KLASYFIKACJA KATASTROF WEDŁUG WHO

1. Katastrofy naturalne (woda, ziemia, ogień) 80 % wszystkich katastrof naturalnych

a) trzęsienie ziemi i powodzie

b) powódź (wysoka fala) – przerwanie wałów, gwałtowne opady,

c) lawiny, oberwanie góry, wulkany,

d) pożary

e) susza

2. Katastrofy wywołane przez ludzi:

a) Wojny

• z użyciem broni masowego rażenia

• bez użycia broni masowego rażenia

b) Cywilizacyjne

• komunikacyjne

- kolizje masowe na autostradach

- zderzenia pociągów

- upadek samolotu

- zatonięcie statku

• przemysłowe

- eksplozje

- wyciek substancji trujących

- napromieniowanie

- zawalenia

• wielkie pożary

• budowlane

- zawalenie sie budynku

• chemiczne

c) akty terrorystyczne

Segregacja medyczna

Jest to podział poszkodowanych i rannych na grupy wymagające jednorodnych zabiegów leczniczo-profilaktycznych oraz sposobu ewakuacji, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi i zakresem pomocy, która może być udzielona na danym etapie ewakuacji medycznej (w punkcie medycznym) w istniejących warunkach.

Rozróżnia się następujące rodzaje segregacji medycznej:

- segregacja wewnątrz-punktowa - która ustala kolejność udzielania pomocy poszkodowanym w poszczególnych punktach przebywania chorych. Prowadzona jest na miejscu katastrofy lub na SOR.

- segregacja ewakuacyjno-transportowa - która określa kolejność, środek transportu, pozycję poszkodowanego w czasie ewakuacji i punkt medyczny, do którego ma być prowadzona ewakuacja.

-wstępna - w celu wyodrębnienia grupy najbardziej poszkodowanych używamy kodu barwnego. Prowadzona przez każdego świadka zdarzenia.

-właściwa – prowadzi ją lekarz w miejscu zdarzenia po wprowadzeniu procedur ratowniczych

Strefy

Doświadczenia wskazują, że każda katastrofa jest zjawiskiem specyficznym związanym z miejscem,

czasem i porą zdarzenia.

Chcąc funkcjonować w międzynarodowym systemie pomocy powinno się przyjąć określone, powszechnie

w Europie uznawane układy organizacyjne akcji ratowniczej. Dlatego też istotne jest przyjęcie

koncepcji definicji i rozumienia katastrof prezentowanej przez Wallaceva.

W myśl najogólniejszych założeń tej koncepcji należy (w akcjach ratowniczych) wyróżnić cztery

koncentryczne strefy ( załącznik nr 14):

- strefę centralną czyli zniszczeń (I lub A);

- strefę marginalną (II lub B);

-strefę filtracji (III lub C);

- strefę pomocy krajowej i międzynarodowej (IV lub D).

Podział wg NATO:

- Niebezpieczna, gorąca – zagraża życiu i zdrowiu

- Względnie bezpieczna – stężenie substancji są dość wysokie

- Strefa bezpieczna

Liczba poszkodowanych w strefach i ich wielkość waha się w zależności od rodzaju i natężenia

kataklizmu, od struktury geologicznej, a także demograficznej (liczby mieszkańców, gęstości zaludnienia) i

warunków atmosferycznych.

Zatrucia środkami fosfoorganicznymi

Są to związki paraliżująco-drgawkowe wchłaniające się błyskawicznie przez skórę, błony śluzowe i drogi oddechowe.

Powodują zablokowanie acetylocholinoesterazy; wskutek tego powstaje nadmierne pobudzenie i porażenie receptorów cholinergicznych.

Objawy pojawiają się po 30sek. a po 1min następuje utrata przytomności.

Objawy to:

- zwężenie źrenicy

- duszność

- ślinotok

- zwolnienie akcji serca

- gwałtowne drgawki jak przy ataku padaczkowym

- bolesne skurcze jelit

- bezwiedne oddanie moczu i stolca

- utrata przytomności

- zatrzymanie oddechu

Głównymi przedstawicielami tej grupy są:

- tabun

- soman

- sarin

W zakres pierwszej pomocy medycznej wchodzą następujące czynności:

- obmyć dokładnie ciało wodą z mydłem – alkalizacja inaktywuje niektóre fosfoorganiczne związki chemiczne

- jeśli brak wymiotów zaleca się płukanie żołądka wodą z węglem aktywnym

- leczenie przyczynowe: podawanie atropiny, oksymów, leków przeciwdrgawkowych

Fazy udzielania pomocy medycznej

IZOLACJA – ograniczenie rozprzestrzeniania się katastrofy

Jest to faza walki o przeżycie. Następuje zaraz po wystąpieniu katastrofy i trwa 10- 15 minut. W tym czasie następuje:

- samopomoc;

- pomoc wzajemna;

- zabiegi natychmiastowe;

- ewakuacja do punktów pomocy medycznej.

RATUNEK – Akcja Ratunkowa – właściwe udzielenie pomocy, nie tylko medycznej

Jest to faza podtrzymania życia. Trwa do 60 minut po wystąpieniu katastrofy bądź wypadku (platynowe minuty, złota godzina). W tym czasie następuje:

- zabiegi doraźne wykonywane przez ratowników medycznych i lekarzy;

- ewakuacja do szpitali i zastępczych miejsc szpitalnych.

ODBUDOWA – usuwanie skutków bezpośrednich i odległych, może trwać różnie długo

Trwa ok. 2 tygodniu od wypadku. W tym czasie następuje:

- leczenie specjalistyczne

- rehabilitacja medyczna.

Zasady segregacji ewakuacyjno-transportowej

Wyróżnia się cztery grupy kolejności ewakuacji poszkodowanych.

I grupa

- nieprzytomni

- poszkodowany we wstrząsie

- poszkodowany w OZW

- poszkodowany w stanie astmatycznym

- poszkodowany z oparzeniem dróg oddechowych

- poszkodowany z niestabilną klatką piersiową

- kobieta w ciąży

- poszkodowany z urazem kręgosłupa z porażeniem

- poszkodowany z mnogimi i wielomiejscowymi złamaniami kości długich

II grupa

- poszkodowani z izolowanym złamaniem kości podudzi

- poszkodowani z izolowanym złamaniem kości obu kończyn górnych

- poszkodowani z urazem kręgosłupa bez uszkodzeń rdzenia

- poszkodowany z urazem głowy, przytomny lub splątany

- poszkodowany bez widocznego urazu głowy, zachowujący się nielogicznie, irracjonalnie

- dzieci do 6r.z.

III grupa

- osoby bez obrażeń

- osoby mogące same się poruszać

- poszkodowani z powierzchownymi ranami

- poszkodowani oparzeni do 10% I i II stopnia

- poszkodowani ze złamaniem pojedynczych kości przedramienia, dłoni, stopy.

IV grupa

- nieprzytomny bez oddechu po udrożnieniu drog oddechowych

- osoby bez tętna

- poszkodowany z widocznymi ciężkimi obrażeniami czaszki i uszkodzeniami tkanki mózgowej

- poszkodowany z obrażeniami całej powierzchni ciała z przewagą II i III stopnia

- rozległe urazy zmiażdżeniowe ciała

Postać płucna wąglika

Postać płucna trwa najkrócej, stąd na postawienie diagnozy nie ma zbyt wiele czasu.

Do płucnej postaci wąglika dochodzi w następstwie inhalacji znacznej dawki zarazka, prawdopodobnie rzędu 8-10 tys. Przetrwalników.

Objawy kliniczne pojawiają się w dwóch fazach. Początkowo choroba objawia się jako ostre zakażenie dróg oddechowych - gorączka, kaszel, duszność, bóle głowy, wymioty, dreszcze, osłabienie, bóle brzucha, bóle w klatce piersiowej - trwające 2-4 dni (objawy grypopodobne). Po tym okresie u części chorych może wystąpić przejściowa poprawa.

Druga faza choroby pojawia się nagle. Chory dostaje wysokiej gorączki, zaczyna odczuwać duszność, występuje sinica skóry, pojawiają się zaburzenia orientacji. Szybko rozwijają się objawy ostrej niewydolności oddechowej i krążeniowej prowadzące z reguły do zejścia śmiertelnego w ciągu doby. Badania osób, które zmarły w następstwie inhalacji wąglika, wykazały krwotoczne zapalenie węzłów klatki piersiowej i śródpiersia. U około połowy pacjentów widoczne były również objawy krwotocznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Czasem chorzy zapadają w śpiączkę. Druga faza choroby spowodowana jest działaniem toksyny wąglikowej. Jeżeli dojdzie do drugiej fazy choroby, prawdopodobieństwo wyleczenia chorego jest minimalne. Posocznica wąglikowa jest następstwem płucnej, żołądkowo-jelitowej lub skórnej postaci choroby. Dochodzi wtedy do rozsiewu zarazka drogą krwionośną i zakażenia całego organizmu. Śmiertelność w płucnej postaci wąglika wynosi do 95%. Badania sugerują, że wdrożenie intensywnej antybiotykoterapii (ciprofloksacyna, doksycylina) i prowadzenie terapii objawowej może poprawić rokowanie.

Triage

Triage - system START (fr. triage- segregowanie, sortowanie) - system START w medycynie ratunkowej umożliwiający służbom medycznym segregację rannych w wypadku masowym w zależności od stopnia ich poszkodowania oraz rokowań na przeżycie kolejnych 24 godzin.

W systemie START (Simple Triage And Rapid Treatment) wyróżniamy cztery kolory (opaski/plakietki) przyznawane poszkodowanym na miejscu zdarzenia w zależności od stanu ich zdrowia i poniesionych obrażeń. Podział na określone grupy wygląda następująco:

czarny - brak oddechu i tętna,

czerwony- transportować w pierwszej kolejności.

żółty- transportować w drugiej kolejności,

zielony- transportować jako ostatni.

Retriage

Należy pamiętać, iż segregacja ofiar wypadku masowego to proces dynamiczny, trwający do końca akcji ratunkowej. Bardzo często mamy do czynienia z nagłym pogorszeniem stanu poszkodowanego, co wiąże się z zakwalifikowaniem go do innej grupy poszkodowanych. Retriage prowadzi lekarz, często już w szpitalu.

Over – triage

Przesegregowanie w obawie o możliwość popełnienia błędu, kwalifikacja do wyższych grup segregacyjnych.

Under – triage

Niedosegregowanie, kwalifikacja do niższych grup segregacyjnych.

Reverse – triage

Opisuje zasady segregacji rannych w warunkach wojennych i żołnierzy. Kolor czerwony otrzymuje wówczas nie ciężko ranny, lecz lekko ranny żołnierz, któremu udzielona pomoc szybko przywróci go do zdrowia i będzie mógł wrócić do służby.

Triage przeprowadza z reguły

ratownik bądź osoba nie należąca do personelu medycznego, ale znająca się na zasadach segregacji poszkodowanych (lekarz, pielęgniarka, strażak ) wobec czego podczas retriage`u (przeprowadzanego przez lekarza) wymagana jest korekta wcześniejszej segregacji i przeniesienie pacjenta do grupy poszkodowanych w lepszym lub gorszym stanie. Może więc to robić jedynie osoba wykwalifikowana medycznie-lekarz.