Słownik -

wyjaśnienie pojęć związanych z izolacjami

(i nie tylko)

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

ABSORPCJA Proces chemiczny polegający na pochłanianiu jednej substancji przez drugą substancję - czyli absorbatu przez absorbent. Substancja pochłaniana (absorbat) jest jednocześnie równomiernie rozprowadzana w całej masie absorbentu. Najczęściej obserwowana jest absorpcja gazów przez ciecze.

ADHEZJA Siła wiązania pomiędzy produktem uszczelniającym lub klejem a powierzchnią. Brak adhezji oznacza, że przy rozrywaniu złącza uszczelniacz lub klej odkleja się od podłoża.

AKUMULACYJNOŚĆ CIEPLNA ŚCIAN Zdolność do magazynowania (akumulowania) ciepła i oddawania go w momencie, gdy pomieszczenie się wychładza.

APROBATA TECHNICZNA Pozytywna ocena techniczna wyrobu, stwierdzająca jego przydatność do stosowania w budownictwie. Decyzje dopuszczenia do stosowania materiałów i wyrobów budowlanych wydawane są w Instytucie Techniki Budowlanej w trybie zgodnym z rozporządzeniem Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 19.12.1994 r. w sprawie aprobat technicznych i kryteriów technicznych dotyczących wyrobów budowlanych (Dz.U. nr 10 z 1995 r.).

ASFALTY Jeden z rodzajów lepiszczy bitumicznych. Za względu na pochodzenie rozróżnia się asfalty ponaftowe, które są pozostałością po destylacji ropy naftowej i asfalty naturalne (stosowane głównie jak cenny dodatek do asfaltów ponaftowych). Asfalty stosuje się do produkcji płynnych materiałów izolacyjnych (emulsje, pasty emulsyjne, roztwory, kity uszczelniające, lepiki i masy asfaltowe), pap (izolacyjnych, podkładowych, wierzchniego krycia) i pokryć dachowych (bitumicznych płyt i dachówek).

AUDYT ENERGETYCZNY Opracowanie określające zakres i parametry techniczne oraz ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego rozwiązania, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia dla projektu budowlanego.

BETON Tworzywo otrzymywane w wyniku wiązania i twardnienia mieszanki betonowej (mieszaniny spoiwa - najczęściej cementu, kruszywa, wody i odpowiednich domieszek). Betony w zależności od gęstości pozornej dzieli się na: lekkie (gętość pozorna poniżej 1800 kg/m3), zwykłe (od 1800 do 2600 kg/m3), ciężkie (powyżej 2600 kg/m3).

BEZSPOINOWY SYSTEM OCIEPLANIA Patrz BSO

Patrz KOROZJA BIOLOGICZNA

BITUMICZNE LEPISZCZA Materiały wiążące pochodzenia organicznego, które zmieniają konsystencję dzięki zjawiskom fizycznym, nie zaś - jak np. beton - chemicznym. Rozróżnia się lepiszcza smołowe i asfaltowe, w budownictwie stosuje się głównie asfaltowe.

BITUMICZNE SUBSTANCJE Inaczej BITUMINY, kopalne węglowodory powstałe w wyniku długotrwałych procesów geologicznych, prawdopodobnie przez osadzanie się szczątków roślinnych i zwierzęcych na dnie mórz. Należą do podstawowych surowców energetycznych i chemicznych. Głównymi przedstawicielami bituminów są ropa naftowa, gaz ziemny oraz lepiszcza bitumiczne. W budownic- twie stosuje się te ostatnie - smołę i asfalty.

BITUMY Patrz BITUMICZNE SUBSTANCJE

BLOWER DOOR Patrz TEST "BLOWER DOOR"

BSO BEZSPOINOWY SYSTEM OCIEPLANIA, dawniej nazywany systemem lekkim mokrym.

CEBERTYZACJA Inaczej ELEKTROPETRYFIKACJA. Jest to metoda zeskalania gruntów. Polega na sztucznym wzmacnianiu i uszczelnianiu gruntu zastrzykami zawiesin cementowych, roztworów szkła wodnego i chlorku wapnia. Opiera się na wykorzystywaniu zjawisk elektrokinetycznych - przepływający przez grunt prąd elektryczny powoduje przenikanie roztworu w pory gruntu.

CHUDY BETON Beton o niskiej wytrzymałości z małą zawartością cementu - ok. 100 kg na m3.Stosowany jako 8-10-centymetrowy podkład pod fundamenty czy podłogi n gruncie.

CIEPŁO ODPADOWE Ciepło powstające podczas pracy urządzeń elektrycznych, przygotowywania posiłków, ciepłej wody czy ciepło emitowane przez ciało ludzkie. Pojęcie ciepła odpadowego związane jest z koncepcją domu pasywnego. Zobacz hasło - dom pasywny.

CIĘŻAR WŁAŚCIWY Potocznie nazywany gęstością. Jest to waga materiału podzielona przez jednostkę objętości podawana najczęściej w [g/cm3].

CIŚNIENIE CZĄSTKOWE PARY Patrz PRĘŻNOŚĆ PARY WODNEJ

CZAS PEŁNEGO UTWARDZANIA Czas, w którym szczeliwo przechodzi z formy plastycznej (mokrej) do elastycznej (stałej) w całym swoim przekroju i uzyskuje swoją pełną wytrzymałość.

DACH ZIELONY (DACH ODWRÓCONY) Dach o niewielkim stopniu nachylenia o wierzchniej warstwie obsadzonej roślinnością. Nazwa dach odwrócony wynika z faktu odmiennego niż tradycyjny układu warstw - bezpośrednio na płycie nośnej dachu umieszczone jest pokrycie (izolacja przeciwwilgociowa), a dopiero na nim pozostałe warstwy dachu (płyta konstrukcyjna, warstwy uszczelniające, niewrażliwa na wilgoć termoizolacja, warstwa drenująca,warstwa filtrująca i podłoże pod nasadzenia roślin).

DOKUMENT ODNIESIENIA W systemach oceny zgodności wyrobów (procedura dopuszczania wyrobów do obrotu) - Polska Norma lub aprobata techniczna.

DOM PASYWNY Koncepcja domu pasywnego powstała mniej więcej przed 20 laty. Opiera się ona na idei stworzenia domu tak doskonale zaizolowanego termicznie, by do jego ogrzania wystarczyło ciepło odpadowe. Zobacz hasło - ciepło odpadowe.

DRENAŻ ROZSĄCZAJĄCY Sieć przewodów, zwykle perferowanych na całej długości, które powoli rozprowadzają w gruncie wodę lub oczyszczone ścieki.

DREWNO KLEJONE Wykonywane jest z cienkich warstw drewna, które sklejane są w podwyższonej temperaturze pod ciśnieniem. Jest bardziej wytrzymałe od drewna litego, dlatego wykonywane z niego elementy mogą mieć mniejsze kształty.

DYFUZJA Przenikanie cząsteczek jednej substancji w obręb drugiej (przy bezpośrednim ich zetknięciu) spowodowane bezładnym ruchem cieplnym cząsteczek.

DYLATACJA Patrz SZCZELINA DYLATACYJNA

DŹWIĘKI MATERIAłOWE Dźwięki przenoszone przez materiały, np. na skutek uderzeń.

DŹWIĘKI POWIETRZNE To dźwięki rozmowy, radia, telewizji, urządzeń akustycznych.

DŹWIĘKOCHŁONNE MATERIAŁY Materiały stosowane w charakterze składników, które pochłaniają energię fali dźwiękowej padającej, przez co zmniejsza się energia fali odbitej.

DŹWIĘKOCHŁONNE WYROBY Są wyrobami z materiału dźwiękochłonnego, często o specjalnie wykończonej powierzchni, które można stosować bezpośrednio na suficie, ścianie lub podłodze. Przykłady: płyty z wełny mineralnej, wiórkowe, pilśniowe miękkie, z elastycznych pianek PUR, tynki akustyczne.

DŹWIĘKOCHŁONNOŚĆ MATERIAŁU Inaczej POCHŁANIALNOŚĆ AKUSTYCZNA. Zdolność materiału do zamiany energii dźwięku na ciepło w porowatej strukturze materiału, na który padają dźwięki. Najlepszą dźwiękochłonność wykazuje materiał, który jest elastyczny i przepuszcza powietrze, np. wełna mineralna, pianka PUR o porach otwartych.

ELEKTROPETRYFIKACJA Patrz CEBERTYZACJA

ELEMENT PREFABRYKOWANY Inaczej PREFABRYKAT. Element wykonany poza miejscem jego wbudowania, stosowany przeważnie bez zmiany wymiarów i kształtów.

ELEWACJA 1) Inaczej LICO BUDYNKU, jedna z zewnętrznych ścian budynku wraz ze wszystkimi występującymi na niej elementami. Nazwy poszczególnych elewacji określa się według położenia względem stron świata lub otoczenia (południowa, zachodnia, frontowa, tylna, boczna, ogrodowa). 2) Rysunek architektoniczny stanowiący rzut prostopadły budynku na płaszczyznę do niej równoległą.

FACJATA Określenie pomieszczenia mieszkalnego urządzonego w przestrzeni strychu, wydzielone od niego ścianami wychodzącymi ponad połać dachu.

FLAUTOWANIE Impregnowanie elementów budowlanych narażonych na wpływy atmosferyczne poprzez ich nasycenie flautami - solami kwasu krzemowo-fluoro-wodorowego. Metodę tę stosuje się np. do wzmacniania zwietrzałych tynków.

FLUIDYZACJA Jest to proces tworzenia się zawiesiny cząstek rozdrobnionej wcześniej substancji stałej w przepływającym przez tą substancję płynie - najczęściej gazie. Fluidyzacja intensyfikuje procesy chemiczne i fizyczne, np. spalanie.

FOLIA DACHOWA Patrz FOLIA WSTĘPNEGO KRYCIA

FOLIA PAROIZOLACYJNA Patrz PAROIZOLACJA

FOLIA PAROSZCZELNA Patrz PAROIZOLACJA

FOLIA WSTĘPNEGO KRYCIA FWK, FOLIA DACHOWA, jedna z WARSTW WSTĘPNEGO KRYCIA. Układa się ją na dachu, pomiędzy łatami a kontrłatami, służy jako podłoże pod pokrycie docelowe i jako dodatkowa (obok pokrycia) ochrona przed wiatrem i opadami.

FUNDAMENT Element konstrukcyjny, za którego pośrednictwem przekazywane są wszystkie obciążenia budowli na podłoże gruntowe. Fundament może być wykonany z betonu, żelbetonu, murowany z cegieł lub kamieni. Przekazywane obciążenia powodują odkształcenia gruntu, co z kolei powoduje osiadanie budowli. Fundament powinien zapewnić: minimalne i równomierne osiadanie budowli oraz jej stateczność, właściwą głębokość posadowienia (na warstwie gruntu o odpowiedniej nośności i poniżej strefy przemarzania gruntu), zabezpieczenie budowli przed zawilgoceniem. Ze względu na sposób posadowienia fundamenty dzieli się na: 1) przekazujące obciążenia bezpośrednio na grunt (posadowienie bezpośrednie): ławy fundamentowe (pod murami) i stopy fundamentowe (pod słupami, filarami), płyty fundamentowe; 2) fundamenty przekazujące obciążenie pośrednio (posadowienie pośrednie): na palach fundamentowych, studniach fundamentowych.

FUNGICYDY Substancje chemiczne stosowane do zwalczania grzybów pasożytniczych powodujących choroby roślin uprawnych, niszczenie drewna, skór, tkanin. Należy do nich większość środków stosowanych do impregnacji drewna budowlanego, m.in. więźby dachowej.

FWK Patrz FOLIA WSTĘPNEGO KRYCIA

GABION Opowiednio ukształtowane skrzynie lub walce siatkowe, stalowe, zabezpieczone antykorozyjnie, wypełniane w miejscu wbudowania otoczakami, kamieniem łamanym lub innym kruszywem. Stosowane np. jako wzmocnienia skarp czy mury oporowe.

GEOWŁÓKNINA Geowłókniny igłowane są materiałem tekstylnym o sprężystej, porowatej strukturze. Włókna wewnątrz struktury są zespolone mechanicznie przeplotem na kształt ogniw łańcucha, poddane naprężeniom mogą przenosić obciążenia statyczne i dynamiczne na dużej płaszczyźnie zewnętrznej i wewnętrznej. Geowłókniny wydłużają żywotność konstrukcji, zwiększają wytrzymałości i znacznie lepiej odwodniają w porównaniu do tradycyjnych metod. Geowłókniny ochronne chronią geomembrany przed uszkodzeniami mechanicznymi - przebiciem i przetarciem, na składowiskach odpadów, w tunelach oraz zbiornikach wodnych. Stosowane są także m.in. do ochrony złóż filtracyjnych przed zanieczyszczeniem drobnymi cząsteczkami i pyłem pochodzącym z wyżej położonych warstw gruntu lub piasku. Geowłókninę w rulonie stosuje się dla ochrony wypełnienia rowów drenarskich. Szerokie płachty używane są w przypadku wykonywania złóż żwirowo piaskowych w wykopach szerokoprzestrzennych.

GLIF Skośne, płaskie ścięcia ościeży okiennych lub drzwiowych spotykane w grubych murach.Glify wykonuje się w celu zwiększenia dostępu światła do pomieszczeń.

GŁADŹ Wierzchnia warstwa tynku wielowarstwowego lub warstwy podkładu podłogowego, wykonywana ze specjalnie dobranej zaprawy, z bardzo drobnym kruszywem o uziarnieniu nie przekraczającym 0,5 mm; może być cementowa, gipsowa, wapienna, polimerowa.

GRUNT Preparat najczęściej w postaci ciekłej, nakładany na podłoże lub podkład bardzo cienką warstwą w celu jej wzmocnienia lub zmniejszenia chłonności lub poprawienia przyczepności itp.

GRYNSZPAN SZLACHETNY Patrz PATYNA

HAŁAS Niepożądany lub szkodliwy dżwięk. Ze względu sposób powstania rozróżnia się hałas wibracyjny lub turbulentny, ze względu na zmiany czasowe - hałas stacjonarny, niestacjonarny, impulsowy i udarowy. Dopuszczalne poziomy hałasu w danych warunkach określane są przez normy, na przykład w centrum miast w dzień nie powinien on przekraczać 60 dB (w nocy 50 dB), natomiast na terenach chronionych (parkach, uzdrowiskach, itp.) odpowiednio 40 i 30 dB. Hałas szkodliwy to taki, który przekracza 85 dB.

HAŁAS BYTOWY Powstaje w wyniku użytkowania pomieszczeń w budynkach stosownie do ich przeznaczenia. W zależności od źródła może być dźwiękami powietrznymi lub uderzeniowymi.

HAŁAS POGŁOSOWY Powstaje w budynku w wyniku kolejnych odbić od przegród ograniczających pomieszczenia fal akustycznych wypromieniowanych przez źródło do danego pomieszczenia. Występuje w pomieszczeniach, którego przegrody mają powierzchnie odbijające dźwięk.

HEAT SOAK TEST (HST) Dodatkowa obróbka termiczna szkła hartowanego, której celem jest wyeliminowanie przypadkowych samoczynnych pęknięć szyb.

HST Patrz HEAT SOAK TEST

HYDROFOBIZACJA Nasycenie materiału preparatem - impregnatem hydrofobizującym. Na powierzchni materiału tworzy się cienka warstwa, która chroni przed wnikaniem wody i zanieczyszczeń, jednocześnie nie blokując przepływu pary wodnej.

HYDROFOBIZOWANY PRODUKT Produkt nie zatrzymujący wody, trudnozwilżalny.

IMPREGNACJA Nasycanie materiałów różnego rodzaju (papieru, wyrobów włókienniczych, skóry, drewna) środkami zabezpieczającymi je przed szkodliwym działaniem wody, ognia, drobnoustrojów itp. Impregnacja ma na celu także nadanie im określonych własności użytkowych, np. nieprzemakalności, niepalności, odporności na kurczliwość i gniotliwość, nieprzepuszczalności powietrza lub gazów.

IMPREGNACJA DREWNA Nasycanie drewna preparatami chemicznymi w celu uodpornienia go na działanie ognia, grzybów, bakterii i owadów. Główne metody impregnacji drewna to malowanie, smarowanie, kąpiel krótkotrwała, metoda zanurzeniowa (kąpiel długotrwała), metoda ciśnieniowo-próżniowa.

ISO Patrz NORMY ISO

IZOLACJA Warstwa, która utrudnia określone wzajemne oddziaływanie dwóch środowisk (układów). Izolację dzieli się na: elektryczną, akustyczną, cieplną, przeciwkorozyjną oraz przeciwwilgociową.

IZOLACJA AKUSTYCZNA Inaczej DŹWIĘKOCHŁONNA. Jest to rozwiązanie, które zabezpiecza wnętrze przed przedostawaniem się niepożądanych dźwięków z zewnątrz - obniża lub tłumi hałasy. Skuteczna izolacja wymaga stosowania specjalnych materiałów, które odpowiednio zamontowane i dobrane pełnią funkcję bariery dźwiękoszczelnej.

IZOLACJA AKUSTYCZNA PRZEGRODY Zdolność do ograniczania przez przegrodę (ścianę lub strop) rozchodzenia się dźwięku.

IZOLACJA CHEMOODPORNA Zabezpiecza materiały przed działaniem czynników niszczących, w tym substancji chemicznych. Uzyskuje się ją powlekając lub oklejając powierzchnie stwardniałego betonu różnymi materiałami, które w wyniku reakcji chemicznych lub fizyko-chemicznych tworzą na powierzchni betonu warstwy ograniczające lub odcinające dostęp do konstrukcji środowiska agresywnego.

IZOLACJA CIEPLNA Inaczej TERMICZNA. Warstwa, która zapobiega niepożądanym wymianom ciepła, wykonana z materiałów o małej przewodności cieplnej w formie zasypek, przędzy, mat.

IZOLACJA DŹWIĘKOCHŁONNA Patrz IZOLACJA AKUSTYCZNA

IZOLACJA ELEKTRYCZNA Warstwa, która zapobiega przepływowi prądu niepożądana drogą, na przykład po przewodach, kablach, częściach maszyn elektrycznych.

IZOLACJA EPOKSYDOWA Jeden z rodzajów izolacji chemoodpornych. Do jej wykonania stosuje się żywice epoksydowe lub kompozyty żywic epoksydowych. Charakteryzuje się odpornością na działanie wielu substancji chemicznych, np. roztworów kwasów organicznych i nieorganicznych (z wyjątkiem kwasu fluorowodorowego i octowego), roztworów wodorotlenków i soli nieorganicznych, olejów, paliw silnikowych.

IZOLACJA OD DŹWIĘKÓW POWIETRZNYCH - ograniczanie rozchodzenia się hałasów pochodzących z rozmów, radia, telewizora - czyli rozchodzących się w powietrzu; UDERZENIOWYCH - ograniczenie rozchodzenia odgłosów kroków, uderzeń, stukania czy toczenia wózka.

IZOLACJA PIONOWA ŚCIAN Chroni ściany piwnic przed wilgocią, wodą opadową i gruntową.

IZOLACJA POZIOMA ŚCIAN Chroni ściany przed kapilarnym podciąganiem wody. Układa się ją najczęściej w dwóch miejscach: na ławach fundamentowych i w ścianach piwnic nad stropem.

IZOLACJA PRZECIWKOROZYJNA Warstwa w postaci powłok ochronnych, która zabezpiecza przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych metalowe części budowli, instalacji.

IZOLACJA PRZECIWWILGOCIOWA Na przykład w postaci lakierów bitumicznych, smoły węglowej, asfaltu lanego, papy smołowej na lepiku, zabezpieczającą budowle, pomieszczenia lub urządzenia przed przenikaniem wody i wilgocią.

IZOLACJA TERMICZNA Patrz IZOLACJA CIEPLNA

IZOLACYJNOŚĆ OGNIOWA I Czas wyrażony w minutach, po którym element budynku w warunkach pożaru przestaje spełniać funkcję bezpiecznego oddzielenia na skutek osiągnięcia na powierzchni nie nagrzewanej zbyt wysokiej temperatury.

KERAMZYT Kruszywo produkowane z wysokoilastej gliny pęczniejącej, która podczas wypalania w temperaturze 1200oC kilkakrotnie zwiększa swoją objętość, przyjmując postać lekkich i twardych granulek różnej średnicy. Może stanowić podłoże i warstwę izolacji termicznej (jednocześnie) w rozwiązaniu podłogi na gruncie.

KITY EPOKSYDOWE Wyroby dwuskładnikowe złożone ze składnika żywicznego, mogącego zawierać w sobie wypełniacz - mączkę kwarcową lub węglową lub piasek kwarcowy oraz z substancji utwardzającej (utwardzacza).

KITY FENOLOWE Typowe kity kwasoodporne. Są to wyroby dwuskładnikowe, składające się zwykle z ciekłego składnika żywicznego fenolowego i ze składnika sypkiego (mączki z węgli uszlachetnionych).

KITY FURANOWE Wyroby dwu- lub trójskładnikowe. Składają się z ciekłego składnika żywicznego furanowego i sypkiego składnika żywicznego w postaci mączki z węgli uszlachetnionych, niektóre wyroby zawierają jeszcze trzeci składnik ciekły lub sypki tzw. przyspieszacz twardnienia.

KOMPOZYT EPOKSYDOWO-BITUMICZNY Wyrób dwuskładnikowy, który po stwardnieniu daje powłokę dobrze przyczepną do betonu, szczelną, uelastycznioną. Kompozyty stosowane są jako powłoki zbrojone i niezbrojone; oferowane są w dwóch kolorach: czarnej i brązowo-czerwonej.

KONDENSACJA 1) zagęszczenie, stężenie czegoś; 2) w chemii reakcja między dwoma lub większą ilością cząstek, w której wyniku powstaje nowa cząstka o większym ciężarze i wydziela się prosty związek chemiczny (np. woda, alkohol, wodór); 3) w fizyce przemiana fazowa gazu w ciecz, możliwa jedynie w temperaturach mniejszych od krytycznej temperatury. Zachodzi dzięki ochłodzeniu lub izotermicznemu sprężeniu gazu.

KONDYGNACJA Pozioma podziemna lub nadziemna część budynku, zawarta między podłogą na stropie lub warstwą wyrównawczą na gruncie a górną powierzchnią podłogi bądź warstwy osłaniającej izolację stropu; również poddasze z pomieszczeniami na pobyt ludzi lub na urządzenia techniczne, wysokości w świetle więcej niż 1,90 m.

KOROZJA BIOLOGICZNA Inaczej BIOKOROZJA, proces niszczenia materiałów przez żywe organizmy - grzyby, bakterie i owady. Szczególnie narażone na korozję biologiczną są elementy drewniane.

LICO BUDYNKU Patrz ELEWACJA

MASA KLEJĄCA Gotowa do stosowania mieszanina, przeznaczona do przyklejania np. materiału termoizolacyjnego do podłoża oraz siatki zbrojącej do materiału termoizolacyjnego w systemach docieplania, a w innych zastosowaniach - do przyklejania różnego rodzaju płyt, płytek itp.

MASA TYNKARSKA Gotowa do stosowania mieszanina, przeznaczona do wykonywania wyprawy tynkarskiej na odpowiednim podłożu, np. tynku podkładowym, na warstwie zbrojonej w systemach ocieplania; może być akrylowa (podstawowym składnikiem jest spoiwo polimerowe), silikonowa (głównym składnikiem - spoiwo krzemowo-organiczne), silikatowa (głównym składnikiem jest spoiwo krzemowe - szkło wodne).

METODA MOKRA Patrz OCIEPLENIE METODĄ MOKRĄ

METODA SUCHA Patrz OCIEPLENIE METODĄ SUCHĄ

MOSTEK TERMICZNY Miejsce, przez które ciepło wydostaje się z budynku. Może to zachodzić na skutek niedostatecznej izolacji lub wadliwego wykonawstwa.

NASIĄKLIWOŚĆ MATERIAŁU Zdolność materiału do wchłaniania i zatrzymywania wody.

NORMY ISO Międzynarodowe Normy ISO są ustanawiane przez Międzynarodowy Komitet Normalizacyjny (International Standard-Organization) z siedzibą w Genewie. Znaczenie tych norm polega na ustanowieniu standardów obowiązujących w handlu międzynarodowym. Normy te mogą być również przenoszone do norm narodowych i są wtedy odpowiednio oznaczane, np.: DIN ISO 4109 Frischbeton; Bestimmung der Konsistenz; Setzversuch (Beton towarowy. Ocena konsystencji; badanie ciekłości).

NOŚNOŚĆ OGNIOWA R Czas wyrażony w minutach, po którym element budynku w warunkach pożaru przestaje spełniać swoją funkcję nośną i następuje przekroczenie dopuszczalnych przemieszczeń.

OCIEPLENIE Warstwowy zestaw izolacyjny wykończony wyprawą tynkarską (elewacyjną), zbudowany z materiałów o wzajemnie dopasowanych właściwościach fizykomechanicznych.

OCIEPLENIE METODĄ MOKRĄ Ocieplenie plus tynk cienkowarstwowy; można stosować tylko w ciepłych porach roku.

OCIEPLENIE METODĄ SUCHĄ Ocieplenie plus okładzina ścienna mocowana mechanicznie; można stosować ją o każdej porze roku

ODBICIE ŚWIATŁA Określana przez współczynnik Lr [%]. Jest to procent światła widzialnego, pochodzącego z promieniowania słonecznego odbitego przez szybę.

ODPORNOŚĆ OGNIOWA Zachowanie elementów budowli i materiałów budowlanych w ogniu. Jest wyrażana czasem (w minutach lub w godzinach), w którym elementy te nie tracą określonych właściwości. W zależności od tego czasu elementy i materiały dzieli się na różne klasy odporności ogniowej. Miarą odporności ogniowe są: nośność ogniowa (R), szczelność ogniowa (E), izolacyjność ogniowa (I).

OKŁADZINY OCIEPLAJĄCE Płyty składające się z warstwy ocieplającej i zespolonego z nią tynku lub płytek okładzinowych, czyli ocieplenia z gotową warstwą elewacyjną.

OMS (ODSTĘP MIĘDZY SZYBAMI) Odstęp pomiędzy taflami szkła w szybie zespolonej. Jego wartość jest równa szerokości ramki dystansowej.

OPÓR CIEPLNY ŚCIANY R Właściwość, od której zależy to, czy ściana jest ciepła; im jest on większy, tym mniejsze są straty ciepła w budynku. Jest on sumą wszystkich warstw ściany.

OPÓR DYFUZYJNY Zdolność materiału do zatrzymywania pary, proporcjonalna do jego grubości i odwrotnie proporcjonalna do jego paroprzepuszczalności.

OŚCIEŻNICA Rama wykonana z drewna, metalu lub PVC. Służy do zamontowania skrzydeł lub szyby, za jej pomocą osadza się na stałe okno lub drzwi.

PAPA DKD Powierzchnia styku klejonej papy kanałowej DKD z podłożem wynosi około 30%, a wolna przestrzeń między wypustkami (kanalikami) około 70%. Po zgrzaniu za pomocą palnika gazowego powstaje dzięki temu połączony system pustej przestrzeni (kanalików) zapewniający ciągłe wyrównanie ciśnienia pary.

PAPA PERFOROWANA - inaczej wentylacyjna. Jest to papa, na której na całej powierzchni równomiernie rozmieszczone są otwory wentylacyjne. Przeznaczona jest do wykonywania warstwy wentylującej w wielowarstwo- wych pokryciach dachowych, zarówno przy renowacji istniejących dachów, jak i wykonaniu nowych pokryć papowych, tam gdzie konieczne jest wykonywanie stropodachów odpowietrzanych. Papa wentylacyjna ma na celu wyrównanie ciśnień pod warstwami papowymi i zapobiega powstawaniu pęcherzy. Razem z kominkami wentylacyjnymi tworzy układ umożliwiający odprowadzenie niepotrzebnych gazów z pokrycia do atmosfery.

PAPA WENTYLACYJNA Patrz PAPA PERFOROWANA.

PAPY TERMOZGRZEWALNE Mają podobną budowę do tradycyjnych pap układanych na lepik, jednak bardziej skomplikowaną technologię produkcji. Wytwarzane są na bazie asfaltów oksydowanych lub modyfikowanych polimerami. Poprawiają one właściwości mechaniczne i fizyczne, takie jak giętkość i wytrzymałość na rozerwanie, odporność na wysokie temperatury, starzenie, a także zmniejszają przesiąkliwość i nasiąkliwość. Mają także lepszą osnowę, są więc trwalsze, bardziej elastyczne i odporne na przebicie niż papy tradycyjne. Wierzch papy pokryty jest posypką, a warstwa spodnia wykonana jest najczęściej z folii antyadhezyjnej zabezpieczającej zwiniętą papę przed sklejeniem. Papy termozgrzewalne stosowane są dzisiaj powszechnie.

PAROIZOLACJA FOLIA PAROIZOLACYJNA, PAROSZCZELNA, jedna z warstw w ocieplonym dachu stromym, folia (najczęściej polietylenowa) układana od strony poddasza, zabezpieczająca ocieplenie przed nadmiarem wilgoci dochodzącej z wnętrza domu. Przepuszcza śladowe ilości pary wodnej (około 0,5 g/m2 na dobę).

PAROPRZEPUSZCZALNOŚĆ Ilość pary wodne w gramach, która może przeniknąć przez 1m2 materiału w ciągu 24 godzin [g/m2/24 h].

PATYNA Inaczej GRYNSZPAN SZLACHETNY, ŚNIEDŹ, niebieskozielony nalot powstający na powierzchni miedzi i jej stopów pod wpływem wilgotnego powietrza, chroni metal przed dalszą korozją. Naturalną patynę stanowi zasadowy węglan lub zasadowy siarczan miedzi. Obecnie wytwarza się także sztuczną patynę.

PCW Patrz POLICHLOREK WINYLU

PLEXI Patrz POLIMETAKRYLAN METYLU.

PŁYTA KG Płyta kartonowo-gipsowa

PŁYTA PANWIOWA Płyta stropowa o szerokości 1m dla osiowego rozstawu belek lub podpór równego 4,5 i 6 m. Charakteryzuje się tym, że na całym obwodzie jest usztywniona żebrem i dodatkowo wewnętrznymi żebrami poprzecznymi. Płyty panwiowe produkuje się z betonu żwirowego wibrowanego klasy B20. Płyty panwiowe produkowane są w wersji przeznaczonej do układania płytą do góry lub do dołu. W przypadku wykorzystania płyt w podłogach drewnianych legary podłogowe można układać na podsypce żużlowej lub gruzowej ułożonej na płycie między żebrami.

PŁYTY OSB Wodoodporne płyty wiórowe grubości 18-25 mm stosowane pod pokrycia z papy i dachówek bitumicznych.

POCHŁANIALNOŚĆ AKUSTYCZNA Patrz DŹWIĘKOCHŁONNOŚĆ MATERIAŁU

PODKŁAD Warstwa ochronna lub wyrównująca nałożona na powierzchnię elementu budowlanego (np. tynk podkładowy, warstwa zbrojona, warstwa podłogi).

PODKŁADY SAMOPOZIOMUJĄCE Przygotowane fabrycznie suche mieszanki cementu lub anhydrytu, sortowanych kruszyw mineralnych i różnych domieszek poprawiających parametry techniczne i własności robocze, do użycia po wymieszaniu z wodą w miejscu wbudowania. Mogą być różnej grubości od 2 do 50 mm (nawet do 100 mm); do stosowania jako podkłady związane z podłożem lub pływające, pod posadzki (panele i parkiety drewniane, wykładziny dywanowe, korkowe, PCW, płytki ceramiczne, kamienne itp.).

PODŁOGA PŁYWAJĄCA Podłoga oddzielona od ścian i stropów materiałem izolacyjnym, dzięki czemu nie przenosi dźwięków uderzeniowych (kroki, uderzenia) na konstrukcję budynku i przez nią na pomieszczenia sąsiadujące. Zastosowanie podłogi pływającej jako podłogi na gruncie daje doskonały efekt - dzięki warstwie izolacji płyta nośna podłogi nie styka się ze ścianami i gruntem, dzięki czemu jest stosunkowo "ciepła".

PODŁOŻE Powierzchnia elementu konstrukcyjnego (np. ściana, strop) lub podkład (np. tynk podkładowy, warstwa zbrojona), na który nakłada się wyprawę lub posadzkę

POLICHLOREK WINYLU PVC, dawniej PCW, polimer otrzymywany przez polimeryzację chlorku winylu. Wykazuje bardzo dobrą wytrzymałość mechaniczną i odporność na działanie większości rozpuszczalników. Rozróżnia się PVC zmiękczone, stosowane m.in. do wyrobu folii i izolacji kabli oraz nie zmiękczone, stosowane do wyrobu płyt, rur, wykładzin podłogowych, rynien.

POLIESTER Materiał wykonany z żywic poliestrowych, wzmocnionych od wewnątrz matą z włókna szklanego. Jest odporny na wpływy atmosferyczne, promieniowanie UV, procesy starzenia, spaliny przemysłowe i agresywny klimat morski. Zakres temperatur użytkowych wynosi od 30oC do +120oC, wytrzymałość na obciążenia śniegiem wynosi 100 kg/m3.

POLIMETAKRYLAN METYLU (PMMA) Popularnie zwany plexi. Jest to materiał sztywny, transparentny, termoplastyczny. Naturalnie bezbarwny, o wyjątkowej przeźroczystości, może być barwiony. Jest odporny na wiele żrących chemikaliów. Twardość PMMA zawiera się między drewnem a stalą, można ją porównać do mosiądzu lub stopów lekkich.

POLISTYREN EKSPANDOWANY Patrz STYROPIAN

POLISTYREN EKSTRUDOWANY Inaczej STYRODUR. Jest to materiał podobny do styropianu, jednak znacznie twardszy, o mniejszej nasiąkliwości, a także znacznie cieplejszy. Współczynnik przewodności cieplnej wynosi około 0,022 W/(m× K). Płyty z polistyrenu mogą mieć kolor niebieski, zielony lub różowy. Nadaje się do izolacji stropów i płaskich dachów odwróconych, do izolacji ścian piwnicznych i fundamentowych. Najczęściej spotykane są płyty ze styroduru o wymiarach 60 x 125cm.

POWŁOKI PĘCZNIEJĄCE To najczęściej zestawy farb pęczniejących, składające się zwykle z trzech warstw, przeznaczone do zabezpieczania ogniochronnego elementów konstrukcji stalowych.

PREFABRYKAT Patrz ELEMENT PREFABRYKOWANY

PRĘŻNOŚĆ PARY WODNEJ Inaczej CIŚNIENIE CZĄSTKOWE PARY WODNEJ w powietrzu wyrażone w jednostkach ciśnienia - milimetrach słupa rtęci (mm Hg) lub hektopaskalach (hPa). Wyróżnia się prężności pary wodnej: aktualną - faktycznie obserwowaną w danej chwili i miejscu oraz maksymalną (nasycającą) - najwyższą wartość ciśnienia, jaka może wystąpić w powietrzu przy danej temperaturze, zanim rozpocznie się kondensacja.

PROSTY CZAS ZWROTU SPBT (Simple Payback Time) - termin ekonomiczny, który określa stosunek zainwestowanego kapitału do rocznych zysków.

PRZENIKANIE CIEPŁA Określone jest przez współczynnik przenikania ciepła U, który zdefiniowany jest jako ilość ciepła, jaka przenika przez 1 m2 przegrody w ciągu 1 godziny przy różnicy temperatury powietrza po obu jej stronach równej 1 stopień C (1 K). Im większy współczynnik przenikania ciepła, tym „zimniejsza” przegroda.

PRZEPUSZCZALNOŚĆ ŚWIATŁA Określana przez współczynnik Lt [%]. Jest to procent światła widzialnego, pochodzącego z promieniowania słonecznego przenikającego przez szkło.

PRZEWODNOŚĆ CIEPLNA Patrz PRZEWODZENIE CIEPŁA

PRZEWODZENIE CIEPŁA Inaczej PRZEWODNOŚĆ CIEPLNA. Jego wartość określa współczynnik przewodzenia ciepła lambda, który zdefiniowany jest jako przepływ ciepła przez różne materiały; im mniejsza wartość współczynnika, tym materiał słabiej przewodzi ciepło.

PVB Plastyczna folia o wysokiej wytrzymałości na rozerwanie zapewniająca trwałe połączenie mechaniczne szklanych tafli w szybie laminowanej.

PVC Patrz POLICHLOREK WINYLU

RAMKA DYSTANSOWA Element wykonany z specjalnego tworzywa sztucznego lub metalu, oddzielający w szybie zespolonej tafle szklane na daną odległość. We wnętrzu ramki dystansowej znajduje się absorbent wilgoci osuszający przestrzeń pomiędzy taflami szkła w szybie zespolonej.

ROZPUSZCZALNIK Substancja, która rozpuszcza inne substancje. Płyn dodany do spoiwa, aby utrzymać w używalnej formie lub zmienić lepkość lub konsystencje.

SEZONOWANIE DREWNA Suszenie drewna w sposób naturalny, czyli w przewiewnym, zadaszonym miejscu; drewno jest układane w sztaple (stosy) na przekładkach umożliwiających swobodną cyrkulację powietrza.

SILIKON Tworzywo krzemioorganiczne odznaczające się hydrofobowością, niepalnością, stałością własności w niskich i wysokich temperaturach oraz doskonałymi właściwościami izolacyjnymi.

SINIZNA Wada drewna, jedna z BARWIC; zjawisko trwałego, wgłębnego barwienia drewna przez niektóre gatunki grzybów należących do workowców (Ascomycetes) i grzybów niedoskonałych (Deuteromycetes). Porażeniu sinizną ulega świeżo wyprodukowana tarcica lub tzw. drewno okrągłe, a niekiedy drewno konstrukcyjne - o wilgotności bezwzględnej 25-90%. Sinizna nie wpływa na wytrzymałość drewna, ale obniża niektóre jego właściwości, pogarsza wygląd i obniża wartość rynkową.

SKLEJKA Płyta, która powstaje poprzez sklejenie nieparzystej liczby warstw forniru grubości 1,1-1,25 mm; włókna w przylegających do siebie warstwach są wzajemnie prostopadłe.

STROP Poziomy elementy konstrukcyjny. Dzieli budynek na kondygnacje, przenosi ciężar własny i obciążenia użytkowe na elementy podpierające (ściany, słupy).

STROPODACH WENTYLOWANY Stropodach mający nad izolacją cieplną przestrzeń powietrzną, dzięki której zbierająca się pod pokryciem dachowym para wodna odprowadzana jest szczelinami poza obręb budynku.

STYRODUR Patrz POLISTYREN EKSTRUDOWANY

STYROPAPA Płyty styropapy są produktem przeznaczonym do izolacji termicznej. Zbudowane są ze styropianu zamkniętego między dwoma warstwami papy. Produkowane są także płyty z jedną tylko płaszczyzną styropianu pokrytą papą. Styropapę poleca się do stosowania jako bezpośrednie podłoże pod powłoki papowe w przypadku stropodachów i dachów o niewielkim kącie nachylenia połaci. Współczynnik przewodzenia ciepła styropapy to około 0,035 W/mK. Masa 1 m2 około 8 kg, wytrzymałość okładziny papowej na odrywanie: 0,1 Mpa.

STYROPIAN Inaczej POLISTYREN EKSPANDOWANY. Składa się z kuleczek wypełnionych powietrzem. W całkowitej objętości styropianu powietrze stanowi nie mniej niż 98%. Powietrze w każdej z komórek nie ma możliwości przemieszczania się, dzięki temu materiał utrzymuje dobrą izolacyjność termiczną. Styropian jest nieodporny na działanie rozpuszczalników organicznych, olejów i smarów. Jako materiał termoizolacyjny może być stosowany przy temperaturze maksymalnej +80 stopni C.

SUCHY TYNK Wykonuje się go z płyt gipsowo-kartonowych i gipsowo-włóknowych. Wykańcza się nim ściany murowane, tak by były równe i można je było pomalować lub położyć na nich tapetę. płytami wykańcza się również skosy poddaszy. Są także podstawowym materiałem wykończeniowym stosowanym w domach szkieletowych.

SZCZELINA DYLATACYJNA Inaczej DYLATACJA. Jest to celowo wykonana przerwa (szczelina) dzieląca duże powierzchnie konstrukcyjne budynku lub jego elementy. Dobrze wykonane dylatacje chronią powierzchnie przed przypadkowymi rysami i pęknięciami.

SZCZELNOŚĆ OGNIOWA E Czas wyrażony w minutach, po którym element budynku w warunkach pożaru przestaje spełniać funkcję bezpiecznego oddzielenia na skutek rozszczelnienia przegrody lub pojawienia się ognia na powierzchni nie nagrzewanej.

SZKŁO EMALIOWANE Szkło, którego jedna ze stron jest pokryta emalią. Emalia jest następnie utrwalana w procesie hartowania. Szkło emaliowane jest najczęściej używane w budownictwie jako element nieprzezierny na elewacji budynku.

SZKŁO FLOAT Szkło charakteryzujące się płasko-równoległą powierzchnią, uzyskiwane w nowoczesnym procesie float. Stanowi ono materiał wyjściowy do dalszej obróbki szkła (zespalanie, laminowanie, hartowanie...).

SZKŁO HARTOWANE Szkło nagrzane do temperatury około 670-690°C, a następnie gwałtownie schłodzone w celu wywołania trwałego gradientu naprężeń, dającego wzrost wytrzymałości mechanicznej i odporności termicznej szkła. Cechy szkła hartowanego: wytrzymałość na zginanie około 5 razy wyższa od szkła zwykłego (o wiele trudniej rozbić je ciałem miękkim), wytrzymałość na zmiany temperatury w zakresie do 200°C, przy rozbiciu pęka na małe tępokrawędziste kawałki, minimalizując ryzyko zranienia.

SZKŁO LAMINOWANE Wyrób składający się z jednej tafli szkła sklejonej na całej powierzchni z jedną lub kilkoma taflami szkła przy użyciu jednej lub kilku warstw folii.

SZKŁO PIANKOWE Materiał pochodzenia mineralnego stosowany w budownictwie do izolacji termicznych i akustycznych. Otrzymywany jest z roztopionego szkła przez dodanie domieszek pianotwórczych. Jest to materiał nieprzeźroczysty, odporny na korozję biologiczną i chemiczną, niepalny. W obecności płomieni nie wydziela gazów toksycznych. Szkło produkowane w dwóch odmianach: szkło czarne - struktura o zamkniętych porach, ciężar objętościowy około 140 kg/m3 oraz szkło białe - struktura o porach otwartych, ciężar objętościowy około 300 kg/m3. Szkło czarne ma lepsze parametry izolacyjne i mniejszą nasiąkliwość niż białe, które z kolei jest bardziej wytrzymałe na obciążenia mechaniczne. Zastosowanie szkła piankowego: izolacja fundamentów, ścian, stropów i stropodachów, czasem jako samodzielna ściana działowa, a nawet jako przegroda ogniowa.

ŚCIANA DZIAŁOWA Wewnętrzna ściana izolacyjna o małej grubości i małym ciężarze; rozdziela pomieszczenia i pełni funkcję przegrody przeciwdźwiękowej.

ŚCIANA KOLANKOWA Fragment ściany zewnętrznej znajdujący się między stropem ostatniej kondygnacji a dolną częścią połaci dachowej.

ŚCIANA KONSTUKCYJNA Inaczej NOŚNA. Ściana, która przenosi na inne elementy budowli lub fundament ciężar własny i obciążenia od innych elementów (dachów, stropów, tarasów) oraz parcie wiatru, gruntu, materiałów sypkich i cieczy. Wyróżnia się ściany jedno- i wielowarstwowe.

ŚCIANA NOŚNA Patrz ŚCIANA KONSTRUKCYJNA

ŚCIANA OSŁONOWA Wewnętrzna ściana izolacyjna o małym ciężarze i małym współczynniku ciepła przenikania ciepła, wykonana z elementów budowlanych o strukturze warstwowej, komórkowej, żebrowo-warstwowej lub szkieletowej, zamocowanych do stropów, słupów lub ścian poprzecznych.

ŚNIEDŹ Patrz PATYNA

ŚRODOWISKO AGRESYWNE Zespół czynników zewnętrznych wywołujących zmiany w mikrostrukturze materiałów, prowadzące do pogorszenia ich właściwości technicznych.

TEMPERATURA KRYTYCZNA To temperatura, w której następuje wyczerpanie nośności elementu. Jest to temperatura, która nie powinna zostać przekroczona, aby element nie uległ zniszczeniu.

TEMPERATURA TOPNIENIA Określa w jakiej temperaturze następuje topnienie materiału. Dla stali to temperatura powyżej 1500 stopni C, dla miedzi powyżej 1000 stopni C, a dla tworzyw 120-175 stopni C.

TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW Obejmuje przedsięwzięcia mające na celu: 1) zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania oraz podgrzewania wody użytkowej dostarczanej do budynków; 2) zmniejszenia strat energii w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz lokalnych źródłach ciepłą; 3) całkowitą lub częściową zamianę konwencjonalnych źródeł energii na źródła niekonwencjonalne, w tym źródła odnawialne.

TEST "BLOWER DOOR" Służy do pomiaru przepuszczalności powietrza przez bryłę budynku. Polega na zamontowaniu dmuchawy (o odpowiedniej wydajności) w drzwiach zewnętrznych lub oknie. Dmuchawa wytwarza różnicę ciśnienia pomiędzy wnętrzem i przestrzenią zewnętrzną budynku w wyniku której w miejscach nieszczelności powstają przecieki powietrza (strugi powietrza), których sumę mierzy się jako strumień objętościowy. Test pozwala na ilościowe ujęcie objętości powietrza napływającego oraz na lokalizację i ocenę stopnia nieszczelności.

TYNK CIEPŁOCHRONNY Wyprawa tynkarska o niskiej gęstości objętościowej i niskim współczynniku przewodzenia ciepła, wykonana na spoiwach mineralnych z zastosowaniem lekkiego wypełniacza, pochodzenia mineralnego lub organicznego.

TYNK JEDNOWARSTWOWY Wyprawa tynkarska grubości do 15 mm.

TYNK POCIENIONY Inaczej WYPRAWA POCIENIONA; warstwa wyprawy grubości od 1 mm do 3 mm.

TYNK WIELOWARSTWOWY Wyprawa tynkarska składająca się z podkładu grubości do 3 mm, jednej lub dwóch warstw wyprawy grubości do 15 mm i warstwy wierzchniej wyprawy grubości do 3 mm.

TYNKI RENOWACYJNE Tynki wielowarstwowe, wykonywane z fabrycznie przygotowanych suchych mieszanek, do stosowania na zawilgoconych i zasolonych murach, charakteryzujące się bardzo dobrą paroprzepuszczalnością, dużą porowatością (ponad 40% objętości tynku po wyschnięciu stanowią pory), pozwalającą na gromadzenie krystalizujących soli w sposób nie powodujący uszkodzeń tynku. W skład układu wielowarstwowego mogą wchodzić: obrzutka renowacyjna, tynk renowacyjny wyrównawczy, tynk podkładowy i nawierzchniowy.

USZCZELNIACZE Wszelkie produkty używane do uszczelnień. W praktyce uszczelniaczami, z kilkoma wyjątkami, nazywa się produkty natryskiwane z pojemników typu "spray" lub produkowane w postaci gotowych taśm, służące do wypełniania lub przykrywania spoin lub wrębów w częściach budynku. Uszczelniacze dzieli się ze względu na ich właściwości, na trzy grupy, odnosi się to do stanu funkcyjnego produktu po w pełni zakończonym procesie reakcji: twardniejące, plastyczne, sprężyste.

USZCZELNIACZE PLASTYCZNE Są to uszczelniacze, które nie zmieniają swoich właściwości plastycznych po ułożeniu. Mogą po zakończeniu reakcji fizycznej i/lub chemicznej, zmienić swoje wymiary w spoinie na skutek zewnętrznych działań mechanicznych, ale tylko w ograniczonym zakresie, bez utraty funkcji uszczelniającej. Nie mają one zdolności powracania do stanu pierwotnego (lub mają bardzo ograniczoną).

USZCZELNIACZE SPRĘŻYSTE Są to uszczelniacze plastyczne w chwili układania, a po zakończeniu fizycznej i/lub chemicznej fazy reakcji mają właściwość zmieniania w spoinie (fudze) na skutek zewnętrznych czynników mechanicznych. Po zniknięciu tych czynników powracają do swojego profilu wyjściowego (zdolność powrotu). Proces ten da się powtarzać w nieskończonej liczbie, choć rozmiar ruchu powrotnego jest ograniczony.

USZCZELNIACZE TWARDNIEJĄCE Są to uszczelniacze, które przechodzą ze stanu plastycznego, nadającego się do układania - przez wpływy fizyczne i/lub chemiczne - w stan twardy, kruchy, odtąd niezmienny pod względem wymiarów.

WARSTWA WSTĘPNEGO KRYCIA Elementy znajdujące się między pokryciem a konstrukcją dachu stromego, stanowiące podłoże pod pokrycie i dodatkowe zabezpieczenie przed opadami i wiatrem. Warstwę wstępnego krycia tworzy najczęściej deskowanie z papą lub ruszt z łat i kontrłat z folią wstępnego krycia (na zdjęciu). Zamiast folii stosuje się m.in. membrany i włókniny.

WARSTWA ZBROJONA Układ składający się z masy lub zaprawy klejącej i siatki zbrojącej.

WATA SZKLANA Materiał do izolacji cieplnej i akustycznej otrzymywany w wyniku topienia szkła i wyciągania go w cienkie nitki, produkowany najczęściej w kształcie płaskich mat.

WEŁNA BAZALTOWA Rodzaj wełny kamiennej (mineralnej), wykonanej ze stopionego i zwłóknionego kamienia bazaltowego.Wełna taka jest hydrofobizowana, dzięki czemu nie chłonie wody. Ma bardzo dobre włsności ziolacyjne - termiczne i akustyczne.

WEŁNA HYDROFOBIZOWANA Wełna mineralna jest materiałem, który łatwo chłonie wilgoć, co prowadzi w takim przypadku do drastycznego obniżenia jej właściwości termoizolacyjnych. Aby ograniczyć możliwości pochłaniania wody wełnę poddaje się procesowi hydrofobizacji, czyli impregnacji olejem mineralnym.

WEŁNA MINERALNA Niepalny materiał do izolacji cieplnej i akustycznej wyrabiany ze stopionych skał naturalnych, produkowany w formie mat, płyt, filców i otulin o różnych stopniach twardości.

WEŁNA SZKLANA Materiał izolacyjny, otrzymany w wynku topnienia i zwłókniania piasku kwarcowego i stłuczki szklanej z dodatkiem skał (wapień i dolomit oraz gabro). Ma dobre własności termizolacyjne, jest dobrą izolacja akustyczną.

WEŁNA ŻUŻLOWA Rodzaj wełny kamiennej (mineralnej), wykonanej z żużli wielkopiecowych, stosunkowo złej jakości i z zawartością siarki. Wełna taka nie jest hydrofobizowana, pochłania więc wodę. Ma dość dobre własności izolacyjne - termiczne i akustyczne. WPolsce obecnie nie produkowana.

WENTYLACJA Wymiana powietrza, czyli usuwanie z pomieszczeń zanieczyszczonego powietrza i dostarczanie świeżego. Jej poprawne funkcjonowanie polega na systematycznym doprowadzaniu powietrza do budynku, przepływie pomiędzy pomieszczeniami i całkowitym usunięciu powietrza zużytego.

WENTYLACJA GRAWITACYJNA Inaczej NATURALNA. To najprostszy i najczęściej stosowany system wentylacyjny. Działa na zasadzie naturalnej wymiany ciepłego powietrza w budynku na chłodniejsze powietrze z zewnątrz. Powietrze dostaje się przez nieszczelności okien i drzwi, przepływa przez pomieszczenia i wypływa kanałami wentylacyjnymi na zewnątrz. Elementy systemu to: kratka wentylacyjna u góry pomieszczenia, od niej odchodzi kanał murowany (przewód wentylacyjny), prowadzący do komina wentylacyjnego na dachu

WENTYLACJA MECHANICZNA Wymiana powietrza jest wymuszana przez wentylator. Zaletą wentylacji mechanicznej jest możliwość dostosowania jej wydajności do potrzeb i warunków panujących w pomieszczeniu. Zalicza się do niej: wentylację wywiewną i wentylację nawiewno-wywiewną.

WENTYLACJA NATURALNA Patrz WENTYLACJA GRAWITACYJNA

WENTYLACJA NAWIEWNO-WYWIEWNA Rodzaj wentylacji mechanicznej. system, w którym powietrze jest zarówno doprowadzane, jak i usuwane na zewnątrz w sposób mechaniczny. Składa się z dwóch wentylatorów - nawiewnego i wywiewnego. Powietrze zewnętrzne dostaje się do środka głównym kanałem wentylacyjnym, wyposażonym w odgałęzienia (mniejsze przewody), które rozprowadzają powietrze do poszczególnych pomieszczeń. Powietrze zużyte jest usuwane jednym kanałem zbiorczym na zewnątrz budynku.

WENTYLACJA WYWIEWNA Rodzaj wentylacji mechanicznej. Powietrze dostaje się do budynku naturalnie, czyli przez nieszczelności w oknach i drzwiach, a usuwane jest mechanicznie za pomocą wentylatorów.

WIĘŹBA Drewniana konstrukcja dachu stromego; szkielet dźwigający pokrycie.

WILGOTNOŚĆ POWIETRZA Zawartość pary wodnej w powietrzu. Charakteryzuje się ją podając jeden z parametrów: prężność pary wodnej lub inaczej jej ciśnienie cząstkowe, wilgotność bezwględną, wilgotność właściwą, stosunek zmieszania, wilgotność względną, temperaturę punktu rosy, temperaturę wilgotnego termometru. Wilgotność powietrza określona przez każdy z wymienionych sposobów jest jednoznaczna i może być przeliczona na odpowiadającą jej wilgotność powietrza zdefiniowaną w inny sposób. Mierzy się ją higrometrami o różnej (w zależności od badanego parametru) konstrukcji.

WŁAŚCIWOŚCI AKUSTYCZNE Zespół cech fizycznych, od których zależy pochłanianie, tłumienie, przenikanie energii fali dźwiękowej przez materiał, bądź ustrój. Do głównych cech fizycznych decydujących o właściwościach akustycznych materiału budowlanego należą: ciężar objętościowy, sprężystość, sztywność dynamiczna warstwy materiału, porowatość, oporność przepływu powietrza, tłumienie wewnętrzne w materiale.

WODA GRUNTOWA Podparta woda grawitacyjna, podlega sile ciężkości, tworzy swobodne zwierciadło w naturalnych lub sztucznych rozcięciach terenu (pory i szczeliny gruntu). Wywiera na grunt ciśnienie hydrostatyczne, wywołuje wypór. Może występować w kilku poziomach (piętrach) wodonośnych przedzielonych nieprzepuszczalnymi warstwami gruntu.

WODA KAPILARNA Inaczej WŁOSKOWATA. Woda podziemna podciągana w kapilarach (szczelinach i porach) gruntu ku górze, ponad zwierciadło wody gruntowej. W gruntach sypkich wysokość podciągania jest mała, na przykład w żwirach do 3 cm, w piaskach gruboziarnistych do 15 cm, średnioziarnistych do 30 cm, drobnoziarnistych do 50 cm. Większe wysokości są w piaskach pylastych - do 2 m, pyłach - do 5 m, w glinach - do 15 m, a w iłach - nawet do 50 m.

WODA WŁOSKOWATA Patrz WODA KAPILARNA

WOJŁOK 1.Wyrób z wełny skalnej nieimpregnowanej, przeznaczonym do izolacji nieregularnych kształtów i wszystkich tych miejsc, gdzie nie można użyć materiałów uformowanych w konkretne kształty. 2. Rodzaj filcu z owczej wełny.

WSKAŹNIK E Jest to stosunek sezonowanego zapotrzebowania na energię cieplną do kubatury ogrzewanej części budynku. Jego wartość nie może przekroczyć wartości granicznej, która zależy od stosunku pola powierzchni wszystkich przegród zewnętrznych (razem z dachem) części ogrzewanej do kubatury części ogrzewanej. Im mniejszy wskaźnik E, tym lepiej izolowany termicznie jest budynek jako całość. Można go podawać zamiast współczynnika przenikania ciepła.

WSKAŹNIKI IZOLACYJNOŚCI Ln,w - wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej stropów od dźwięków uderzeniowych - określa, ile decybeli może przeniknąć przez przegrodę; RA1, RA2 - wskaźniki oceny izolacyjności akustycznej ścian, okien i drzwi od dźwięków powietrznych - określają ile decybeli musi wytłumić przegroda. Im wyższe tym lepiej; Rw - wskaźnik izolacyjności ze starej, nieobowiązującej już normy. Posługują się nim jeszcze niektórzy producenci (zwłaszcza okien i drzwi).

WSPÓŁCZYNNIK G Jest to stopień całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego oraz energii wcześniej zaabsorbowanej przez szkło. Podaje się go w procentach [%]. Im większa jest wartość współczynnika g, tym większe są pasywne zyski energetyczne - pomieszczenie bardziej się nagrzewa.

WSPÓŁCZYNNIK INFILTRACJI Oznaczony jest symbolem a. Jest to ilość powietrza przepływającego przez szczeliny między skrzydłem a ościeżnicą zamkniętego okna.

WSPÓŁCZYNNIK PRZENIKANIA WSPÓŁCZYNNIK PRZENIKANIA CIEPŁA Współczynnik określający przenikanie ciepła przez przegrody w odniesieniu do powierzchni i różnicy temperatur. W technice instalacyjnej używany jest przede wszystkim do określania strat ciepła przez przegrody budowlane (ściany, stropy, także okna, drzwi) - informuje o izolacyjności cieplnej przegród Mówi o tym, jaki strumień ciepła przenika przez przegrodę o powierzchni 1m2 przy różnicy temperatur wynoszącej 1 K. Wymiar współczynnika to [W/m2/K], oznaczany jest jako U lub k. Im niższa jest wartość tego współczynnika, tym mniejsze straty ciepła, a więc - tym lepsza izolacyjność cieplna przegród.

WSTĘPNE KRYCIE DACHU Patrz WARSTWA WSTĘPNEGO KRYCIA

WYMIAN Belka zastępująca przeciętną krokiew lub belkę stropową i przenosząca z niej obciążenia na sąsiednie elementy konstrukcyjne. Wymiany montuje się od góry i u dołu otworu na okno dachowe, gdy przecina on krokiew, a także w otworze na schody, gdy ten przecina którąś z belek stropowych. Wymiany mocuje się do czoła przeciętnych elementów (krokwi lub belek) i do sąsiednich nienaruszonych elementów.

WYPRAWA POCIENIONA Patrz TYNK POCIENIONY

WYPRAWA TYNKARSKA Zaprawa lub masa tynkarska po stwardnieniu, stanowiąca warstwę wykończeniową na zewnątrz lub wewnątrz.

ZAPRAWA KLEJĄCA Sucha mieszanka do zarabiania wodą w miejscu wbudowania, przeznaczona do przyklejania np. materiału termoizolacyjnego do podłoża oraz siatki zbrojącej do materiału termoizolacyjnego w systemach docieplania, a w innych zastosowaniach - do przyklejania różnego rodzaju płyt, płytek itp.

---