli nie możesz wroga pokonać, to połącz się z nim”23.

Poza tym bankowe kanały dystrybucji są nie tylko skuteczniejsze ale też tańsze niż tradycyjne kanały ubezpieczeniowe. Banki posiadają nawet do 50% niższe koszty dystrybucji i administracji produktów ubezpieczeniowych niż zakłady ubezpieczeniowe24. Koszt sprzedaż polisy przez pracownika banku to ok. 8% składki, a z wykorzystaniem agenta ubezpieczeniowego jest to ok. 22%. Powyższe prowadzi do obniżenia kosztów stałych i zwiększenia dochodów banku.

Kolejną przewagą banku nad zakładem ubezpieczeń jest duża liczba oddziałów i placówek, a także zaufanie ludzi do tej instytucji finansowej. Dla obu instytucji opłacalna jest sprzedaż łączna produktów dająca efekt synergii, tzn. potrzeba zakupu jednego produktu powoduje potrzebę zakupu następnego, np. zakup karty kredytowej powoduje chęć zakupu ubezpieczenia od kradzieży tej karty. Synergia produktów bankowych i ubezpieczeniowych jest też korzystna dla banków i zakładów ubezpieczeń za sprawą klienta. Gdy bank oferując swój standardowy produkt dodatkowo zaoferuje produkt ubezpieczeniowy dopasowany do potrzeby klienta zaoszczędzi jego czas i pieniądze (jak już zostało wspomniane wcześniej dystrybucja bankowa produktów ubezpieczeniowych jest tańsza). Szczególna dbałość o wygodę i komfort klienta podnosi atrakcyjność i konkurencyjność usług danego banku.

Zwiększa się też popyt na usługi bankowe i ubezpieczeniowe. Klienci są coraz bardziej wymagający w stosunku do sposobu i oferowanych im produktów. Posiadają coraz to większą wiedzę na temat rynków finansowych.

Banki mają lepsze możliwości dotarcia do klienta i powiadomienia ich o nowej ofercie niż zakłady ubezpieczeń. Posiadają większą liczbę placówek i cieszą się powszechnym zaufaniem ludzi czego nie można powiedzieć o zakładach ubezpieczeń.

Wykres 3. Nowa organizacja rynku usług finansowych.

Bank specjalistyczny B

Przedsiębiorstwo Ubezpieczeń

na Życie

Przedsiębiorstwo Ubezpieczeń

Majątkowych

Towarzystwo Funduszy

Inwestycyjnych

Towarzystwo Funduszy

Emerytalnych

Źródło: J. Handschke, J. Monkiewicz, „Ubezpieczenia. Tamże, s. 351.

1.4. Ryzyko zawarte w bancassurrance

Grupy bankowo – ubezpieczeniowe, tak jak wszystkie inne działalności, nie są pozbawione ryzyka. Najczęściej ryzyko tłumaczy się jako możliwość nieosiągnięcia zamierzonych celów. Jednak w literaturze dotyczącej ubezpieczeń ryzyko można zdefiniować jako nieprzewidywalność (niepewność) tego, co może się zdarzyć z wartością25.

Pomimo wielu korzyści wynikających z tworzenia tych grup zakładając działalność bancassurance trzeba się liczyć z ryzykiem. Bank czy zakład ubezpieczeń wchodząc w spółkę z inną instytucją muszą liczyć się z dodatkowym ryzykiem wynikającym z współprowadzenia drugiej działalności. Obie instytucje są narażone na ryzyko finansowe oraz posiadają ryzyko bankowe i ubezpieczeniowe charakterystyczne dla danego sektora.

Ryzyko działalności bancassurance dzieli się na ryzyko26:

  1. bankowe,

  2. ubezpieczeniowe,

  3. bancassurance.

Ryzyko bancassurance wiąże się głównie z uratą płynności czy nieosiągnięciem wyznaczonych wyników finansowych.

Ryzyko płynności oznacza zagrożenie utraty płynności przez instytucję finansową27. Instytucja finansowa powinna posiadać dostęp do gotówki, tak aby mogła na żądanie wypłacić pieniądze zdeponowane w tej instytucji, wypłacić należności wierzycielom czy mieć na wypłaty dla ewentualnych pożyczkobiorców. W związku z tym grupa bankowo – ubezpieczeniowa powinna określić stan środków płynnych jaki będzie utrzymywać. Nie powinien on być ani zbyt wysoki, ani za niski, ponieważ może doprowadzić do zmniejszenia rentowności czy zachwiania płynności.

Do nieosiągnięcia założonych celów finansowych mogą prowadzić czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Czynniki wewnętrzne to wzrost kosztów działalności i ryzyko defraudacji. Natomiast na czynniki zewnętrzne składają się ryzyko kredytowe, ryzyko stopy procentowej i ryzyko dewizowe.

Ryzyko bankowe to bardzo szerokie pojęcie. Pod tą nazwą kryje się wiele pomniejszych ryzyk, która charakteryzują bank. I tak banki narażone są między innymi na ryzyko28:

  1. płynności,

  2. rynkowe,

  3. kredytowe,

  4. stopy procentowej,

  5. operacyjne.

Wyżej wymienione ryzyka to tylko ryzyka podstawowe. Literatura tematyczna przedstawia wiele różnych ryzyk bankowych różnorodnie sklasyfikowanych.

Ryzyko płynności zostało opisane powyżej. Natomiast ryzyko kredytowe jest chyba najbardziej charakterystyczne dla działalności bankowej. Ryzyko to najłatwiej wytłumaczyć jako możliwość nie spłacania przez kredytobiorcę zaciągniętych w banku zobowiązań kredytowych z odsetkami i prowizjami. Zobowiązania mogą być regulowane nieterminowo bądź częściowo.

Podstawową klasyfikacją ryzyka kredytowego jest jego podział na aktywne ryzyko kredytowe i pasywne ryzyko kredytowe. Ryzyko aktywne związane jest z udzielaniem kredytów, natomiast ryzyko pasywne określane jest jako pozyskiwanie środków niezbędnych do prowadzenia działalności.

Ryzyko rynkowe można spotkać pod nazwą ryzyka cenowego. Banki opierają się na wartościach stóp procentowych i kursach walut czy kursach akcji. Wyniki tych wytycznych nie zawsze mogą być korzystne dla działalności banku.

Negatywnie na przychód czy też wynik finansowy banku może wpłynąć zmienność rynkowej stopy procentowej. Bank nie może jednoznacznie określić kiedy stopy procentowe będą dla niego korzystne, stąd ryzyko stopy procentowej, które jest nieuniknione w działalności finansowej.

Ryzyko stopy procentowej występuje zarówno po stronie aktywów jak i pasywów. Dlatego stałe stopy procentowe produktów nie zawsze są dla banku korzystne. Wynika to z tego, że kwota odsetek wpłacanych do banku może się zrównywać z kwotą odsetek wypłacanych na rzecz klientów.

Ryzyko operacyjne związane jest z pracą ludzką i technologiczną. Ryzyko pracy ludzkiej polega na popełnianych przez nich błędach lub celowym działaniu na niekorzyść banku. Natomiast technologia wiąże się z zawodnymi systemami.

Ryzyko operacyjne można zdefiniować jako ryzyko straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi i systemów technicznych lub zdarzeń zewnętrznych. Obejmuje ryzyko prawne, ale nie obejmuje ryzyka strategicznego i reputacji29.

Zakłady ubezpieczeń charakteryzują się ryzykiem ubezpieczeniowym, które jest związane z przedmiotem ubezpieczenia i postępowaniem przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego w stosunku do niego30. W ryzyku tym zawarta jest m.in. konstrukcja umowy, ustalenie wysokości składki i rezerw, ocena ryzyka.

Pozostałe ryzyka firm ubezpieczeniowych pokrywają się z ryzykiem bankowym.

Tabela 3. Zestawienie podstawowych zalet i wad oraz szans i zagrożeń bancassurance z punktu widzenia banku:

Zalety: Wady:
-pozyskanie bazy depozytowej -zwiększanie kosztów
-zwiększenie gamy usług finansowych -zwiększanie ilości drogich pasywów
-wysoka rentowność inwestycji -długoterminowy charakter
Szanse: Zagrożenia:
-zwiększenie satysfakcji klienta -powiązanie banku z losem towarzystwa
-postrzeganie banku jako elementu grupy kapitałowej -brak akceptacji usług przez pracowników

Źródło R. Kubasiński: Holding finansowy banku z ubezpieczycielem na życie. Warszawa 1998, s. 78

Tabela 4. Zestawienie podstawowych zalet i wad oraz szans i zagrożeń bancassurance z punktu widzenia towarzystwa ubezpieczeniowego:

Zalety: Wady:

– pozyskanie nowych kanałów

dystrybucji dla swoich produktów

– pozyskanie silnego partnera finansowego

– zwiększenie gamy oferowanych usług

 - krótkoterminowe zwiększanie kosztów
Szanse: Ryzyko:

- pozyskanie wiarygodności klienta

– pomoc finansowa

– możliwość dostępu do baz danych ubezpieczyciela

– presja banku jako głównego akcjonariusza

- presja na dokonywanie lokat w banku

– ograniczenia dla inwestycji kapitałowych

Źródło: R. Kubasiński: Tamże s. 78

Rozdział II. Strategie połączeń bancassurance.

2.1. Strategia de novo.

Banki wiążąc się z zakładami ubezpieczeń realizują strategię bancassurance. Pod tym pojęciem rozumie się nawiązanie współpracy firmy ubezpieczeniowej z bankiem w celu oferowania produktów bankowych i ubezpieczeniowych wspólnym klientom w ramach istniejących kanałów dystrybucji31. Na wybór form współpracy bankowo-ubezpieczeniowej mają wpływ warunki prawne, ekonomiczne i społeczne oraz pozycja rynkowa i siła kapitałowa przedsiębiorstwa. Ważne są czynniki, które mają „dyspersyjny” charakter. Do tych czynników należą czynniki endogeniczne zwane inaczej wewnętrznymi, np. możliwość wykorzystania efektów synergii w łączeniu zasobów banku i firmy ubezpieczeniowej oraz czynniki egzogeniczne, inaczej zewnętrzne32. Przykładowe czynniki egzogeniczne to np33.

Gdy forma współpracy zostanie wybrana zainteresowane strony podejmują decyzję w kwestii strategii działania. Przyjęcie określonej strategii może prowadzić do zmiany formy współpracy (np. poprzez decyzje kapitałowe, które z aliansu strategicznego czynią przejęcie). Wybór formy współpracy – zawsze motywowany dążeniem do powiększenia zysku – bywa z założenia niestały, co może uniemożliwić przejście z jednej strategii w drugą.

Każda z form bancassurance wiąże się z kosztami rozpoczęcia działalności, mającymi wartość strategicznego zaangażowania banku oraz zakładu ubezpieczeń. Ponadto każda z tych strategii ma dobre i złe strony, i powinna mieć zastosowanie odpowiednie do możliwości firm oraz warunków ją otaczających. Warto więc przeanalizowanie strategię uniwersalizacji, zwaną Allfinanz.

Pojęcie Allfinanz definiuje się jako integrację kanałów dystrybucji różnych usług finansowych. Definicja rozszerzona oznacza integrację działalności banku i firm ubezpieczeniowych w zakresie usług, dystrybucji, marketingu oraz popytu34.

Uniwersalizacja działalności może być następstwem procesów konsolidacyjnych bądź wynikiem samodzielnego rozwoju nowych obszarów aktywności. Proces ten prowadzi do powstania instytucji finansowych o bardzo szerokim zakresie działalności, który niekiedy wychodzi daleko poza oferowanie produktów i usług finansowych. Podmioty powstające w efekcie opisanego procesu przyjęło się nazywać bankami uniwersalnymi, konglomeratami finansowymi lub holdingami finansowymi. Istniejące różnice w definicjach wynikają z chęci podkreślenia ich odrębności ze względu na strukturę albo zakres aktywności instytucji finansowej. Na odrębność strukturalną ma właśnie wskazywać nazwa bancassurance lub grupa bankowo-ubezpieczeniowa. Określenia te mają za zadanie wskazanie odrębności tego rodzaju instytucji finansowej odnośnie do obszaru ich aktywności. Cechą charakterystyczną tych podmiotów jest połączenie działalności bankowej i ubezpieczeniowej w ramach jednego podmiotu. W praktyce nie ma jednak „czystych” grup bankowo-ubezpieczeniowych, gdyż większość z nich zaangażowana jest także w świadczenie innych typów usług na rynku finansowym.35

Wybór odpowiedniej strategii wejścia do sektora bankowego przez zakład ubezpieczeniowy decyduje o sukcesie przyszłej grupy bankowo-ubezpieczeniowej. Obecnie wyróżnia się pięć możliwych strategii, którymi zakłady ubezpieczeniowe mogą się posłużyć w procesie tworzenia grup bankowo-ubezpieczeniowych:36

Głównym atutem tych strategii jest bez wątpienia efekt synergii, w którym można wyróżnić trzy poziomy37:

Współpraca banku z zakładem ubezpieczeń daje przede wszystkim możliwość uatrakcyjnienia oferty usługowej banku na coraz silniej konkurującym rynku usług finansowych38.

Przez pojęcie strategii de novo należy rozumieć rozpoczęcie działalności przy wykorzystaniu własnych zasobów. Forma ta w kontekście grup bankowo-ubezpieczeniowych charakteryzuje się rozpoczęciem działalności w granicach bieżących struktur dzięki pokryciu kosztów przedsięwzięcia z własnych środków. Może to być także zakup innej firmy, lecz istniejącej jedynie umownie (shell company). Podstawową zaletą tej formy łączenia działalności bankowo-ubezpieczeniowej jest możliwość przystosowania nowo wprowadzanej działalności do obecnego kształtu firmy. Daje ona możliwość opracowania produktów komplementarnych w stosunku do już oferowanych oraz dopasowanych do tradycji i kultury organizacyjnej39 wprowadzającej je instytucji. Umożliwia też rozwój produktów, jakie przynoszą największe dochody oraz najpełniej zaspokajają potrzeby klientów. Dlatego właśnie zastosowanie tej strategii przez dłuższy czas może być bardziej opłacalne niż zastosowanie fuzji. Założenie przez bank własnego zakładu ubezpieczeń społecznych i odwrotnie, zmniejsza ryzyko nieporozumień na tle odrębnych struktur organizacyjnych.

Jednak wady tej strategii znacznie przewyższają jej zalety. Możliwość ukształtowania firmy ubezpieczeniowej zależnie od potrzeb banku konkuruje z dużymi nakładami finansowymi potrzebnymi do założenia zakładu ubezpieczeń od podstaw czy z długą rozbudową nowo powstałej działalności. Ponadto nie są to wszystkie jej wady, bo za takie uznaje się też40:

  1. problemy związane z uruchomieniem działalności ubezpieczeniowej,

  2. dezinformację,

  3. problemy związane z obsługą klientów,

  4. brak opanowania procedur w sytuacjach kryzysowych,

  5. znaczne nakłady na przedsięwzięcia marketingowe.

Wysokie nakłady finansowe w pierwszym etapie działalności związane są z kosztem nabycia technologii, know-how oraz zatrudnieniem doświadczonych pracowników41. Brak wiedzy z dziedziny know-how jak i nie wykwalifikowani pracownicy mogą mieć negatywny wpływ na odbiór produktów przez nabywców. Pracownicy mogą też nie radzić sobie z obsługą nowych klientów.

Duże koszty pochłaniają działania marketingowe, które powinny skupić się na pozyskaniu nowych klientów, a także na doinformowaniu osób już korzystających z instytucji o rozszerzeniu dotychczasowej oferty o nowe produkty z innej dziedziny.

Z upływem czasu instytucje bankowe uczą się zasad działania zakładów ubezpieczeń, a ich koszty jednostkowe spadają. Także rosnące doświadczenie pracowników przekłada się na efektywniejsze wyniki ich pracy. W trakcie zdobywania doświadczenia grupa bankowo – ubezpieczeniowa stabilizuje swoją działalność, znajduje najniższy poziom kosztów i maksymalizuje przychody. Stabilizacja współczesnej działalności stosującej strategię de novo może trwać od 5 do 10 lat. Dopiero po tym okresie założona na nowym rynku działalność może przynieść zyski.

Reasumując należy dodać, że strategia de novo stosowana jest na rynku finansowym poprzez najlepszych z dziedziny bancassurance. Zależy to od korzyści wynikających z nowatorskiego rozwiązania, które niwelują ujemne zjawiska związane z wchodzeniem na nieznane dotąd rynki.

Innym motywem tworzenia własnych zakładów ubezpieczeń lub banków jest duża swoboda w ich kształtowaniu zależnie od potrzeb oraz już istniejących struktur. Warto podkreślić, że strategia de novo jest jedną z najlepszych ponieważ charakteryzuje się dużą elastyczność.

2.2. Strategia połączenia

Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości nr 22 ,,Połączenia przedsiębiorstw”, opublikowanym w styczniu 1985 r., połączenie przedsiębiorstw ma miejsce wówczas, gdy ,,przedsiębiorstwo uzyskuje kontrolę nad innym przedsiębiorstwem lub wieloma przedsiębiorstwami” lub gdy dochodzi do ,,łączenia się interesów dwu lub więcej przedsiębiorstw.”42 Można powiedzieć w zasadzie że podana wyżej sentencja jest definicją fuzji.

Z tym procesem mamy do czynienia wówczas, gdy ,,akcjonariusze dwu lub więcej przedsiębiorstw łączą w jedną jednostkę całość lub prawie całość aktywów netto i działalności przedsiębiorstw w taki sposób, aby osiągnąć ciągłe, wspólne uczestnictwo w ryzyku i korzyściach połączonej jednostki”. Zwykle fuzję przeprowadzają firmy o zbliżonej wielkości (choć oczywiście niekoniecznie np. Boeing - McDonnell Douglas), w wyniku takiej operacji powstaje całkiem nowa struktura gospodarcza, a dotychczas działające firmy tracą swoją osobowość i niezależność.43

Cechą charakterystyczną fuzji jest dobrowolne działanie partnerów, zwykle podobnych pod względem wielkości44. Fuzje mogą przyjmować dwie formy: 45

Fuzja jest wtedy, gdy minimum dwa początkowo niezależne przedsiębiorstwa, nawiązują porozumienie o powstaniu nowej spółki. W takim przypadku dotychczasowi właściciele otrzymują tytuły własności w nowo powstałym przedsiębiorstwie w wyniku połączenia, natomiast instytucje istniejące przed połączeniem formalnie przestają istnieć, co wiążę się z wykreśleniem z właściwych rejestrów firmowych. Jest to przykład współdziałania pomiędzy obecnym lub potencjalnymi producentami, dostawcami, konkurentami, klientami, którzy podjęli decyzje wzajemnej współpracy integrując i łącząc swoje zasoby, zdobyte doświadczenie i umiejętności. Cechą fuzji jest świadome i dobrowolne działanie partnerów często o podobnych rozmiarach i potencjale. Może być ono realizowane na dwa sposoby.

W pierwszym dochodzi do rozwiązania obydwu instytucji w celu stworzenia nowej spółki, co wiąże się z połączeniem aktywów i kapitałów tych firm. Udziałowcy tych przedsiębiorstw za posiadane wcześniej udziały obydwu firm otrzymują udziały nowo powstałej spółki. W wyniku tego procesu powstaje nowy podmiot. Ten podmiot jest następcą prawnym, bowiem powstał po połączeniu cech i właściwości dwóch autonomicznych przedsiębiorstw. Znacznie częściej obserwowana jest w praktyce sytuacja, gdy jedna ze spółek inkorporowana jest do drugiej. Zapłatą za udziały firmy przejmowanej są częściowo udziały firmy przejmującej pochodzące z nowej emisji.

Klasyfikacja fuzji obejmuje:

Przejęcie to zdobycie kontroli przez firmę nad inną firmą przez wykup akcji bądź udziałów uprawniających do nadzoru i kierowania. Dotychczasowi udziałowcy i akcjonariusze nabytego przedsiębiorstwa są pozbawieni niezależności, którą przejmuje firma nabywcza. Natomiast cała firma zachowuje swą podmiotowość prawną.

Przejęcie może nastąpić poprzez48:

Ze względu na rodzaj motywacji, przejęcia można podzielić na:

Powszechnym zjawiskiem jest porównywanie przejęcia z procesami fuzji. Jest to dopuszczalne w momencie, gdy przeprowadzana jest analiza z „punktu widzenia gospodarki, w której te procesy zachodzą (nabywana czy połączona firma znika z rynku lokalnego, a na jej miejscu pojawia się „nowy” podmiot gospodarczy).”54

Pomimo tej łączącej cechy istnieje wiele elementów, które różnią te zjawiska. Zaliczyć można do nich chociażby procedurę przygotowania i realizacji transakcji. W procedurze przejęcia wyodrębniono trzy fazy55:

W pierwszej fazie ważnym aspektem, który jest jako pierwszy uwzględniany, jest rozpoznanie możliwości rozwikłania problemu gospodarczego, z którym boryka się firma inicjująca przejęcie we własnym zakresie. Daje to możliwość wyodrębnienia celów, jakie firma pragnie zrealizować drogą przejęcia. Jest to niewątpliwie najważniejsza faza, ponieważ stanowi ona podstawę, na której opierać się będzie przedsiębiorstwo. Sądzę, iż fazę tę można porównać do określenia „misji” firmy, którą dany podmiot będzie starał się urzeczywistnić. W ramach tej „misji” pojawia się również kwestia wyboru odpowiedniego przedsiębiorstwa reprezentującego pożądane i niepożądane cechy.

W efekcie przed przedsiębiorstwem zainteresowanym przejęciem pojawiają się trzy zadania:56

Zdarza się jednak sytuacja, w której firma nie może znaleźć odpowiedniego podmiotu. Ważne jest, by nie starać się za wszelką cenę dopasowywać przedsiębiorstwa do swoich celów, bowiem nie zaprocentuje taka metoda w przyszłości. Może się, bowiem okazać, iż przedsiębiorstwo, które wybrano do przejęcia nie odpowiada sformułowanym kryteriom. Lepszym rozwiązaniem jest zmodyfikowanie swoich celów i powtórzenie przedstawionego schematu rozwiązania.

Wydawałoby się, że znalezienie potencjalnego kandydata do przejęcia nie jest rzeczą trudną, jednak w praktyce przedsiębiorstwa napotykają na wiele problemów. Wymienia się najczęściej dwie podstawowe grupy problemów57:

Kolejna fazą wyodrębniona w procedurze przejęcia przedsiębiorstw jest faza przygotowawcza. Ważną rolę odgrywa tutaj „wyrównanie” aktywności każdej ze stron. Poprzez wspomniane „wyrównanie” mam tu na myśli równoczesne i równomierne zaangażowanie dwóch stron, mianowicie firmy przejmującej i nabywanego przedsiębiorstwa.

W tej fazie przedstawiane są motywy przejęcia pomiędzy potencjalnymi partnerami. Można powiedzieć, iż jest to główny cel tej fazy. Aby uniknąć, kłopotliwych sytuacji będących wynikiem doświadczeń z przeszłości dość atrakcyjnym rozwiązaniem jest sformułowanie „problemowej listy motywów”,58 która wiążę się z przedstawieniem problemu, jego formy i sugerowaniem rozwiązania.

W końcowym etapie realizacji tej fazy powinien powstać program realizacyjny, „ostateczna forma przejęcia, główne zadania związane z tym procesem, ramowe wytyczne jego realizacji uwzględniające konieczne zmiany w funkcjonowaniu nabywanych przedsiębiorstw oraz termin jego realizacji”59.

Ostatnia z wymienionych faz jest to faza realizacyjna. Wielu autorów upatruje małe znaczenie tej fazy, gdyż problemy, z jakimi możemy się w niej spotkać są charakterystyczne w każdym procesie reorganizacyjnym. Faza ta obejmuje „przede wszystkim planowanie szczegółowe kolejnych kroków nabycia firmy, wdrażanie złożonych motywów (celów) i zaplanowanych rozwiązań oraz kontrolę ich realizacji”60.

Głównym celem kierującym inwestorów do przejęcia jest zwiększenie ich majątku, bowiem podmiot przejmujący uzyskuje trwałą przewagę nad konkurencją. Przejęcie powoduje wzrost wartości aktywów spółki dokonującej takiej transakcji, a co za tym idzie – większymi możliwościami na rynku.

Istotnym elementem powodzenia procesu fuzji lub przejęcia jest znajomość kluczowych czynników sukcesu tego typu przedsięwzięć. Są one następujące: 61

Zakład przejmujący nabywa wówczas automatycznie niezbędne know-how oraz przejmuje doświadczony personel, co jest istotnym elementem dla rozpoczęcia działalności62.

Tabela 5. Podstawowe zalety i wady strategii połączenia.

Zalety Wady
efektywność różnica w kulturze organizacyjnej
szybkość generowania dochodów różnice osobowe pracowników
dywersyfikacja portfela niespójność sprzedawanych produktów
obniżenie kosztów działalności
efekt synergii

Źródło: opracowanie własne

Generalnie, bez względu na termin jakim określa się poszczególne transakcje łączenia się spółek chodzi tu zawsze o strategię rozwoju zewnętrznego przyjętą przez przedsiębiorstwo.

Motywy konsolidacji podmiotów gospodarczych zazwyczaj dzieli się na trzy podstawowe kategorie:63

Tabela 5. – Motywy a typ przejęcia

Fuzje
inkorporacja
motywy rynkowe
ekspansja pozioma (małe firmy) +
ekspansja pozioma (duże firmy)
ekspansja geograficzna +
ekspansja pionowa (cykl produkcyjny)
ekspansja pionowa (komparatywna) +
dywersyfikacja branżowa
motywy finansowe
niedoszacowana wartość celu +
alternatywne wykorzystanie środków
przejęcie atrakcyjnych aktywów +
korzyści podatkowe +
motywy operacyjne +

Źródło: M. Zientara, Motywy i sposoby przejmowania spółek, ,,PCKurier”, nr 1, 1999.

Grupa kapitałowa wykazuje się większą elastycznością i efektywnością podczas dostosowywania się spółki do nowych warunków działalności – zarówno rynkowych, jak i instytucjonalnych, organizacyjnych, finansowych czy nawet kadrowych64.

W narastającej walce konkurencyjnej ważne jest zachowanie logicznej polityki finansowej, marketingowej i inwestycyjnej na co pozwala forma holdingowa. Także procedura tworzenia oraz rozwiązywania grupy kapitałowej jest prosta, a przy zastosowaniu połączenia ważny jest: wybór podmiotu do przejęcia, koszty nabycia oraz połączenia. Wybierając daną instytucję z rynku, powinno się rozważyć, czy będzie ona spełniała oczekiwania dotyczące produktów i posiadanego know-how. Należy przeanalizować możliwości wystąpienia i zakres synergii po połączeniu, który w dużej mierze zależy od stopnia zjednoczenia, które uzależniony jest od odmienności stylu zarządzania, posiadanej technologii, procedur i różnicy w kulturze personelu. Strategia połączenia to strategia efektywna.

Pozytywnym czynnikiem w połączeniu zakładu ubezpieczeniowego z bankiem jest szybkość tego procesu. Dodatkowo, umożliwia ono powiększenie łącznych funduszy własnych, dzięki czemu następuję redukcja ryzyka oraz możliwa jest większa dywersyfikacja portfela. Poprzez fuzję następuję obniżka kosztów badań marketingowych, promocji oraz sprzedaży produktów. Często prowadzi także do racjonalizacji zatrudnienia. Na przeszkodzie mogą jednak stanąć różnice kultury organizacyjnej. Konsolidacja może wpłynąć na powstanie konfliktów pomiędzy całą kadrą w obydwu firmach na wszystkich szczeblach. Współpraca oznacza poparcie dla połączenia oraz akceptację zmian reorganizacyjnych, jakie mogą nastąpić po fuzji.

Strategia ta jest rozwiązaniem stosunkowo ryzykownym, ponieważ koszty w przypadku niepowodzenia przedsięwzięcia są znacznie wyższe niż przy pozostałych strategiach. Jest tak, ponieważ w wyniku ujawnienia pełnej informacji dotyczącej rzeczywistej sytuacji finansowej i zobowiązań cena sprzedaży zakładu ubezpieczeń poprzez bank bardzo często jest dużo niższa niż cena zakupu. Należy podkreślić, że strategia połączenia wykorzystywana w sektorze finansowym ma mnóstwo zagrożeń, które znacznie obniżają korzyści płynące z efektu synergii. Szybkość w tworzeniu porozumienia pomiędzy bankiem a zakładem ubezpieczeń to główna zaleta fuzji.

2.3. Strategia joint ventures.

Kolejna forma strategii połączenia grup bankowo-ubezpieczeniowych to joint venture. Przez pojęcie joint venture rozumiemy wspólne przedsięwzięcie dwóch lub więcej podmiotów gospodarczych, które wyodrębniając część swoich środków, powołują prawnie i organizacyjnie niezależny podmiot do realizacji określonych celów65.

Joint venture (wspólne ryzyko, wspólne przedsięwzięcie) oznacza łączenie wydzielonych zasobów dwóch lub większej liczby niezależnych partnerów w relatywnie trwały sposób, na skutek czego powstaje nowy podmiot gospodarowania. Niekiedy joint venture określana jest za pomocą triady: wspólna firma - wspólny cel - wspólny zysk. Z punktu widzenia kredytowania zagranicznego spółka ta jest rodzajem kredytu aktywnego, czyli udziałem kapitału obcego we wspólnym przedsiębiorstwie. Powodzenie tej formy aliansu i jej sukces rynkowy zależy od równowagi organizacyjnej między partnerami oraz od skutecznych strategii promocji współpracy.

Joint-venture to realizowana w różnych formach prawnych wspólnota interesów partnerów z różnych państw, którzy dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego łączą posiadane środki. Spółka joint-venture to spółka tworzona przez przedsiębiorstwa wywodzące się z różnych krajów, stanowiąca niezależny od partnerów podmiot prawa. W Polsce to potoczna nazwa spółki handlowej zawiązanej przez firmy polskie z firmami zagranicznymi lub wyłącznie przez firmy zagr. na terytorium Polski w celu prowadzenia działalności gospodarczej66.

Umowę o utworzeniu joint venture zawiera dwóch lub kilku partnerów, którzy zarządzają przedsiębiorstwem na podstawie podziału funkcji kierowniczych i ryzyka. We wspólnym przedsiębiorstwie łączy się kapitał miejscowy i zagraniczny, know-how partnerów i ich usługi. Strony umowy wspólnie sprawują kontrolę nad finansowo zależną spółką joint-venture oraz podejmują decyzje strategiczne i rozwojowe. Należy dodać, że udziały jednego z partnerów mogą być większościowe, mniejszościowe lub równe. Partnerem może być firma prywatna i państwowa. Jest to dogodna forma partnerstwa ze względu na możliwości napływu walut obcych, rozszerzenia asortymentu produkcji na rynek wewnętrzny i na eksport, a także ze względu na ułatwienie dostępu do technologii zagranicznej i wdrożenie nowoczesnych metod zarządzania. Ponadto połączenie potencjałów finansowych, technicznych i kadrowych kilku partnerów stwarza nowe możliwości w zakresie dywersyfikacji i ekspansji a także obniża ryzyko polityczne i ekonomiczne.

Cecha, która odróżnia joint-venture od strategii aliansów strategicznych, to budowa nowego, odrębnego podmiotu finansowego. Wśród strategii joint-venture wyróżniamy dwie jej odmiany67:

  1. wymagające zaangażowania kapitałowego (equity joint-venture, EJV),

  2. nie wymagające zaangażowania kapitałowego (non-equity joint-venture, NEJV).

W sytuacji grupy bankowo-ubezpieczeniowej następuje przeważnie przeniesienie lub połączenie kapitałowe, to jest użycie modelu EJV. Wprowadzenie do życia spółki joint-venture bez zaangażowania kapitałowego jest de facto niemożliwe.

Celem tworzenia spółki joint-venture jest połączenie komplementarnych umiejętności i zasobów tak aby można było wykonać wspólnie główne cele strategiczne. Przesłanką tej strategii jest to, że nowo założony podmiot osiągnie wyniki, które nie byłyby możliwe gdyby każda z firm realizował je osobno. W rzeczywistości nowopowstała instytucja najczęściej wykorzystuje placówki banku oraz bazę jego klientów do sprzedaży usług ubezpieczeniowych. W większości przypadków dystrybucja owych produktów następuje przy tym pod wspólną nazwą instytucji bankowej i ubezpieczeniowej. Warto zwrócić uwagę, że w spółkach typu joint-venture dominującą rolę często przejmuje instytucja bankowa. Pozycja ta wynika ze strategicznej roli jaką odgrywają filie i oddziały banku. Ważne jest też doświadczenie w tej sferze. W konsekwencji obserwujemy tendencję do odkupywania udziałów w powstałej spółce od zakładu ubezpieczeń, czego wynikiem może być przejęcie całego zakładu ubezpieczeń.

Z powyższych powodów metoda ta nie należy do strategii długookresowej Poważną wadą jest także możliwość wystąpienia konfliktu interesów między partnerami wspólnego przedsięwzięcia, rozbieżności co do dalszej strategii.

Wśród dodatnich stron utworzenia spółki joint-venture należy wymienić minimalizację ryzyka i kosztów powstania grupy bancassurance. Zmniejszenie ryzyka wynika z możliwości podzielenia ewentualnych strat między dwie instytucje: bank i zakład ubezpieczeń. Podzielić można także koszty związane z rozpoczęciem działalności.

Powodem tworzenia związków kapitałowych między ubezpieczycielami i bankami w formie joint-venture jest chęć ekspansji na nowy (przynajmniej dla jednego z partnerów) rynek – w ujęciu geograficznym, rodzajowym68 lub wybrany element rynku z zakresu działalności ubezpieczeniowej bądź bankowej. Dodatkowo, utworzona spółka joint-venture często prowadzi działalność w odrębnym segmencie rynków finansowych. Przykładem mogą być fundusze emerytalne.

2.4. Strategia aliansu dystrybucyjnego.

Metoda ta polega na porozumieniu między bankiem a zakładem ubezpieczeń w sprawie wspólnego wykorzystania kanałów dystrybucji. Porozumienie takie może być jednostronne - wówczas te struktury wykorzystywane są do sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, przy czym oferta jest tworzona odrębnie, jednak nazwa firmy w stosunku do zakładu ubezpieczeń pozostaje bez zmian. W przypadku porozumień dwustronnych instytucje wzajemnie świadczą sobie usługi i wówczas zakład ubezpieczeń korzysta ze sprzedażowych kanałów banku, a bank robi użytek z kanałów sprzedaży produktów ubezpieczeniowych zakładu. W każdym przypadku partner strategiczny otrzymuje prowizję w zamian za oferowaną współpracę, co pozwala na zwiększenie motywacji pracowników obu firm i zwiększenie działań w celu aktywnej sprzedaży produktów partnera.

Współpraca w zakresie aliansu strategicznego nie prowadzi do ograniczenia niezależności organizacyjnej i funkcjonalnej wspólników, czyli zakładu ubezpieczeń i banku. Ta forma umowy o współpracy pozwala na realizację wspólnych celów, takich jak np. pozyskanie nowej bazy klientów, umożliwiając utrzymanie dotychczasowej pozycji wśród konkurencji i odbiorców. Strategia ta nie pociąga za sobą wysokich kosztów i charakteryzuje się niskim ryzykiem.

Wadą tej strategii jest negatywny wpływ kultury organizacyjnej banku i zakładu ubezpieczeniowego na efekty współpracy. Dzieje się tak dlatego, że prowizję otrzymywane za sprzedaż są inaczej naliczane w zakładach ubezpieczeń niż w bankach. Dla pracowników firm ubezpieczeniowych jest to zwyczajowa forma płacy, natomiast sprzedawcy w bankach nie mają zależnej pensji od ilości sprzedanych produktów bankowych. Może to powodować konflikty we współpracy tych podmiotów.

Mimo że strategia aliansu jest krótkotrwała, mało stabilna i często nieefektywna, wciąż cieszy się dużą popularnością. Zapewnia bowiem okresowe korzyści dla wszystkich współzałożycieli, nawet jeśli współpraca nie potrwa długo.

Korzyści dla banku to możliwość zdobycia doświadczenia w dziedzinie ubezpieczeń, głównie sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, co może być przydatne w przypadku rozpoczęcia samodzielnej działalności ubezpieczeniowej przez bank. Tak więc również strategia alianu dystrybucyjnego prowadzi do tworzenia przez bank własnego zakładu ubezpieczeniowego.

Korzyści dla zakładu ubezpieczeń to dostęp do nowych kanałów sprzedaży i bazy klientów. Wykorzystywanie baz nabywców usług bankowych przez zakłady ubezpieczeń wiąże się z zaufaniem do danego banku, i nawet jeśli dojdzie do zakończenia współpracy nabywcy polis są związani z zakładem ubezpieczeń. Dla zakładów ubezpieczeniowych bardzo ważne są też efekty marketingowe – zakład ubezpieczeń korzysta bowiem z prestiżu banku i zaufania, jakim darzą go jego klienci69

Wykres 4. Najpopularniejsze strategie bancassurance w Europie

Źródło: J. Grygutis: Bancassurance - europejski trend na polskim rynku finansowym, VIII Konferencja Naukowa Młodych Ekonomistów: Unifikacja gospodarek europejskich: szanse i zagrożenia

Rozdział III. Powiązania bankowo – ubezpieczeniowe w sektorze finansowym.

3.1. Ubezpieczenie ryzyka bankowego.

Powiązania miedzy zakładami ubezpieczeniowymi i bankami mogą mieć różnorodny cel. Oczywiście najważniejszym celem jest zysk kapitału. Zwiększeniu tego zysku służą właśnie wymienione wyżej strategie połączenia banku i towarzystwa ubezpieczeniowego. Jednak są to działania które wymagają wielu innych, mniejszych procedur bez których sektor bankowy i ubezpieczeniowy nie mogłyby razem zaistnieć. Chodzi tutaj o:

Ryzyko bankowe jest właściwie elementem działalności tej instytucji a wynika to z faktu, że jest ona pośrednikiem finansowym, w działaniach pomiędzy Skarbem Państwa a klientem. Bank definiuje ryzyko jako zagrożenie osiągnięcia zamierzonych celów70. Inna definicja mówi, że przez ryzyko rozumie się sytuację, w której są znane prawdopodobieństwa wystąpienia określonych zdarzeń, a więc znana jest wartość oczekiwana zmiennej losowej71. Ryzyko to pojawia się zawsze równocześnie ze zdarzeniami niepożądanymi w gospodarce a które wpływają na sytuację banku. Czasami jednak zdarza się tak, że nawet niezaplanowane czynności, które początkowo można uznać za złe dla działalności banku, w końcowym efekcie przyniosą bardzo dobre rezultaty. Sytuacja taka może np. wyniknąć przy zmianie kursów walut czy stóp procentowych.

Ryzyko bankowe można sklasyfikować na wiele sposobów. Najczęściej spotykany podział to podział na ryzyka72:

Ryzyka strategiczne mają wpływ na długookresową zdolność konkurencyjną banku. Przede wszystkim jest to ryzyko powiązane ze strukturą właścicieli banku i jego akcjonariuszy. Polega ono na zagrożeniu, że właściciele nie mogą lub nie chcą wyposażyć banku w niezbędny kapitał do sprawnego funkcjonowania. Ponadto właściciele banku i jego zarząd podejmują wiele strategicznych decyzji, które mają istotny wpływ na działalność banku i jego zagrożenie. Do decyzji najważniejszych należy wybór obszarów działania, struktury organizacyjnej, systemu planowania i kontroli, systemu elektronicznego przetwarzania danych a także udziałów w innych firmach73.

Ryzyko operacyjne dzieli się na:74

Wykres 5. Podział ryzyk z obszaru finansowego.

Źródło: Praca zbiorowa pod red. W. L. Jaworskiego, Współczesny bank, Potex, Warszawa 1999, s.303.

Ryzyko obszaru techniczno-organizacyjnego można podzielić na ryzyka:75

lub na ryzyka:

Jednak najbardziej znany podział, to podział na ryzyko76:

- ryzyka stopy procentowej,

- ryzyka walutowe,

- ryzyka cenowe.

Jeśli występuje określone zagrożenie bank musi się przed nim ubezpieczyć. Robi to najczęściej za pomocą polisy. Można tutaj wymienić polisę BBB - Bankers Blanket Bond. Jest to polisa ubezpieczeniowa ryzyk bankowych, która rekompensuje skutki przestępstw. Polisa BBB pokrywa następujące grupy ryzyk77:

Dużą popularnością cieszy się nie tylko standardowa odmiana polisy BBB, ale także jej pakiety dodatkowe obejmujące polisy78:

Najnowszą wersją ubezpieczenia BBB jest Worldwide Bankers Policy – WBP, która pokrywa ryzyka79:

Polisa WBP, jako jedno ubezpieczenie ma zmniejszać koszty ubezpieczenia, a także zapewnić jak najlepszą ochronę ubezpieczeniową bez żadnych luk i niezapowiedzianych wyłączeń.

Zdarzenie ubezpieczeniowe banku jest bardzo trudne do wyliczenia, a więc nie ma możliwości dokładnego wyliczenia sumy ubezpieczenia i ewentualnego odszkodowania. Ubezpieczenie WBP ma sprowadzać te różnice do jak najmniejszych kwot.

Wszystkie ubezpieczenia ryzyk bankowych można indywidualnie dopasować do potrzeb danego banku. Mogą się one różnić zakresem obowiązywania i kwotą danego ubezpieczenia. Połączone dają cały związany ze sobą system ochrony.

3.2. Sprzedaż ubezpieczeń na życie poprzez bank

Kolejnym działaniem wymagającym współpracy banku z ubezpieczycielem jest promocja polis ubezpieczyciela w banku. Możemy wyróżnić trzy rodzaje tej promocji.

Bank może poinformować klienta o możliwości zawarcia umowy z określonym ubezpieczycielem. Ewentualnie przekazać mu broszurę reklamową.
Drugi model zakłada, że bank działa jako agent zakładu ubezpieczeń, zawierając umowy w jego imieniu, lub pośrednicząc na jego rzecz w zawieraniu umów ubezpieczenia. W trzecim modelu bank zawiera umowę ubezpieczenia we własnym imieniu (występuje zatem jako ubezpieczający), lecz na rzecz swoich klientów, np. kredytobiorców lub posiadaczy kart płatniczych (którzy są wówczas ubezpieczonymi).80

Pierwszy model to współpraca niezbyt ścisła ma na celu jedynie promocję ubezpieczyciela w oddziale banku. Jeśli współpraca nie wykracza poza udostępnienie lokalu i promocję, nie prowadzi do zaistnienia jakichkolwiek zagadnień prawnych.

W literaturze poświęconej bancassurance, przy opisie konstrukcji promocji przez bank ubezpieczeń na życie, podawany jest przykład umowy, na podstawie której bank wykonuje czynności, mające na celu zainteresowanie swoich klientów zawarciem ubezpieczenia, a także aranżuje spotkanie klienta z agentem ubezpieczeniowym. Z postanowień zaprezentowanego w piśmiennictwie wzoru umowy wynika, że bank informuje klientów o możliwości "nabycia ubezpieczenia życiowego", przedkłada im pisemną informację "o warunkach nabycia" tego ubezpieczenia i informuje o możliwości złożenia wniosków ubezpieczeniowych w placówce banku81.

Co więcej, przyjąć można swoiste "domniemanie", prowadzące do traktowania - w razie wątpliwości - czynności banku, zmierzających do zwiększenia liczby zawieranych umów ubezpieczenia, jako czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego. Jedynie najprostsze działania promocyjne, pozbawione elementu informowania o warunkach ubezpieczenia, mogą być kwalifikowane jako nie mieszczące się w pojęciu pośrednictwa ubezpieczeniowego. Chodzi np. o wywieszenie plakatów reklamowych zakładu ubezpieczeń i kontaktowanie klientów banku, zainteresowanych zawarciem ubezpieczenia, z agentem zakładu ubezpieczeń, jednak bez przyjmowania przez bank jakichkolwiek wniosków, czy udzielania informacji o warunkach zawarcia, oraz o treści umowy ubezpieczenia82. 

Najczęściej na rynku spotykany jest wariant drugi, który opiera się na bardziej precyzyjnej współpracy, tzn. bank jest agentem ubezpieczeniowym. Bank zawiera także umowę agencyjną z zakładem ubezpieczeń. Korzyść z tej promocji jest następująca: agent otrzyma prowizję za pozyskanie nowego klienta nawet po wygaśnięciu porozumienia pomiędzy bankiem a zakładem ubezpieczeń. Ponadto agent może żądać prowizji od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej wtedy, gdy do jej zawarcia doszło w przeważającej mierze w wyniku jego działalności w okresie trwania umowy agencyjnej, a zarazem w rozsądnym czasie od jej rozwiązania83. 

W trzecim modelu bank działa jako ubezpieczający, a jego klienci są osobami trzecimi, na których rzecz zawarto umowę ubezpieczenia. Zobowiązanym do zapłaty składki jest formalnie bank, opłacana jest ona jednak ze środków klienta banku, ściąganych wraz z opłatami za prowadzenie rachunku. W przypadku kart płatniczych nazywana bywa np. "opłatą za zabezpieczenie transakcji"84.

Podsumowując bardzo ciężko klientowi rozróżnić .poszczególne modele współpracy. Wynika to z faktu że cel jest ten sam tylko sytuacja stron jest inaczej ukształtowana.

Tabela 6. Ogólny rachunek zysków i strat zakładów ubezpieczeń

Źródło:http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_pgwf_wyn_fin_tow_ubezp_w_2009.pdf

W pierwszej połowie bieżącego roku Polacy kupili polisy za łączną kwotę 16 mld zł. Z czego ponad połowa kwoty – 8,5 mld zł – była wydana na zakup polis za pośrednictwem banków. Jest to 52,3% ogólnej wartości rynku życiowego.

Najczęściej kupowane są ubezpieczenia na życie sprzedawane łącznie z kredytami hipotecznymi, gotówkowymi i ratalnymi. Często sprzedawane są jako obowiązkowe ponieważ stanowią one dodatkowe zabezpieczenie dla banku. Średni koszt takiej polisy to 250 zł rocznie. Stanowią one 87,9% ubezpieczeń na życie sprzedanych w I półroczu 2011 r. Według PIU.

3.3. Ubezpieczenia grupowe.

Ubezpieczyciel może także z pomocą banku sprzedawać „hurtowo” swoje ubezpieczenia. Jest to korzyść zarówno dla ubezpieczyciela jak i dla klienta. Firma ubezpieczeniowa może sprzedać więcej swoich usług, co sprzyja też promocji. Natomiast klient, w tym wypadku firma oferująca zatrudnienie, może kupić w pakiecie ubezpieczenia o wiele taniej.

Ubezpieczenia te oczywiście są specyficzne. Należą do tzw. umów blankietowych, czyli takich w których przystępujemy do ubezpieczenia przy braku uciążliwych formalności. Przykładem może być tutaj brak badań lekarskich w wypadku tego właśnie ubezpieczenia. Z kolei zauważyć trzeba ze taka forma ubezpieczeń pokrywa takie zdarzenia jak nieszczęśliwe wypadki, poważne zachorowania, pobyt w szpitalu, lub urodzenie dziecka.

Oczywiście treść tego ubezpieczenia zależy od rodzaju prowadzonej działalności przez przedsiębiorcę. W związku z tym ubezpieczyciel musi się dostosować do zmiennych warunków. Jednak to dostosowanie polega nie na tym aby indywidualnie traktować każda jednostkę przystępująca do ubezpieczenia tylko grupę pracowników i to do tej grupy jako całości należy dostosować to ubezpieczenie. Młodzi pracownicy muszą płacić wysoką składkę natomiast sumy z ubezpieczenia są niskie. Polisa jest tylko wypłacana w okresie pracy w zakładzie. Przykładem banku który oferuje ten rodzaj ubezpieczenia jest Allianz OFE.

Polisy grupowe o tych samych parametrach co indywidualne są zwykle tańsze. Wynika to z tego, że przy ubezpieczeniach grupowych zakłady ubezpieczeniowe maja tańszy dostęp do klienta i tańsze koszty administracyjne. Poza tym firma, w której zawierana jest polisa grupowa ma zniżki na inne ubezpieczenia danego zakładu ubezpieczeń. A więc korzyści są obustronne.

Składka łączna ubezpieczeń grupowych wynosi od 50 do 100 tys. zł, natomiast składka miesięczna to koszt około 40-70 zł.

Zakończenie

Podsumowując rozważania na temat grup bankowo-ubezpieczeniowych można powiedzieć, że nie zawsze bank zajmuje pozycję wiodącą w takich przedsięwzięciach. Zjawisko łączenia sektorów nie jest jeszcze w Polsce na tyle popularne aby móc go porównać do Europy zachodniej. Przyczyną tego stanu rzeczy jest wciąż mała ilość kapitału. Jednak jeśli już dochodzi do koncentracji sektorów jest to zjawisko skomplikowane, wieloletnie, rodzące wiele konfliktów. Tyle ile mamy sposobów na przejęcie spółek, tyle jest obaw ale i szans na sukces.

Wg. statystyków najpopularniejszą metodą przejęcia jest strategia de novo. W takich działaniach celem jest oczywiście zysk, jednak nie należy pomijać tutaj czynnika ludzkiego. Widać że banki respektują ten fakt, proponując liczne nie konfliktowe rozwiązania i wybierając możliwie najlepszą strategię połączeń.

Tak wielkie inwestycje są narażone na ryzyko i w związku z tym banki za pomocą polis zabezpieczają się przed szkodliwymi działaniami, które mogłyby spowodować ryzyko utraty wiarygodności finansowej czy płynności kapitału. Nie należy pominąć działalności reklamowej służącej rozpropagowaniu idei wspólnej działalności banku i ubezpieczyciela. Efektem tej współpracy są ubezpieczenia zbiorowe stosowane w zakładach pracy. Jest to rynek który niesie ze sobą perspektywy rozwoju pod warunkiem posiadania odpowiedniego kapitału i kultury współpracy.

Bibliografia

  1. W. Frąckowiak, Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, PWE, Warszawa, 1998.

  2. Ł. Gębski, Fuzje i wykupy, Gdańska Akademia Bankowa, 1998.

  3. J. Gwizdała, D. Kowalczyk, M. Sadowski, Holdingi finansowe banków i towarzystw ubezpieczeniowych podstawą nowego ładu finansowo-bankowego w Polsce, w: Finanse i bankowość – dźwignie wzrostu gospodarczego, Uniwersytet Szczeciński, 1998.

  4. J. Handschke, j. Monkiewicz, Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki, Poltex, Warszawa 2010.

  5. R. Holly, Ubezpieczenie w strategii bezpieczeństwa i zarządzania ryzykami banku, www.kiu.pl/kiu/userfiles/...

  6. M. Iwanowicz-Drozdowska , W.L. Jaworski, Z. Zawadzka, Bankowość. Zagadnienia podstawowe, Poltext, Warszawa, 2010.

  7. O. Kowalewski, Grupy bankowo – ubezpieczeniowe: strategie tworzenia, efektywność, Materiały i studia, zeszyt nr 95, NBP, Warszawa 1999.

  8. R. Machała, Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, PWE, Warszawa, 1998.

  9. Praca zbiorowa pod red. W. L. Jaworskiego, Współczesny bank, Potex, Warszawa 1999

  10. M. Remlein, Podstawowe problemy konsolidacji sprawozdań finansowych w procesie łączenia się przedsiębiorstw. Studia nad funkcjonowaniem i rozwojem przedsiębiorstw, ,,Zeszyty Naukowe - seria I”, zeszyt 225, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań, 1995.

  11. M. Swacha-Lech, Bancassurance - Sprzedaż produktów bankowo-ubezpieczeniowych, CeDeWu, Warszawa 2008.

  12. P. Szczepankowski, Fuzje i przejęcia, PWN, Warszawa 2000.

  13. M. Śliperski, Bancassurance w Unii Europejskiej i w Polsce, Biblioteka menedżera i bankowca, Warszawa 2002.

  14. M. Śliperski, Bancassurance. Związki bankowo – ubezpieczeniowe, Difin, Warszawa 2002.

  15. M. Śliperski, Związki banków komercyjnych z firmami ubezpieczeniowymi, Fundacja Warta, Warszawa 2002.

  16. A . Zacharska, Rynek bancassurance w Polsce, Fundacja WARTY i Kredyt Banku, Warszawa 2008.

  17. T. Brzeziński, To jeszcze nie jest bancassurance [wywiad z Mateuszem Holly], „Parkiet”, 2003

  18. P. Buda-Pawlus, Wrogie przejęcie, ,,Gazeta Wyborcza”, 8 kwietnia 2004.

  19. J. Folga, Jakie korzyści daje bankowość ubezpieczeniowa – bancassurance, ,,Biuletyn Rachunkowości i Finansów”, nr 12, 2006.

  20. J. Grygutis, Teoretyczne podstawy funkcjonowania aliansów bankowo-ubezpieczeniowych oraz perspektywy ich rozwoju w Polsce, ,,Bank i Kredyt”, nr 9, 2002.

  21. O. Kowalewski, Bancassurance. Stan i perspektywy, ,,Gazeta Ubezpieczeniowa”, 3 czerwiec 2003.

  22. O. Kowalewski, Grupy bankowo-ubezpieczeniowe: definicje, historia rozwoju, przyczyny powstawania, ,,Bank i Kredyt”, nr 10, 1999.

  23. O. Kowalewski, Współczesne strategie zakładów ubezpieczeniowych, „Prawo, Ubezpieczenia, Reasekuracja”, nr 11, 2000.

  24. C. Maarek, Dereglamenlation et cycle bancaire a l’etranger, „Banque”, nr 2, 1995

  25. A. Messyasz-Handschke, Bancassurance – współpraca czy konkurencja, „Bank i Kredyt”, nr 4, 2002

  26. B. Nowotarska-Romaniak, A. Tarasek, Ubezpieczenie kredytów bankowych zwiększa konkurencyjność bankowości, „Wiadomości Ubezpieczeniowe”, nr 1-2A, 2000.

  27. J. Pokrzywniak "GAZETA UBEZPIECZENIOWA" nr 2 - styczeń 2004

  28. A. Sobol, Wrogie przejęcia w świetle postanowień XIII dyrektywy w sprawie publicznych ofert nabycia akcji, ,,Monitor Prawniczy”, nr 7, 2005.

  29. M. Śliperski, Umowa o promocji przez bank sprzedaży polis na życie, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1999/5-6.

  30. M. Urbaniak, Bancassurance, ,,Bank”, nr 4, 2001.

  31. M. Zientara, Motywy i sposoby przejmowania spółek, ,,PCKurier”, nr 1, 1999.

  32. Bancassurance w Polsce i na świecie, www.allianz.pl

  33. http://krs-24h.pl/krs-slownik-terminow.php?litera=j

  34. http://www.wprost.pl/ar/4389/Fuzja-albo-przejecie/?O=4389&pg=1

  35. Bancassurance. Stan i perspektywy, http://www.gu.com.pl/index.php?Itemid=319&id=7048&option=com_content&task=view

  36. http://www.bankikredyt.nbp.pl/home.aspx?f=/content/1999/1999_10/kowalewski_pl.html

Spis tabel i wykresów.

  1. Wykres 1. Schemat podziału Allfinanz.

  2. Wykres 2. Tradycyjna organizacja rynku usług finansowych

  3. Wykres 3. Nowa organizacja rynku usług finansowych.

  4. Wykres 4. Najpopularniejsze strategie bancassurance w Europie

  5. Wykres 5. Podział ryzyk z obszaru finansowego.

  6. Tabela 1. Udział sprzedaży bankowej w dystrybucji ubezpieczeń w 2006r. (w %).

  7. Tabela 2. Aktualne przykłady bancassurance w Polsce

  8. Tabela 3. Zestawienie podstawowych zalet i wad oraz szans i zagrożeń bancassurance z punktu widzenia banku

  9. Tabela 4. Zestawienie podstawowych zalet i wad oraz szans i zagrożeń bancassurance z punktu widzenia towarzystwa ubezpieczeniowego

  10. Tabela 5. Podstawowe zalety i wady strategii połączenia.

  11. Tabela 5. – Motywy a typ przejęcia

Oświadczam, że niniejszą pracę napisałam samodzielnie, nie posługując się niedozwolonymi sposobami korzystania z cudzych opracowań. Pozycje wymienione w Bibliografii wykorzystywałam, mając do nich bezpośredni dostęp. Jeśli korzystałem ze źródeł, z którymi nie miałem bezpośredniego kontaktu, zaznaczałem to w tekście pracy

Katarzyna Ołdak

  1. T. Brzeziński, To jeszcze nie jest bancassurance [wywiad z Mateuszem Holly], „Parkiet”, 2003↩

  2. M. Śliperski, Bancassurance. Związki bankowo – ubezpieczeniowe, Difin, Warszawa 2002,
    s. 21-22.↩

  3. M. Śliperski, Związki banków komercyjnych z firmami ubezpieczeniowymi, Fundacja Warta, Warszawa 2002, s. 9↩

  4. A . Zacharska, Rynek bancassurance w Polsce, Fundacja WARTY i Kredyt Banku, warszawa 2008, s. 12↩

  5. A . Zacharska ,Tamże, s. 22.↩

  6. M. Urbaniak, Bancassurance, ,,Bank”, nr 4, 2001.↩

  7. O. Kowalewski, Grupy bankowo-ubezpieczeniowe: definicje, historia rozwoju, przyczyny powstawania, Bank i Kredyt nr 10/1999.↩

  8. C. Maarek, Dereglamenlation et cycle bancaire a l’etranger, „Banque”, nr 2, 1995.↩

  9. M. Ślipierski, Bancassurance w Unii Europejskiej i w Polsce, Biblioteka menedżera i bankowca, Warszawa 2001 s.13.↩

  10. Bancassurance w Polsce i na świecie, www.allianz.pl↩

  11. J. Folga, Jakie korzyści daje bankowość ubezpieczeniowa – bancassurance, ,,Biuletyn Rachunkowości i Finansów”, nr 12, 2006.↩

  12. O. Kowalewski, Bancassurance. Stan i perspektywy, ,,Gazeta Ubezpieczeniowa”, 3 czerwiec 2003.↩

  13. J. Grygutis, Teoretyczne podstawy funkcjonowania aliansów bankowo-ubezpieczeniowych oraz perspektywy ich rozwoju w Polsce. „Bank i Kredyt” wyd. 9 2002↩

  14. http://www.bankikredyt.nbp.pl/home.aspx?f=/content/1999/1999_10/kowalewski_pl.html↩

  15. Bancassurance. Stan i perspektywy, http://www.gu.com.pl/index.php?Itemid=319&id=7048&option=com_content&task=view↩

  16. Bancassurance. Stan i perspektywy , Tamże.↩

  17. O. Kowalewski, Tamże.↩

  18. Bancassurance. Stan i perspektywy, Tamże.↩

  19. http://www.bankikredyt.nbp.pl/home.aspx?f=/content/1999/1999_10/kowalewski_pl.html↩

  20. J. Grygutis, Tamże↩

  21. O. Kowalewski, Tamże.↩

  22. A. Messyasz-Handschke, Bancassurance – współpraca czy konkurencja, „Bank i Kredyt”, nr 4, 2002.↩

  23. M. Śliperski, Tamże, s.13.↩

  24. O. Kowalewski, Grupy bankowo – ubezpieczeniowe: strategie tworzenia, efektywność, Materiały i studia, zeszyt nr 95, NBP, Warszawa 1999, s. 7.↩

  25. J. Handschke, j. Monkiewicz, Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki, Poltex, Warszawa 2010, s.27.↩

  26. O. Kowalewski, Grupy… Tamże, s. 14.↩

  27. O. Kowalewski, Grupy … tamże, s. 14.↩

  28. M. Iwanowicz-Drozdowska , W.L. Jaworski, Z. Zawadzka, Bankowość. Zagadnienia podstawowe, Poltext, Warszawa, 2010, s. 230-235.↩

  29. M. Iwanowicz-Drozdowska , W.L. Jaworski, Z. Zawadzka, Tamże, s. 319.↩

  30. J. Handschke, j. Monkiewicz, Tamże, s.189.↩

  31. Bancassurance. Stan i perspektywy, http://www.gu.com.pl/index.php?Itemid=319&id=7048&option=com_content&task=view↩

  32. M. Śliperski, Związki… Tamże, s. 39↩

  33. Tamże, s. 39↩

  34. M. Śliperski, Bancassurance. Tamże, s. 21↩

  35. O. Kowalewski, Bancassurance. Tamże.↩

  36. Tamże.↩

  37. J. Gwizdała, D. Kowalczyk, M. Sadowski, Holdingi finansowe banków i towarzystw ubezpieczeniowych podstawą nowego ładu finansowo-bankowego w Polsce, w: Finanse i bankowość – dźwignie wzrostu gospodarczego, Uniwersytet Szczeciński, 1998, s. 242.↩

  38. B. Nowotarska-Romaniak, A. Tarasek, Ubezpieczenie kredytów bankowych zwiększa konkurencyjność bankowości, „Wiadomości Ubezpieczeniowe”, nr 1-2A, 2000.↩

  39. A. Messyasz-Handschke, Tamże.↩

  40. O. Kowalewski, Grupy bankowo – ubezpieczeniowe: strategie tworzenia, efektywność, Materiały i studia, zeszyt nr 95, NBP, Warszawa 1999, s. 32-34.↩

  41. Tamże.↩

  42. M. Remlein, Podstawowe problemy konsolidacji sprawozdań finansowych w procesie łączenia się przedsiębiorstw. Studia nad funkcjonowaniem i rozwojem przedsiębiorstw, ,,Zeszyty Naukowe - seria I”, zeszyt 225, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań, 1995, s. 159.↩

  43. Tamże, s. 159-160.↩

  44. http://www.wprost.pl/ar/4389/Fuzja-albo-przejecie/?O=4389&pg=1↩

  45. Ł. Gębski, Fuzje i wykupy, Gdańska Akademia Bankowa, 1998, s. 58.↩

  46. P. Szczepankowski, Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, PWN, Warszawa, 2000, s. 143.↩

  47. Tamże.↩

  48. W. Frąckowiak, Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, PWE, Warszawa, 1998, s. 20 –21.↩

  49. R. Machała, Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw, PWE, Warszawa, 1998, s. 45↩

  50. P. Buda-Pawlus, Wrogie przejęcie, ,,Gazeta Wyborcza”, 8 kwietnia 2004.↩

  51. A. Sobol, Wrogie przejęcia w świetle postanowień XIII dyrektywy w sprawie publicznych ofert nabycia akcji, ,,Monitor Prawniczy”, nr 7, 2005.↩

  52. R. Machała, Tamże, s. 46.↩

  53. Inne, do których można zaliczyć przejęcie spółki przez jej obecny zarząd.↩

  54. W. Frąckowiak, Tamże, s. 22.↩

  55. Tamże.↩

  56. Tamże.↩

  57. Tamże↩

  58. Tamże.↩

  59. Tamże.↩

  60. Tamże.↩

  61. P. Szczepankowski, Tamże s. 151.↩

  62. O. Kowalewski, Współczesne strategie zakładów ubezpieczeniowych, „Prawo, Ubezpieczenia, Reasekuracja”, nr 11, 2000, s. 17-18.↩

  63. M. Zientara, Motywy i sposoby przejmowania spółek, ,,PCKurier”, nr 1, 1999.↩

  64. A. Messyasz-Handschke, Tamże↩

  65. P. Szczepankowski, Tamże, s. 31↩

  66. http://krs-24h.pl/krs-slownik-terminow.php?litera=j↩

  67. O. Kowalewski, Grupy… Tamże, s. 61.↩

  68. M. Swacha-Lech, Bancassurance - Sprzedaż produktów bankowo-ubezpieczeniowych, CeDeWu, Warszawa 2008, s.33↩

  69. Tamże.↩

  70. Praca zbiorowa pod red. W. L. Jaworskiego, Współczesny bank, Potex, Warszawa 1999, s. 303↩

  71. Tamże.↩

  72. Tamże.↩

  73. Tamże.↩

  74. Tamże.↩

  75. Tamże.↩

  76. Tamże.↩

  77. R. Holly, Ubezpieczenie w strategii bezpieczeństwa i zarządzania ryzykami banku, www.kiu.pl/kiu/userfiles/...

    ↩

  78. Tamże.↩

  79. Tamże↩

  80. J. Pokrzywniak "GAZETA UBEZPIECZENIOWA" nr 2 - styczeń 2004↩

  81. M. Śliperski, Umowa o promocji przez bank sprzedaży polis na życie, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 1999/5-6↩

  82. J. Pokrzywniak, Tamże↩

  83. Tamże.↩

  84. Tamże.↩


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
D19200102 Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej w sprawie zmiany podziału na grupy zaro
Male grupy spoleczne
Ubezpieczenia związane z transportem drogowym
Cz III Ubezpieczenia osobowe i majątkowe
Grupy krwi VK
Ubezpieczenia flot samochodowych
Obowiazek ubezpieczenia a podleganie ubezpieczeniu
wykład III Ubezpieczenia na życie2011
Ochrona ubezpieczeniowa
Ubezpieczenia obowiązkowe
Psychologia ogólna Umiejętnoiści akademickie Grupy
Utrwalanie grupy spółgłoskowej trz
ubezpieczenie maszyn od awarii
Wykład IV Ubezpieczenia dla przedsiębiorstw
KORP TRANS GRUPY TEORII KTN i BIZ 2010

więcej podobnych podstron