Diagnostyka chorób układu oddechowego obejmuje:

Badanie podstawowe

• wywiad

• badanie kliniczne / przedmiotowe /

• badanie radiologiczne

Badania uzupełniające i dodatkowe

• pełne badania czynnościowe

• EKG

• gazometria

• odczyn tuberkulinowy

• badanie bakteriologiczne i mykologiczne

• badania biochemiczne

• badanie bronchoskopowe

• biopsja

• biopsja otwarta / torakotomia, mediastinoskopia /

• badanie cytologiczne

• badanie histopatologiczne

• badanie immunologiczne

• badanie alergologiczne

• badania izotopowe / scyntygraficzne /

• ultrasonografia

• tomografia komputerowa

• cewnikowanie serca

Wywiad:

• płeć

• wiek

• zawód

• praca

• czynniki szkodliwe

• zainteresowania

• warunki życia

• dolegliwości (kiedy pierwsze, okoliczności pojawienia, jak przebiegały w czasie)

• przeszłość chorego / choroby przebyte, przebyte zabiegi operacyjne, pobierane leki, inne /

• wywiad rodzinny

Wywiad: (Podstawowe objawy i ich przyczyny)

• kaszel

• wykrztuszanie

• krwioplucie

• duszność

• chrypka

• ból w klatce piersiowej

• inne objawy np. objawy ogólne

Wywiad: - kaszel

• choroby górnych dróg oddechowych

• ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli

• rak płuca

• ciało obce

• odma opłucnowa

• zapalenie płuc

• choroby alergiczne

• choroby śródpiersia

• choroby opłucnej

• choroby serca / np. niewydolność lewokomorowa /

• przetoka oskrzelowo-przełykowa

• achalazja przełyku

• kaszel psychogenny

Wywiad: - krwioplucie

• nowotwory

• gruźlica

• ropień płuca

• zapalenia płuc

• zawał płuca

• rozstrzenie oskrzeli

• zapalenia oskrzeli

• grzybice

• hemosyderoza

• skazy krwotoczne

• choroby jamy ustnej

• choroby laryngologiczne

• choroby układu krążenia / zwężenie lewego ujścia żylnego, obrzęk płuc - niewydolność lewokomorowa. /

• inne choroby

Wywiad: - duszność

• Duszność / odczucie subiektywne / - uświadomienie sobie trudności podczas oddychania, lub wrażenie braku tchu.

• Duszność można podzielić na różne typy w zależności od czasu jej wystąpienia, mechanizmu powstawania, czasu trwania (wdechowa, wydechowa, mieszana, nagła, postępująca w przeciągu tygodni, miesięcy i lat )

Wywiad: - przyczyny duszności

• wdechowej /zwiększenie sztywności tkanki płucnej/

• zastój w płucach / niewydolność zastoinowa krążenia

• wysięk w opłucnej

• zwłóknienie płuc

• zapalenie płuc

• odma opłucnowa

• inne choroby ograniczające rozszerzalność płuc lub klatki piersiowej.

Wywiad: - przyczyny duszności wydechowej / zaburzenia przepływu w obrębie oskrzeli /

• POChP

• astma oskrzelowa

• ciało obce

• nowotwory

• zwężenie oskrzeli i tchawicy

Wywiad: - przyczyny duszności w zależności od czasu jej wystąpienia duszność nagła

• płucna

• odma opłucnowa

• astma oskrzelowa

• AZZPP

• ciało obce

• wdychanie gazów toksycznych

• choroby serca i naczyń

• obrzęk płuc

• zator płucny

Wywiad: - przyczyny duszności w zależności od czasu jej wystąpienia duszność postępująca w ciągu tygodni i miesięcy

• płucna

• guz płuca

• płyn w opłucnej

• gruźlica

• naciek zapalny

• związana z układem krążenia i krwiotwórczym

• niedokrwistość

• niewydolność krążenia

• nawrotowa zatorowość płucna

• nerwowo-mięśniowa (Myastenia gravis)

• psychogenna

• związana z ciążą

Wywiad: - przyczyny duszności w zależności od czasu jej wystąpienia duszność postępująca w ciągu miesięcy i lat

• płucna

• POChP

• włóknienie płuc

• pylice

• związane z układem krążenia

• zastoinowa niewydolność krążenia

• zwężenie lewego ujścia żylnego

• nawrotowa zatorowość płucna

• otyłość

Wywiad: - przyczyny duszności nocnej

• mniejsza pobudliwość OUN

• następowe przekrwienie płuc

• zwiększony napływ krwi do serca

w nocy występuje:

• hiperwagotonia

• hipokortyzolemia

• hipoadrenalinemia

Wywiad: - przyczyny chrypki

• choroby płuc

• guzy oskrzeli

• guzy płuc z przerzutami do węzłów chłonnych

• choroby śródpiersia

• guzy śródpiersia

• wole

• tętniak tętnicy głównej

• powiększenie lewego przedsionka w przebiegu wady zastawki dwudzielnej serca

• choroby strun głosowych

• rak krtani

• grużlica

• kiła

• stany zapalne nerwów / zapalenie wielonerwowe /

• zatrucie talem

• wiąd rdzenia

• zmiany pobłonicze

Wywiad: - przyczyny bólu w klatce piersiowej

• choroby serca i naczyń

• choroby płuc i opłucnej

• choroby śródpiersia

• choroby ścian klatki piersiowej.

Wywiad: - pozapłucne objawy chorób układu oddechowego:

• sinica /w przypadku większej lub równej 5g/dl hemoglobiny odtlenowanej/

• palce pałeczkowate

• osteoartropatia przerostowa

• objaw „przekrwionych” załzawionych oczu

• tętno dziwaczne

Badanie przedmiotowe

• oglądanie

• badanie dotykiem

• opukiwanie

• osłuchiwanie

Oglądanie i badanie dotykiem

• ułożenie chorego

• sposób i rytm oddychania

• wygląd klatki piersiowej

• badanie ruchomości klatki piersiowej

• drżenie piersiowe

• objaw dekoltu

• objaw „przekrwionych załzawionych oczu”

• objaw „ruchu pompy”

• sinica

• palce pałeczkowate

• osteoartropatia przerostowa

• tętno dziwaczne

Drżenie piersiowe wzmożone / zmniejszenie powietrzności tkanki płucnej przy drożnym oskrzelu /

• zapalenie płuc

• marskość

• rozległy naciek nowotworowy

Drżenie piersiowe osłabione

• niedodma / upośledzenie drożności oskrzela /

• rozedma / nadmierne wygłuszenie /

• / zwiększenie dystansu między płucem a dłonią /

• otyłość

• rozległe zrosty opłucnowe

• nowotwory opłucnej

• płyn w jamie opłucnowej

• odma opłucnowa

Drżenie piersiowe zniesienie / całkowita niedrożność oskrzeli /

• ciało obce

• guz obturujący oskrzele

• wydzielina obturująca oskrzele

Opukiwanie, cel:

• badanie powietrzności tkanki płucnej

• oznaczanie dolnych granic płuc i granic szczytów

• określenie ruchomości dolnych granic płuc.

Przyczyny stłumienia odgłosu opukowego

• guz płuca lub opłucnej

• nacieczenie tkanki płucnej

• płyn w jamie opłucnowej

• niedodma jednego płuca

• zwłóknienie płuca i opłucnej

• rozległe zrosty opłucnowe

• wysokie ustawienie przepony

• bardzo duża otyłość

Podział dźwięków oddechowych:wg Laenneca (a.d 1819r)

dźwięki podstawowe

Szmer oddechowy pęcherzykowy

• prawidłowy

• zaostrzony

• ściszony

Szmer oddechowy oskrzelowy

dźwięki dodatkowe

świsty i furczenia

rzężenia

• drobnobańkowe

• średniobańkowe

• grubobańkowe

trzeszczenia

tarcie opłucnowe

Podział dźwięków oddechowych:(wg Forgacsa)

dźwięki oddechowe podstawowe

szmer / dźwięk / oddechowy „pęcherzykowy”

• prawidłowy

• głośny

• cichy

• zniesiony

szmer / dźwięk / oddechowy oskrzelowy

dźwięki oddechowe dodatkowe

świsty, furczenia

trzeszczenia

• drobne

• średnie

• grube

dźwięki oddechowe przenoszone do jamy ustnej

• głośne oddychanie

• świszczący lub rzężący oddech

dźwięki głosowe

• bronchofonia

• aegofonia

Badania dodatkowe: - etiologia płynu opłucnowego

• Przesięk

• wzrost ciśnienia hydrostatycznego / np. w zastoinowej niewydolności krążenia /

• obniżenie ciśnienia onkotycznego / np. w zespole nerczycowym /

• drenaż limfatyczny

• wodobrzusze / marskość wątroby, guz Meigsa /

• dializa otrzewnowa

• zapalenie trzustki

• Wysięk

• zapalenia opłucnej wywołane

• zakażeniami

• zawałem płuca

• nowotworami

• chorobami tkanki łącznej / RZS, SLE, PSS, PM-DM, ZZSK, inne /

• chorobami autoimmunologicznymi / zespół Dresslera /

• infekcjami podprzeponowymi / zapalenie trzustki, ropień pooperacyjny, ropień podprzeponowy /

• przerzutami

• lekami / np. nitrofurantoiną /

• zamknięcie naczyń chłonnych przez nowotwory

• Ropniak / ropa, mykobakterie, grzyby /

• Krwawienie

• uraz

• nowotwór

• zawał płuca

• gruźlica

• Lipidowy

• uszkodzenie lub zamknięcie przewodu piersiowego

• cholesterolowy z powodu gruźlicy, RZS

Różnicowanie płynu opłucnowego:

Badania dodatkowe: - pH płynu opłucnowego

• przesięk - obojętny, zasadowy

• wysięk - kwaśny

• gruźlica, nowotwory - 7,2 - 7,4

• ropniaki opłucnej < 7,2

• zapalenie płuc < 7,2 / o złym rokowaniu /

• choroby tkanki łącznej < 7,2

• płyn wikłający zapalenia w brzuchu < 7,2

• perforacja przełyku - 6,0

Płyn opłucnowy:

• Glukoza w płynie opłucnowym:

• ropniak opłucnej < 10mg%

• RZS ok. 30mg%

• gruźlica < 60mg%

• Chłonka w jamie opłucnowej

• mleczny

• tłuszcz całkowity > 1100mg%

• kwasy tłuszczowe; trójglicerydy > 110mg% / poniżej 50mg% świadczy przeciw /

• mało cholesterolu

• pH zasadowe

• białko 2,2 - 6,0g%

• gęstość > 1,012

---