I.Ustrój administracji publicznej.

1) Podział terytorialny to względnie trwałe rozczłonkowanie terytorium państwa, dokonywane za pomocą norm prawnych, w celu określenia terytorialnych podstaw działania jednostek organizacyjnych państwa oraz JST, a także innych jednostek, którym zlecono wykonywanie funkcji publicznych.

2)Rodzaje podziałów:

a) Zasadniczy:

-> trójstopniowy (od 1998r.)- gminy, powiaty, województwa

-> gminy – wiejskie, miasta (ok. 2500)

-> powiaty – ziemskie (315), miasta na prawach powiatu (65)

-> województwa – regiony administracyjno-samorządowe. Administracja rządowa na tym szczeblu.

b)Pomocniczy:

-> tworzony dla organów o pomocniczym charakterze w stosunku do organów podstawowych, pełni rolę uzupełniającą dla podziału podstawowego;

-> jednostki- sołectwa, dzielnice, osiedla, ew. miasta.

c) Specjalny:

-> tworzony dla potrzeb administracji niezespolonej

II. Administracja centralna

1)Art.10 Konstytucji- ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

2) Władzę sprawują: ustawodawczą- Sejm i Senat; wykonawczą – Prezydent i Rada Ministrów; sądowniczą – sądy i trybunały.

3) Prezydent RP- pozycja ustrojowa wg rozdziału V K. (art. 126-145). Jest wybierany w wyborach bezpośrednich na kadencję 5-letnią z możliwością reelekcji. Jego kompetencje są w sferze polityki zagranicznej, prawotwórcze i kontroli ustawodawczej. Jest organem władzy wykonawczej choć nie wyklucza się go jako organ AP.

4)Rada Ministrów działa na podstawie rozdziału VI K., ustawy z dnia 8 sierpnia 1996r. o Radzie Ministrów, a także ustaw materialnych. W skład wchodzą: Prezes RM (premier) a także ministrowie. Jest to organ kolegialny. Organem jest RM, ale organami odrębnymi są PRM i M.

Pozycja ustrojowa: kolegialny organ władzy wykonawczej, w składzie odrębne jednoosobowe organy o własnym zakresie kompetencji. Sprawuje ogólne kierownictwa całego systemu A Rz. Generalne domniemanie kompetencji- bieżące prowadzenie polityki państwa (w sprawach niezastrzeżonych na rzecz innych organów i ST).

Sprawa zakresu prowadzenia polityki państwa.

Kompetencje wynikające z art. 146 K.- podejmowanie decyzji wykonawczych i rozstrzyganie kwestii strategicznych o charakterze politycznym; kierowanie A Rz.; stanowienie prawa (rozporządzenia wykonawcze); zapewnienie wykonania ustaw; kierowanie wykonaniem budżetu państwa:

- uchwalanie projektu budżetu;

-uchwalenie zamknięcia rachunków państwowych;

- uchwalenie sprawozdania z wykonania budżetu;

zapewnienie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz porządku publicznego; sprawowanie ogólnego kierownictwa w zakresie stosunków z innymi państwami; zawieranie umów międzynarodowych wymagających ratyfikacji, zawieranie i wypowiadanie innych umów; współpraca z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE; przedstawianie raz na pół roku Sejmowi i Senatowi informacji o udziale RP w pracach Wspólnot.

Organy RM

• Wewnętrzne i pomocnicze – ustawa o RM.

• Stały komitet lub komitety;

• Komitety doraźne (do rozpatrywania danej kategorii spraw)

• Rady lub zespoły opiniodawcze;

• Komisje do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa;

• Komisje wspólne;

• Pełnomocnicy RM.

• Szczególne ciała opiniodawczo-doradcze:

• Rada Legislacyjna (działa przy PRM);

• Rządowe Centrum Legislacji;

• Rządowe Centrum Studiów Strategicznych.

5)Prezes Rady Ministrów- przewodniczący organu kolegialnego, a jednocześnie monokratyczny organ administracji państwowej. Jest desygnowany przez Prezydenta RP do sformowania RM. Przygotowuje program działania RM, występuje z wnioskiem do Prezydenta RP o dokonanie zmian w składzie RM.

Kompetencje: wg art.148 K.- reprezentuje RM, kieruje pracami RM (zwoływanie posiedzeń, przewodniczenie obradom), koordynuje i kontroluje pracę ministrów, zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania, wyznacza zadania dla ministrów i zakres spraw, w których minister działa z upoważnienia PRM.

Kompetencje PRM jako naczelnego organu administracji państwowej:

• W zakresie stanowienia prawa:

• Wydawanie rozporządzeń;

• Wydawanie zarządzeń mających charakter aktów wewnętrznych;

• Kierowanie pracami legislacyjnymi RM;

• Nadzorowanie przebiegu procesu legislacyjnego;

• Wydawanie Dziennik Ustaw RP i Monitora Polskiego.

• Nadzorcze wobec JST:

• Kierownicze i nadzorcze w stosunku do organów administracji rządowej w terenie (wojewodów);

• Nadzór nad działalnością administracji rządowej, nieobjętą zakresem działów administracji rządowej, wykonywaną przez centralne organy administracji rządowej (GUS).

• Kompetencje o charakterze personalnym (osobowym):

• Kształtowanie składu RM i stanowisk kierowniczych w administracji rządowej;

• Powoływanie i odwoływanie sekretarzy i podsekretarzy stanu, kierowników i zastępców urzędów centralnych;

• Powoływanie i odwoływanie wojewodów;

• Powoływanie Szefa Kancelarii – obsługa RM, PRM, wiceprezesów RM oraz Rady Legislacyjnej;

• PRM jest zwierzchnikiem służbowym administracji rządowej, centralnej i terenowej, ogólnej i specjalnej oraz korpusu służby cywilnej;

• Składanie dymisji RM – na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu, w razie nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania dla RM, w przypadku wyrażenia przez Sejm RM wotum nieufności, w razie rezygnacji PRM

6) MINISTROWIE- samodzielne, monokratyczne, naczelne organy administracji państwowej. Powoływani są przez Prezydenta na wniosek PRM. WAŻNE!!! CENTRALNE, NACZELNE!!!! Członkowie RM- solidarna odpowiedzialność za działania, a samodzielnie odpowiadają przed Sejmem- wotum nieufności. Odpowiedzialność polityczna przed Trybunałem Stanu.

Kompetencje: zawiadywanie „działami administracji rządowej”- ustawa z dnia 4 września 1997r.

7) ORGANY CENTRALNE

• Organy pozakonstytucyjne, podporządkowane naczelnym organom administracji, tworzone w drodze ustawy (urzędy, komisje, komitety). Wg kryterium podporządkowania:

• Organy podległe bezpośrednio RM lub PRM bądź nadzorowane przez te organy;

• Organy wpisane w strukturę działów administracji rządowej podległe ministrowi kierującemu właściwym działem administracji rządowej lub przez niego nadzorowane

III) Terenowa Administracja rządowa.

1. Organy- ustawa z dnia 23 stycznia 2009r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U.2009.31.206). Organy administracji rządowej w terenie:

• Wojewoda

• Organy rządowe administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży;

• Organy administracji niezespolonej

1. Wykonywanie zadań rządowych w województwie:

• Terenowe organy administracji rządowej;

• Organy ST, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub z zawartego porozumienia;

• Starosta, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw;

• Inne podmioty, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw.

WOJEWODA:

• Art. 152 ust.1 K – wojewoda jest przedstawicielem RM w województwie

• Charakter polityczny stanowiska – w razie dymisji rządu, dymisję składa także wojewoda;

• Powoływanie i odwoływanie – przez PRM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej;

• Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody, powołanych przez Premiera.

PRM kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w tym zakresie wytyczne i polecenia, żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody oraz dokonując okresowej oceny jego pracy (art. 8).

1. Wojewoda – nadzór nad działalnością:

• PRM -> nadzór na podstawie kryterium zgodności działania z polityką rządu;

• Minister właściwy ds. AP-> nadzór na podstawie kryterium zgodności działania z prawem a także pod względem rzetelności i gospodarności

1. Kompetencje wojewody:

• Przedstawiciel RM w województwie;

• Zwierzchnik rządowej administracji zespolonej;

• Organ rządowej administracji zespolonej;

• Organ nadzoru nad działalnością JST i ich związków;

• Organ administracji rządowej w województwie;

• Reprezentant Skarbu Państwa;

• Organ wyższego stopnia wg KPA

• Domniemanie właściwości wojewody – do kompetencji wojewody należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie nie zastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji.

1. Wojewoda- urząd: wykonuje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego. Dyrektor generalny urzędu zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie. Wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego. Wojewoda nadaje urzędowi statut (zatwierdzenie przez PRM). Może powoływać pełnomocników i tworzyć zespoły doradcze.

2. Upoważnienie: może upoważniać na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń (art. 19)

3. Powierzenie- art. 20 Wojewoda może powierzyć prowadzenia, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości->

• Jednostkom ST lub organom innych samorządów;

• Kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych;

• Powierzenie w drodze porozumienia publikowanego w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Wojewoda reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez RM (art.24).

Zadania wojewody jako przedstawiciela RM:

• Art. 22 wojewoda jako przedstawiciel RM odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa -> dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki RM, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań.

• Zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej i kieruje ich działalnością w zakresie-> zapobiegania zagrożeniu życiu, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków.

• Wykonuje zadania z zakresu ochrony przed powodzią czyli ocenia stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią, ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;

• Wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego.

• Przedstawia RM, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;

• Wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez RM i PRM.

4) Funkcje wojewody jako przedstawiciela RM:

-> reprezentuje RM na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych;

-> współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych ba zasadach określonych przez ministra spraw zagranicznych.

Kompetencje:

-> Art. 25 wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej, a w sytuacjach nadzwyczajnych również organy ST;

-> polecenia nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

-> art. 58 organy administracji niezespolonej są obowiązane do składania wojewodzie rocznych informacji;

-> art. 26 wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej ma prawo żądania od organów administracji rządowej bieżących informacji i wyjaśnień o ich działalności.

-> wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej przez organy administracji rządowej.

-> art. 27 wojewoda może w szczególnie uzasadnionych przypadkach wstrzymać, na czas określony, czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną;

-> wstrzymanie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze pieniężnym może być dokonane w odniesieniu do tej samej należności tylko jednorazowo, na okres nie dłuższy niż 30 dni.

Wojewoda jako organ kontroli:

Art. 28.1. Wojewoda kontroluje:

• Wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej zadań wynikających z ustaw, ustaleń RM oraz wytycznych i poleceń PRM;

• Wykonywanie przez organy ST i Inne podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

Art. 28.2. Wojewoda może kontrolować: (może być fakultatywne, albo i obligatoryjne- zależy od przypadku)

• W szczególnie uzasadnionych przypadkach sposób wykonywania przez organy niezespolonej administracji rządowej, zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych.

Kontrola wojewody – kryteria

-> legalności, gospodarności, celowości i rzetelności – w odniesieniu do działalności organów administracji rządowej oraz innych podmiotów;

-> legalności, gospodarności i rzetelności – w odniesieniu do działalności organów ST;

-> szczegółowe przepisy dotyczące sprawowania kontroli – ustawa z dnia 15 lipca 2011r. o kontroli w administracji rządowej.

Rządowa administracja zespolona: Art. 51- wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie;

-> kieruje nią i koordynuje działalność;

-> kontroluje działalność;

-> zapewnia warunki skutecznego działania;

-> ponosi odpowiedzialność za rezultaty działania

Przykład organów administracji zespolonej:

• Komendant wojewódzki PSP;

• Komendant Wojewódzki Policji;

• Wojewódzki inspektor inspekcji handlowej;

• Wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego;

• Wojewódzki lekarz weterynarii;

• Wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych;

• Wojewódzki inspektor ochrony środowiska;

• Wojewódzki inspektor farmaceutyczny;

• Wojewódzki konserwator zabytków.

Administracja zespolona: Tryb powoływania i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej określają odrębne ustawy. Organizację określa statut urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę. Regulaminy urzędów obsługujących organy rządowej administracji zespolonej są zatwierdzane przez wojewodę. Może on tworzyć delegatury urzędów obsługujących administrację zespoloną.

Administracja niezespolona: Organami niezespolonej administracji rządowej są:

• Terenowe organy administracji rządowej;

• Podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie.

Ustanowienie organów administracji niezespolonej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywania zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Przykłady organów administracji niezespolonej:

• Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowi dyrektorzy ochrony środowiska;

• Regionalni dyrektorzy ochrony środowiska

• Dyrektorzy regionalnych zarządów;

• Dyrektorzy urzędów morskich;

• Dyrektorzy urzędów statystycznych.

Stanowienie aktów prawa miejscowego- art. 59 na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie wojewoda oraz organu administracji niezespolonej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części. Organy niezespolonej administracji rządowej są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy.

Przepisy porządkowe-> art. 60 w zakresie nieregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do:

-> ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny (wykroczenia).

Akty prawa miejscowego- nadzór:

-> Art. 61- PRM uchyla w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy administracji niezespolonej, jeżeli są one niezgodne z prawem (ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania), a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką rządu lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

a) NADZÓR POWSZECHNY: Art. 63 nadzór powszechny-> Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego wydanym przez wojewodę lub organ adm. niezespolonej w sprawie z zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu organy, który wydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru, do usunięcia naruszenia lub też zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Tryb ten jest wiążący,!!!

Art. 64- przepis art. 63 stosuje się odpowiednio gdy wojewoda lub organy niezespolonej administracji rządowej nie wykonują czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne naruszając prawa osób trzecich. Sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

b) Nadzór nad działalnością JST-> Nadzór ogólny (kryterium legalności)-> na zasadach określonych w ustawach ustrojowych (art. 12)

-> w zakresie spraw powierzonych-> w porozumieniu powierzającym określa zasady sprawowania przez wojewodę kontroli nad prawidłowym wykonywaniem powierzonych zadań.

POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI KOMUNALNYMI (po zmianach z dnia 01 lipca 2011r.)

1. Podstawy prawne systemu:

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.2010r. Nr 185 poz. 1243 z późn. Zm.)

• Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach

• Ustawa z dnia 1 lipca 2011 o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2011.106.622)

1. Odpady komunale- główne założenia.

• Nowa regulacja jest obowiązkowa dla wszystkich gmin, wdrażana z mocy ustawy w przebiegu max 18 miesięcy.

• Dwa systemy postępowania z odpadami komunalnymi.

• Odrębne systemy organizacyjne postępowania z nieczystościami ciekłymi i wykonywania obowiązków związanych z utrzymaniem czystości i porządku na nieruchomościach.

• Regionalny system gospodarowania odpadami komunalnymi

1. System odbioru odpadów.

• Gminny (opłatowy) dotyczy „właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy”. Odbiera firma wybrana w drodze przetargu organizowanego przez wójta (albo g.j.o.?). Zasady świadczenia usług określa ustawa i (po przetargu) umowa. Właściciele nieruchomości uiszczają na rzecz gminy opłatę (czy to realizuje zasadę „zanieczyszczający płaci”?). Wysokość opłaty określa rada gminy uchwałą, egzekucja w trybie egzekucji podatkowej. Jest to system z mocy ustawy obowiązkowy!

• Wolnego wyboru (umowny)- dotyczy „właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne” . Właściciele nieruchomości zawierają umowę z firmą wywozową (działającą w oparciu o wpis do rejestru) albo g.j.o. Usługa za opłatą określoną w umowie; nadzór gminy. Zasady świadczenia usług określa ustawa i umowa. Wybór usługodawcy na zasadzie wolnego wyboru (ustawa narzuca tylko kryteria formalne). Rada Gminy może znieść system uchwałą i wprowadzić system gminny.

1. Regionalny system gospodarowania odpadami. Ustawa o odpadach art. 3 ust.3 pkt.15b „region gospodarki odpadami komunalnymi”- rozumie się przez to określony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar liczący co najmniej 150 000 mieszkańców; regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być gmina licząca powyżej 500 000 mieszkańców”

2. Regionalny system. Ustawa o odpadach art. 3 ust.3 pkt.15c- definicja „regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych”.

Regionalna instalacja ma być instalacją zapewniającą przetwarzanie, musi spełniać wymagania jakościowe, posiadać minimalną moc przerobową (co najmniej 120 000 mieszkańców). Musi (poza ? innymi instalacjami „przetwarzania”) obejmować spalarnię, albo spalarnię + zespół (zespół= MB + kompostownia +składowisko) albo zespół.

1. Wdrażanie systemu regionalnego.

• Ustawa nowelizująca, art.16

• Sejmik województwa jest obowiązany uchwalić, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, zaktualizowany wojewódzki plan gospodarki odpadami. Ustawa nie określa skutków niewykonywania przez sejmik obowiązku.

1. System gminny- schemat.

1. Właściciele nieruchomości

Są obciążeni wyposażeniem nieruchomości w pojemniki, następnie w selektywną zbiórkę (minimum 3 pojemniki w zależności od rodzaju odpadu). Selektywne to biodegradowalne. Gmina ustanawia opłaty poprzez uchwałę. Gmina wybiera usługodawcę, czyli tego będzie odbierał odpady i przekazywał do zagospodarowania. Wybiera go w drodze przetargu (spółka gminna, przedsiębiorca), bądź też może wybrać GJO.

1. Podmiot odbierający

Ma obowiązek uzyskania wpisu do rejestru, na podstawie oświadczenia, a także odebrania wszystkich odpadów. Musi odebrać selektywne i przekazać do instalacji przetwarzania (zasady z ustawy o odpadach w szczególności art. 7), a pozostałe muszę być przekazane do regionalnej instalacji. Koszty odbierania i przekazania pokrywa gmina.

1. Konsekwencje wprowadzania systemu gminnego:

• Wszystkie śmieci w ręce gmin

• Gmina przejmuje pełne władztwo nad odpadami komunalnymi – pełną odpowiedzialność za ich odbieranie od wytwórców oraz zagospodarowanie zgodnie z prawem.

• Gmina przejmuje własność odpadów? W ustawie brak wyraźnego przepisu rozstrzygającego o przejęciu własności odpadów z chwilą umieszczenia ich w pojemniku.

1. Obowiązki gmin:

• Obowiązek wdrożenia

• Obowiązek organizatorski – zorganizowanie efektywnego systemu

• Obowiązek organizacyjny- zorganizowanie działań własnych i nadzoru

• Konsekwencje odpowiedzialnościowe- sankcje z tytułu niewykonania obowiązków.