Zestawienia roślin

Na suche i ubogie gleby ...

berberys pospolity	Berberis vulgaris
berberys Thunbera	Berberis thunbergii
brzoza papierowa	Betula papyrifera
brzoza brodawkowata	Betula pendula
jałowiec	Juniperus
jarzębina	Sorbus aucuparia
jodła kanadyjska	Abies concolor
karagana	Caragana
klon mandżurski	Acer ginnala
ligustr pospolity	Ligustrum vulgare
lilak pospolity (bez)	Syringa vulgaris
perukowiec podolski	Cotinus coggygria
pięciornik	Potentilla
rokitnik	Hoppophae rhamnoides
róża pomarszczona	Rosa rugosa
sosna	Pinus
sumak octowiec	Rhus typina
śnieguliczka	Symmphoricarpos
świerk kłujący	Picea pungens
tamaryszek	Tamarix

Na gleby wilgotne ...

bez czarny	Sambucus nigra
brzoza	Betula pubescens
cyprysik	Chamaecyparis
dereń biały	Cornus alba
forsycja	Forsythia
hortensja	Hydrangea
kalina koralowa	Viburnum opulus
kokornak	Aristolochia
magnolia	Magnolia
milin	Campsis
oczar	Hamamelis
pieris	Pieris
różanecznik	Rhododendron
trzmielina	Euonymus
wierzba	Salix

Na stanowiska zacienione ...

barwinek	Vinca
bez czarny	Sambucus nigra
bluszcz	Hedera helix
bukszpan	Buxus sempervirens
choina kanadyjska	Tsuga canadiensis
cis	Taxus
hortensja	Hydrangea
jaśminowiec	Philadelphus
klon palmowy	Acer palmatum
kokornak	Aristolochia
mahonia	Mahonia aquifolium
ostrokrzew	Ilex aquifolium
porzeczka alpejska	Ribes alpinum nigrum
różanecznik	Rhododendron
runianka	Pahysandra terminalis
śnieguliczka	Symphoricarpos
trzmielina	Eunoymus
wawrzynek wilczełyko	Daphne mezereum
winobluszcz pięciopalczasty	Parthenocissus quiquefolia
żylistek	Deutzia

Rośliny wybitnie światłolubne ...

budleja	Buddleja
brzoza	Betula
irga	Cotoneaster
jałowiec	Juniperus
jodła koreańska	Abies koreana
karagana	Caragana
milin amerykański	Campsis radicans
miłorząb	Ginkgo biloba
modrzew	Larix
róża	Rosa
sosna	Pinus
sumak octowiec	Rhus typina
tamaryszek	Tamarix
topola	Populus
wierzba	Salix
glicynia	Wisteria
Żywotnik	Thuja

Rosliny o liściach zimozielonych ...

barwinek	Vinca minor
berberys Juliany	Berberis julianae
berberys gruczołkowaty	Berberis verruculosa
bluszcz	Hedera helix
bukszpan	Buxus sempervirens
iglaki
irga dammera	Cotoneaster dammeri
mahonia	Mahonia aquifolium
ognik	Pyracantha coccinea
ostrokrzew	Ilex aquifolium
pieris	Pieris
runianka	Pahysandra terminalis
różanecznik	Rododendron
suchodrzew chiński	Lonicera pileata
trzmielina fortunyego	Euonymus fortunei
wrzos	Calluna vulgaris
wrzosiec	Erica

Rosliny wymagające okrycia na zimę ...

budleja	Buddleja
cyprysik	Chamaecyparis
laurowiśnia	Prunus laurocerasus
magnolia	Magnolia
ostrokrzew	Ilex
ognik	Pyracantha coccinea
powojnik	Clematis
różanecznik	Rhododendron
róża	Rosa
trzmielina	Euonymus
wrzos	Calluna
wrzosiec	Erica
żylistek	Deutzia

Rośliny o efektownych kwiatach ...

budleja	Buddleja davidii
dziurawiec	Hypericum
forsycja	Forsythia
glicynia, słodlin	Wisteria
hortensja	Hydrangea
jabłoń	Malus
jaśminowiec	Philadelphus
kalina	Viburnum
krzewuszka	Weigela
lilak	Syringa
magnolia	Magnolia
migdałek trójklapowy	Amagdalus triloba
milin amerykański	Campsis radicans
pigwowiec	Chaneomeles
porzeczka krwista	Ribes sanguineum
powojnik	Clemalis
rdest Auberta	Polygonum aubertii
róża	Rosa
różanecznik	Rhododendron
szczodrzeniec	Cytisus
tamaryszek	Tamarix
tawuła	Spirea
wawrzynek wilczełyko	Daphne mezereum
wiśnia	Cerasus
wrzos	Calluna vulgaris
wrzosiec	Erica
złotlin japoński	Kerria japonica
żylistek	Deutzia

Posiadające pachnące kwiaty ...

jaśminowiec	Phyladelphus
lilak	Syringa
róża	Rosa
wawrzynek	Daphne
wiciokrzew	Lonicera

O efektownych owocach ...

berberys	Berberis
cis	Taxus
cytryniec chiński	Schisandra chinensis
dławisz	Celastrus
głóg	Crataegus
irga	Cotoneaster
jarzębina	Sorbus
jodła koreańska	Abies koreana
mahonia	Mahonia
ognik	Phyracabta coccinea
ostrokrzew	Ilex aquifolium
pigwowiec	Chaneomeles
rokitnik	Hippophae rhamnoides
róża	Rosa
sumak octowiec	Rhus thypina
śnieguliczka	Symphoricarpos
wawrzynek wilczełyko	Daphne mezereum

Nadajace się do formowania ...

ałycza	Prunus cerasifera
berberys	Berberis
bukszpan	Buxus sempervirens
choina kanadyjska	Tsuga canadiensis
cis	Taxus baccata
głóg	Crataegus
grab	Carpinus betulus
karagana drzewiasta	Caragana arborescens
klon mandżurski	Acer ginnala
ligustr	Ligustrum
ognik szkarłatny	Pyracantha coccinea
porzeczka alpejska Szmidta	Ribes alpinum
róża	Rosa
żywotnik	Thuja

Na żywopłoty ...

berberys pospolity	Berberis vulgaris
berberys Tunberga	Berberis thunbergii
buk	fagus
bukszpan	Buxus
cis	Taxus
gyprysik	Chamaecyparis
grab	Carpinus
irga błyszcząca	Cotoneaster
jałowiec	Juniperus
karagana	Caragana
ligustr	Ligustrum
mahonia	Mahonia
ognik szkarłatny	Pyracantha coccinea
pęcherznica	Physocarpus
pięciornik	Potentilla
pigwowiec	Chaneomeles
porzeczka alpejska	Ribes alpinum
rokitnik	Hipophae rhamnoides
róża	Rosa
suchodrzew	Lonicera
tawuła	Spirea
żywotnik olbrzymi	Thuja plicata
żywotnik zachodni	Thuja occidentalis

Rośliny kolczaste ...

berberys	Berberis
głóg	Crataegus
ognik szkarłatny	Pyracanta coccinea
pigwowiec	Chaneomeles
rokitnik	Hopophae rhamnoides
róża	Rosa

O żółtych liściach ...

berberys Thunberga Aurea	Berberis thunbergii Aurea
cis pospolity Aura Decora	Taxus baccata Aura Decora
cis pospolity Elegantissima	Taxus baccata Elegantissima
cyprysik Lawsona Golden Wonder	Chamaecyparis lawsoniana
jałowiec chiński Pfitzeriana Aura	Juniperus chinensis
jałowiec chiński Plumosa Aura	Juniperus chinensis
jałowiec pospolity Depressa Aura	Juniperus communis Depressa Aura
jaśminowiec Aureus	Philadelphus coronarius Aureus
pcherznica kalinolistna żółta	Physocarpus opulifolius Luteus
tawuła drobna Goldflame	Spirea japonica Goldflame
trzmielina Fortunyego Emerald Gold	Euonymus fortunei Emerald Gold
żywotnik zachodni Aurescens	Thuja occidentalis Aurescenst
żywotnik zachodni Rheingold	Thuja occidentalis Rheingold
żywotnik zachodni Sunkist	Thuja occidentalis Sunkist

Rośliny szybko rosnące ...

brzoza brodawkowata	Betula pendula
dereń biały	Cornus alba
jodła kanadyjska	Abies concolor
karagana	Caragana arborescens
lilak węgierski	Syringa josikaea
oliwnik wąskolistny	Elaeagnus angustifolia
suchodrzew tatarski	Lonicera tatarica
tawuła Van Houtte'a	Spirea vanhouttei
topola czarna Włoska	Populus nigra Italica

Pnącza ...

aktynidia ostrolistna	Actinidia arguta
aktynidia pstrolistna	Actinidia kolomikta
bluszcz pospolity irlandzki	Hedera helix Hibernica
bluszcz Złote Serce	Hedera Goldhearth
chmiel zwyczajny	Humulus lupulus
cytryniec chiński	Schizandra chinensis
dławisz okrągłolistny	Celastrus orbiculatus
glicynia , słodlin	Visteria floribunda
hortensja pnąca	Hydrangea petiolaris
jaśmin nagokwiatowy	Jasminum nudiflorum
kokornak wielkolistny	Aristolochia macrophylla (durior)
milin amerykański	Campsis radicans
powojnik alpejski	Clematis alpina
powojnik górski	Clematis montana
powojnik pnący	Clematis montana
powojnik wielkokwiatowy	Clematis hybrida
powojnik wschodni	Clematis orientalis
rdest Auberta, chiński	Fallopia, Polygonum aubertii
róża pnąca	Rosa
słodlin japoński, glicynia	Wisteria floribunda
trzmielina Fortunyego Vegetus	Euonymus fortunei Vegetus
wiciokrzew Browna	Lonicera brownii
wiciokrzew Heckrottiego	Lonicera heckrottii
wiciokrzew przewiercień	Lonicera caprifolium
wiciokrzew pomorski Serotina	Lonicera periclymenum Serotina
wiciokrzew Tellmanna	Lonicera tellmaniana
wiciokrzerw wiecznie zielony	Lonicera henryi
winnik tojadowy	Ampelopsis aconitifolia
winobluszcz pięciopalczasty	Parthenocissus quiquefolia
winobluszcz trójklapowy	Parthenocissus tricuspidata
winorośl truskawkowa	Vitis labrusca
winorośl pachnąca	Vitis riparia
winorośl właściwa	Vitis vinifera

Rośliny do sadzawek ...

azolla	Azolla
bobrek trójlistkowy	Menyanthes trifoliata
czermień błotna	Calla palustris
grzybień	Nymphaea
hiacynt wodny	Eichhornia crassipes
kaczeniec	Caltha palustris
kosaciec żółty	Iris pseudacorus
pałka szerokolistna	Typha latifolia
pistia rozetkowa	Pistia strationes
rzęsa	Lemna
strzałka wodna	Sagittaria
tatarak zwyczajny	Acorus calamus
żabiściek pływający	Hydrocharis morsus-ranae

Rośliny okrywowe ...

barwinek mniejszy	Vinca minor
bergenia	Bergenia
bluszcz pospolity	Hedera helix
dąbrówka	Ajuga
dereń kanadyjski	Cornus
funkia	Hosta
gaulteria	Gaultheria procumbens
hebe	Hebe
hortensja pnąca	Hydrangea petiolaris
irga Dammera	Cotoneaster dammeri
jałowiec	Juniperus
jasnota	Lamium
kostrzewa	Festuca
posłonek	Helianthemum
rozchodnik	Sedum
róża	Rosa
runianka	Pachysandra
skalnica	Saxifraga
trzmielina Fortunyego	Euonymus fortunei
wierzba	Salix
wrzosiec	Erica
wrzos	Calluna vulgaris
żurawka	Heuhera

Na gleby kwaśne ...

klon palmowy	Acer palmatum
klon czerwony	A. rubrum
olcha czarna	Alnus glutmosa
modrzewnica pospolita	Andromeda polifolia
berberys Thunberga	Berbens thunbergii
brzoza niska	Betula humilis
brzoza karłowata	Betula nana
brzoza omszona	Betula pubescens
wrzos pospolity	Calluna vulgaris
irga	Cotoneaster sp.
szczodrzeniec wczesny	Cytisus xpraecox
golteria	Goultheria
oczar	Hammamelis sp.
hortensja	Hydrangea sp.
bagno pospolite	Ledum palustre
leukotoe, kiścień	Leucothoe sp.
magnolia	Magnolia sp.
pieris	Pieris sp.
różanecznik	Rhododendron sp.
róża pomarszczona	Rosa rugosa
wierzba	Salix sp.
bez koralowy	Sambucus racemosa

książki dla ogrodników

101 odmian winorośli..., Bolesław Sękowski, Roman Myśliwiec, PWN 1996

600 praktycznych rad z warzywnictwa, F. Bohmig, PWRiL 1987

Atlas roślin Europy Północnej i Środkowej, B. Gibbons, P. Brough, MULTICO 1995

Boczniak, M. Gapiński, M. Ziombra, PWRiL 1984

Bonzai z naszych drzew, Wolfgang Kohlhepp, Diogenes 2001

Byliny ogrodowe, J. Marcinkowski, PWRiL 1991

Chirurgia drzew, Z. Chachulski, 1992

Choroby i szkodniki roślin ozdobnych w ogrodzie, G. Stelzer, MULTICO 1993

Chryzantemy nie tylko złociste, Barbara Mika, Zbigniew Strojny, PZD 1994

Dekoracje roślinne, I. Miczyńska, J. Szarkowska-Hofmann, PWN 1990

Dekoracyjne ogródki, Helmut Jantra, Kalliope 1999

Dendrologia, W. Seneta J. Dolatowski, PWN 1997

Domy w zieleni, R. Baumann, Arkady 1991

Drzewa, G. Aas, A. Riedmiller, MUZA 1993

Drzewa i krzewy, MULTICO 1995

Drzewa i krzewy dla terenów zieleni, W. Bugała, PWRiL 1991

Drzewa i krzewy iglaste, t. I i II, W. Seneta, PWN 1987

Drzewa znane i mniej znane, J. Pokorný, BGW 1992

Działka jak piękny bukiet, I. Kiliańska, PZD

Działka moje hobby, PWRiL 1984

Flora jesienna, J. Mowszowicz, WSiP 1977

Flora letnia, J. Mowszowicz, WSiP 1980

Flora wiosenna, J. Mowszowicz, WSiP 1975

Gawędy o drzewach, M. Ziółkowska, LSW 1983

Jaki to szkodnik jaka choroba, H. Masternak, K. Wiech, PZD 1988

Kompost, ściółka, nawozy zielone, Paul Seitz, Multico 1994

Kompozycja zieleni, Część I, Starożytność, Barbara Stępniewska

Krzewy ozdobne, J. Tykac, DELTA 1990

Krzewy ozdobne, S. Buczacki, Elipsa 1996

Kwiaty i krzewy ozdobne w ogródku, I. Kiljańska, PWRiL 1990

Kwiaty od A do Z, K. Oszkinis, PWRiL 1979

Kwiaty w ogródku, I. Kiljańska, PWRiL 1976

Mały domek na działce, K. Muszyński, J. Szymański, CRZZ 1973

Motyle, George E. Hyde, R.A.F. SCRIBA 1997

Najpiękniejsze rośliny ogrodowe, Roger Phillips i Martyn Rix, Świat książki 1999

Ochrona roślin iglastych i wrzosowatych, PLANTPRESS 1997

Ogólna uprawa warzyw, E. Chroboczek, H. Skąpski, PWRiL 1975

Ogród przy domu, J. Grzegory, PWRiL 1976

Ozdobne rośliny pojemnikowe, Ilse Hoger-Orthner, MULTICO 1999

Paprocie, Elżbieta Zenkteler, PWRiL 1994

Pieczarki, Tadeusz Bukowski, PWRiL 1993

Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich, Marian Rejewski, Książka i Wiedza 1996

Podstawy lichenologii, Jan Bystrek, UMCS 1997

Poezja ogrodów, D. Lichaczow, Ossolineum 1991

Poradnik dla miłośników róż, W. Gottschalk, PWRiL 1991

Poradnik początkującego hodowcy ryb, J. Paladino, PWRiL 1979

Poradnik szkółkarzy amatorów, Piotr Hoser, Wydawnictwo Spółdzielcze 1983

Portrety kwiatów, Ludwik Jerzy Kern, Kwiaty 1992

Projektowanie ogrodów, J.Brookes, Wiedza i Zycie 1996

Ptaki chronione w Polsce, Robert Jacek Dzwonkowski, Nowa Era 1997

Regulatory wzrostu i rozwoju roślin, praca zbiorowa, t.2, PWN 1997

Rośliny i zwierzęta w ogrodzie, Michael Chinery, MUZA SA 1999

Rośliny ozdobne, skrypt, PWN 1990

Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie, PWRiL 1971

Rośliny pnące, J. Tykac, DELTA 1992

Rośliny w dużych pojemnikach, Peter Clock, Diogenes 1999

Rozmnażanie drzew i krzewów nagozalążkowych, J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz. PWN 1991

Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, J. Hrynkiewicz-Sudnik, B. Sękowski, M. Wilczkiewicz, PWN 1990

Rozmnażanie drzew i krzewów ozdobnych, A. Bärtels, PWRiL 1982

Róże, W.Oszkinis, Z.Mazurkiewicz, PWRiL 1957

Sad przy domu, Prof. dr S. A. Pieniążek, PWRiL 1980

Storczyki gatunki dziko rosnące, Peter H. Barthel, MULTICO 1997

Szkółkarstwo ozdobne, Z. Terpiński, PWRiL 1984

Szczepienie drzew i krzewów owocowych i ozdobnych, J. Prat, D. Retournard, DELTA 1998

Świat krzewów ozdobnych, Maciej Mynett, PZD 1994

Trawniki, B. Rutkowska, A. Hempel, PWRiL 1986

Trawniki gazonowe, A. Hempel, G. Dąbrowski, GRAMINEX 1993

Uprawa cebulowych i bulwiastych roślin ozdobnych, B. Grabowska, J. Krause, K. Mynett, PWRiL 1987

Uprawa warzyw pod szkłem i folią, J. Skierkowski, PWRiL 1978

Wielka księga małych ogrodów, J. Brookes, WiŻ 1989

Wielka księga ogrodów, J. Brookes, WiŻ 1992

Wielka księga ziół, L. Bremnes, WiŻ 1991

Woda ozdoba ogrodu, J. Allison, ELEW 1993

Zakładamy ogródek przydomowy, Helmut Jantra, MULTICO 1996

Zitruspflancen, Peter Klock, Lagestromia Verlag 1998

Zrób sam małą szklarenkę, H.J.Schiffer, PWRiL, 1986

Zrób to sam w swoim ogródku, P. A. Oldale, PWRiL 1976

Żywopłoty naturalne i formowane, Maciej Mynnet, MULTICO 1999

DRZEWA I KRZEWY OZDOBNE
DOSTĘPNE NA RYNKU POLSKIM 2

Wydawca: Kazimierz Kalat, INFO-FLORA
Wydanie drugie 2000 r.

Klub Florystów Polskich zrzesza profesjonalistów i amatorów bukieciarstwa, zgłoszenia przyjmuje: Zarząd Główny SITO, ul. Czackiego 3/5, 00-043 Warszawa tel.[phone] lub 826-74-61 w. 310, 311

ogródek wodny

Sadzawka składa się z trzech części.

Por. Rysunek-> woda- org czy jakoś tak

1. "Staw miłosnych igraszek". Najwyżej położony zbiornik oddzielony od niższego bystrzem, utworzonym przez kamienistą płyciznę. Wpływająca tutaj z zamaskowanego węża, woda widoczna jest nad powierzchnią w postaci "bąbli". Ma to znaczenie w procesie napowietrzania wody. W tym stawie przebywają i odbywają tarło dorosłe ryby. Zapłodnione jaja wraz z wodą spływają do niżej położonych części ogródka co zabezpiecza je przed pożarciem.

2. "Spokojna woda". Ta część spełnia m. in. rolę bufora zabezpieczającego przed przedostaniem się dorosłych ryb do części najniższej, w której rozwija się narybek.

3 . "Zatoka nenufarów". Najniższa i najgłębsza część ogródka (0,8 m) wypełniona rosnącymi tu grzybieniami. Woda wpływając tworzy niewielki wodospad rozbryzgujący się na kamieniach co nawilża powietrze i napełnia szumem, uszy zachwyconej gawiedzi. Tutaj znajduje się ustawiona na dnie i zamaskowana pompa wodna, podająca wodę do najwyższej części systemu. Uruchamiana jest ona czujnikiem zbliżeniowym wysterowanym na nadchodzące osoby. Także tutaj dorasta narybek. Do budowy można użyć np.: klejonej "z metra" folii PCV grubości 0,6 mm. Brzegi wystające powyżej wody maskuje się obsadzając je: gęsiówką, floksem szydlastym, zawciągiem nadmorskim i innymi. Ze zbiorników naturalnych można przenieść rośliny, gruby żwir i kamienie, "obrobione" przez wodę korzenie i gałęzie drzew. Rośliny sadzić w pojemnikach. Można je szyć z tkaniny polipropylenowej nie powlekanej, nićmi syntetycznymi.

Prowadząc niektóre prace ogrodowe, zastanawiamy się czasem nad terminem ich rozpoczęcia. Trafiając we właściwe terminy, uzyskujemy lepsze rezultaty, osiągając piękniejsze i zdrowsze rośliny. Nie zawsze przydatne są terminy kalendarzowe, wszak aura często jest kapryśna.
Pewniejsze są terminy fenologiczne.
Nasiona roślin, najczęściej wysiewamy wczesną wiosną, w czasie między kwitnieniem pierwiosnków a jabłoni. Z sadzonek zielnych, najlepiej rozmnażać rośliny między kwitnieniem tzw. "akacji" a rozkwitnięciem lipy szerokolistnej.
Gdy zacznie dojrzewać bez koralowy, czas zabierać się za okulizację roślin. Dojrzewanie śliwy węgierki, przypomina o przesadzaniu drzew i krzewów iglastych. Liściaste krzewy możemy przesadzać gdy kwitnie zimowit i zaczynają żółknąć liście lipy i klonu. Przedzimowe ogacanie i ściółkowanie roślin nie powinno być przeprowadzane wcześniej niż po całkowitym opadnięciu liści z drzew czyli w okresie zwanym przedzimkiem.
Może opracujesz własne terminy, oparte na obserwacji roslin?

Rok dzieli się na dwa sezony, cztery pory...

rok
sezon wegetacyjny (pow. +5 st.C)	sezon spoczynku

wiosna	lato	jesień	zima
100 dni	85 dni	75 dni	105 dni

... i 12 okresów fenologicznych.

okres	zjawisko	trwa średnio	dni	temperatury
zaranie wiosny	kwitną: przebiśniegi, przylaszczki; pojawiają się bazie wierzby iwy i pąki modrzewia	1.III do 10.IV	40	-10 do +15
wczesna wiosna	kwitnie: pierwiosnek, czeremcha, jabloń	10.IV do 20.V	40	-7 do +25
pełnia wiosny	kwitnie: lilak, kasztanowiec, gwiazdnica gajowa	20.V do 10.VI	20	-1 do +25
wczesne lato	kwitnie: robinia biała, poziomka, jarząb, bez czarny	10.VI do 30.VI	20	-1 do + 30
pełne lato	kwitnie lipa, dojrzewają maliny i porzeczki	1.VII do 31.VII	30	+2 do+ 35
późne lato	dojrzewają wczesne odmiany jabłoni i gruszy, bez koralowy i czarny, jeżyna i jarzębina	1.VIII do 5.IX	35	+2 do +30
wczesna jesień	sianie żyta, wykopki ziemniaków: dojrzewają owoce jabłoni, gruszy i sliwy	5.IX do 5.X	30	-4 do +22
jesień właściwa	kwitnie zimowit; zaczynają żółknąć liście lipy i klonu	5.X do 31.X	25	-6 do +18
póżna jesień	na początku okresu brak już liści na lipach i klonach a na końcu okresu na większości drzew	1.XI do 20.XI	20	-8 do +10
przedzimek	ziemia nie jest trwale zamarznięta	20.XI do 8.XII	20	-10 do +8
pełnia zimy	okres trwałego zamarznięcia gruntu	8.XIII do 20.II	70	-35 do +5
spodzimek	bardziej trwały zanik okrywy snieżnej, nabrzmiewają pąki wierzb, tarło szczupaka	15.II do 1.III	15	-25 do +16

Czasami widujemy je w ogrodach w najróżniejszych formach i postaciach. Najłatwiej zauważyć te gipsowe. Stawiane są w najbardziej widocznych częściach ogrodów.

Błyszczące i jaskrawe, swoim wyglądem i kolorystyką nawiązują do tradycji kraju z którego pochodzą.
Skąd?
Przywędrowały do nas, a właściwie zostały przywleczone od naszych zachodnich sąsiadów.
Tam, zwyczaj ustawiania krasnali w ogrodach sięga stu kilkudziesięciu lat. Wywodzi się on z wierzeń, baśni i legend kopalnianych i nawiązuje do skrzatów, które, ponoć, pomagały górnikom w ich ciężkiej pracy. Praktyczni Niemcy szybko wyszli naprzeciw zapotrzebowaniu, tworząc manufaktury produkujące krasnale.
Krasnalowy raj.
W ostatnim dziesięcioleciu, wraz z rozwojem w naszym kraju dzikiego kapitalizmu, także i u nas rozpoczęto wytwarzanie tego towaru, głównie dla potrzeb turystów z Niemiec. Wzdłuż dróg dojazdowych do przejść granicznych zaczęły powstawać punkty sprzedaży tego gipsowego dobra.
W tych krasnalowych rajach spotkać można także inne stworki. Groźne, łaciate psy, tłuste, błyszczące farbą olejną krowy, gęsi, które nigdy przyjaźnie nie zagęgają do nas, czy bociany, leniwe, aby przynieść nam kolejnego dzieciaczka. Koneserzy znaleźć mogą myśliwych, piwoszy, a nawet ekshibicjonistów z wystawionymi nie tylko pupami.
Ktoś wypowiadał się, że podobno, modne są krasnale „prukające”. Stawia się takiego, blisko wejścia do domu. Gdy gość dzwoni, krasnal odzywa się „prukając”. Niektórzy uważają za świetną zabawę, patrzeć na zawstydzonego w ten sposób gościa.
Oczywiście, nie powinniśmy okazywać swojej wrogości względem osób hołubiących w swoich ogrodach gipsowe figurki. Każdy ma niepodważalne prawo do różnych dziwactw, podobnie jak każdy ma prawo do wyrażania swojego stosunku do odmiennych zachowań innych. Jeżeli posiadacze gipsowych krasnali widzą potrzebę ich posiadania i od tego uzalezniają swoje szczęście, to nie należy im w tym przeszkadzać.
Naturalne jest piękne.
Przypatrując się takiej gipsowej menażerii, nasuwa się pytanie: czy materiał z którego wykonywane są figurki jest dobrze dobrany do charakteru naszych ogrodów i czy są to wzory zgodne z naszymi wyobrażeniami o tym co piękne.
Zapewne, wielu z nas czytało książkę Marii Konopnickiej pt. „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”, której wersję elektroniczną można pobrać poniżej. Zastanówmy się czy romantyczni, zakompleksieni podwładni króla Błystka mają wiele wspólnego z owymi grubokościstymi, gipsowymi skrzatami rodem z Niemiec.
W polskich ogrodach proponuję zaopiekować się, właśnie, polskimi krasnoludkami. Chyba jakiś poeta już pisał „…że Polacy nie gęsi i swoich krasnali mają”.
Czy jednak mają to być krasnale z gipsu? Czy zastanawiając się nad tym jesteśmy pewni, że takie materiały jak: gips, cement, plastik, są przyjazne roślinom w naszym ogrodzie i nam samym? Czy nie czujemy nadmiernego ocementowania naszego otoczenia? Czy ilość plastiku w naszym życiu codziennym nie przeraża nas? Wydaje się, że są inne materiały bardziej pasujące do wnętrza naszego ogrodu.
Zrób sam.
Niewątpliwie, bardziej odpowiednim materiałem do wykonania ogrodowych krasnali będzie drewno lub kamień. Oczywiście, nie znajdziemy takich krasnoludków w sklepie. Może to lepiej. Pozwoli to nam być oryginalnym i samemu zabrać się do ich wykonania. Zapewniam, nie jest to trudne. Bodajże, największy opór musimy przełamać na samym początku. Podobnie jak z budową domu, najtrudniejsza jest decyzja o rozpoczęciu. Potem już pójdzie łatwo. Wystarczy usunąć za pomocą dłuta wszystkie zbędne części obrabianego materiału. To co pozostanie ułoży się w postać krasnala. Na tej stronie, powyżej, zaproponowałem łatwy do skopiowania wizerunek krasnala. Jeżeli bardziej interesuje cię krasnal wykonany z kamienia to przejdź tutaj>>.
A może żywe?
Jeżeli stwierdzimy, że nie podołamy stworzeniu krasnala, to też nie będzie źle. Może nawet lepiej. Zastanowimy się wtedy, czy nie warto zahodować w swoim ogrodzie krasnali żywych. Tak, właśnie żywych. Są przecież krasnale normalne, żywe, ciepłe, malutkie i swojskie. Trudno je jednak zauważyć. Po pierwsze: nie w każdym ogrodzie mieszkają, a po wtóre prowadzą z natury, skryty tryb życia.
Ich pobyt w naszym ogrodzie sprawdzić można wystawiając wieczorem spodeczek z mlekiem. Jeżeli rano mleko jest wypite to możemy być pewni, że stało się to za sprawą krasnoludków.
Nie zawsze krasnale zasiedlą się wśród naszych roślin. Odstraszająco działają na nie opony samochodowe ustawione w ogrodach w charakterze klombów kwiatowych. Nie lubią obrzeży grządek wytyczonych plastykowymi butelkami, bielonymi cegłami czy kawałkami eternitu. Wręcz, nie cierpią one żadnych figurek gipsowych, a już przedstawienia krasnali z tego materiału uważają za osobisty afront. W takiej sytuacji potrafią być nawet złośliwe.
Będąc złe, „zapylają” wszystkie kwiaty tulipanów na jednolity kolor. Rozdwajają korzenie marchewek i rozpękują główki kapuściane. Potrafią też napędzić do ogrodu stado kretów czy namnożyć mszyc. Warto więc żyć z nimi na dobrej stopie.
Na ogół jednak są pożyteczne. Wczesnym rankiem rozchylają płatki kwiatów. Pod wieczór skrapiają zapachami maciejkę. W wolnych chwilach uczą świerszcze „cykania”. Te szczególnie zaprzyjaźnione, namówią „bąki” by zapylały kwiatki nie u sąsiadki, ale właśnie na naszych grządkach.
Mój krasnal świadczy o mnie.
Na jakiego krasnala więc zdecydować się? Na tego gipsowego, zimnego, połyskującego wśród krzaków jaskrawą farbą? Czy na tego swojskiego, szepczącego nam do ucha ogrodowe bajki, gdy zdrzemniemy się w ogrodzie w cieniu jabłonki?
Wybór należy do ciebie, ale zapamiętaj …precz z ogrodowymi krasnalami z gipsu - tylko żywe.

Jeżeli nie zgadzasz się z powyższymi poglądami, chętnie zamieszczę Twoją wypowiedź.

baby - krasnale

Kamienie pełnią zauważalną rolę w naszych ogrodach. Traktowane są nie tylko jako budulec elementów wykorzystywanych praktycznie - jak nawierzchni ogrodowych, a w tym: ścieżek, podjazdów i tarasów. Także wykorzystuje się je w małej architekturze, do budowy murków czy sztucznych grot. W końcu, stosowane są przy zakładaniu niemal obowiązujących w ogrodach - skalniaków.
b_glowa3.jpg

b_glowa3.jpgKamienie stosujemy do "upiększania" wody w ogrodzie. Służą do maskowania folii uszczelniającej oczka, brzegom nadają pozory naturalności, spiętrzają wodę tworząc kaskady.
Czasami kamień stosowany jest jako tworzywo, z którego wykonywane są formy ozdobne bez żadnego zastosowania praktycznego.
Bywa, że ustawiamy go w ogrodzie z pozoru bez potrzeby. Gdyby jednak zastanowić się głębiej, mogłoby się okazać, że taka potrzeba występuje, a nawet jest bardzo silna i być może narzucona magią płynącą z wnętrza kamienia.
Być może, owa nieokreślona siła tkwiąca w kamieniach, w istotniejszy sposób oddziaływuje na nas, niż jesteśmy w stanie to zrozumieć. Czy my, współcześni, równie co nasi ojcowie
i praojcowie podatni jesteśmy na magię większych i mniejszych głazów?
Niektórzy uważają, że większe kamienie zamieszkiwane są przez dusze tych, co od nas odeszli. Mieszkając w tych kamieniach szukają okazji, aby w jakiś sposób przenieść się w świat żywych, powrócić w nowym wcieleniu. Takich kamieni powinny się wystrzegać młode dziewczyny. Nie zaleca się im siadania na takich kamieniach. Bywa, że mieszkająca w nich dusza przeniknie z kamienia do ciała dziewczyny i ...nieszczęście gotowe. Nikt nie uwierzy jej, że przyczyną poczęcia jej dziecka był kamień, a nie - jak to z reguły bywa - jakiś chłopak.
Kamienie w naszym ogrodzie mogą być ciekawe z natury, lub ciekawe za sprawą naszej ingerencji. Jeżeli ogród jest częścią przyrody kształtowanej przez człowieka to i kamienie wchodzące w jego skład mogą być przez człowieka trochę przeinaczone.
Spróbujmy przebudzić kamienie do roli pożytecznych skrzatów ogrodowych - krasnali, czasami nazywanych babami kamiennymi. Ustawmy je w miejscu gdzie dotychczas stały krasnale gipsowe.

Materiał.
b_glowa2.jpg

b_glowa2.jpgW czasie spacerów, wycieczek czy wyjazdów szukajmy kamieni, które nas czymś specjalnie zafascynują. Owymi czynnikami będzie barwa, charakter powierzchni, kształt czy w końcu to coś, ta siła, która nas intryguje, a której nie jesteśmy w stanie określić i nazwać słowami. Takie kamienie chętnie umieszczamy w swoim otoczeniu.
Do naszego dłubania, materiał skalny musi być bardziej konkretny, odpowiednio dobrany. Owe dobranie będzie sporą częścią naszego przyszłego sukcesu. Odpowiednia wielkość i kształt kamienia uwolnią nas od części najcięższej pracy. Dla przykładu, jeżeli nasz wyrób ma nawiązywać do kształtu głowy człowieka to dobrze jest, gdy kamień ma wystający fragment w miejscu nosa, czy odpowiedni kształt w okolicach podbródka. Forma kamienia podpowie nam czy obrabiając określony materiał powinniśmy zdecydować się na wydłubanie głowy łysej, w hełmie czy z szeroko rozpuszczonymi włosami.
Planując wytwory mające sprawiać wrażenie starych, wybierajmy materiał spękany, zwietrzały z wyraźnymi śladami upływu czasu. Takie kamienie są kruche i nieostrożność może skutkować łatwym utrąceniem - z trudem wydłubanego oka. Za to, praca będzie lżejsza i pochłonie mniej naszych sił i czasu.

Narzędzia.
Naszym materiałem nie będzie miękka glina, same ręce, więc nie wystarczą. Pomówmy trochę o narzędziach. Podstawą jest młotek średniej wielkości, dobrze oprawiony. W czasie pracy nie wystawiajmy go na działanie wilgoci czy na długotrwałe słońce. Źle traktowany będzie "spadał", czemu naprędce możemy zaradzić mocząc go w wodzie.
b_glowa1.jpg

b_glowa1.jpgPrzyda się też jakiś przecinak, najlepiej nieduży. Większa powierzchnia tnąca przecinaka może szybko wyczerpać nasze siły. Jeżeli będziemy się
z nim obchodzili delikatnie to wygodnie będzie stosować przecinaki
z końcówką widiową. Można sobie też wykonać małe przecinaki z jakiegoś twardego materiału np. z grzybków zaworów silnika samochodowego.
Najważniejszym narzędziem będzie - piszę to niejako z zażenowaniem - szlifierka kątowa zwana fleksem. Z zażenowaniem, bo zawsze wyobrażałem sobie szlachetna pracę rzeźbiarza wykonywaną za pomocą młotka i dłuta. My nie umiemy rzeźbić, więc nie będziemy rzeźbili - nasze dłubanie będziemy wykonywali narzędziami mało szlachetnymi.
Fleks powinien być nieduży, przystosowany do małych tarcz diamentowych.
Tadeusz Smal poprosił mnie, abym w tym miejscu przypomniał o potrzebie chronienia oczu. To mądra uwaga. Osobiście stosuję specjalne okulary i polecam wszystkim podobną ochronę oczu w czasie obróbki kamieni.

Dłubanie.
Planując pracę, starajmy się wyobrazić sobie wygląd przyszłego kształtu sugerując się cechami materiału: charakterem kamienia, jego kształtem, rodzajem powierzchni. Jeżeli nasza wyobraźnia nie zadziała i nie ukierunkuje nas - to też nie jest źle. Na początek dajmy poprowadzić się materiałowi, narzędziom i podstawowej wiedzy o wyglądzie planowanego obiektu.
Oczywiście, nie sugerujmy się potrzebą dokładnego odtworzenia zamierzonego kształtu. Jeżeli zależy nam, aby "gotowiec" miał charakter starocia - a tak powinna wyglądać baba kamienna wykopana gdzieś spod dębu czy wiekowy skrzat ogrodowy - to powinien on być prymitywny, a taki przecież potrafimy wykonać.
Jeżeli ułatwi to nam pracę - możemy zaznaczyć ołówkiem na kamieniu zaplanowane kształty, a następnie posługując się szlifierką i

przecinakiem, mozolnie wybieramy z kamienia zbędny materiał.
Powierzchnie obrabiane tarczą diamentową są paskudnie, koliście porysowane i nieprzyzwoicie gładkie. Aby nadać takim powierzchniom "wiekowy" wygląd musimy za pomocą przecinaka i młotka, uderzając raz przy razie doprowadzić je do naturalnej chropowatości.
Obrabiając zwietrzałe kamienie, czasem odskoczy nam wąs albo kawałek nosa. Nie przejmujmy się tym. Odwrotnie - właśnie o to chodzi. Przecież stare kamienie maja wiele takich ubytków.

Uwaga, finał!
Gdy uznamy, że usunęliśmy wszystkie zbędne fragmenty materiału, a powierzchnia kamienia jest szlachetnie postarzona - możemy przystąpić do czynności końcowych. Jeżeli zauważymy, że miejsca obrabiane będą matowe, z nieco jaśniejszym odcieniem, aby kamień nabrał soczystych barw można natłuścić go środkami do konserwacji lastryka. Ostatnią czynnością jest - ta najważniejsza - z punktu widzenia ogrodnika. Jak zawsze, po skończonej pracy siadamy przed obiektem naszego działania, być może z kwadratową szklaneczką - co zwykł zaznaczać mój kolega Piotr Siciarski - i patrzymy, patrzymy, patrzymy...

---