Leki p/gorączkowe
Pochodne p – aminofenolu
Fenacetyna – została wycofana w lecznictwie z uwagi na działania niepożądane: zaburzenia hematologiczne.
Paracetamol – Apap, Efferalgan, Acenol, tabl.złoż. Apap Extra (+kofeina), Solpadeina (+ kodeina i kofeina), Efferalgan Codeine (Rp.), Vegantalgin (+ butylobromek hioscyny), zawiesiny doustne: Panadol, Apap od 3 m-ca ż., czopki: Paracetamol, Efferalgan.
Działają p/bólowo i p/gorączkowo, nie działają p/zapalnie.
Mechanizm działania: hamowanie aktywności cyklooksygenazy. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, max stęż. we krwi po ok. 1 h. metabolizowany w wątrobie.
Wskazania do stosowania: doraźnie jako środek p/gorączkowy, p/bólowy (bóle głowy, zębów, bolesne miesiączki).
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na składnik, ciężka niewydolność wątroby i nerek (ponieważ w takiej sytuacji lek kumuluje się we krwi), choroba alkoholowa z uwagi na ryzyko uszkodzenia wątroby, 1 trymestr ciąży.
Działania niepożądane: reakcje nadwrażliwości np. rumień, może wystąpić wstrząs anafilaktyczny, nudności, wymioty, pojedynczo zaobserwowano zaburzenia hematologiczne. Długotrwałe stosowanie: zaburzenia czynności wątroby i nerek.
Interakcje: Ne stosować z innymi preparatami zawierającymi paracetamol. Nasila działanie doustnych leków p/zakrzepowych. Max dawka paracetamolu wynosi 4 g dobowo. Metoklopramid przyspiesza wchłanianie paracetamolu. Kofeina nasila działanie paracetamolu.
Zatrucia paracetamolem: podanie powyżej 10 g dawki powoduje ciężką i na ogół śmiertelną martwicę komórek wątrobowych. U osób z uszkodzoną wątrobą śmiertelną martwicę może już powodować 6 g. aby zapobiec martwicy należy odpowiednio wcześnie podać acetylocysteinę (ACC).
Pochodne pyrazolonu i pirazolidyny (działają też p/zapalnie)
fenazon - Antotalgin – krople do uszu,
Działają p/zapalnie, p/bólowo i miejscowo znieczulająco
Działania niepożądane: zależą od ilości leku, która wchłonie się do organizmu. Są to objawy toksyczne, agranulocytoza (zlepianie płytek krwi), uszkodzenie szpiku.
Aminofenazon – Piramidon
Działa toksycznie powodując zmiany hematologiczne, hepato – i neurotoksycznie. U osób predysponowanych genetycznie agranulocytoza może wystąpić już po drugim podaniu.
Propyfenazon – Cefalgin, Saridon (dodatkowy składnik), krople żołądkowe forte.
Mniej toksyczny od aminofenazonu, występuje w mieszankach p/bólowych, nie opisano objawów agranulocytozy po jego podaniu.
Metamizol sodowy – Pyralgina, Novalgina, Analgina, Skopolan (+ hioscyna / Rp), Tolargin ( czopki + papaweryna i atropina/ Rp)
Działanie: p/bólowe, p/gorączkowe, słabo spazmolityczne (rozkurczowe), słabo uspokajające, też p/zapalne.
Mechanizm działania: hamuje aktywność cyklooksygenazy w OUN po podaniu doustnym, szybko ulega hydrolizie do aktywnych metabolitów.
Wskazania: bóle o różnej etiologii, gorączka oraz gdy inne są nieskuteczne.
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek oraz na NLPZ, przy zmianach hematologicznych, przy niewydolności wątroby i nerek, ostrożnie u osób z nadciśnieniem i chorobą wrzodową.
Działania niepożądane: niedokrwistość, uszkodzenie szpiku, objawy ze strony układu pokarmowego, uszkodzenie wątroby, reakcje alergiczne, w dużych dawkach może powodować pobudzenie OUN i drgawki.
Interakcje: z lekami p/zakrzepowymi, z doustnymi lekami p/cukrzycowymi i z sulfonamidami.
Max dawka dobowa: 6 tabl. po 500mg.
Gardan – aminofenazon + metamizol
Gardan P – propyfenazon + metamizol