RODZAJE I PRZYKŁADY

SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH

W ORGANIZACJACH

Prof. dr hab. Celina M. Olszak

 Systemy dziedzinowe (transakcyjne)

 Systemy informacyjno-decyzyjne

 Zintegrowane systemy informatyczne zarządzania (MRP II, ERP)

 Systemy zarządzania relacjami z klientami (CRM)

 Systemy zarządzania łańcuchem dostaw (SCM)

 Systemy zarządzania przepływem pracy (workflow)

 Systemy elektronicznego przesyłania danych (EDI)

 Systemy zarządzania treścią (CMS)

 Systemy automatyzacji prac biurowych i administracyjnych

 E-biznes

SYSTEMY

DZIEDZINOWE

Techniczne

przygotowanie

produkcji

Planowanie

produkcji

Gospodarka

materiałowa

Zatrudnienie

i place

Gospodarka

wyrobami

gotowymi

Gospodarka

środkami

trwałymi

Finanse

i księgowość

Sprzedaż

Cechy systemów dziedzinowych

Różnorodność tematyczna

Duża ilość danych we/wy

Szczegółowość opisu transakcji

Duża dokładność danych

Duża wiarygodność danych

Stosunkowo proste algorytmy przetwarzania danych

Dedykowane dla określonego użytkownika

i wspomagania konkretnych działań

Budowa systemu

dziedzinowego

Baza danych

Dane we

Dane wy

Algorytm

przetwarzania

danych

System technicznego

przygotowania produkcji

(Dawca podstawowych normatywów opisujących

wyroby i procesy produkcyjne)

Opis i aktualizacja kartotek

konstrukcyjno-technologicznych wyrobów

(normatywy materiałowe,

operacje technologiczne

asortyment

operacje kontrolne

operacje transportowe)

System planowania

produkcji

(Odbiorca podstawowych normatywów opisujących

wyroby i procesy produkcyjne)

-

Określenie planu asortymentowego produkcji

-Ustalenie kolejności i terminów wykonania produkcji
według faz technologicznych

- Bilansowanie zadań ze zdolnością produkcyjną

-Ustalanie potrzeb w zakresie materiałów, narzędzi, robocizny

-Ustalanie limitów materiałowych

System gospodarki

materiałowej

• Prowadzenie ewidencji materiałów i

przedmiotów nietrwałych

• Analiza kosztów zużycia materiałów i

przedmiotów nietrwałych

• Analiza realizacji zamówień

System zatrudnienie i

place

Ewidencja zatrudnienia

Badanie czasu pracy, obliczanie

wynagrodzeń

Rozliczanie kosztów robocizny

Gospodarka wyrobami

gotowymi

• Ewidencja

ilościowo-
wartościowa
wyrobów gotowych

• Rozliczanie braków

i produkcji w toku

• Kontrola wykonania

produkcji

Gospodarka środkami

trwałymi

• Ewidencja środków trwałych

• Rozliczanie czasu pracy maszyn i

urządzeń

• Planowanie i rozliczanie remontów

System finansowo-

księgowy

• Planowanie kosztów własnych

• Kalkulacja kosztów

• Sprawozdawczość finansowa

Systemy informacyjno-

decyzyjne

• Systemy informowania kierownictwa

(SIK)

• Systemy wspomagania decyzji (SWD)
• Systemy ekspertowe (SE)
• Systemy Business Intelligence (BI)

S I K

• Pierwsze systemy wspomagające

procesy podejmowania decyzji w

organizacji (lata 70-te)

• Wykorzystywanie złożonych

algorytmów przetwarzania danych

• Generowanie informacji

optymalizacyjnych, analitycznych

• Adresowane dla kadry kierowniczej

średniego szczebla zarządzania

Budowa SIK

Baza danych

i SZBD

Dane we

Dane wy

Złożone algorytmy

przetwarzania

danych

SWD

• Wspomaganie problemów słabo

ustrukturalizowanych

• Wykorzystywanie modeli danych
• Selektywne dostarczanie informacji
• Przyjazny interfejs (user friendly interface)
• Przeznaczone dla kierownictwa średniego i

wyższego szczebla zarządzania (lata 80-te)

• GSWD (większa grupa osób uczestniczy w

wymianie poglądów)

Struktura SWD

SZBD

SZBM

Interfejs

Baza danych

Baza modeli

M. strategiczne

M. taktyczne

M. operacyjne

Różne
interfejsy i
style
interakcji

Gotowe modele lub
tworzone we
własnym zakresie

Systemy ekspertowe

Wspomagają raczej wąskie dziedziny

(medycyna, bankowość, finanse)

Interakcja z użytkownikiem w języku

quasi- naturalnym

Wiedza przedstawiana jest w postaci

faktów i reguł (zazwyczaj pochodzi od
ludzi)

Udzielają użytkownikowi wyjaśnień i

podpowiedzi rozwiązania problemu

Struktura SE

• Baza wiedzy (fakty, reguły),
• moduł wnioskowania (dedukcyjny program

wyprowadzający wnioski z faktów przechowywanych
w bazie wiedzy),

• Moduł pozyskiwania wiedzy (program sterujący

interakcjami z ekspertem lub inżynierem wiedzy, od
którego pobierana jest wiedza),

• Moduł objaśniający (umożliwiający użytkownikowi

zadawanie pytań typu: dlaczego, jak, wyjaśnij),

• Interfejs (interakcja w języku quasi naturalnym).

Ekspert dziedzinowy

Inżynier wiedzy

Interfejs

Baza danych

M. pozyskiwania

wiedzy

Baza wiedzy

M. wyjaśniania

M. wnioskowania

Interfejs

Użytkownik

Humanistyc
zna
orientacja
odwzorowań
rzeczywistoś
ci

Materialna
orientacja
odwzorowań

1950 1960 1970 1980 1990 2000
2010 2020

Podstawowe
obliczenia

Złożone obliczenia
matematyczne

Przetwarzanie danych, proste procesy
myślowe w logice klauzul,
wnioskowanie formalne

Systemy ekspertowe,
komunikacja w języku
naturalnym

Inżynieria wiedzy i
samosterowalne roboty

Uczenie, usługi
przetwarzania
wiedzy

Myślenie
asocjacyjne

Wnioskowanie
przez analogię

BUSINESS INTELLIGENCE

Hurtownia

danych

Hurtownia

danych

OLAP

(On-line Analytical

Processing)

OLAP

(On-line Analytical

Processing)

DATA

MINING

DATA

MINING

Zmiana sposobu

pracy

z informacją

Zmiana sposobu

pracy

z informacją

•Inteligentna eksploracja danych,

•on-line wielowymiarowe analizy danych

•prezentacja danych w rożnych układach

Narzędzia do

raportowania

i zapytań „ad hoc”

Narzędzia do

raportowania

i zapytań „ad hoc”

Narzędzia do ekstrakcji

i przesyłania danych

(ETL)

Narzędzia do ekstrakcji

i przesyłania danych

(ETL)

HURTOWNIA DANYCH

HURTOWNIA DANYCH

Warstwa prezentacji

(interfejs)

Warstwa prezentacji

(interfejs)

Narzędzia

Analityczne (OLAP)

Narzędzia

Analityczne (OLAP)

Architektura

BI

FUNKCJE BI

Planowanie

strategiczne

Planowanie

strategiczne

Poprawa

relacji z klientami

Poprawa

relacji z klientami

Analiza procesów

wewnętrznych

i sprawności operacyjnej

Analiza procesów

wewnętrznych

i sprawności operacyjnej

Analiza zyskowności

produktów

Analiza zyskowności

produktów

Kontroling

i rachunkowość

Kontroling

i rachunkowość

Liderzy wyznaczający standardy i

kierunki rozwoju BI

• Cognos (aplikacje: Cognos Impromptu,

PowerPlay, Scenario, 4Thout, Decision
Stream)

• Business Objects (Webintelligence)
• Infomedia (Columb Controlling)
• MicroStrategy
• SAP (SAP KM, mySAP BI)
• Hogart
• Microsoft (MS SQL Server)

Bariery w tworzeniu BI

Kultura

organizacji

Kultura

organizacji

Brak odpowiedzialnych

za problem zarządzania wiedzą

Brak odpowiedzialnych

za problem zarządzania wiedzą

Brak odpowiednich

technik informatycznych

Brak odpowiednich

technik informatycznych

Brak czasu,

brak motywacji

Brak czasu,

brak motywacji

Bariery poznawcze

Bariery poznawcze

Konkurencja

między pracownikami,

działami

Konkurencja

między pracownikami,

działami

Niedostateczna

świadomość korzyści

Niedostateczna

świadomość korzyści

Poziom

złożoności

czas

SIK

SWD

SE

EIS

BI

Modele

danych,
interface

Bazy danych,
algorytmy
przetwarzania

Wnioskowanie
,

baza wiedzy

Raportowanie,

wizualizacja
danych

Data mining,
OLAP,

hurtownie
danych

Decydenci, klienci, dostawcy,

kooperanci, eksperci branżowi

Tworzenie wiedzy

Transfer wiedzy

E-BI, BI,

SWD, GSWD,

SE, SWO

ST, CAD, CIM,

MRP II, ERP,

CRM

Sieci globalne,

Internet,

Extranet,

wideokonferen

cje

EDI,

Intranety,

poczta

elektroniczn

a

ZARZĄDZANIE

Strategicz

ne

Taktyczne

Operacyjn

e

Technologie komputerowe w tworzeniu i transferze
wiedzy

Zintegrowane SIZ

Rodzaje integracji

Fizyczna

Aplikacji

Biznesowa

Wymiana danych, protokołów
komunikacyjnych

Współdziałanie systemów na różnych
platformach sprzętowo-programowych

Scalanie i koordynacja procesów
biznesowych z udziałem TI

Przykłady ZSIZ

• CIM (Computer Integrated Manufacturing)

• MRP (Material Requirement Planning)

• MRP II (Manufacturing Resource Planning)

• ERP (Enterprise Resource Planning)

Architektura CIM

• Komputerowo wspomagane obliczenia

inżynierskie i symulacje (Computer Aided

Engineering – CAE)

• Komputerowo wspomagane projektowanie

(Computer Aided Planning – CAP)

• Komputerowo wspomagane wytwarzanie

(Computer Aided Manufacturing – CAM)

• Komputerowo wspomagane zapewnienie

jakości (Computer Aided Quality Assurence

-CAQA)

MRP

Planowanie potrzeb materiałowych

Śledzenie stanu zapasów magazynowych

i takie ustawienie ich ilości, aby

czas ich składowania był jak najkrótszy,

przy jednoczesnym

zachowaniu ciągłości produkcji

MRP II

Planowanie potrzeb materiałowych i

produkcyjnych w zamkniętej pętli produkcyjnej

Standard MRP II opracowany przez Amerykańskie

Stowarzyszenie Sterowania Produkcją i Zapasami

Planowanie biznesowe

Planowanie produkcji i sprzedaży

Harmonogramowanie plan produkcji

Planowanie potrzeb materiałowych

Planowanie zdolności produkcyjnych itp..

Wybrane

funkcje

ERP

MRP II

Procedury finansowe:

- Rachunek kosztów

- Rachunkowość zarządcza

- Kontroling

Warianty systemów

MRP II

Minimalny

Rozwinięty

Zaawansowany

System wspomaga
przynajmniej funkcję
planowania
sprzedaży,
zarządzania popytem,
planowania zasobów
produkcyjnych oraz
planowania zdolności
produkcyjnych

Dodatkowo system
wspiera
harmonogramowanie
spływu produkcji,
zarządzanie
stanowiskami
roboczym

Posiada narzędzia
pomiarów i symulacji

System wspiera
zarządzanie zmianami
konstrukcyjnymi,
zarządzanie remontami,
jakością, serwisem.

Jest zintegrowany z
CAD/CAM i modułami
finansowymi

Cechy systemów MRP II

• Kompleksowość funkcjonalna (obejmowanie

wszystkich sfer działalności firmy)

• Budowa modułowa (pozwalająca na etapowe

instalowanie i wdrażanie systemu)

• Zaawansowanie merytoryczne (złożoność systemu)
• Wysoki stopień integracji procedur i danych

(wewnątrz danych modułów, jak i między modułami)

• Orientacja procesowa (system przygotowany do

kompleksowej obsługi procesów gospodarczych, a
nie struktur organizacyjnych)

Cechy systemów MRP II

(cd.)

•

Znaczna parametryzacja systemu (pozwalająca na
dostosowanie do charakterystyki firmy)

•

Skalowalność (zdolność do zwiększania zakresu
funkcjonalnego systemu)

•

Otwartość na otoczenie informatyczne

•

Znaczna niezależność od platformy sprzętowej
(wymagania sprzętowe jednak bardzo wysokie

•

Wysoka niezawodność pracy systemu

•

Wysokie koszty zakupu systemu

•

Złożone i długie wdrażanie systemu

Przykłady systemów

MRP II

• SAP R3, R4

• Baan IV

• MFG/Pro

• Oracle applications,

• Promis S/4

• Max

• IFS Applications

• Teta_C

Systemy Zarządzania Relacjami z

Klientami (Customer Relationship

Management - CRM)

Zakres systemów CRM:

Pozyskiwanie potencjalnych klientów,
Obsługa cyklu sprzedaży,
Utrzymywanie więzi z klientami,
Serwis i doradztwo,
Badanie satysfakcji klientów i nowych potrzeb.

Architektura CRM

Baza danych

Hurtownia danych z OLAP i data
mining

Rozwiązania sprzętowe, jak: Call
center, bezprzewodowe
połączenia

Platformy do tworzenia

CRM

Małe firmy

Średnie firmy

Duże firmy

MS ACCESS

MS SQL
Server

Oracle Server

DB2

Systemy CRM dla małych i średnich firm

Systemy CRM dla małych i średnich firm

Systemy CRM dla małych i średnich firm

Systemy CRM dla małych i średnich firm

Nazwa systemu

Producent

Platforma

ACT!2000

Interact Commerce

Corporation

MS Windows

Clientele

Epicor Software
Corporation

MS Windows NT

CRM9000

Logotec Engineering

MS Windows

CSRM.2000

Epacta

Lotus Domino

Doradca Handlowy
forte

Matrix

Symfonia forte

Insoft CRM

Insoft

Lotus
Notes/Domino

Navo

Navo Kontakt

MS Windows

Outsmart

SmartSales

MS Outlouk

Partnerzy w

Interesach

Centrum Systemów

komputerowych ZETO

MS Windows

RecentCRM

Connect Distribution

MS Windows

Electronic Data

Interchange- EDI

Przesyłanie standardowo ustrukturalizowanych

danych o transakcjach handlowych w

elektronicznym formacie

Transfer danych

odbywa się przez

łącza elektroniczne

Struktura

i format danych

są precyzyjnie zdefiniowane

Rodzaje EDI

• Wymiana danych zorientowana na informacje

(wymiana katalogów cen, danych technicznych

itp.),

• Wymiana danych zorientowana na transakcje

(transfer faktur, zleceń zakupów, dowodów

dostaw),

• Elektroniczne przesyłanie środków pieniężnych

(komunikaty o przesłanych środkach finansowych),

• Interakcyjna wymiana danych typu „pytanie-

odpowiedź” (np. rezerwacja miejsc)

Obszary zastosowań

EDI:

• Obrót handlowy

• Administracja

• Służba zdrowia

• Logistyka wojskowa

• Poczta

• Transport

• Turystyka

EDIFACT

(Standard dla Administracji, Handlu i

Transportu)

Zalety EDI

• Szybkość przekazu i przetwarzania

informacji,

• Redukcja kosztów (ograniczenie zużycia

papieru, zmniejszenie liczby wprowadzania

danych, przyśpieszenie obiegu informacji

itp.

• Eliminacja bariery językowej (szerokie

stosowanie kodów międzynarodowych),

• Poprawa relacji z klientem i parterami

handlowymi (rozwój więzi i porozumień,

handlowych i logistycznych)

Internetowe

rozwiązania dla EDI

• Z użyciem e-mail (stosowane protokoły: S/MIME,

PGP/MIME),

• Web-EDI (wykorzystywanie www, protokołu

HTTP oraz protokołu ochrony danych SSL,

• XML/EDI (XML – umożliwia takie zdefiniowanie

dokumentu, że może być on automatycznie

przetworzony i wyświetlony przez przeglądarkę

internetową)

Systemy zarządzania łańcuchem

dostaw

(Supply Chain Management –

SCM)

Globalizację

Odpowiedź na:

Szeroką kooperację

Zintegrowane

struktury

gospodarcze

W systemach

ERP nie przewidziano

współpracy pomiędzy

firmami

Są
uzupełnieniem
ERP

Systemy zarządzania łańcuchem

dostaw

(Supply Chain Management –

SCM)

Zintegrowana logistyka rozszerzona o

udział dostawców i odbiorców w całym

procesie

Zapewniają klientom i parterom

handlowy bezpośrednią komunikację

oraz szybszą wymianę informacji

Przykłady SCM

• Oracle – Oracle E-business Suite,

• SAP – mySAP SCM,

• BAAN (iBaan for SCM)

Pozwalają na zdefiniowanie:

klientów,

dostawców,

parterów oraz

pracowników

Rdzeniem SCM

jest wspólna

baza danych

Cechy systemu Oracle E-business

Suite

• Ujednolicony model danych (pozwalający

zdefiniować wszystkich uczestników łańcucha

wartości)

• Łatwy dostęp do informacji (dostarczanie wielu

gotowych modeli do użycia)

• Globalność (wszystkie informacje skonsolidowane,

system obsługuje wiele walut, języków itp.)

• Przystosowalność (konfigurowanie aplikacji do

potrzeb klienta)

• Otwartość (łatwa integracja z innymi aplikacjami

firmy Oracle)

Moduły SCM w Oracle E-business

Suite

1. Rozwijanie produktu

(Umowy projektowe,

rozlicznie projektu,

zarządzanie

zasobami projektu)

2. Zaawansowane

planowanie

(zamówienia, zapasy)

3. Pozyskiwanie

(surowców,

zakupów,

płatności)

4. Wytwarzanie

(dyskretne procesy,

produkcja potokowa

Harmonogramowanie produkcji

zarządzanie jakością)

5. Wypełnianie

zleceń

(wycena, transport)

Dziękuję za uwagę