Scharakteryzuj przyczyny i skutki traktatu krakowskiego z 1525 roku dla Rzeczpospolitej w XVI - XVIII wieku.
W historii Polski wielokrotnie przewija się problem stosunków Rzeczpospolitej z początkowo państwem Zakonu Krzyżackiego, a następnie Prus Książęcych. To właśnie od momentu kiedy nastąpiło zeświecczenie Zakonu, zaczął się powolny rozwój państwa które zagarnie tereny kraju wielokrotnie od siebie większego by następnie stać się mocarstwem.
Wkrótce po zawarciu pokoju toruńskiego w 1466 roku, w stosunkach między Polską i Zakonem narosły nowe konflikty które doprowadziły do wojny w 1519 roku. Zakończyła się ona w 1521 roku zwycięstwem wojsk Polskich. Z tego powodu wielki mistrz Albrecht Hohenzollern musiał zabiegać o pokój. Zaproponował polskiemu władcy sekularyzację zakonu i przekształcenie państwa krzyżackiego w księstwo pod panowaniem lennym Polski. W kwietniu 1525 roku książę Pruski, Albrecht Hohenzollern złożył na Rynku Głównym w Krakowie hołd lenny Zygmuntowi I Staremu - królowi Polskiemu. Albrecht uzyskał tytuł dziedzicznego księcia Prus, ale w razie wygaśnięcia pruskiej linii Hohenzollernów, Prusy miały być włączone do Polski. Zobowiązał się on również, jako lennik Korony Polskiej, do pomocy wojskowej i finansowej w razie wojny. On sam jak i jego potomkowie są zobowiązani do hołdu lennego. Traktat krakowski zespolił dawne ziemie krzyżackie z Polską mocniej i konsekwentniej niż traktat toruński z 1466 roku.
Pierwszym aktem częściowego zniesienia trudnych dla Prus Książęcych postanowień z traktatu krakowskiego, była zgoda Zygmunta Augusta ,w 1563 roku, na dziedziczenie w linii elektorskiej Hohenzollernów. Było to podyktowane wojną północną z Rosją, Prusy Książęce miały nie przepuścić wojsk niemieckich do Inflant. W wyniku tego w 1618, wobec wygaśnięcia linii Albrechta Hohenzollerna, w Prusach Książęcych rządy objął elektor Brandenburski Jan Zygmunt co zapoczątkowało unię personalną między Prusami, a Brandenburgią. Słabością tego państwa był przede wszystkim układ ziem rozdzielonych Polskim Pomorzem Gdańskim. Poza tym Brandenburgia była częścią Rzeszy, a Prusy Książęce lennem Rzeczypospolitej.
Na skutek wojny Polski ze Szwedami, Potopu Szwedzkiego, Rzeczpospolita musiała ratować swoją sytuację zawierając sojusz z Rzeszą. Elektor Brandenburski zrezygnował z popierania Szwedów w zamian z zrzeczenie się przez Rzeczpospolitą zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi, co zostało uregulowane w traktatach zawartych w Welawie i Bydgoszczy w 1657 roku. Przyznawały one Brandenburgii suwerenną władzę przemarszu wojsk przez tereny Pomorza Gdańskiego. Dla Rzeczpospolitej utrata zwierzchnictwa nad Prusami Książęcymi i wzmocnienie terytorialne państwa Hohenzollernów stanowiły najpoważniejsze konsekwencje wojny ze Szwecją. Nad Bałtykiem powstało bowiem silne państwo skutecznie konkurujące gospodarczo i politycznie z Rzeczpospolitą.
Fryderyk Wilhelm wykorzystał toczącą się wojnę trzydziestoletnią i nakłonił stany generalne do wyrażenia zgody na pobieranie przez władcę stałych podatków na potrzeby utrzymania silnej armii. Dysponując funduszami i wojskiem wprowadził rządy absolutne. Jego następca Fryderyk III w 1701 roku został królem „w Prusach” panując od tego czasu jako Fryderyk I.
Prusy rozszerzając swoje granice wszczęły wojnę z Austrią o Śląsk. Fryderyk II Wielki, którego wojska odnosząc liczne sukcesy, zmusił Austrię do uznania Śląska za część Prus w 1748 roku. Fryderyk II Wielki uznawany jest za pierwszego z oświeconego władcę absolutnego. O tym kto będzie piastował stanowiska w jego administracji, nie decydowało pochodzenie, ale wykształcenie i zasługi. Prusy były pierwszym państwem w którym wprowadzono przymus edukacyjny na poziomie powszechnym.
Rozwój Prus prowadził do ich ekspansji. Fryderyk II Wielki dążył do połączenia Prus Zachodnich z Wschodnimi. Wszystkie mocarstwa europejskie zdawały sobie sprawę z faktu, że słabnąca Turcja, jak i Polska może stać się łupem Rosji. Wobec perspektywy niebezpiecznego dla nich zachwiania równowagi sił w Europie Środkowej, Austria i Prusy skłoniły Rosję do porozumienia. Trójstronny traktat rozbiorowy został podpisany w Petersburgu 5 sierpnia 1772 roku. Ustalono w nim granice pierwszego rozbioru. Jako powód rozbioru traktat wskazywał „całkowity rozkład państwa” i „ duch fakcyjny utrzymujący w Polsce anarchię”. Układu tego nie przestrzegano zresztą ściśle. Austria i Prusy zagarnęły większe terytoria niż przewidywał traktat. W wyniku pierwszego rozbioru Prusy zagarnęły Warmię, województwo pomorskie, malborskie i chełmińskie - z wyłączeniem Gdańska i Torunia. Oraz tereny położone nad Notecią. Łącznie 56 tyś km2 zamieszkiwanych przez 580 tyś. ludności. Rzeczpospolita poniosła dotkliwe straty terytorialne. Szczególnie poważne następstwa przyniósł zabór Pomorza Gdańskiego, regionu odgrywającego bardzo ważną rolę w życiu gospodarczym kraju. Prusy narzuciły przy tym państwu polskiemu niekorzystny traktat handlowy - towary spławiane Wisłą zostały obłożone wysokim cłem. Król Stanisław August Poniatowski zaakceptował konwencję rozbiorową. Sejm zwołany w 1773 roku mimo dramatycznego protestu Tadeusza Rejtana oficjalnie wyraził zgodę na podział terytorium państwa pomiędzy zaborców.
W związku z takim tokiem wydarzeń kolejny rozbiór Polski wydawał się tylko kwestią czasu. Podczas drugiego rozbioru dokonanego tylko przez Prusy i Rosję w 1793 roku Rzeczpospolita straciła znaczne tereny swojego królestwa. Mimo powstania zorganizowanego przez Tadeusza Kościuszkę, tym razem trzej zaborcy dokonali ostatecznego rozbioru pozostałego państwa Polskiego w 1795 roku. Od tego momentu Polska przestała istnieć na mapie europy.
Podsumowując wydarzenia następujące po traktacie krakowskim doprowadziły do rozbioru Rzeczpospolitej. Lecz mimo wszystko między traktatem z roku 1525, a upadkiem Polski upłynęło dwa i pół wieku i byłoby niesprawiedliwe, gdyby żądało się od pokoleń żyjących przed kilku setkami lat, aby były odpowiedzialne za wszystkie późniejsze zdarzenia. Jednoznacznie stwierdzić można, iż administracja i ustawodawstwo Rzeczpospolitej w wieku monarchii absolutnych zagubiło się. Sądzę, iż jedynie winą, za późniejsze wydarzenia, obarczyć można samych posłów - szlachciców Polski. Którzy nie chcąc tracić swoich przywilejów, nie pozwolili na rozwój militarny, a co za tym idzie terytorialny Rzeczpospolitej. Co w końcu doprowadziło do zniknięcia Rzeczpospolitej z mapy Europy.