Wartości polityczne

1. Wartości

• zestaw cech uznanych za dobre, będących wzorem postępowania, godnych

urzeczywistnienia (wartości duchowe, moralne)

• cecha tego, co jest dobre pod jakimś względem, przypisywana rzeczom, np. ze

względu na ich użyteczność lub możliwość wywoływania pozytywnych uczuć, ważność, znaczenie (np. wartość życia, historyczna, artystyczna, intelektualna)

1. Wartości polityczne według Czesława Maja

Określenie wieloznaczne, stosowane w odniesieniu do idealnych stanów, których

osiągniecie i utrzymanie jest przedmiotem zainteresowania uczestników życia

politycznego.

1. Wartości polityczne według Marka Pietrasia

To zobiektywizowane idee zjawisk społecznych, trwale cenionych przez podmioty działań politycznych, a związane z procesami funkcjonowania państwa i spwowania władzy politycznej.

1. Typologia wartości politycznych

1. Kryterium zasięgu i podmiotów będących nosicielami wartości:

1. makrospołeczne – maja wymiar ogólnospołeczny, wchodzą w skład kultury

politycznej danego społeczeństwa i wywierają dominujący wpływ na działania większości lub wszystkich jego członków, określają wzory zachowań wszystkich aktorów życia publicznego

1. mikrospołeczne – dotyczą zorganizowanych grup i wspólnot, mających

charakter sformalizowany lub niesformalizowany (np. partie, stowarzyszenia) oraz jednostek.

1. Kryterium hierarchizacji potrzeb jednostkowych lub zbiorowych:

1. autoteliczne, będące celem samym w sobie

2. instrumentalne, stanowiące środek do ich osiągnięcia

1. Kryterium znaczenia dla systemu politycznego:

1. centralne (wtórne)

2. pierwotne

1. Co istnieje, a co być powinno:

1. wartości realizowane – to co istnieje, podmioty, postawa lub zamierzeń jednostek lub grup oraz środki zaspokajania ich potrzeb

2. wartości deklarowane – to co być powinno, wyobrażenia zjawisk społecznych i politycznych, procesów i instytucji

1. Wpływ czynników subiektywno – emocjonalnych:

1. racjonalne

2. nieracjonalne

1. Kryterium stabilności wartości politycznych:

1. trwałe – to te, które pozostają wartościami uznawanymi i pożądanymi przez

rozmaite zbiorowości, pomimo zmian warunków otoczenia politycznego, społecznego lub ekonomicznego, np. mit polityczny, stereotyp polityczny, standardy, wzory polityczne

1. efemeryczne – maja charakter przejściowy i ulęgają przeobrażeniu pod

wpływem bieżącej sytuacji społeczno – politycznej lub zmian w hierarchii potrzeb jednostkowych lub zbiorowych

1. Mit polityczny

• wyobrażenie o rzeczywistości społeczno – politycznej, motywujący

zachowania w obrębie grup społecznych

• w micie nie istnieje zagadnienie prawdziwości czy fałszywości

• jest irracjonalny, emocjonalnie motywowanym wyobrażeniem

• wyobrażenia, idee uzewnętrzniają się w opowieściach, działaniu, instytucjach, prawie, literaturze, sztuce

• silnie jest związany z dominującymi w społeczeństwie wierzeniami i

wartościami, uzewnętrznia się w formie symbolicznej, odwołując się do jakichś zdarzeń czy procesów z przeszłości

• mit polityczny jest wyobrażeniem o społeczeństwie, które istniało, istnieje lub ma być stworzone w przyszłości

• mitologia polityczna odnosi się do narodu, państwa, ruchów politycznych,

przemian społecznych, rewolucji, zaangażowanych w nią grup społecznych

• koncentracja mitów są ideologie i utopie

• mity motywują do działania politycznego

• mity racjonalizują antagonizmy społeczne

• mity umacniają postawy polityczne

• mity stanowią istotny instrument poznawczy (przez ich pryzmat postrzegana

jest rzeczywistość)

• mity redukują dystans poznawczy, przez wprowadzenie dychotomicznych

podziałów (my – oni)

1. Stereotyp polityczny

• cząstkowy, jednostkowy, schematyczny, silnie zabarwiony emocjonalnie obraz

w umyśle ludzkim, odnoszący się do określonego faktu lub zjawiska politycznego, dający jego fikcyjny, nie odpowiadający rzeczywistości obraz, prowadzący do uprzędzeń i ksenofobii

• jest to wytwór kulturowy, narzucany z góry i silnie zakorzeniony w

świadomości społecznej

1. Funkcje wartości politycznych

1. integrująca - w odniesieniu do wszystkich działań i zachowań podmiotów

polityki

1. stabilizująca - wartości sankcjonują istniejący układ instytucji, celów i dążeń,

które w danym systemie uważane są za dobre, użyteczne, godne szacunku

1. regulująca – porządkowanie i ujednolicanie działań politycznych przez

instytucjonalizacje życia politycznego oraz normy polityczne i prawne

1. motywacyjna – system wartości politycznych stanowi motywacje wewnątrz

działań jednostki, grupy, dając poczucie samodzielności, podmiotowości

1. dyrektywna – wyznaczenie hierarchii celów politycznych wraz z dobrem

metod i środków realizacji