1) Co to jest artefakt badawczy

2) Co to jest zmienna nominalna-ok

3) Co to jest triangulacja

4) Co to jest obserwacja uczestnicząca

5) Co to jest wskaźnik-ok.

6) Które pojęcie jest bardziej ogólne Polski kryminolog czy amerykański kryminolog

7) Definiowanie pojęć-ok

8) Co to jest paradygmat-ok

9) Funkcje nauk społecznych- ok

10) Co to jest zmienna porządkująca-ok

11) Do czego służy skala Likerta i Bogardusa

12) Zmienna zależna i niezależna-ok

13) Co to jest falsyfikacja hipotez-ok

14) Co to jest eksperyment

15) Walidacja indeksu

16) Skala Gutmanna

17) Osoby o wyższym wykształceniu mają większe zarobki

18) Czym różnią się nauki społeczne od nauk przyrodniczych

19) Definicja rzetelności i trafności

Funkcje nauk społecznych

• Funkcja naukowa - odbiorcami są naukowcy

• Funkcja praktyczno-użytkowa - odbiorcami są „działacze”

• Funkcja humanistyczno-obywatelska - odbiorcami są obywatele

Paradygmat

Nauka normalna i nauka rewolucyjna

Paradygmat - zbiór pojęć i teorii tworzący podstawy danej nauki (przekonania teoretyczne,

metodologiczne i etyczne).

Nauki społeczne są naukami wieloparadygmatycznymi

Definiowanie pojęć

Definiendum - słowo, które definiujemy.

Definiens - zestaw elementów opisujących treść pojęcia.

Definicja realna - stwierdza istnienie cech jakiegoś zjawiska.

Definicja nominalna - ustala znaczenie, które powinno przysługiwać określonemu terminowi.

Definicja ostensywna - poprzez wskazanie desygnatu

• Definiowanie kontekstowe - nie wprost lecz poprzez wskazanie kontekstów znaczenia terminu (np. „władzę” można zdefiniować poprzez wyjaśnienie na czym polega „posiadanie władzy”).

• Definicja ostensywna - poprzez wskazanie desygnatu.

Hipotezy i zmienne

Hipoteza - zdanie stwierdzające spodziewaną relację między jakimiś zjawiskami.

Zmienna - cecha, która może przyjmować przynajmniej dwie wartości.

Zmienna niezależna - czynnik warunkujący (sprawczy).

Zmienna zależna - zmienia się pod wpływem zmiennej niezależnej.

Falsyfikacja hipotez

Hipotez nie można potwierdzić (zweryfikować).

Hipotezy można jedynie obalać (falsyfikować).

Koroboracja hipotezy - nieudane jej obalenie (falsyfikacja).

Karl Raimund Popper: naukowe są jedynie te teorie, które można sfalsyfikować.

Zmienne

Pojęcie może dotyczyć cechy zmiennej.

Zmienna ilościowa - możliwe są różne stopnie intensywności danej cechy.

Zmienna jakościowa - możliwe są odmienne charaktery danej cechy.

Zmienne jakościowe

Zmienna nominalna - pozwala ustalać relacje równości lub różności dla dowolnej pary przedmiotów porządkowanych przy ich pomocy - nie pozwalają natomiast stwierdzać, że któryś przedmiot ma daną cechę w wyższym stopniu niż inny.

Zmienna dychotomiczna - zmienna nominalna przyjmująca tylko dwie wartości.

Zmienne ilościowe

Zmienna porządkująca (rangowa) - jesteśmy w stanie powiedzieć, czy dwa przedmioty porównywane z danego punktu widzenia posiadają daną własność w stopniu równym, czy też jeden ma ją w stopniu wyższym. Nie potrafimy jednak powiedzieć, o ile wyższym.

Zmienna interwałowa (przedziałowa) - pozwala stwierdzić, o ile jeden z dwóch przedmiotów posiada daną cechę w stopniu wyższym niż drugi. Nie pozwala jednak stwierdzić, ile razy ten stopień jest intensywniejszy.

UWAGA! - zero jest przyjęte umownie. Nie oznacza braku danej cechy.

Zmienna ilorazowa (stosunkowa) - przypisują pewną wartość absolutną natężeniu zmiennej, umożliwiając porównanie proporcji między różnymi ich wartościami.

Wskaźniki

Wskaźnik - cecha, zdarzenie lub zjawisko, na podstawie zajścia którego wnioskujemy, iż zachodzi zjawisko, jakie nas interesuje (indicatum).

W węższym rozumieniu wskaźnikiem może być tylko cecha lub zjawisko obserwowalne.

W szerszym rozumieniu obserwowalność nie jest niezbędna.

Wskaźnik definicyjny - tożsamość między wskaźnikiem a zjawiskiem. Wskaźnik definiuje treść odpowiedniego pojęcia.

Wskaźnik rzeczowy - związek między wskaźnikiem a zjawiskiem jest rzeczowy, a nie oparty na konwencji terminologicznej. Zależność podlega empirycznej kontroli.

Wskaźniki rzeczowe

Wskaźnik empiryczny - wskaźnik i zjawisko wskazywane mają charakter obserwowalny. Wskaźnik wskazuje zjawisko różne od wskaźnika i oznaczone przez całkiem inne pojęcia, a związek łączący wskaźnik ze zjawiskiem ma charakter empiryczny (zależność statystyczna bądź bezwyjątkowa).

Wskaźnik inferencyjny - zjawisko wskazywane ma charakter własności ukrytej. Zajście zjawiska nie może być potwierdzone na drodze bezpośredniej obserwacji, odpowiednie twierdzenie uzasadniamy pośrednio inferując (wnioskując) je zarówno z pewnych zaobserwowanych korelacji, jak też i z pewnych założeń

teoretycznych.

Indeks

Indeks - proste zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym wskaźnikom.

Walidacja indeksu

Walidacja wewnętrzna - badanie powiązania poszczególnych wskaźników włączonych w indeks z indeksem.

Walidacja zewnętrzna - badanie powiązania indeksu z innymi wskaźnikami nie uwzględnionymi w indeksie

Skala

Skala - przypisanie określonego wyniku punktowego pewnym układom wskaźników, przy założeniu że niektóre wskaźniki świadczą o relatywnie niższym, inne zaś o wyższym poziomie danej zmiennej.

Skale:

Skala dystansu społecznego Bogardusa

Skala Likerta

Dyferencjał semantyczny

Skala Guttmana

Skala Bogardusa

1. Czy zgodziłbyś się, aby ………. mieszkali w twoim kraju?

2. Czy zgodziłbyś się, aby ………. mieszkali w twojej miejscowości?

3. Czy zgodziłbyś się, aby ………. mieszkali w twojej dzielnicy?

4. Czy zgodziłbyś się, aby ……….. był twoim sąsiadem?

5. Czy zgodziłbyś się, aby twoje dziecko poślubiło ……….?

Skala Likerta

Skala Likerta jest konstruowana za pomocą stosunku do większej ilości (20) twierdzeń

przedstawionych w formacie Likerta:

Czy zgadza się Pan(i), że Donald Tusk jest dobrym premierem?

1. Zdecydowanie się nie zgadzam;

2. Nie zgadzam się;

3. Zgadzam się;

4. Zdecydowanie się zgadzam.

Skala Guttmana

Skala Guttmana opiera się na założeniu, że każdy kto wykazuje wysoki poziom danej zmiennej, wykaże też poziom niższy.

Przykład badania stosunku do aborcji:

Poparcie dla prawa do aborcji w sytuacji:

Poważne zagrożenie zdrowia kobiety 89%

Ciąża w wyniku gwałtu 81%

Kobieta nie jest zamężna 39%

Indeksy i skale: porównanie

Cechy wspólne:

• Porządkowe mierniki zmiennych

• Złożone mierniki zmiennych

Różnice:

• Indeksy opierają się na prostej kumulacji wskaźników zmiennej

• Skale wykorzystują logiczną lub empiryczną strukturę intensywności wśród wskaźników danej zmiennej

Eksperyment

Eksperyment jest to powtarzalny zabieg polegający na planowej zmianie przez badacza jednych czynników w badanej sytuacji, przy równoczesnej kontroli innych czynników, podjęty w celu uzyskania w drodze obserwacji odpowiedzi na pytanie o skutki tej zmiany

Kryteria jakości pomiaru

Rzetelność - dana technika stosowana do tego samego podmiotu daje za każdym razem ten

sam wynik.

Trafność - zakres, w jakim miernik empiryczny adekwatnie odzwierciedla znaczenie danego

pojęcia.

Trafność teoretyczna - określenie rodzaju manipulacji, po wykonaniu której wolno będzie

powiedzieć, że został zrealizowany poprzednik sprawdzanej hipotezy oraz rodzaj

zachowania, po zaobserwowaniu którego wolno będzie powiedzieć, czy zrealizowany

również jej następnik;

Trafność wewnętrzna - trzeba tak zaplanować schemat eksperymentu i tak wykonać

procedury eksperymentalne, by można było przypisać manipulacji wszystkie te i tylko

te zachowania, które ona faktycznie spowodowała

Trafność zewnętrzna - trzeba znać zakres ogólności ustalonych związków oraz umieć

eksperymentować tak, by zakres ten był możliwie szeroki

Quasi-eksperyment

Zastosowanie schematu eksperymentalnego do analizy normalnych wydarzeń społecznych w niekontrolowanych warunkach.

Dane zastane i wywołane

Badania niereaktywne - badania zachowań społecznych, nie wpływające na te zachowania (np. analiza treści, analiza istniejących danych statystycznych, analizy historyczne).

Badania reaktywne

Artefakt badawczy - zjawisko lub proces obserwowane w postępowaniu naukowym, nie mające jednak naturalnych przyczyn, ale będące konsekwencją zastosowanych metod badawczych

Dane ilościowe i jakościowe

•Dane ilościowe dotyczą cech, których miarą jest wielkość, stopień, ilość.

•Badanie ilościowe - pomiar polegający na przypisaniu obserwowanym obiektom oraz relacjom między nimi modelu liczbowego zawierającego relacje między liczbami-miarami i reprezentującego relacje empiryczne między elementami populacji.

•Dane jakościowe dotyczą cech, których miarą jest sposób, typ, rodzaj.

•W badaniu jakościowym pomiar w zasadzie nie występuje. Celem jest tu stworzenie typologii (czasem określanej jako zmienne albo kategorie analityczne) obserwowanych obiektów i opisanie relacji między nimi. Opis ten powinien odpowiadać sposobowi porządkowania świata przez badanych. Toteż można powiedzieć, że procedura badawcza ma na celu ujawnienie i opisanie punktów widzenia ludzi w całej ich różnorodności.

Triangulacja

Triangulacja - użycie kilku różnych metod badawczych do sprawdzenia tego samego wyniku (przetestowania tej samej hipotezy).

Triangulacja metodologiczna - kontrolowanie spójności wniosków formułowanych przy wykorzystaniu różnych metod gromadzenia danych;

Triangulacja źródeł informacji - zwielokrotnienie źródeł informacji w ramach tej samej metody ich gromadzenia;

Triangulacja analityczna - zwiększenie liczby osób analizujących wnioski z badań;

Triangulacja teoretyczna - zwielokrotnienie teorii i/lub perspektyw badawczych służących interpretacji danych.

Różne role obserwatora

	Jawna	Ukryta
Uczestnicząca
Nieuczestnicząca

Obserwacja uczestnicząca

Więzień: Co tu robisz człowieku?

Badacz: Wpadłem tu zobaczyć, jak to jest być w więzieniu.

Więzień: Co ty gadasz? Zobaczyć, jak to jest być w więzieniu?

Badacz: Jestem tutaj, żeby przekonać się na własnej skórze, jak jest w więzieniu, a nie dowiadywać się z zewnątrz.

Więzień: Nie rozśmieszaj mnie, człowieku. Chyba nie mówisz poważnie. Na własnej skórze? Cholera! Człowieku, możesz pójść do domu, kiedy tylko poczujesz, że masz dość. No nie?

Badacz: W zasadzie tak.

Więzień: Więc nie dowiesz się, jak tu jest naprawdę

Różne role obserwatora

•Obserwuję, bo uczestniczę

•Uczestniczę, aby obserwować.

•Rola „marsjanina”

•Rola „konwertyty”

Reaktywność w badaniach terenowych

•Jak na zachowania badanych wpływa świadomość, że są obserwowani?

•Jak działania badacza wpływają na obserwowany proces?

•Jak na zachowanie badanych wpływa świadomość celu badania?

Studium przypadku

Studium przypadku - skupienie się na jednym lub kilku przykładach pewnego zjawiska społecznego. Jego zasadniczą cechą jest ograniczenie uwagi do konkretnego przykładu.

Autoteliczne studium przypadku - badacz nie dlatego podejmuje badania nad danym przypadkiem, że reprezentuje on inne, i nie dlatego, że dobrze ilustruje określoną cechę lub problem, ale dlatego, że choć pojedynczy i powszedni jest interesujący sam w sobie.

Instrumentalne studium przypadku - badanie określonego przypadku służyć mają lepszemu zrozumieniu jakiegoś problemu, udoskonaleniu teorii itp. Sam przypadek ma znaczenie drugorzędne; pełni wyłącznie rolę pomocniczą, ułatwia zrozumienie czegoś poza nim samym.

Zbiorowe studium przypadku - nie jest to badanie zbioru przypadków, lecz instrumentalne studium przypadku rozciągnięte na kilka przypadków.

Innowacyjne tworzenie technik

•Tajemniczy klient (mystery shopper) - technika wykorzystywana w badaniu standardów pracy instytucji (często przy ocenie poziomu usług).

•Shadowing (śledzenie) - badacz skupia się na obserwacji konkretnej jednostki i jako jej „cień” śledzi jej działania.

•„Uczestnictwo obserwacyjne” - badacz prosi o tworzenie dzienników przez uczestników badanej grupy lub organizacji.

Mocne i słabe strony jakościowych badań terenowych

•Elastyczność - badanie jest przeplatane z budowaniem teorii. Założenia można modyfikować w trakcie procesu badawczego.

•Trafność - badania terenowe dostarczają mierników o większej trafności niż pomiary sondażowe i eksperymentalne, które są często krytykowane jak powierzchowne i w rzeczywistości nietrafne.

•Rzetelność - badań terenowych jest problematyczna, gdyż to badacz jest w nich narzędziem pomiaru. Wyniki stają się przez to bardzo „osobiste”.

---