CZĘŚĆ XII - KONTAKTY POLICJANTÓW ZE SPOŁECZEŃSTWEM
WYSTĄPIENIA PUBLICZNE
Potrzeba kontaktowania się Policji ze społeczeństwem.
Policja niezbędnie potrzebuje kontaktu ze społeczeństwem w wielu aspektach. Nie może jedynie chronić prawa ustanowionego w państwie dla dobra społeczności stojąc obok niej. Również i społeczeństwo czuje potrzebę spotykania się z przedstawicielami Policji.
Dla społeczeństwa jest to okazja przekazania bezpośrednio swoich uwag i spostrzeżeń na tematy bezpieczeństwa dotyczące nie tylko ich osiedla, ale również całej miejscowości. Dla Policji również wypływają duże korzyści z takiego bezpośredniego obcowania z ludźmi: można im przekazać istotne informacje (np. dotyczące sposobów uchronienia przed staniem się ofiarą przestępstwa) zainicjować wspólne działania mające na celu poprawę bezpieczeństwa w danym rejonie. Jest jeszcze jedna istotna korzyść dla Policji - takie spotkania, umiejętnie i właściwie przeprowadzone, budzą zaufanie do naszej instytucji, kreślą bardzo pozytywny obraz Policji.
Zorganizowanie i przygotowanie się do spotkania ze społeczeństwem.
Jeżeli organizatorem spotkania - na przykład z mieszkańcami osiedla - ma być policjant, powinien on w przede wszystkim określić cel tego spotkania. Na spotkaniu powinien przedstawić konkretne sprawy, z którymi chce się zwrócić do jego uczestników. Dla sformułowania celu spotkania istotne jest zastanowienie się:
do czego to spotkanie ma służyć i dla kogo to spotkanie organizujemy?
co zamierzamy osiągnąć?
na czym zamierzamy się skupić bardziej, na czym mniej?
jaki czas przewidujemy na spotkanie?
Przed zebraniem należy:
ustalić konkrety cel spotkania,
przygotować plan spotkania,
zebrać niezbędne informacje dotyczące problemów, które mogą być poruszane,
sporządzić listę gości, których należy zaprosić do udziału w spotkaniu.
Podczas spotkania należy:
na początku przywitać uczestników,
przywitać zaproszonych gości,
rozpoczynając spotkanie - wyjaśnić jego cel,
omówić proponowany program spotkania, ustalić sposób jego przebiegu, uzyskać akceptację uczestników,
przedstawić problemy do dyskusji,
przeprowadzić dyskusję,
wyciągnąć wnioski z dyskusji, sformułować je, wypracować propozycje działań na podstawie wniosków z dyskusji, ustalić osoby odpowiedzialne oraz wyznaczyć terminy realizacji,
przypomnieć wszystkie ustalenia,
ustalić termin ewentualnego następnego spotkania,
podsumować przebieg spotkania - co udało się osiągnąć, jakich rezultatów się oczekuje, czego nie udało się osiągnąć w trakcie spotkania,
podziękować wszystkim za udział i zamknąć spotkanie.
Czynności, jakie należałoby wykonać po skończonym zebraniu, w czasie możliwie najbliższym, to:
uporządkowanie i uzupełnienie dokumentacji z zebrania,
przygotowanie sprawozdania z zebrania.
Zasady przygotowania wystąpienia publicznego.
Poważnym wyzwaniem dla policjanta uczestniczącego w spotkaniu ze społeczeństwem może być konieczność wygłoszenia wystąpienia na jakiś temat. Wymaga to nie tylko doskonałego opanowania sztuki mówienia, umiejętności występowania publicznego, ale również przygotowania sobie odpowiedniego materiału, na podstawie którego będzie można przedstawić wystąpienie. Dla mniej wprawionych w swobodnym prezentowaniu swoich spraw na forum publicznym proponuje się przygotowanie wystąpienia w całości na piśmie. Należy zacząć od koncepcji:
do czego to wystąpienie ma służyć?
co zamierzamy poprzez to wystąpienie osiągnąć?
na czym skupić się bardziej, na czym mniej?
zastanowić się, z jakiej pozycji występujemy,
do kogo skierowane jest wystąpienie?
zebrać informacje o audytorium - ile będzie osób, w jakim wieku, jaki poziom intelektualny one prezentują,
zastanowić się jeszcze raz nad celem wystąpienia, jaka główna idea mu przyświeca?
jaka jest wiedza potencjalnych słuchaczy na ten temat?
czy będą oni zainteresowani poruszanym problemem?
jaki będzie czas przewidziany na wystąpienie?
Należy pamiętać o tym, że wystąpienie ma przyciągnąć uwagę osób, do których jest skierowane, ma ich zorientować w podejmowanej tematyce. Sam występujący poprzez treści zawarte w swoim wystąpieniu powinien pozyskać sympatię i życzliwość słuchaczy.
Wystąpienie powinno składać się ze wstępu, części zasadniczej oraz zakończenia.
We wstępie należy zawrzeć:
przedstawienie problemu, z którym występujemy,
coś, co przyciągnie uwagę słuchaczy (np. szokujące dane, prowokacyjne pytanie),
przedstawienie zagadnień, które pragniemy poruszyć.
Część zasadnicza powinna obejmować przedstawienie tego co jest tematem wystąpienia - krótko, treściwie i bez zbaczania z głównego tematu.
Na zakończenie należy:
krótko przypomnieć, co zostało powiedziane w wystąpieniu,
sformułować ostateczne wnioski lub propozycje,
podziękować za uważne wysłuchanie.
Inne elementy, ważne w spotkaniach ze społeczeństwem.
4.1 Organizowanie przestrzeni (miejsca spotkania).
Jeżeli policjant ma możliwość wpływania na sposób przygotowania sali na spotkanie aby późniejsza atmosfera była korzystna, powinien dążyć do tego m.in. poprzez właściwe rozstawienie sprzętów na sali. Pragnąc otwartości nie może odgradzać się stołem lub biurkiem. Jest to niewerbalna bariera dzieląca go od zebranych w ich nieświadomości. Ustawienie jego miejsca powinno być tak usytuowane, aby nie był zbyt daleko od uczestników, ale jednocześnie, aby zachował odpowiedni dystans i zapewnił komfort samopolecenia sobie i zaproszonym.
Policjant zawsze musi stać lub siedzieć zwrócony twarzą w kierunku zebranych.
Truizmem będzie wspominanie tutaj o estetyce sali oraz jej uporządkowaniu i posprzątaniu. Jest to bardzo istotne dla odczucia poszanowania zebranych przez zapraszających.
4.2 Wygląd zewnętrzny i prezencja policjanta.
Uleganie stereotypom jest nieobce każdemu człowiekowi. Na podstawie obserwacji jednostki wysuwają wnioski o całej instytucji. Nie inaczej jest z policjantem. Jak go widzi społeczeństwo, takie wyrabia sobie zdanie o całej Policji. Ubiór, a w przypadku policjanta mundur w niewerbalnej komunikacji interpersonalnej wyraża postawy wobec innych ludzi oraz cechy osoby, która go nosi. Dlatego też bardzo istotne jest dbanie m.in. o swój wygląd zewnętrzny.
Oczywiste jest, że mundur policjanta zawsze musi być czysty, a buty wypastowane i wypolerowane. Dobór umundurowania na spotkanie z mieszkańcami osiedla też nie może być przypadkowy. Jest to swego rodzaju święto dla tych ludzi - niecodziennie spotykają się z policjantem. Jeżeli przychodzą na to spotkanie, to nie tylko interesuje ich, co on powie, ale również to, jak wygląda. Stosownie do sytuacji policjant wybierając się na takie spotkanie, nie powinien ubierać munduru służbowego (o ćwiczebnym już nie wspominając).
Wyrazem szacunku dla zebranych będzie założenie munduru wyjściowego. Siadając na krześle w mundurze z marynarką gabardynową, należy zawsze pamiętać o rozpięciu dolnego guzika, a przy wstawaniu - o jego zapięciu oraz obciągnięciu marynarki.
Przed wyjściem na spotkanie należy się ogolić (niezależnie od tego, czy policjant ogolił się rano). Włosy winny być uporządkowane, uczesane, fryzura zgodna z przepisami mundurowymi.
Postawa prezentowana przez policjanta swoim ciałem, powinna być wyprostowana, sprężysta, ale nie sztywna. Będzie to odczytane przez zebranych jako postawa wyrażająca dobry, życzliwy nastrój, otwartość, ale jednocześnie wzbudzająca szacunek. Zbytnia sztywność, napięcie wzbudzają w ludziach odczucie odgradzania się, postawy obronnej. Odchylanie sylwetki do tyłu, kołysanie się na krześle w trakcie spotkania może być odebrane jako lekceważenie, brak zainteresowania.
Ręce powinny być swobodnie spuszczone lub założone z tyłu. Mogą posłużyć też do gestykulacji (byle nie nadmiernej), która podkreśli wypowiedzi policjanta. Nie należy w żaden sposób krzyżować czy splatać rąk z przodu (mogą sugerować skrytość).
4.3. Ton głosu.
Poprzez ton głosu informujemy o własnych stanach emocjonalnych oraz postawach wobec innych osób. Tonację głosu podczas spotkania policjant powinien dostosować do aktualnej sytuacji. Należy właściwie akcentować odpowiednie partie własnych wypowiedzi. W dyskusji należy unikać poniesionego głosu, takiego który sugeruje zdenerwowanie i wrogość.
4.4 Język.
Powinien być oczywiście dostosowany do poziomu słuchaczy, tak aby był przez nich bez problemu rozumiany. Należy mówić spokojnie, powoli, bez pośpiechu, przyspieszania. Zdania muszą być uporządkowane i składne. Nie powinny być zbyt długie i nadmiernie złożone. Nieodzowne jest dobieranie właściwych słów, wolnych od skrótów myślowych, żargonów, a szczególnie od żargonu policyjnego, który dla ludzi postronnych może być niezrozumiały. Niezrozumiałe będzie na przykład takie zdanie: Gwizdki i ogień za nim czy Mój prawy poszedł do klienta. Pojęcia powinny być dokładnie wyjaśnione i zdefiniowane. Nie wszystko, co jest proste i oczywiste dla policjanta, może być tak samo rozumiane przez odbiorców. Dobrze będzie odbierany policjant, który mówi poprawną polszczyzną, w sposób urozmaicony i zajmujący.
4.5 Kontakt wzrokowy.
Bardzo istotne jest utrzymywanie odpowiedniego kontaktu wzrokowego. Podczas rozmowy należy patrzeć na rozmówcę (rozmówców). Kierowanie wzroku w dół, na boki, w sufit, unikanie spojrzenia mogą być źle odebrane, mogą sugerować brak zainteresowania rozmową, lekceważenie, a nawet nieszczerość. Długość trwania kontaktu wzrokowego należy wyczuć intuicyjnie, bo niewłaściwe jest również przeciąganie go w czasie.
Na podstawie kontaktu wzrokowego policjant również odbiera czytelne sygnały z sali z zebranymi. W ten sposób może zorientować się, czy ludzie są zainteresowani tym, co mówi, tematyką spotkania.
4.6 Strategie dyskusji policjanta z uczestnikami spotkania.
W dyskusji w każdej chwili, niezależnie od podejmowanego tematu, ważny jest spokój. Rozgardiasz, podenerwowanie, wykrzykiwanie itp. do niczego nie prowadzą i nie pozwolą na sformułowanie właściwych wniosków. Rolą policjanta w takiej sytuacji jest kontrolowanie przebiegu i tonu dyskusji. Sam musi spokojnie i z uwagą wysłuchać wszelkich żalów i pretensji. Dobrze by było, gdyby okazał wypowiadając zrozumienie, że ludzie mają w końcu powiernika swoich problemów. Wymagana jest tutaj duża tolerancja i opanowanie. Powinien nawet, stosując odpowiednie techniki, zachęcać dyskutantów do rozmowy, a w trakcie ich wypowiedzi pomagać im tzw. zachętą werbalną, stosując na przykład następujące komunikaty: Tak, tak, Yhym, Aha, Rozumiem. Ważne jest również podkreślenie, że wczuwamy się w uczucia mówiącego, np.: W zupełności pana rozumiem, To bardzo smutne, co pan mówi.
Po skończonej wypowiedzi policjant powinien dokonać krótkiego podsumowania tego, co zostało powiedziane mówiąc np.: Z pańskiej wypowiedzi rozumiem, że ... , Jeżeli dobrze zrozumiałem chciał pan powiedzieć, że ... .
Bardzo ważne dla uczestnika dyskusji jest jego dowartościowanie. Pokazanie, że jego głoś był ważny i istotny dla sprawy. Można wówczas powiedzieć np.: Podjął pan bardzo ważny temat, Dziękuję panu za tak wyczerpujące i szczere przedstawienie problemu.
Wsłuchując się w głosy z sali, policjant także powinien być czynnym uczestnikiem dyskusji. Powinien jednak pamiętać, że musi się posługiwać wyłącznie argumentami. Nie może nikogo atakować, obrażać, poniżać itp. Jego głos w dyskusji musi być konstruktywny i stanowić składnik końcowych, odpowiednich wniosków. W samej dyskusji może wykazać się luzem, umiarem i wyczuciem czy też może wtrącić jakiś stosowny żart dla rozluźnienia atmosfery.
Ludzie mają podświadome „swoje terytoria”, które są nienaruszalne. Wyróżnia się pięć sfer dystansów międzyludzkich: ściśle intymna - do około 15 cm, intymna - od około 15 do 45 cm, osobista - od około 45 cm do 1,2 m, społeczna od około 1,2 do 3,6 m, publiczna - powyżej 3,6 m. Wydaje się, że policjant powinien utrzymywać z zebranymi dystans w granicach sfery społecznej.
Rozpięcie guzika powoduje, że przy siadaniu sztywna marynarka nie podniesie się do góry.
Na przykład w celu podkreślenia znaczenia słów, określenia rozmiarów, zobrazowania kształtów.
Włączyłem sygnały pojazdu uprzywilejowanego i ruszyłem w pościg.
Kolega z patrolu zmotoryzowanego poszedł do obywatela.
175