LEKI PRZECIWZAPALNE

Stosowane układowo

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)

• Glikokortykosteroidy (brak bezpośredniego działania przeciwbólowego, zmniejszają ból hamując zapalenie)

• Leki hamujące uwalnianie autakoidów

  • Leki przeciwhistaminowe

  • Leki przeciwprostaglandynowe

  • Leki przeciwkininowe

• Chemioterapeutyki

• Leki zwężające i uszczelniające naczynia (α-agoniści, związki wapnia, rutyna, wit. C, środki ściągające)

Stosowane miejscowo

• NLPZ

• Glikokortykosteroidy

• Chemioterapeutyki

• Leki zwężające i uszczelniające naczynia

• Leki izolujące tkanki od bodźca zapalnego:

  • Środki ściągające

  • Środki osłaniające

• Środki miejscowo znieczulające

NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE (NLPZ, NSAIDs)

• Roczne zużycie kwasu acetylosalicylowego: 50 000 ton, 100 mld tabl. 0,5, łańcuch >1mln km

• Nie wszystkie działają przeciwzapalnie

Mechanizm działania NLZP:

Hamowanie cyklooksygenazy zapobiega syntezie cyklicznych nadtlenków i powstających z nich prostaglandyn (PG), tromboksanów (TX) i prostacyklin (PGI)

• COX-1 – synteza niezbędnych do życia prostaglandyn

• COX-2 – forma indukowalna przez czynniki zapalne, tylko w obrębie procesu zapalnego

• COX-3 – głównie w OUN (metamizol, aspiryna – nieodwracalne hamowanie COX – trzeba wytworzyć nowy enzym (trombocyty)

Działanie NLPZ:

• Przeciwzapalne

• Przeciwbólowe

• Przeciwgorączkowe

Substancja czynna	Działanie
	przeciwzapalne
Kwas acetylosalicylowy Fluniksyna Naproksen Kwas meklofenamowy Fenylbutazon Paracetamol	+ + + + + -

Działanie przeciwzapalne nie związane bezpośrednio z hamowaniem COX:

• wpływ na błony komórkowe

• hamowanie aktywności neutrofilów

• modulacja niektórych odpowiedzi immunologicznych

• wpływ na metabolizm tkanki łącznej

• pewien hamujący wpływ na fosfolipazę A₂

NLPZ – działania niepożądane:

• uszkadzanie błony śluzowej żołądka i jelit

  • spadek PGE -> mniej śluzu; bardzo wrażliwe są psy

  • zaburzenia w ukrwieniu śluzówki przewodu pokarmowego

  • powstawanie nadżerek i wrzodów

• zaburzenie funkcji szpiku (leukopenia, neutropenia, trombocytopenia)

• zaburzenie funkcji nerek (po miesiącu nefropatia, zwykle stała)

• zaburzenie funkcji wątroby

• obniżenie krzepliwości krwi

• methemoglobinemia

• reakcje skórne o charakterze uczuleniowym

• potęgowanie lub hamowanie działania leków stosowanych równocześnie

• mogą powodować zaburzenia w układzie rozrodczym – COX-2 aktywowana w owulacji pęcherzyka („syndrom niepękniętego pęcherzyka”) + zmiana ilości PGF_2α – wydłużenie fazy lutealnej

Interakcje z innymi lekami:

• potęgowanie działania leków poprzez ich wypieranie z połączeń z białkami

• hamowanie lub potęgowanie działania leków poprzez wpływ na metabolizm w wątrobie

PODZIAŁ NLPZ uwzględniający stosunek COX-1 IC50/COX-2 IC50

• Selektywne inhibitory COX-1

  • aspiryna 0,01 (ASA)

  • salicylan walerianowy <0,24

  • S-indobufen 0,043

• Nieselektywne inhibitory COX

  • ibuprofen 0,5

  • naproksen 0,56

  • S-ketoprofen 0,61

  • flurbiprofen 1,0

  • salicylan sodu 1,03

  • indometacyna 1,9

  • piroksykam 3,12

• Inhibitory hamujące preferencyjnie COX-2

  • meloksykam 11,16

  • nimesulid 17,69

  • diklofenak 18,9

• Wysoce selektywne inhibitory COX-2

  • rofekoksyb 410,0

  • NS-398 168,0

  • S.C.-8125 143,0

PODZIAŁ NLPZ uwzględniający wpływ na COX:

1. Nieodwracalne inhibitory COX-1 i COX-2 (np. aspiryna powodując acetylację seryny uniemożliwia wiązanie kwasu arachidonowego)

2. Odwracalne, kompetycyjne inhibitory COX-1 i COX-2 (np. ibuprofen, piroksykam współzawodniczą z kwasem arachidonowym o przyłączenie do miejsca aktywnego)

3. Czasowo zależne, odwracalne inhibitory COX-1 i COX-2 (np. indometacyna, flurbiprofen wpływają na enzym poprzez reakcje jonowe pomiędzy ich grupą karboksylową a argininą enzymu, co zmniejsza elastyczność miejsca wiązania enzymu)

4. Czasowo zależne, nieodwracalne inhibitory COX-2 (np. celekoksyb i rofekoksyb mogą być słabymi inhibitorami kompetycyjnymi dla COX-1, ale są zdolne do wolnego, czasowo zależnego hamowania COX-2)

I. POCHODNE KWASU SALICYLOWEGO:

• kwas salicylowy – bardzo silne działanie drażniące błony śluzowe – nie stosowany)

• kwas acetylosalicylowy (A 20; Oedemosan (+fenylbutazon); Calcipiryna, Aspiryn, Polopiryna)

• sodu salicylan

• salicylamid

• KOTY NIE METABOLIZUJĄ SALICYLANÓW!

• Stosowane u ptaków, miejscowo u psów i koni

• nie podawać aspiryny u astmatyków – zahamowanie produkcji cyklicznych nadtlenków – nadprodukcja lekutrienów – skurcz oskrzeli

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
A 20	Acidum acetylosalicylicum	proszek do podawania w wodzie do picia	20g/100g	gołąb, kura
Salimed 80%	Natrii salicylas	proszek do sporządzenia roztworu doustnego	800mg/g (690mg/g soli sodowej kwasu salicylowego)	cielęta, świnie

Półokres trwania i dawkowanie kwasu acetylosalicylowego

Gatunek	T1/2 (godz.)	Dawka (mg/kg m.c.)
Psy Koty Świnie Konie Bydło	7-12 ok. 40 10 1 0,5	p.o. 25 co 8 godz. p.o. 25 co 24-48 godz. p.o. 10 co 6 godz. p.o. 30-50 co 12 godz. p.o. 100 co 12 godz.

KWAS ACETYLOSALICYLOWY

Wskazania do stosowania u kur i gołębi

• schorzenia górnych dróg oddechowych

• stany zapalne kończyn

• skaza moczanowa

• u kurcząt w warunkach zagrożenia puchliną wodną

Interakcje:

• leki zakwaszające mocz (wit. C, metionina, chlorek amonu) hamują wydalanie kwasu acetylosalicylowego

• leki alkalizujące (wodorowęglan sodowy, acetazolamid) przyśpieszają wchłanianie kwasu acetylosalicylowego

Przeciwwskazania: nie stosować u kur niosek jaj przeznaczonych do spożycia przez ludzi

Działania niepożądane: wydłużenie czasu krwawienia

Dawkowanie i stosowanie: 5-25mg/kg m.c. z wodą do picia (stężenie 0,01-0,05%), po rozpuszczaniu lek zachowuje trwałość 3 godz.

Karencja: nie obowiązuje, nie stosować u kur niosek jaj do spożycia przez ludzi

Wskazania do miejscowego stosowania u bydła, koni i psów

• urazowe schorzenia układu więzadłowo-ścięgnowego

• zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnowych

• aseptyczne stany zapalne układu kostnego, stawów, mięśni i skóry na tle reumatycznym i gośćcowym

• nerwobóle i stwardnienia skóry

• choroby tkanki łącznej

• leczenie objawowe obrzęku gruczołu mlekowego u suk towarzyszące ciąży urojonej

Działanie:

• przeciwzapalne

• przeciwbólowe

• przeciwwysiękowe

• przeciwreumatyczne

Interakcje: glikokortykosteroidy oraz NLPZ wzmagają działanie preparatu

Przeciwwskazania:

• nie stosować u kotów – zaburzenie acetylacji!

• ostrożnie u zwierząt starych, wyniszczonych, z uszkodzonymi narządami miąższowymi i niewydolnością układu krążenia

• chronić błony śluzowe

Dawkowanie i stosowanie: zewnętrznie, kilkakrotnie w odstępach 12-24 godz., nanieść niewielką ilość maści na nieuszkodzoną skórę, nie wcierać

Karencja: nie stosować u koni rzeźnych

SALICYLAN SODU

Wskazania do stosowania u cieląt i świń

• cielęta: do leczenia wspomagającego gorączki w ostrych chorobach układu oddechowego (w połączeniu z odpowiednią terapią przeciwzakaźną)

• świnie: do leczenia zapaleń (w połączeniu z równoczesną terapią antybiotykową)

Przeciwwskazania:

• choroby wątroby i nerek

• owrzodzenia i przewlekłe choroby przewodu pokarmowego

• niewydolność układu krwiotwórczego, koagulopatie i skaza krwotoczna

• noworodki i cielęta < 2tyg. oraz prosięta < 4tyg.

• ciąża i laktacja

Dawkowanie

• cielęta – p.o. 40mg/kg przez 1-3dni

• prosięta – p.o. 35mg/kg przez 3-5dni

Karencja – tkanki jadalne 0 dni

II. POCHODNE PIRAZOLONU I PIRAZOLIDYNY:

• fenazon

• noramidopiryna/metamizol/noraminofenazon (Biovetalgin)

• fenylbutazon (Oedemosan, Butapirazol) – rzadko w leczeniu układowym, p.o. lub i.v. u koni i psów, przywożony z Niemiec

• aminofenazon (Pyramidonum)

• propyfenazon

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Biovetalgin	Metamizolum natricum	roztwór do wstrzykiwań	500mg/ml	bydło, koń, pies, świnia
Injectio pyralgini	Metamizolum natricum	roztwór do wstrzykiwań	50g/100ml	bydło, koń, pies, świnia
Pyralgivet*	Metamizolum natricum	roztwór do wstrzykiwań	500mg/ml	bydło, koń, pies, świnia
Vetalgin	Metamizolum natricum	roztwór do wstrzykiwań	500mg/ml	bydło, koza, owca, koń, pies, świnia

*Pyralgivet – w 2001r. wycofany z obrotu.

METAMIZOL (Biovetalgin, Pyralgivet) - działa na COX-3

Działanie:

• przeciwbólowe (silne działanie)

• przeciwgorączkowe

• przeciwzapalne

• spazmolityczne (przy morzyskach) – działanie pośrednie, zmiana ilości PGE – mają efekt kurczący mięśniówkę gładką

Wskazania:

• zwalczanie bólów kolkowych pochodzenia jelitowego, nerkowego i wątrobowego

• zwalczanie wszelkiego rodzaju bólów pooperacyjnych oraz bólów nowotworowych

• jako środek przeciwgorączkowy w chorobach zakaźnych oraz zatruciach przebiegających z objawami wysokiej gorączki

• jako środek wspomagający w leczeniu stanów zapalnych mięśni, stawów, ścięgien

Przeciwwskazania:

• nie stosować łącznie z chloropromazyną i innymi neuroleptykami – silna hipotermia

• nie stosować s.c. oraz u zwierząt nadwrażliwych na pirazolony – silny ból w miejscu iniekcji

• nie stosować u zwierząt z zaburzeniami układu krwiotwórczego (zaburzeniach funkcji szpiku)

Działania niepożądane:

• podczas szybkiej iniekcji i.v. może dojść do wstrząsu

• przy długotrwałym stosowaniu może pojawić się agranulocytoza i niedokrwistość plastyczna

• łączne podanie z chloropromazyną może wywołać hipotermię

• przy wielokrotnym podaniu u koni – obrzęk kończyn, bo leki z tej grupy zmniejszają stężenie prostaglandyn – regulują one napięcie naczyń -> rozkurcz naczyń -> trudniejsze odprowadzanie krwi

Interakcje:

• metamizol przyśpiesza metabolizm barbituranów, fenyloalaniny, rifampicyny, metadonu (przyspieszenie metabolizmu wątrobowego)

• metamizol nasila działanie sulfonamidów

• połączenie z kofeiną podnosi o ok. 50% aktywność przeciwbólową metamizolu

• barbiturany zmniejszają aktywność przeciwbólową metamizolu

Dawkowanie i stosowanie:

• lek podawać powoli i.m. lub i.v. 1-2 razy dziennie; dopuszczalne jest stosowanie co 6-8 godz.

• nie podawać s.c., nie stosować dłużej niż 7-10 dni

• u małych zwierząt: psy: można p.o. w dawce 10-50 mg/kg m.c.

• u dużych zwierząt:

  • konie, bydło, źrebięta, cielęta, świnie: 10-50 mg/kg m.c.

  • przy długim podawaniu stosować dawkę 10-20 mg/kg m.c.

Karencja: mleko – 4 dni, tkanki jadalne – 12 dni

Półokres eliminacji, drogi podania i dawkowanie fenylbutazonu

Gatunek	Półokres eliminacji (godz.)	Dawka (mg/kg) Interwał (godz.)
koń	4,5-8	p.o. pierwszy dzień 4,4 co 12h 4 kolejne dni 4,4 co 24h następne dni 4,4 co 48h i.v. 2,2-4,4 (max do 5dni)
pies	2,5-6	p.o. 2-20/dzień (max 800mg/zwierzę) i.v. 2-20/dzień (max do 3dni)

III. POCHODNE KWASU ARYLOPROPIONOWEGO:

• ibuprofen (Ibuprom, Nurofen) – NIE WOLNO U PSÓW!

• karprofen (Rimadyl iniekcja, Rimadyl tabletki 20, 50)

• wedaprofen (Quadrisol 5, 100) – zgoda centralna na całą UE

• ketoprofen (Ketofen 5, 10, 20 mg, Ketofen 10%)

• flurbiprofen, deksibuprofen, fenoprofen

• naproksen (Anapran) – często u ludzi, silny efekt przeciwzapalny, słabszy przeciwbólowy, długie działanie (1x/doba), brak przeciwwskazań u zwierząt, p.o., u konia 10mg/kg co 14 dni, u psa 2-5mg/kg co 24 godz.

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Canidryl 20mg	Carprofenum	tabletka	20mg	pies
Canidryl 50mg	Carprofenum	tabletka	50mg	pies
Canidryl 100mg	Carprofenum	tabletka	100mg	pies
Carprodyl F 20mg	Carprofenum	tabletki	20mg	pies
Carprodyl F 50mg	Carprofenum	tabletki	50mg	pies
Carprodyl F 100mg	Carprofenum	tabletki	10mg	pies
Comforion Vet	Carprofenum	roztwór do wstrzykiwań	100mg/ml	bydło, koń, świnia
Dolagis	Carprofenum	tabletka	50mg	pies
Rimadyl Cattle	Carprofenum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło
Rimadyl Iniekcja	Carprofenum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	kot, pies
Rimadyl Palatable Tablets 20mg	Carprofenum	tabletka	20mg	pies
Rimadyl Palatable Tablets 50mg	Carprofenum	tabletka	50mg	pies
Rimadyl Palatable Tablets 100mg	Carprofenum	tabletka	100mg	pies
Rimadyl tabletki 20	Carprofenum	tabletka	20mg	pies
Rimadyl tabletki 50	Carprofenum		50mg	pies
Scanodyl Inj.	Carprofenum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	kot, pies
Scanodyl tabl. 20mg	Carprofenum	tabletka	20mg	pies
Scanodyl tabl. 50mg	Carprofenum	tabletka	50mg	pies
Dinalgen	Ketoprofenum	roztwór doustny	300mg/ml	bydło, świnia
Dinalgen	Ketoprofenum	roztwór do wstrzykiwań	60mg/ml	świnia
Dolovet vet	Ketoprofenum	proszek doustny	2,4g/15g	bydło
Ketofen 10%	Ketoprofenum	roztwór do wstrzykiwań	100mg/ml	bydło, koń, świnia
KetoProPig	Ketoprofenum	roztwór doustny	100mg/ml	świnia
Vetaprofen	Ketoprofenum	roztwór do wstrzykiwań		bydło, koń

KARPROFEN

Wskazania:

• w ostrych i przewlekłych niedowładach mięśniowo-kostnych (osteoarthritis)

• łagodzenie objawów zapalenia i bólu po zabiegach operacyjnych

Przeciwwskazania:

• wrzód żołądka

• ostrożnie przy niewydolności nerek, wątroby, serca

• nie stosować w ciąży

Dawkowanie: dawka początkowa 1-2 mg/kg m.c. co 12 godz., po 7 dniach można zmniejszyć do 2 mg/kg m.c./dz., konsultacja po 2-3dniach czy nie wystąpiła perforacja ściany żołądka (badanie kału na obecność krwi)

Karencja: nie obowiązuje

KETOPROFEN

Wskazania: przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie w przebiegu chorób układu oddechowego, mięśniowo-szkieletowego, morzyskach, obrzęku i zapalenia wymienia

Przeciwwskazania:

• nie podawać koniom 15 dni przed zawodami sportowymi

• jak pozostałe NLPZ

Dawkowanie:

• konie: 2,2 mg/kg m.c. przez 3-5 dni

• bydło: 3 mg/kg m.c. przez 1-3 dni

• świnie: 3 mg/kg m.c. w dawce jednorazowej

• psy, koty: 1 mg/kg m.c. przez 3-5 dni

Karencja: bydło, świnie – tkanki jadalne 4 dni, nie stosować u koni przeznaczonych na rzeź

NAPROKSEN – głównie lek przeciwzapalny

Półokres eliminacji, droga podania i dawkowanie naproksenu

Gatunek	Półokres eliminacji (godz.)	Dawka (mg/kg), Interwał (godz.)
koń	5	p.o. 10 (12-24); 14 dni
pies	do 74	p.o. 2-5 (24)

IV. POCHODNE KWASU NIKOTYNOWEGO

• fluniksyna (Finadyne Solution, Flunimeg)

FLUNIKSYNA (roztwór)

• uzyskanie stosunkowo wysokiego stężenia blokuje syntezę prostaglandyn na dobę

• siła działania porównywalna do morfiny

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Fluvex	Flunixini megluminum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło, świnia, koń
Cronyxin Inj.	Flunixinum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło, koń
Finadyne Solution	Flunixinum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło, koń, świnia
Flunimeg 50mg/ml	Flunixinum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło, koń
Niglumine	Flunixinum	roztwór do wstrzykiwań	50mg/ml	bydło, koń
Oxyflex XLA	Fluniksyna Oksytetracyklina	roztwór do wstrzykiwań	20mg/ml 300mg/ml	bydło

Drogi podania i dawkowanie fluniksyny

Gatunek	Dawka (mg/kg)	Okres terapii
konie	p.o./i.v. 1,1 1x dziennie	do 5dni
bydło	i.v. 2,2 1x dziennie	do 5 dni
psy	p.o./s.c. 1,0 1x dziennie i.v. 1,0 1-2x dziennie	do 3 dni do 3 dni

Wskazania:

• konie: jako środek przeciwzapalny i przeciwbólowy w stanach zapalnych mięśni, stawów, ścięgien oraz jako środek przeciwbólowy w morzyskach

• bydło: ostre stany zapalne układu oddechowego, jako leczenie wspomagające w ostrym zapaleniu gruczołu mlekowego

• świnie: łagodzenie stanu zapalnego i bólu (zwłaszcza przy MMA)

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na fluniksynę

Interakcje: brak danych

Dawkowanie:

• konie: p.o. lub i.v. 1,1 mg/kg, 1xdziennie, do 5 dni

• bydło: i.v. 2,2 mg/kg, 1xdziennie, do 5 dni

• psy: p.o. lub s.c. 1,0 mg/kg, 1xdziennie; i.v. 1,0, 1-2xdziennie; do 3 dni

Karencja:

• konie, bydło: 7-10 dni na tkanki jadalne, mleko 36 godz.

• świnie: 15 dni na tkanki jadalne

V. POCHODNE KWASU FENAMOWEGO

• kwas tolfenamowy (Tolfedine 4%; Tolfedine 6, 60 mg; Tolfine)

• kwas meklofenamowy – konie, psy, przeżuwacze, p.o.; do 5-7 dni

• kwas mefenamowy (Mefacit) – u ludzi

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Tolfedine 4%	Acidum tolfenamicium	roztwór do wstrzykiwań	40mg/ml	kot, pies
Tolfedine	Acidum tolfenamicium	tabletki	6mg	kot, pies
Tolfedine	Acidum tolfenamicium	tabletki	60mg	pies
Tolfine	Acidum tolfenamicium	roztwór do wstrzykiwań	40mg/ml	bydło, świnia

KWAS TOLFENAMOWY (Tolfedine, Tolfine)

Wskazania:

• psy, koty: leczenie objawowe stanów zapalnych, bólowych i gorączkowych związanych z zapaleniem stawów, ścięgien i mięśni, a także wspomagająco w kamicy u kotów

• bydło: ostre stany zapalne układu oddechowego, jako leczenie wspomagające w ostrym zapaleniu gruczołu mlekowego

• świnie: łagodzenie stanu zapalnego i bólu (zwłaszcza przy MMA)

Przeciwwskazania: nadwrażliwość na kwas tolrenamowy

Interakcje: konkurencja o miejsce wiązania z białkami

Karencja: tkanki jadalne: świnie 3 dni, bydło 4 dni po podaniu i.v., 12 dni po podaniu i.m., mleko – 1 udój po i.m., 2 udoje po i.v.

Drogi podania i dawkowanie kwasu meklofenamowego

Gatunek	Dawka (mg/kg)	Okres terapii
konie	p.o. 2,2	do 5-7dni
psy	p.o. 1,1
przeżuwacze	p.o. 2,0

VI. POCHODNE ANILINY

• fenacetyna – nie jest stosowana, silnie hepatotoksyczna, rozkładana do paracetamolu

• paracetamol (APAP, Codipar, Efferalgan, Panadol, Saridon) – NIE WOLNO U TOWARZYSZĄCYCH, powoduje trwałe zmiany w nerkach (nefropatie), podany doustnie przestaje działać po 6 godz., nie wywiera obwodowego działania p/zapalnego, p/gorączkowe jest silne; w zatruciu lekami wykrztuśnymi (acetylocysteiny)

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Pracetam 10%	Paracetamolum	premiks do sporządzenia paszy leczniczej	0,1g/g	świnia
Pracetam	Paracetamolum	proszek do podania w wodzie do picia	200mg/g	świnia

PARACETAMOL

Wskazania do stosowania u świń: leczenie objawowe gorączki w stanach chorobowych dróg oddechowych w połączeniu z odpowiednią terapią antyinfekcyjną

Przeciwwskazania

• choroby wątroby i nerek

• zwierzęta odwodnione lub z hipowolemią

• nadwrażliwość na paracetamol

Dawkowanie: 30mg/kg m.c. przez 5 dni

Karencja: tkanki jadalne – 0dni

VII. POCHODNE KWASU INDOLOOCTOWEGO

• indometacyna (Metinidol) – można stosować u towarzyszących, ale tylko miejscowo

  • silne działanie przeciwzapalne

  • działania niepożądane – nie jest powszechnie stosowana w terapii

VIII. POCHODNE KWASU FENYLOOCTOWEGO

• diklofenak (Naklofen, Olfen, Voltaren) – stosunkowo długie działanie, silnie p/zapalnie, nie stosowany u zwierząt, działania niepożądane ze strony układu pokarmowego

IX. OKSYKAMY

• piroksykam – długie działanie

• meloksykam (Metacam)

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Animelox	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg	pies
Gromeloksin 1mg	Meloxicamum	tabletki	1mg/tabl.	pies
Gromeloksin 5mg	Meloxicamum	tabletki	5mg/tabl.	pies

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na podstawie pozwoleń wydanych przez Radę UE lub Komisję Europejską

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Acticam	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies
Acticam	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	pies, kot
Flexicam	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	pies, kot
Flexicam	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies
Loxicom	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	pies, kot
Loxicom	Meloxicamum	zawiesina doustna	0,5mg/ml; 1,5mg/ml	pies
Meloxidyl	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies
Melovem	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	bydło, świnia
Meloxidyl	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	pies, kot
Meloxivet	Meloxicamum	zawiesina doustna	0,5mg/ml	pies
Meloxivet	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies
Metacam	Meloxicamum	tabletki do żucia	1mg; 2,5mg	pies
Metacam	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	bydło, świnia
Metacam	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	pies, kot
Metacam	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	20mg/ml	bydło, koń, świnia
Metacam	Meloxicamum	zawiesina doustna	0,5mg/ml	kot
Metacam	Meloxicamum	zawiesina doustna	0,5mg/ml	pies
Metacam	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies
Metacam	Meloxicamum	zawiesina doustna	15mg/ml	koń
Novem	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	5mg/ml	bydło, świnia
Novem	Meloxicamum	roztwór do wstrzykiwań	20mg/ml	bydło, świnia
Rheumocam	Meloxicamum	tabletki do żucia	1mg; 2,5mg	pies
Rheumocam	Meloxicamum	zawiesina doustna	1,5mg/ml	pies

Farmakokinetyka meloksykamu

Gatunek	F (%)	T1/2 (godz.)	Wiązania z białkami (%)
pies	98	23-24	>85
kot	-	15
koń	85-98	5-14,5
cielęta	100	20-43

MELOKSYKAM

Wskazania:

• bydło:

  • ostre stany zapalne układu oddechowego, w połączeniu z odpowiednim leczeniem antybiotykowym

  • zmniejszenie objawów klinicznych biegunki w połączeniu z odpowiednią doustną terapią nawadniającą u cieląt w wieku powyżej jednego tygodnia życia i u młodego bydła przed okresem laktacji

• świnie: zmniejszenie objawów kulawizny i zapalenia w przebiegu niezakaźnych schorzeń układu ruchu; MMA

Karencja: tkanki jadalne: 15 dni, mleko 5 dni

• psy

  • zniesienie stanu zapalnego i bólu w ostrych i przewlekłych schorzeniach układu kostno-mięśniowego

  • zmniejszenie bólu pooperacyjnego i stanu zapalnego po zabiegach ortopedycznych i zabiegach chirurgicznych na tkankach miękkich

• koty – zniesienie stanu zapalnego i bólu w ostrych i przewlekłych schorzeniach układu kostno-mięśniowego

Dawkowanie meloksykamu

Gatunek	Dawka (mg/kg)	Interwał (godz.)	Droga podania
pies	0,2, następnie 0,1	24; 24	p.o., s.c., i.v.
kot	0,05, następnie 0,05	24; 48-72	p.o.
koń	0,6	24	p.o., i.v.
bydło	0,5	24	i.v., i.m., s.c.
świnie	0,4	24-48	i.m.

X. INHIBITORY COX DZIAŁAJĄCE GŁÓWNIE NA COX-2

• nimesulid – u ludzi, efekt na p. pokarmowy

• nabumeton

• rofekoksyb, celekoksyb

• firokoksyb, robenakoksyb, mawakoksyb

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na podstawie pozwoleń wydanych przez Radę UE lub Komisję Europejską

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Equinoxx	Firocoxibum	pasta doustna	8,2mg/g	koń
Onsior	Robenacoxibum	tabletki	6mg	kot
Onsior	Robenacoxibum	tabletki	5mg 10mg, 20mg, 40mg	pies
Onsior	Robenacoxibum	roztwór do wstrzykiwań	20mg/ml	pies, kot
Previcox	Firoboxibum	pasta doustna	8,2mg/g	koń
Previcox	Firoboxibum	tabletki do żucia	57mg	pies
Previcox	Firoboxibum	tabletki do żucia	227mg	pies
Trocoxil	Mavacoxibum	tabletki do żucia	6mg, 20mg, 30mg, 75mg, 90mg	pies

FIROKOKSYB, farmakokinetyka

Gatunek	F (%)	T1/2 (godz.)	Wiązania z białkami (%)
pies	38	7,8	96-98
kot	54-70	9-12
koń	79	30-40

Wskazania do stosowania

• łagodzenie bólu oraz stanu zapalnego spowodowanego zapaleniem kości i stawów u psów

• łagodzenie bólu pooperacyjnego oraz stanu zapalnego po operacjach ortopedycznych u psów

Przeciwwskazania

• nie stosować u ciężarnych i karmiących suk

• nie stosować u zwierząt w wieku <10tyg. lub o m.c. <3kg

• nie stosować u zwierząt z objawami krwawienia z żołądka i jelit, u psów o nieprawidłowym składzie krwi i z zaburzeniami jej krzepliwości

• nie podawać jednocześnie z kortykosteroidami lub innymi NLPZ

Dawkowanie firokoksybu

Gatunek	Dawka mg/kg	Interwał (godz.)	Droga podania
pies	5	24	p.o.
kot	1,5	jednorazowo	p.o.
koń	0,1	24 (do 14dni)	p.o.

ROBENAKOKSYB, farmakokinetyka

Gatunek	F (%)	T1/2 (godz.)	Wiązania z białkami (%)
pies	62-84	0,5	>99
kot	49	1,7

Wskazania do stosowania

• psy – leczenie bólu i stanów zapalnych u psów z chronicznym zapaleniem kości i stawów

• koty – leczenie ostrych bólów i stanów zapalnych wynikających z zaburzeń funkcjonowania układu mięśniowo-szkieletowego

Dawkowanie robenakoksybu

Gatunek	Dawka mg/kg	Interwał (godz.)	Droga podania
pies	1-2	24	p.o.
kot	1-2,4	24 (do 6dni)	p.o.

MAWAKOKSYB, farmakokinetyka

Gatunek	F (%)	T1/2 (godz.)	Wiązania z białkami (%)
pies	87-46	13,8-19,3 38-80	98

Wskazania do stosowania

• leczenie bólu i stanów zapalnych związanych ze zwyrodnieniami stawów (uszkodzenie stawów) u psów w wieku co najmniej 1 roku życia i m.c. >5kg

• stosujemy w sytuacji, gdy wskazane jest ciągłe leczenie przekraczające okres 1 miesiąca

Dawkowanie: 2mg/kg m.c. (w trakcie posiłku – podany na czczo wchłania się gorzej), powtórzyć po 14 dniach; następnie co miesiąc (cykl leczenia: 7 dawek – 6,5mca = 1/miesiąc)

GLIKOKORTYKOIDY

leczenie objawowe, nie przyczynowe!

Glikokortykosteroidy naturalne i synetyczne:

• kortyzon

• hydrokortyzon (kortyzol) – krótkie, szybkie działanie -> więc podajemy przy skurczu oskrzeli, wstrząsie

• prednizon

• prednizolon – podstawowy glikokortykosteroid do stosowania u zwierząt (tabl., iniekcje)

• metyloprednizolon – (Depo-Medrone V – zawiesina) – słabsze działanie na gospodarkę mineralną

• traimcinolon

• deksmetazon – jeden z najsilniejszych, wolniej działa (nie we wstrząsie), profilaktycznie: w zaleganiu poporodowym i obrzęku mózgu, większe prawdopodobieństwo osteoporozy, stymuluje łaknienie

• betametazon, flumetazon

• deflazakort, fluokortolon, prednyliden

Czas i siła działania przeciwzapalnego glikokoktykosteroidów naturalnych i syntetycznych

substancja czynna	czas działania (godz.)	siła działania przeciwzapalnego
Hydrokortyzon/kortyzol Kortyzon Kortykosteron Prednizon Prednizolon Metyloprednizolon Triamcinolon Flumetazon Deksmetazon Betametazon	<12 <12 <12 12-36 12-36 12-36 12-36 12-36 >36 >36	1 0,8 0,3 4 4 5 5 100 30 30

Farmakokinetyka:

• łatwo wchłaniają się po podaniu p.o. i i.m., wchłaniają się do układu przez nieuszkodzoną skórę

• przenikają barierę łożyskową i krew/mózg, łączą się z białkami krwi

• ulegają sprzęganiu z kwasem glukuronowym, wydalane głównie przez nerki

Drogi podania:

• per os, i.v., i.m., miejscowo

• dootrzewnowo, domacicznie, dowymieniowo

• dostawowo – często w stanach zapalnych stawów bydła i koni, trzeba zapewnić bardzo sterylne warunki

• wziewnie – leki te po dostaniu się do krążenia i wątroby w przeciwieństwie do klasycznych GKS są szybko metabolizowane – mają niewielkie działanie układowe, mogą być stosowane długotrwale

  • flutikazon (110µg co 12 godz.; objawy ostre – 220 µg co 12 godz. + prednizon 1 mg/kg)

  • beklometazon, budezonid) – rozkurczają oskrzela, dostają się do krwi -> efekt I przejścia w wątrobie -> słaby efekt obwodowy

Mechanizm działania:

• dyfundują przez błonę komórkową, łączą się z receptorami cytozolowymi, wpływając na transkrypcję mRNA w jądrze komórkowym, hamując fosfolipazę A_2, która uwalnia kwas arachidonowy z fosfolipidów błony komórkowej -> zahamowanie powstawanie lipoksyn, prostaglandyn, tromboksanów, prostacyklin i leukotrienów

• GKS stabilizują błony komórkowe – zmniejszone uwalnianie histaminy (osłabianie skurczu oskrzeli)

Efekt farmakologiczny:

• działanie przeciwzapalne (niezależnie od czynników zapalnych, leczenie tylko objawowe; zmniejszanie bólu tylko w wyniku działania przeciwzapalnego!)

• działanie przeciwalergiczne

• działanie immunosupresyjne

hormony antystresowe, stabilizują homeostazę, umożliwiają adaptację do zmieniających się warunków środowiska

Działanie przeciwzapalne:

• hamowanie wytwarzania prostanoidów

• hamowanie wytwarzania LTB

• hamowanie uwalniania histaminy

• stabilizacja błon lizosomalnych

• zmniejszenie produkcji składników dopełniacza

• hamowanie aktywności hialuronidazy

• hamowanie aktywności i rozplemu fibroblastów

• hamowanie angiogenezy i zmniejszenie odkładania włóknika

Działanie przeciwalergiczne:

• hamowanie wytwarzania leukotrienów C i D

• hamowanie reakcji immunologicznej prowadzącej do produkcji reagin

• hamowanie reakcji alergen-reagina z komórkami mastocytów

• tłumienie reakcji naczyniowej

• spadek liczby i aktywności granulocytów kwasochłonnych

Działanie immunosupresyjne:

• zahamowanie produkcji większości cytokin (prozapalne: IL-1, IL-6, TNF)

• zmniejszenie liczny limfocytów T

• stymulacja rozpadu limfocytów T w grasicy

• tłumienie reakcji o charakterze komórkowym

• hamujący wpływ na powstawanie przeciwciał

• ograniczenie zdolności fagocytarnych

Działanie metaboliczne:

1. Wpływ na przemianę białek

• zahamowanie syntezy i stymulacja rozpadu białek w tkankach – długotrwałe stosowanie – zanik mięśni, spadek masy mięśniowej

  • uwolnienie aminokwasów do krwi

  • rozkład aminokwasów w wątrobie

  • zwiększenie wydalania azotu i kwasu moczowego

2. Wpływ na przemianę węglowodanową

• wzrost produkcji glukozy w wątrobie oraz hamowanie wychwytu i zużycia obwodowego

  • hiperglikemia

  • kompensacyjny wzrost poziomu insuliny

  • tworzenie zapasów glikogenu w wątrobie

3. Wpływ na przemianę tłuszczową

• stymulacja rozpadu tłuszczów (lipidemia)

• pobudzenie lipogenezy i odkładania tłuszczów (zespół Cushinga) – u psów w okolicy brzucha, nie szyi jak u ludzi

4. Wpływ na przemianę wodno-elektrolitową i wapniową

• działanie mineralokortykopodobne (hamowanie wydalania Na+ i H2O i wydalanie dużych ilości K+ przez nerki – obrzęki, wzrost ciśnienia krwi)

• hamowanie wchłaniania wapnia w jelitach i zwiększenie wydalania przez nerki (osteoporoza)

• przy długotrwałym stosowaniu odkładanie wapnia w skórze

• spadek produkcji mleka u krów

5. Anaboliczny wpływ na wątrobę

• stymulacja aktywności i syntezy enzymów np. syntetazy glikogenowej

• pobudzanie aktywności enzymów rozkładających aminokwasy

6. Kataboliczny wpływ na mięśnie

• rozpad białek, zapasów glikogenu

• potencjalizacja glikolizy przez adrenalinę

7. Wpływ na układ immunologiczny

• katabolicznie na limfocyty, mastocyty, makrofagi, fibroblasty, komórki śródbłonka

• supresyjnie na reakcje immunologiczne

• tłumienie stanów zapalnych

• nie powodują redukcji czerwonych krwinek

8. Wpływ na układ krążenia

• wzrost ciśnienia krwi

  • hamowanie wychwytu katecholamin (oszczędzanie katecholamin)

  • uszczelnienie naczyń

• zaburzenia pracy serca (K⁺ i Ca²⁺)

9. Wpływ na układ oddechowy

• potęgowanie bronchodilatacyjnego wpływu adrenaliny i środków β-adrenomimetycznych (receptory β₂ bardziej wrażliwe! przy długim stosowaniu wzrost ich ilości)

• tłumienie spastycznego działania leukotrienów

• zmniejszenie koncentracji eozynofilów w płucach

• hamowanie uwalniania mediatorów prozapalnych (prostanoidów)

11. Wpływ na obraz krwi

• neutrofilia

• eozynopenia

• bazofilopenia

• trombocytowa

• limfopenia

12. Wpływ na układ kostny i gospodarkę wapniową

• hipokalcemia (hamowanie wchłaniania i kalciuria)

• osteoporoza

13. Wpływ na przewód pokarmowy – starać się nie łączyć z NLPZ

• hamowanie wydzielania śluzu

• wzrost wydzielania soku żołądkowego

• owrzodzenia

14. Wpływ na ośrodkowy układ nerwowy = pobudzenie psychomotoryczne

Wskazania do stosowania:

• terapia substytucyjna przy niedoczynności kory nadnerczy (pierwotnej i wtórnej) – długotrwała monoterapia

• odczyny zapalne miejscowe (ostre) i ogólne (zapalne schorzenia wymienia, oczu, skóry, zmiany pooparzeniowe) - krótkotrwale

• reakcje alergiczne (wstrząs anafilaktyczny, anafilaksja, wypryski, świąd, pokrzywka, wyłysienia)

• schorzenia z autoimmunoagresji (zmiany gośćcowe)

• rozplem nowotworowy tkanki limfoidalnej

• transplantologia

• ketoza pierwotna u bydła – najczęściej efekt po pierwszym podaniu

• indukcja porodu u krów

Zasady stosowania:

• leczenie rozpoczyna się od pełnych dawek, które następnie obniża się do najniższego, ale klinicznie efektywnego poziomu

• w leczeniu substytucyjnym lek podaje się o tej samej porze celem uniknięcia wahań dobowych stężenia leku

• w miarę możliwości preferowane jest leczenie miejscowe

• w leczeniu intensywnym, krótkotrwałym (we wczesnej fazie wstrząsu) podaje się dawki 5-10 razy większe, najczęściej i.v.

• w leczeniu długotrwałym (zapalenie stawów, dysplazja stawu biodrowego) stosuje się leczenie naprzemienne z NLZP; nie podaje się preparatów o przedłużonym działaniu – by ograniczyć niepożądane efekty ze strony układu pokarmowego

• podawanie p.o. zaleca się tylko u psów i kotów – u pozostałych miejscowo lub iniekcja

Działania uboczne:

• czynnościowy zanik kory nadnerczy

• występowanie jatrogennego zespołu Cushinga – rozkładanie tłuszczu w jednym miejscu, a odkładanie w innych – cienkie nóżki, gruby brzuch; u ludzi obrzęki, wzrost masy ciała, „byczy kark”

• osteoporoza, obniżenie produkcji mleka, hipokaliemia

• zatrzymanie Na⁺ i H₂O, nadciśnienie

• hiperglikemia (cukrzyca); wzrost stężenia insuliny

• inwolucja grasicy (dysfunkcja komórek T), immunosupresja

• działanie wrzodotwórcze

• opóźnianie gojenia ran

• euforia, napady padaczkowe

• poronienia w zaawansowanej ciąży

• owrzodzenia i perforacja rogówki, jaskra

• zanikowe zapalenie skóry, zanik skóry

• zmniejszenie stężenia witaminy D

• zwiększenie stężenia parathormonu

• żarłoczność, nadmierne pragnienie, wielomocz, biegunka

• powiększenie wątroby, zapalenie trzustki

• artropatie

• osłabienie i zanik mięśni

• opóźnienie wzrostu

• mogą powodować grzybice układowe

Przeciwwskazania:

• osłabienie odporności, infekcje wirusowe, grzybice układowe, posocznica

• choroba wrzodowa

• osteoporoza, cukrzyca, jaskra

• zaawansowana ciąża u bydła

• w trakcie prowadzonej immunoprofilaktyki (nie szczepić co najmniej 2 tygodnie) – podobnie jak NLPZty

przy odstawieniu leku pobudzić przysadkę podając ACTH – przy gwałtownym odstawieniu może dojść do zejścia

Glikokortykoidy – preparaty proste

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Dexacortin	Dexamethasonum	roztwór do wstrzykiwań	2mg/ml	bydło, świnia, pies, kot
Dexafort	Dexamethasoni natrii phosphas + Dexamethasoni phenylopropionas	zawiesina do wstrzykiwań	(2,69mg+1,32mg)/ml	bydło, koń, pies, kot
Dexasone	Dexamethasoni natrii phosphas	roztwór do wstrzykiwań	2mg/ml	bydło, koń, pies, kot
Rapidexon	Dexamethasonum	roztwór do wstrzykiwań	2mg	bydło, koń, świnia
Depo-Promone V 20	Methyloprednisoloni acetas	zawiesina do wstrzykiwań	20mg/ml	koń, kot, pies
Depo-Promone V 40	Methyloprednisoloni acetas	zawiesina do wstrzykiwań	40mg/ml	koń, kot, pies
Vecort 0,5mg/ml	Flumetasonum	roztwór do wstrzykiwań	0,5mg/mk	pies, kot, lis

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na podstawie pozwoleń wydanych przez Radę UE lub Komisję Europejską

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Cortavance	Hydrocortisoni acetas	roztwór do natryskiwania na skórę	0,584mg/ml	pies
Pruban 0,1%	Resocortusoni butyras	krem	1mg/g	pies

Glikokortykosteroidy – preparaty złożone

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na terytorium RP

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Aurizon	Marbofloxacinum +Clotrimazolum + Dexamethasoni acetas	krople do uszu, zawiesina	(3mg + 10mg + 1mg)/ml	pies
Dicortineff-vet	Neomycini sulfas + Gramidicinum + Fludrocortisoni acetas	krople do oka i ucha, zawiesina	(2,5mg + 0,025mg + 1mg)/ml	pies, kot
Tiacil	Gentamicini sulfas + Dexamethasonum	krople do oczu	(3mg + 1mg)/ml	pies, kot
Surolan	Mexonazoli nitras + Polymyxini B sulfas + Prednisolonum	zawiesina do stosowania zewnętrznego	(23mg + 5mg + 0,5293mg)/ml	pies, kot
Mastijet Fort	Tetracyclini hydrochloridum + Neomycinum + Bacitracinum + Prednisolonum	zawiesina dowymieniowa	(200mg + 250mg + 2000j.m. + 10mg)/8g	bydło
Mastiplan LC	Cefapirinum + Prednisolonum	zawiesina dowymieniowa	(300mg + 20mg)/8g	bydło
Synulox L.C.	Amoxicilinum + Acidum clavulanicum + Prednisolonum	zawiesina dowymieniowa	(200mg + 50mg + 10mg)/3g	bydło
Synergal L.C.	Amoxicilinum + Acidum clavulanicum + Prednisolonum	zawiesina dowymieniowa	(200mg + 50mg + 10mg)/3g	bydło
Tetra-Delta	Neomycinum + Benzylpenicillinum procainum + Conobicinum + Dihydrostreptomycinum + Prednisolonum	zawiesina dowymieniowa	(105mg + 100000IU + 100mg + 100mg + 10mg)/10ml	bydło
Vetnraxoid	Hydrozyzinum + Prednisolonum	tabletka	5mg + 10mg	pies, kot

Wykaz produktów leczniczych weterynaryjnych dopuszczonych do obrotu na podstawie pozwoleń wydanych przez Radę UE lub Komisję Europejską

Nazwa produktu leczniczego	Skład	Postać farmaceutyczna	Dawka	Gatunki zwierząt
Easotic	Hydrocortisonum aceponias + Mikonazolum nitras + Gentamicinum	krople do uszu, zawiesina	(1,11mg + 15,1mg + 1505 IU)/ml	pies