KATEGORIE SLOWOTWORCZE
nazwy zdrobniałe i pieszczotliwe (deminutiva), tworzone od rzeczowników najczęściej formantami:
-ek, -ka, -ko, -ik, -yk np.: piesek, rączka, drzewko, fotelik, talerzyk;
nazwy zgrubiałe (augmentativa), często o ujemnym zabarwieniu emocjonalnym,
-sko, -isko, -ysko,-idło, -ydło, np.: babsko, kocisko, ptaszysko, powieścidło, sztuczydło;
nazwy miejsc, w których coś się robi, znajduje lub sprzedaje:
-nia, -arnia, -alnia, -ownia, -nik, -nica, -ownica, -isko, np.:
portier > portiernia (miejsce pracy portiera)
pracować > pracownia (miejsce, gdzie się pracuje)
kawa > kawiarnia (miejsce, gdzie podaje się kawę)
palić > palarnia (miejsce, gdzie się pali)
przechować > przechowalnia (miejsce, gdzie można coś przechować)
przędza > przędzalnia (miejsce, gdzie wyrabia się przędzę)
kocioł > kotłownia (miejsce, gdzie są kotły)
śmieć > śmietnik (miejsce na śmieci)
cukier > cukiernica (pojemnik na cukier)
piasek > piaskownica (miejsce z piaskiem)
jadać > jadalnia (miejsce, gdzie się jada)
kąpać się > kąpielisko (miejsce, gdzie się kąpie)
nazwy wykonawców czynności i zawodów:
-nik, -owiec, -arz, -ak, -ista, -acz, -iciel, -ca, -ec, np.:
huta > hutnik (pracownik huty)
pracować > pracownik (ten, kto pracuje)
stocznia > stoczniowiec (pracownik stoczni)
stół > stolarz (wyrabia stoły)
pisać > pisarz (ten, kto pisze)
śpiewać > śpiewak (ten, kto śpiewa)
ryba > rybak (ten, kto łowi ryby)
felieton > felietonista (autor felietonów)
badać > badacz (ten, kto bada)
donosić > donosiciel (ten, kto donosi)
kłamać > kłamca (ten, kto kłamie)
jeździć > jeździć (ten, kto jeździ)
nazwy mieszkańców miast, wsi, osiedli, regionów, krajów, kontynentów:
-ak, -anin, -ik, -czyk, -ańczyk, -ec, -in, np.:
Gdańsk > gdańszczanin Austria > Austriak
Pomorze > Pomorzanin Anglia > Anglik
Austria > Austriak Wietnam > Wietnamczyk
Korea > Koreańczyk Ukraina > Ukrainiec
Litwa > Litwin
nazwy żeńskie tworzone od odpowiedników męskich:
-ka, -nica, -ica, -owa, -yni, np.:
malarz > malarka
kot > kocica
uczeń > uczennica
krawiec > krawcowa
zdobywca > zdobywczyni
nazwy narzędzi tworzone od czasowników:
-ak, -acz, -aczka, -nik, -alnik, -arka, -ałka, np.:
czerpać > czerpak
obcinać > obcinacz
polewać > polewaczka
dozować > dozownik
powiększać > powiększalnia
wiercić > wiertarka
grzać > grzałka
nazwy nosicieli cech, osób lub rzeczy, tworzone przede wszystkim od przymiotników:
-ec, -ek, -ka, -ak, -ik, -as, np.:
głupi > głupiec
śmiały > śmiałek
ciężarowy > ciężarówka
ponury > ponurak
nieszczęsny > nieszczęśnik
gruby > grubas
nazwy cech tworzone od przymiotników formantami:
-ość, -ota i formantem zerowym, np.:
stały > stałość,
głuchy > głuchota,
czarny > czerń.