Temat 4 : Nierówności społeczne , stratyfikacja społeczna.

Nierówność społeczna - wynika z przynależności do różnych grup albo z zajmowania różnych pozycji społecznych , a nie z racji jakichkolwiek cech cielesny czy psychicznych . Ważne jest to że ta nierówność dotyczy nierówny , łatwiejszy lub trudniejszy dostęp do cenionych społecznie dóbr.

Społecznie cenione dobra – dobra powszechnie upragnione , których zasób jest ograniczony i dlatego ze jest ograniczony to jest ceniony i kółko się zamyka ! Do najważniejszych należy :

1. Bogactwo – dobra materialne :

• Niezbędne do zaspokojenia elementarnych potrzeb (jedzenie , ubrania ) oznacza to , że chęc posiadania bogactwa ma wartość naturalną

• Wartość kulturowa , wartość autonomiczna - chęć posiadania bogactwa by żyć ponad miarę , fetyszyzacja samego posiadania , ubieranie się u Prady

• Dobra są ograniczone w sensie absolutnym ( nie ma bo nie ma ) i w sensie relatywnym (ciągle nam mało , w raz z jedzeniem wzrasta apetyt)

• Dobra pomagają zdobyć inne społecznie cenione dobra

1. Władza :

• Poczucie siły , potęgi , znaczenia - przyczyny autoteliczne

• Władza wymienialna na inne dobra – przyczyna instrumentalna

• Dobro rzadkie bo kto by miał władzę jakby każdy z nas rządził

• Władzę ma się w stosunku do kogoś innego , stosunek podrzędności i nadrzędności

1. Prestiż :

• Szacunek , uznanie , akceptacja, sława , aplauzzz

• Przywiązujemy wagę ponieważ wiąże się to z jaźnią odzwierciedloną , wybieramy mniemanie o sobie patrząc na to jak widzą nas inni , a podwyższenie samooceny daje nam wartość autoteliczną

• Wartość instrumentalna - dobro wymienialne na inne

Przedstawione wyżej trzy dobra dzielą ludzi najbardziej , są najważniejsze przy generowaniu nierówności społecznych. A oto mniej istotne wartości cenione przez nas :

1. Wykształcenie

• Zaspakajanie impulsu ciekawości – satysfakcja autoteliczna

• Pomoc w stosunku do trzech wartości powyżej – satysfakcja instrumentalna

• Pomaga w uzyskaniu władzy – tzw . władza eksperta

• Ograniczone i rzadkie są : urządzenia , instytucję , dostęp do wiedzy i umiejętności , ograniczenia indywidualne , zasoby motywacji , energii , przygłupowość.

• Regulacja kulturowa – różne społeczności różnią się akcentem kładzionym na wykształcenie jako na wartość . pan zacny Bourdieu określa to jako kapitał kulturowy , ale o tym pożniej i szerzej

1. Sprawność fizyczna i zdrowie

• Wartośc autoteliczna – dobre samopoczucie , samoistna satysfakcja

• Warunek sine qua non wszystkich innych wartości , bo choroba i niepełnosprawność w dużym stopniu utrudniają dostęp do tych cenionych wartości

• Społeczeństwo kładzie duży naciska na sprawność i zdrowie , parafrazując pana bourdieu , można rzec : oto kapitał kultury fizycznej

Konwersa kapitału – zdobycie lub podwyższenie przez jednostkę lub grupę społecznie cenionych zasobów jednego rodzaju dzięki posiadaniu zasobów innego rodzaju ( wiedza , etc)

Idea stratyfikacji społecznej .

Omówione dobra mają charakter stopniowalny, gradacyjny. Można ułożyć z nich drabinę , hierarchię.

Hierarchia społeczna – przewaga jednych osobników , jednostek nad innymi , hierarchia od milionera do bezdomnego .

Kategoria statystyczna – zbiór jednostek podobnych pod względem jednej cechy i rożniącej się od innych , po prostu możemy policzyć ile jest milionerów i bezdomnych

Warstwa statystyczna - to co wyżej , ale gdy określimy przedziały liczbowe , np. zarobków

Grupy i pozycję różnią się dostępem lub szansami dostępu do cenionych wartości (bogactwo , etc) . Mądry nasz Maks Weber ujął to jako szanse życiowe.

Szanse życiowe – prawdopodobieństwo uzyskania spłecznie cenionych dóbr .

Stratyfikacja społeczna – uwarstwienie , hierarchia warstw społecznych o większym lub mniejszych szansach dostępu do jakiegoś społecznie cenionego dobra . Wyróżniamy stratyfikacje grupową i indywidualną .

1. Zbieżność hierarchi stratyfikacyjnych – sytuacja w której wysoka, niska pozycja jednostki lub grupy na jednej z drabin nierówności społecznej odpowiada wysokiej , niskiej pozycji w ramch innych hierarchii stratyfikacyjnych – student i biedny i bez prestiżu i bez zdrowia i bez władzy

2. Dysharmonia – grupa lub jednostka odmiennie sytuowana na drabinach stratyfikacyjnych , pani w dziekanacie może i ma władzę , ale prestiżu żadnego .

Mówiąc prościej, stratyfikacja oznacza, że każde społeczeństwo ma pewien system rang: pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej. Ich suma stanowi system stratyfikacyjny danego społeczeństwa.

Historia zna cztery podstawowe systemy stratyfikacji społeczeństw ludzkich: niewolnictwo, system kastowy, system stanowy i system klasowy.

Funkcje i geneza nierówności .

Nierówność społeczna jest zjawiskiem, które szczególnie mocno dotyka sfery ludzkich interesów i angażuje silne emocje.

Ideologie nierówności :

1. IDEOLOGIE ELITARYSTYCZNE (arystokratyczne) – głoszą, że istnieją takie grupy, które z samej swojej natury są ,,wyższe’’ od innych i dlatego muszą mieć wyższą pozycję w społeczeństwie, co wyraża się w ich całkowicie uzasadnionych przywilejach, przez urodzenie , ideologie rasistowskie i nacjonalistyczne – kasty, pochodzenie , szamani

2. IDEOLOGIE EGALITARNE (formułowane przez grupy upośledzone lub w ich imieniu) – podkreślają równość ludzi, żądając – w zależności od radykalizmu sformułowania:

• albo równości warunków życia – identyczne warunki życia dla wszystkich

• albo równego zaspokojenia minimalnych potrzeb – ponad tym poziomem sa dopuszczalne nierówności

• albo równości startu i szans życiowych

• albo równości wobec prawa – identyczny poziom odpowiedzialności, koncepcja prawa naturalnego – Rousseau , dziś traktowana jako warunek normalnego funkcjonowania, demo.

• albo równości praw podmiotowych( obywatelskich , socjalne , polityczne)

1. IDEOLOGIA MERYTOKRATYCZNA (ang. ,,merit’’ – zasługa) – głosi, że nierówności są o tyle usprawiedliwione:

• ile są efektem własnych zasług (wysiłek, nakład pracy, poniesione koszty i wyrzeczenia, umiejętności lub predyspozycje)

• oraz korzyści, jakie działalność jednostki przynosi społeczeństwu

Nierówność społeczna jest swoistym wynagrodzeniem za własny wysiłek nakładu pracy, ale również poniesionych kosztów i wyrzeczeń, a także dysponowanie pewnymi szczególnymi a rzadkimi w społeczeństwie talentami, umiejętnościami lub predyspozycjami i społeczną przydatność. Traktowanie niepowodzeń jak nieudolność .

Teorie nierówności:

1. funkcjonalna teoria nierówności :

• nierówność jako zjawisko odwieczne , nieusuwalne , niezbędne do istnienia i funkcjonowania społeczeństwa

• teoria panów Davisa i Moore’a – wszystkie , ale to wszystkie społeczeństwa cechują się nierównością społeczną , dotyczy to teraźniejszości i nie można stwierdzić jak będzie w przyszłości i tym samym nie stwierdza że ona konieczna i uniwersalna i wieczna jest ; )

• różne zawody mają doniosłość funkcjonalną – w różnym stopniu przyczyniają się do zaspokojenia wymogów funkcjonalnych społeczeństwa

• różne zawody wymagają większych lub mniejszych zdolności , talentów, wrodzonych predyspozycji, a ponad to dłuższego bądź krótszego kształcenia i treningu dającego niezbędne umiejętności i kompetencję

• kształcenie i trening oznacza ponoszenie pewnych kosztów i wyrzeczeń

• jedyny sposób aby skłonić ludzi do podjęcia szczególnych kosztów i wyrzeczeń jest kwestia dobrych zarobków

• obsadzenie jednostek na ważnych stanowiskach jest mega wymogiem każdego społeczeństwa (? ) pewna nie jestem

• tylko istnienie nierówności zapewnie motywacje do niezbędnego kształcenia i treningu

• krytyka : różne zawody są wzajemnie komplementarne – uzupełniają się , więc trudno znaleźć te najważniejsze , lepszym rozwiązaniem byłoby wyróżnienie tych zawodów które są niezastępowane np. lekarz zastąpi pielęgniarkę , lecz ona nie zastąpi lekarza , po za tym każda jednostka powinna mieć ten sam start , a tak nie będzie , ludzie również nie kierują się tylko motywacjami instrumentalnymi , ważne jest dla nich też bezinteresowność, własna przyjemność

1. Teoria skumulowanych przewag:

• Źródło nierówności widzi w dominacji i władzy

• Nierówność to efekt szczególnych warunków historycznych

• Dziedziczenie pozycji społecznych :

- kapitału w znaczeniu ekonomicznym

- kapitału kulturowego – ogłada , język , zachowanie , nawyki

- kapitał społeczny – znajomości , kontakty

Determinizm technologiczny – pogląd, że głównym czynnikiem decydującym o rozwoju społeczeństwa i znaczącym kolejne fazy historii ludności są odkrycia , wynalazki i innowacje techniczne

Akumulacja przewag i upośledzenia – tendencja do podwyższania raz osiągniętej wyższej pozycji społecznej oraz przeciwnie do pogłębiania do degradacji ,gdy spadło się ona pozycje niskie . Metaforycznie - teza Mateuszowa .

Jeżeli ktoś raz uzyskuje pewne przewagi i przywileje , to wraz z tym zdobywa szansę dalszego powiększania się tych przewag i przywilejów, oto skąd to się bierze :

• przywileje są transferowalne

• gdy ktoś ma majątek może go pomnażać

Proces odwrotny ! – ulęgają pogłębiającej się marginalizacji .

Słaby punkt teorii akumulacji – mówi o tym, co się dzieje, kiedy ktoś już uzyskał przewagę – wysoką pozycję społeczną, członkostwo w uprzywilejowanej grupie. Dobrze opisuje, jak nierówności rosną, bieguny przywilejów i upośledzenia rozchodzą się, a dystanse społeczne powiększają

Nie odpowiada jednak na pytanie – jak takie nierówności zaczynają się, kiedy i w jaki sposób się rodzą?

Henryk Domański „Struktura społeczna” rozdział 2

ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE –

• jest negacją identyczności i odpowiednikiem szczegółowego podziału

• jako proces jest wyłanianiem się nowych podziałów i ról

Zróżnicowanie społeczne jest podstawowym aspektem każdej struktury społecznej:

• każda istota ludzka pełni jakąś rolę i można ją sklasyfikować w ramach określonego podziału

• zróżnicowanie społeczne tkwi u podłoża zjawiska role-set (R. Merton) czyli wielości ról

• podział pracy to podstawa funkcjonowania wszystkich instytucji społecznych – rodzaj zróżnicowania społecznego

NIERÓWNOŚCI SPOŁECZNE

1. RÓWNOŚĆ WOBEC PRAWA :

• każdy człowiek podlega tym samym regułom i powinien być karany w ten sam sposób, niezależnie od pochodzenia społecznego, narodowości, wyznania czy płci

• koncepcja prawa naturalnego J.J. Rousseau - naturalnym stanem rodzaju ludzkiego jest równość

• Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (Rewolucja Francuska) „ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi pod względem ich praw...”

2. RÓWNOŚĆ SZANS :

• hasło wykreowane przez teoretyków liberalizmu

• ten sam start, a co potem zależy od zasług

• nagrody rozdzielane według zasług

• MERYTOKRACJA- każdemu według zasług

• Wykorzystywanie tego modelu nierówności w badaniach nad ruchliwością społeczną

3. MODEL NIERÓWNOŚCI OPARTY NA ZAKWESTIONOWANIU RÓWNOŚCI SZANS

• oparty na prywatnej wartości i ideologii sukcesu

• marksiści i myśliciele socjalistyczni - postulowali oni równość warunków - każda jednostka powinna tym samym stopniu uczestniczyć w podziale dóbr, niezależnie od wydatkowanych przez siebie nakładów oraz posiadanego talentu, zasług i własnych zdolności

• krytyka merytokracji- oferuje ludziom równość szans by ich usytuować w hierarchii

• - pojęcie „równości szans” wykorzystuje się w badaniach nad ruchliwością społeczną

Henryk Domański „Struktura społeczna” Stratyfikacja

Stratyfikacja jest formą nierówności!!!

Stratyfikacja społeczna wg Bergela :

• - stratyfikacja jest obiektywnym rezultatem oceny

• - stratyfikacja wskazuje porządek, relatywną pozycje rang i ich dystrybucję w systemie oceny. Jeżeli oceniane są jednostki bez względu na ich przynależność grupową, możemy mówić o stratyfikacji indywidualnej, jeżeli grupy są elementem oceny mówimy o stratyfikacji grupowej.

Barber:

• - „stratyfikacja „produkt interakcji” zachodzącej między zróżnicowaniem a oceną społeczną”

• - zjawisko ugruntowane na wspólnocie moralnej

DWA ROZUMIENIA STRATYFIKACJI:

1. STATYCZNE „wzór” kategorii zróżnicowanych pod względem przywilejów społecznych

2. PROCES - proces wyznaczający ludziom ich miejsce w hierarchii statusu

Trzy tradycje badań nad stratyfikacją społeczną:

WEBER

• - wielowymiarowe podejście do stratyfikacji

• - „Wirtschaft und Gesellschaft” – klasy, stany i partie

• - definicja klasy społecznej wg Webera:

1. „ o klasie mówimy tam, gdzie: 1. wielu ludziom wspólny jest swoisty element determinujący ich szanse życiowe, o ile 2. elementów określony jest włączenie przez ekonomiczne interesy wiążące się z posiadaniem dóbr oraz interesy zarobkowe i to 3. w warunkach rynku – dóbr lub pracy”

• zakłada on występowanie uniwersalnych mechanizmów wymiany rynkowej

• szerokie rozumienie własności

• wyznacznik pozycji społecznej:

1. monopolizacja szans rynkowych przez różne klasy społeczne (wykorzystał to później Parkin - pojęcie „zamykania się” grup uprzywilejowanych, podejmowanego w odpowiedzi na strategie „uzurpacji” ze strony klas niższych)

2. wymiar prestiżu

3. stratyfikacja prestiżu (hierarchia) rodzi się w świadomości, a uzewnętrznia się w zachowaniach i gestach :

- koniecznym warunkiem wyłaniania się hierarchii prestiżu stanowi wspólnota wartości i norm

- wspólnotowy charakter grupy zespala członków i mobilizuje do działania

- władza to 3 podstawowy wymiar stratyfikacji społecznej (2 rodzaje władzy: ekonomiczna oraz uwarunkowana „honorem”)

• - podkreśla niezależny charakter nierówności oparty na władzy

• - rozpatrywał nierówność władzy jako odzwierciedlenie systemu organizacji społecznej

• - nierówność związana z władzą staje się coraz ważniejsza (bo w rozwiniętych społeczeństwach rynkowych nierówności społeczne w coraz większym stopniu będą się koncentrowały wokół systemu politycznego i władzy, inaczej niż w społeczeństwach stanowych i kastowych, gdzie najważniejsza była struktura warstwowa)

WARSZTATY BADAŃ TERENOWYCH:

• USA – ojczyzna badań nad stratyfikacją

• AMERICAN DREAM okazał się tylko nierealnym snem, to spowodowało, Ŝe badania nad stratyfikacją zaczęto realizować według pewnego schematu – zaczynając od zdefiniowania problemów socjalnych, wynikających z urbanizacji, masowego napływu imigrantów i rozwoju przemysłu – stworzenie siatki pojęciowej i kategorii interpretacji tych zjawisk

• - Badania nad strukturą społeczną przeprowadzone w społecznościach lokalnych :

1. Robert i Helen Lynd w Middletown (techniki badawcze: wywiad, obserwacja, analiza materiałów źródłowych); stwierdzili obecność 2 klas: klasy „robotniczej” i klasy „ludzi biznesu”; najważniejszy czynnik stratyfikacji – zasoby materialne i władza.

2. W latach 1945-53 opublikowano 333 artykułów i książek omawiających wyniki community studies

3. Warner, miasto Janesville; status kluczowy element stratyfikacji społecznej, który definiowali jako „najogólniejsze pojęcie, odnoszące się do usytuowania zachowań lub pozycji jednostek w każdej grupie społecznej”; wielowymiarowe podejście społeczeństwa są wypadkową wielu rankingów i analiza każdego z nich wymaga odniesienia do innych wymiarów; Metoda „oceniającego uczestnictwa” Evaluated Participation (E.P.) składa się z takich badań jak: matched agreement (odtwarzanie z relacji informatorów ich subiektywnych map hierarchii społecznej), ocena symbolicznego usytuowania respondentów, ocena społecznej reputacji, ocena statusu przez porównanie jednych respondentów z innymi, proste zakwalifikowanie do klasy społecznej (simple assingment) oraz ocena ze względu na instytucjonalne oceniane uczestnictwo (stowarzyszenia, kliki, kościoły); prowadzący badanie mili z góry narzucany scenariusz wywiadu; wniosek: Jonesville jest skrystalizowanym układem klasowym, 5 kategorii: klasa wyższa, klasa wyższa średnia, klasa niższa średnia, klasa wyższa niższa, klasa niższa niższa

FUNKCJONALNA TEORIA ODNIESIENIA:

• Kingsley Davis i Wilibert E. Moore

- Nierówności są koniecznym warunkiem normalnego funkcjonowania organizmów społecznych i musi istnieć gdyż zaspokajają żywotne potrzeby i są warunkiem zdrowia każdego systemu

1. Funkcjonowanie społeczeństwa opiera się na podziale pracy, którego podstawą jest hierarchia stanowisk i pozycji zawodowych o niejednakowej ważności

2. Większa ważność podnosi rangę pozycji, ale z kolei wyższe pozycje pociągają za sobą konieczność ponoszenia odpowiednio wyższych nakładów

3. Warunkiem efektywności systemu jest osadzenie wyższych i niższych pozycji przez odpowiednie jednostki. Musi istnieć mechanizm wynagrodzenia: zapewnia optymalną selekcje kandydatów, motywacja ludzi.

4. Mechanizm wynagrodzenia istnieje, a jest nim dystrybucja rzadkich dóbr oraz uprawnień

5. Efektem działań tych mechanizmów jest: stratyfikacja społeczna oraz skuteczna metoda wyłaniania utalentowanych jednostek

Parsons

• stratyfikacja społeczna to rezultat i odzwierciedlenie wspólnego systemu wartości, co wynika z przyjęcia fundamentalnych przesłanek, Ŝe wszystkie działania zorientowane są na osiąganie celów, a w związku z tym mają charakter normatywny i podlegają ocenie

• - orientacje tworzą zintegrowany system wartości

• - stratyfikacja jest nie tylko aspektem świadomości, ale normą i zobowiązaniem moralnym

• - STRATYFIKACJA – w aspekcie oceny: zaszeregowanie jednostek składowych systemu zgodnie z normami wspólnego systemu wartości

• Poświęcił osobną uwagę klasyfikacji społeczeństw pod kątem przypisania ich do róŜnych syndromów wartości. Nadrzędne syndromy wartości związane są z:

a) Adaptacją

b) Osiąganiem celów

c) Integracją

d) Podtrzymywaniem wzorów

Moore , Davis , „ O niektórych zasadach uwarstwienia”

Funkcjonalna konieczność uwarstwienia:

Społeczeństwo jako mechanizm funkcjonujący musi w pewien sposób przydzielić swym członkom pozycje społeczne i skłoni ich ich do wykonywania związanych z tymi pozycjami obowiązków. Musi więc zatroszczyć się o motywacje w dwóch różnych aspektach :

1. Zaszczepić właściwym osobom pragnienie objęcia w określonych pozycji (system rywalizujący)

2. A gdy je obejmą zmotywować do obowiązków płynących z określonej pozycji(system nierywalizujący)

Ważne jest kto zajmuję jaką pozycję , ponieważ niektóre z nich potrzebują szczególnych uzdolnień , a ich wykonywanie musi być bardzo sumienne. Konieczne jest zatem aby społeczeństwo dysponowało:

1. Pewnymi rodzajami nagród, które motywują

2. Pewnymi sposobami rozdzielania tych nagród

Nagrody i ich rozdział stają się elementem porządku społecznego dając początek uwarstwieniu.

Czym są te nagrody ? :

1. To co przyczynia się do istnienia i wygody

2. Tym co służy dobremu nastrojowi

3. Tym co wpływa na samoocenę i rozwój ego

Nagrodami trzeba dysponować różnie : w zależności od zajmowanej przez jednostkę pozycji.

Nagrody są wbudowane w pozycję . Gdy chcemy zająć jakąś pozycje wiemy jakie wynagrodzenie nas czeka .

Z pozycja wiążą się również obowiązki jakie należy wykonywać.

Prawa i prerogatywy różnych pozycji muszą być nierówne, zatem społeczeństwo jest ROZWARSTWIONE .

Nierówność społeczna więc jest nieświadomie wypracowanym sposobem , dzięki któremu społeczeństwa zapewniają sobie starannie obsadę najważniejszych pozycji przez najlepiej przygotowane osoby.

Mówiąc najprościej – nierówność pojawia się bo ktoś musi być babcią klozetową , a ktoś panią w dziekanacie. Bo nie każdy ma zdolności uprzykrzania życia studentom ;)

Dwie determinanty rangi pozycji ( pozycję mają największą rangę gdy):

1. Najważniejsze w danym społeczeństwie

2. Wymagają największego przygotowania i zdolności

Różnice doniosłości funkcjonalnej:

Należy strzec się by pozycje mniej doniosłe nie konkurowały skutecznie z bardziej doniosłymi. Pozycja łatwa do obsadzenia , nawet gdy jest ważna, nie musi być zbyt super wynagradzana. Natomiast pozycja ważna, lecz trudna do obsadzenia musi być dobrze wynagradzana, by ktoś zechciał ją objąć.

Potrzebne są umiejętności by wykonywać powierzone zadania z racji zajmowania jakiej pozycji. Aby uzyskać kwalifikację należy:

1. Mieć zdolności wrodzone

2. Przejść szkolenie

Uwarstwienie a podstawowe funkcje społeczne :

Religia – potrzeba religii znajduję się w fakcie że jedność społeczeństwa ludzkiego osiągana jest dzięki wspólnocie ostatecznych wartości i celów. Księża zajmują wysoką pozycje . Jednak nie osiągają pełnej kontroli . Oto czynniki temu zapobiegające :

1. Zasób kompetencji technicznych koniecznych dla pełnienia obowiązków religijnych jest niewielki. Nie są wymagane zdolności naukowe .

2. Brak jakiejkolwiek konkurencji.

Rząd – rola niezbędna i wyjątkowa dla społeczeństwa.

1. Organizuje społeczeństwo na gruncie prawa i władzę zwierzchnią

2. Obowiązkiem jest egzekwowanie norm, planowaniu , kierowaniem społeczeństwa.

3. rozbudza zainteresowanie światem doczesnym;

4. wewnętrzne funkcje rządu:  egzekwowanie norm, arbitraż konfliktowych interesów etc.,

5. Zewnętrzne funkcje rządu : prowadzenie wojen i dyplomacji (rząd działa w imieniu całego społeczeństwa, ma monopol przemocy i w obrębie swego terytorium kontroluje wszystkie jednostki)

6. urzędnik- ma władzę zwierzchnią- wydaje rozkazy

7. obywatel- jest podmiotem tej władzy- musi się podporządkować

8. władza jest bardzo wyraźnie związana z pozycja polityczna- nierówność polityczna decyduje o wszelkiej nierówności(ale tak nie zawsze)

BOGACTWO – WŁADZA – PRACA. Każda pozycja zapewnia środki do życia. Wysokość zysku staje się wiec głównym wskaźnikiem statusu społecznego. Pozycja nie dlatego daje władze i prestiż , że płyną z niej wysokie dochody, wysokie dochody płyną z niej dlatego, że jest ona funkcjonalnie ważna lub z jakiegoś powodu nieliczna. Ekonomicznym źródłem władzy o prestiżu nie jest dochód a głownie dobra kapitałowe. pozycje wymagające dużych umiejętności technicznych zapewniają wysokie nagrody bo przyciągają i motywują kształcenie się osób uzdolnionych

pozycje zajmowane przez osoby o kompetencjach technicznych znacznie różnią się rangą- np. stopień specjalizacji.

Wiedza techniczna . Pozycje wymagające dużych umiejętności technicznych zapewniają wysokie nagrody bo przyciągają i motywują kształcenie się osób uzdolnionych

pozycje zajmowane przez osoby o kompetencjach technicznych znacznie różnią się rangą- np. stopień specjalizacji

Odmiany systemów uwarstwienia:

 

-          stopień specjalizacji- oddziałuje na pozycję i wielorakość gradacji władzy i prestiżu; wpływa na stopień wybicia się poszczególnych funkcji w systemie rywalizacji- bo dana funkcja nie może zostać wyniesiona w hierarchii jeżeli nie wyodrębniła się strukturalnie od innych funkcji

typy skrajne: wyspecjalizowany, nie wyspecjalizowany

 

-          nacisk funkcjonalny

gdy na religię- sztywność powodująca ograniczenie specjalizacji, przez to rozwoju techniki, zahamowaniu ulega ruchliwość społeczna i rozwój biurokracji

gdy słabnie zainteresowanie religią- rozwój pozycji ekonomicznych i technicznych, podnosi się ich status

także np. nacisk na funkcje rodzinne

typy: rodzinny, autorytarny( teokratyczny- religijny, totalitarny- świecki), kapitalistyczny

 

-          rozpiętość dystansów społecznych

typy skrajne: egalitarny, nie egalitarny

 

-          zakres szans

typy skrajne : ruchliwe(otwarte), stabilne( zamknięte)

 

-          stopień solidarności warstwowej

typy skrajne : klasy zorganizowane, klasy nie zorganizowane

 

 

warunki zewnętrzne:

dany system uwarstwienia w aspekcie każdej z tych różnic zależy od dwóch rzeczy:

-          od tego jak plasuje się w kontekście pozostałych różnic

-          od warunków zewnętrznych:

a.     stadium rozwoju kulturowego- im bogatsze dziedzictwo kult. tym konieczniejsza staje się specjalizacja, przyczyniają się do natężenia ruchliwości, spadku solidarności warstwowej, zmiany nacisku funkcjonalnego

b.     stosunki z innymi społeczeństwami np. konflikt z innymi społ., swobodne stosunki handlowe, wymiana kulturalna np. wolny rynek wzmocni pozycję handlowca względem wojownika itd.

c.      liczebność społeczeństwa- w małych społeczeństwach stopień specjalizacji etc. są ograniczone