3. Przyrządy pomiarowe

3.1. Podziałki

Przyrządy pomiarowe odtwarzają znane jednostki miar lub ich krotności. Dla umożliwienia obserwatorowi odczytu miary wielkości mierzonej, często po jej wcześniejszym przetworzeniu stosuje się ocyfrowane podziałki naniesione na podzielni przyrządu, stanowiące uporządkowany zbiór wskazów. Wskazy mogą mieć postać kresek, ocyfrowanych kresek, cyfr przedstawiających wartości liczbowe wielkości. W przyrządach wielozakresowych może wystąpić kilka podziałek.

• Podziałka kreskowa

W podziałce kreskowej, używanej w analogowych przyrządach zbiór wskazów w postaci kresek jest wykonany na podzielni jako podziałka prosta, gdzie kreski są do siebie równoległe naniesione na powierzchni płaskiej lub walcowej czy też podziałka łukowa, gdzie przedłużenia kresek zbiegają się w jednym punkcie zgodnie z wymaganiami Polskiej Normy

PN-74/M-54303 Podziałki kreskowe. Ogólne wymagania. Przedział między dowolnymi kolejnymi kreskami stanowi działkę elementarną. Odpowiadająca jej wartość wielkości mierzonej jest wartością działki elementarnej (rys.3.1).

Rys. 3.1. Podzielnia z podziałką kreskową łukową (kołową)

Wartość działki elementarnej powinna być zawarta w granicach 0.5÷3 - krotnej wartości dopuszczalnego błędu przyrządu pomiarowego. Oznaczenie cyfrowe podziałek przyjmuje się w zależności od przyjętego ciągu wartości działek elementarnych zgodnie z przedstawioną tablicą 3.1 przy równomiernym rozmieszczeniu w całym zakresie podziałki.

Zależność określająca związek między odległościami poszczególnych kresek od punktu początkowego podziałki a wartościami wielkości mierzonej odpowiadającymi tym kreskom nazywa się równaniem podziałki kreskowej. Zależnie od rodzaju równania podziałki dzieli się je na liniowe i nieliniowe.

Tablica 3.1. Rozmieszczenie oznaczeń cyfrowych na podzielniach wg PN-74/M-54303

• Podziałka cyfrowa

Podziałka cyfrowa utworzona jest ze wskazów o postaci cyfr wskazujących bezpośrednio wartość liczbową wielkości mierzonej.

---