System informacyjny zarządzania - elementy - ujęcie statyczne:
Nadawcy informacji,
Zbiory informacji,
Kanały informacyjne,
Narzędzia przetwarzania i przesyłania informacji
Odbiorcy informacji.
Funkcje systemu informacyjnego - procesy - ujęcie dynamiczne:
Gromadzenie informacji,
Przechowywanie informacji,
Przetwarzanie informacji,
Prezentacja informacji,
Przesyłanie informacji.
Strukturalizacja systemu informacyjnego:
Struktura funkcjonalna,
Struktura informacyjna,
Struktura techniczna,
Struktura przestrzenna.
Nadawcy bądź odbiorcy - podmioty informacyjne uczestniczące w przekazie i wymianie informacji:
Podmioty fizyczne (pojedynczy ludzie) - pracownicy zatrudnieni w danym obiekcie gospodarczym - menedżer, księgowy, magazynier, analityk
Podmioty organizacyjne (komórki obiektu gospodarczego) - poszczególne stanowiska pracy, sekcje, działy, wydziały, zakłady - zarząd, dział zbytu, dział planowania produkcji, sekretariat,
Podmioty prawne (jednostki wyodrębnione formalnie) - wewnętrzne lub zewnętrzne struktury gospodarcze - bank, Urząd Skarbowy, Wojewódzki Urząd Statystyczny
Podmioty techniczne - automatyczne urządzenia nadawczo lub odbiorcze bądź inne systemy informacyjne współuczestniczące w realizacji procesów biznesowych - automatyczna waga, czytnik kodów kreskowych, drukarka fiskalna.
Zbiory informacji - tematycznie wyróżnione zestawy wiadomości o charakterze ekonomicznym dostępne w ramach systemu w postaci:
liczbowej (numerycznej),
tekstowej (alfabetycznej, alfanumerycznej),
graficznej lub
dźwiękowej (multimedialnej).
Zwykle utrzymywane w określonym porządku przestrzennym i czasowym. Zbiory informacji (zarówno wewnątrzobiekto-wych jak i zewnętrznych) są coraz częściej standaryzowanymi zestawami komunikatów (o ściśle zdefiniowanej zawartości, strukturze i formie).
Kanały informacyjne - sformalizowane bądź nie sformalizowane drogi przepływów informacji. Odwzorowują przepływy rzeczowe i finansowe; zarówno w obrębie obiektu gospodarczego, jak i we współdziałaniu obiektu z jego otoczeniem. Sformalizowane kanały informacyjne są zwykle opisywane w postaci obowiązujących instrukcji. Określa się w nich drogi obiegu dokumentów i procedury ich obróbki, dla każdego wykonawcy precyzując zakres i miejsce wykonywania konkretnych operacji przetwarzania oraz ramy czasowe (terminy, okresy) ich wykonywania.
Metody i techniki przetwarzania informacji - zalgorytmizowane procedury oraz nie sformalizowane reguły nieautomatycznej (tradycyjnej) i automatycznej transformacji informacji w drodze od nadawcy do odbiorcy (czyli od postaci źródłowej do wynikowej).
Podstawowe cechy przetwarzania danych gospodarczych:
duża liczba danych różnych tematycznie i strukturalnie,
wielu odbiorców odmiennych informacji,
zróżnicowane formy pobierania informacji,
względnie proste obliczeniowo algorytmy przetwarzania.
Typologia systemów informacyjnych zarządzania:
Skala funkcjonowania systemu:
Systemy makroekonomiczne (ministerstwo, branża) - np. KSI ZUS, ALSO, POLTAX; ELIXIR;
Systemy mikroekonomiczne (firma, grupa firm stowarzyszonych).
Zakres merytoryczny systemu:
Produkcja,
Logistyka i dystrybucja,
Finanse i rachunkowość,
Marketing,
Zasoby ludzkie (Kadry),
Badania i rozwój.
Poziom kompleksowości:
Obiektowe:
Proste:
Tematyczne,
Dziedzinowe,
Wielodziedzinowe,
Kompleksowe (zintegrowane),
Ponadobiektowe:
Międzyobiektowe (łańcuch logistyczny)
Wieloobiektowe (struktury holdingowe, koncernowe)
Poziom integracji:
Nie zintegrowane,
Zintegrowane.
Poziom uniwersalności:
Systemy indywidualne,
Systemy powielarne (powtarzalne).
Systemy indywidualne (dedykowane) - tworzone dla określonej firmy, w pełni uwzględniające zgłoszone wymagania, potrzeby i ograniczenia. Przygotowywane w sytuacji gdy użytkownik nie jest w stanie kupić (wydzierżawić) rozwiązań satysfakcjonujących. Odwzorowują ograniczenia i rozwiązania organizacyjne, kadrowe, sprzętowe czy przestrzenne.
Zalety:
wykorzystanie mocnych stron rozwiązań biznesowych,
dostosowanie do potrzeb i możliwości użytkowników.
Wady:
wyższy koszt tworzenia (wszystkie prace projektowe i programowe finansuje firma),
wyższy koszt doskonalenia (nakłady związane ze zmianami ponosi wyłącznie odbiorca),
zmniejszona niezawodność (wdrażanie i eksploatacja prze ograniczoną liczbę użytkowników).
Systemy powielarne (powtarzalne) - rozwiązania uniwersalne w ramach danej klasy zastosowań. Tworzone w celu wielokrotnej sprzedaży. Zwykle adresowane do wcześniej określonej grupy odbiorców (typ działalności, typ produkcji, branża, typ zarządzania firmą). Najczęściej wymagają adaptacji do ograniczeń i wymagań firmy wdrażającej.
Systemy powielarne można podzielić na:
typowe - punktem wyjścia analiza częstości realizacji zadań w rzeczywistych obiektach, przepisy prawne; realizują większość procedur przetwarzania dla wybranego obszaru zastosowań lub
standardowe - normowanie procesów przez organizacje standaryzacyjne; zwykle wdrożenie wiąże się z transferem wiedzy i zastosowaniem rozwiązań normatywnych (np.:
zarządzanie logistyczne w czasie oczekiwanym (just-in-time),
standard MRP II do sterowania produkcją,
standard zarządzania jakością, zgodnie z normami ISO 9000 i 14000).
Podstawą powielarności jest odpowiednia elastyczność systemu.
Elastyczność systemu - wieloelementowa i złożona parametryzacja oraz możliwości uzupełniania rozwiązań systemowych (generatory procedur, raportów, ekranów, importowanych i eksportowanych plików komputerowych).
Parametry - zestawy atrybutów, które umożliwią zastosowanie danego systemu dla zróżnicowanych obiektów i/lub grup użytkowników oraz różnych platform sprzętowych, programowych i rozwiązań technologicznych (np. przejście z rozwiązań scentralizowanych na rozproszone, zmiany użytkowanego oprogramowania czy specjalizowanych urządzeń).
Równocześnie pozwolą modernizować system danego obiektu (działanie danej grupy użytkowników) w czasie jego eksploatacji, w związku ze zmieniającymi się warunkami funkcjonowania (szczególnie wpływ otoczenia).
Elastyczność może być:
konstrukcyjna -swoboda kształtowania (podczas instalacji) i modyfikowania (w czasie eksploatacji) struktury i zakresu funkcjonalnego systemu,
informacyjna - możliwości definiowania i redefiniowania struktur danych przetwarzanych i przechowywanych w systemie, a więc jego struktury informacyjnej,
proceduralna - zmiany lub rozbudowa algorytmów przetwarzania.
Zakres wspomagania zarządzania:
Transakcyjne (ewidencyjno - sprawozdawcze),
Informacyjno - decyzyjne (informowania kierownictwa),
Wspomagania decyzji.
Cztery kolejne kroki wspomagania procesu podejmowania decyzji:
Zdobyć odpowiednie informacje o przeszłości,
Na podstawie przeszłości prognozować przyszłość,
Przygotować alternatywne rozwiązania - racjonalne warianty decyzji,
Wybrać najlepsze rozwiązanie.
Charakterystyka systemów transakcyjnych (ewidencyjno - sprawozdawczych)
Ukierunkowanie: rejestracja transakcji,
Poziom adresowania: jednostka organizacyjna,
Podział wewnętrzny systemu: agendowy,
Złożoność procedur obliczeniowych: niska - proste algorytmy porządkowania, selekcji i agregacji
Wiodące technologie: bazy danych przetwarzanie rozproszone.
Charakterystyka systemów informacyjno - decyzyjnych (systemów informowania kierownictwa)
Ukierunkowanie: dostarczanie adresowanej informacji (historycznej lub prognostycznej),
Poziom adresowania: pracownik (menedżer) + grupa porównywalnych decyzji,
Podział wewnętrzny systemu: funkcjonalny,
Złożoność procedur obliczeniowych: zaawansowane -złożone algorytmy porządkowania, selekcji i agregacji, planistyczne modele obliczeniowe
Wiodące technologie: generatory raportów, generatory zapytań.
Charakterystyka systemów wspomagania decyzji
Ukierunkowanie: analiza problemu decyzyjnego,
Poziom adresowania: pracowanik (menedżer) + pojedyncza decyzja,
Podział wewnętrzny systemu: problemowy, funkcjonalny,
Złożoność procedur obliczeniowych: b. wysoka, złożone algorytmy selekcji i prezentacji, zaawansowane modele obliczeniowe (symulacja, optymalizacja), podejście heurystyczne (rozwiązania sztucznej inteligencji),
Wiodące technologie: modele obliczeniowe, systemy wnioskowania (w tym systemy ekspertowe).
Struktura funkcjonalna typowego systemu dziedzinowego (podsystemy, moduły, funkcje i zadania)
Funkcje i zadania podstawowe:
Zakładanie kartotek systemowych,
Rejestracja transakcji,
Integracja z innymi częściami systemu
Raportowanie zestawów transakcji,
Zakończenie cyklu (okresu) obliczeniowego,
Funkcje i zadania pomocnicze (uzupełniające):
Instalacja (przygotowanie systemu do pracy) / parametryzacja systemu,
Zarządzanie użytkownikami,
Ochrona danych.