Untitled

ROŚLINY LECZNICZE JAKO ŹRÓDŁO SUROWCÓW WYKORZYSTYWANYCH W PRZEMYŚLE FARMACEUTYCZNYM

2) leki typu galenowego stanowiące kompleksy składników czynnych surowca roślinnego bądź preparaty galenowe: nalewki, intrakty, ekstrakty, soki, syropy, pojedyncze zioła i ich mieszanki

3) produkty metabolizmu ustrojów, otrzymane w procesach fermentacjyjnych określane jako antybiotyki.

Preparaty galenowe uzyskiwane drogą prostych czynności, jak mieszanie, rozcienczanie, ekstrakcja, wygotowywanie:

WYCIĄGI-najważniejsze leki typu galenowego uzyskane w warunkach domowych, proste w przygotowaniu. Zawarte w surowcach substancje czynne są ekstraktowane alkoholem lub wodą:

I) Wyciągi wodne-nietrwałe postacie leku roślinnego, zaraz po przyrządzeniu powinny być zużyte w tym samym dniu. Sporządzane w warunkach domowych i bardzo często stosowane w lecznictwie; przy ich sporządzaniu powinno się mieć na uwadze substancję czynną-jej rozpuszczalność w wodzie, stopień rozdrobnienia surowca; rozdrobniony surowiec nie powinien być przechowywany i rozdrobniony przed użyciem

-Napary-podaną ilość surowca odpowiednio rozdrobnionego zalewa się określoną ilością wrzącej wody o ogrzewa pod przykryciem przez 15 min, następnie ostudza, miesza i przecedza; zużyć w ciągu tego samego dnia,

np napar z liści mięty pieprzowej (Infusum Menthae piperitae Folium): 2-2,5 łyżek+2 szkl wrzącej wody, stosować 0,5-2/3 szkl 2-4 razy dziennie; stosować w zaburzeniach trawienia, skurczach żołądka, kolce jelitowej, braku łaknienia, chorobach wątroby i dróg żółciowych jako środek rozkurczający, wiatropędny, wzmagający wydzielanie soku żółciowego

-Odwary-należy przyrządzać z surowców zawierających substancje trudno rozpuszczające się w wodzie i nie ulegające hydrolizie lub utlenianiu w czasie gotowania. Odpowiednią ilość rozdrobnionego surowca zalewa się odpowiednią ilością wody o temp pokojowej, miesza i pod przykryciem przy słabym ogrzewaniu doprowadza się do wrzenia 2-4 min (5-10 min surowiec bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie), przecedzić i zużyć w ciągu tego samego dnia (surowiec b trudno rozpuszczalny w wodzie, dłuższe ogrzewanie zwiększa trwałość i można go przechowywać w lodówce w szklanym naczyniu i zużyć następnego dnia)

np odwar z kory wierzby (Decotum Salicis Cortex): 1-1,5 łyżki+2 szkl wody, gotować 5-7 min; stosować 1/3-1/2 szkl 3-4 razy dziennie

-Maceraty-wyciągi wodne przygotowywane na zimno z surowców zawierających śluzy. Określoną ilość surowca zalewa się przepisową ilością chłodnej przegotowanej wody i pozostawia w temp pokojowej na 6-10 godz, przecedza, wyciska surowiec, natychmiast zużyć

np korzenie prawoślazu: 1-1,5 łyżki sproszkowanego surowca+1,5 szkl wody, macerować przez godzinę, doprowadzić do wrzenia i gotować 3-5 min, przecedzić i zużyć w tym samym dniu. Stosować ¼-1/3 szkl 2-3 razy dziennie, środek osłaniający i powlekający; 1-2 łyżek 3-3 razy dziennie w zapaleniu gardła, w kaszlu.

II) Wyciągi alkoholowe-przygotowywane fabrycznie przez laboratoria galenowe; mogą to być samodzielne gotowe produkty lub składniki leków złożonych. Nalewki otrzymuje się z suchego rozdrobnionego surowca przez wytrawianie najczęściej 70 % alkoholem w stosunku 1 część surowca słabo działającego na 5 porcji alkoholu i 1 część surowcasilnie działającego+10 części alkoholu. Są trwałą postacią leku roślinnego. Skład chemiczny w miarę ustabilizowany i mozna je przechowywać długi czas.

-do użytku wewnętrznego-dawkowane są kroplami, jednorazowa dawka 25-50 kropli w przypadku nalewek z surowców słabo działających

-zewnętrznego-na skórę, na błony śluzowe; najczęściej stosuje się po uprzednim rozcieńczeniu wodą jako płukanki lub okłady.

-nalewka z koszyczków rumianku, nagietka o działaniu przeciwzapalnym (Tinctura Calendulae)

-nalewka z korzenia kozłka lekarskiego o działaniu uspokajającym (Tinctura Valerianae-krople walerianowe)

Intrakta-stabilizowane alkoholatury-wyciągi alkoholowe ze świeżych roślin stsbilizowane gorącym alkoholem w celu unieczynnienia enzymów rozkładających sybstancje czynne, wytworzone wyłącznie z surowców słabo działających, dawkowane kroplami. Mogą być gotową postacią leku lub jako składnik złożonych leków roślinnych.

np wyciąg ze świeżych kwiatostanów głogu (Inctractum Crataegi) zalecany w przewlekłej niewydolności wieńcowej

np wyciąg ze świeżego ziela jemioły (Inctractum Visci) zalecany w chorobie nadciśnieniowej

Ekstrakta-wyciągi otrzymywane przez wytrawienie suchych rozdrobnionych surowców roślinnych. Otrzymane wyciągi są zagęszczone-znacznie silniejsze niż nalewki.

-płynne-np wyciąg z ziela rumianku (Extractum Thymi fluidum) zalecany w nieżytach górnych dróg oddechowych

Syropy-stężone roztwory cukru w wodzie, sokach owocowych, wyciągach roślinnych wzbogacone o dodatkowe substancje lecznicze, np syropy przeciwkaszlowe (prawoślazowy, sosnowy, tymiankowy) hamują rozwój drobnoustrojów, działanie przeciwkaszlowe, powlekające, osłaniające, w celu poprawienia smaku, zapachu, jako substancje pomocnicze w innych lekach.

Soki-przygotowuje się ze świeżego surowca roślinnego (owoce, liście, kwiaty, ziele) surowiec zmiażdżyć w moździerzu, odcisnąć, do uzyskanego soku dodać taką samą ilość wody, następnie pasteryzować, np sok malinowy, aroniowy, z czarnej porzeczki

ZIOŁA I MIESZANKI ZIOŁOWE: postaci leku roślinnego złożonego z 1 lub wielu surowców roślinnych, używane w celach leczniczych i profilaktycznych w postaci naparów i odwarów.

1) Zioła i mieszanki niedozowane-surowce grubo rozdrobnione, po odmierzeniu określonej ilości służy do sporządzanie określonych wyciągów, np Urosan, Menthae folium, Urticae folium

2) Zioła dozowane w określonych dawkach-są przygotowywane z surowca miałko rozdrobnionego lub sproszkowanego, umieszczone w saszetkach, służą także do przygotowywania tabletek, np Mentha-fix, Urosan-fix

NALEWKA MIAROWANA-krople nasercowe 50 % nalewka miarowana z konwalii (głogu, kozłka lekarskiego), miarowanie-min i max ilość substancji czynnej

PLANTAGINIS-syrop z babki lancetowatej, stosowany w nieżytach górnych dróg oddechowych (grypie, anginie, zapaleniu gardła i oskrzeli), dawkowanie 3-4 razy dziennie po łyżce.