TEMAT 10

TEORIA SYSTEMÓW- została stworzona przez przedstawicieli nauk biologicznych a później przeniesiona do nauk społecznych

SYSTEM MIĘDZYNARODOWY-

• W sensie ontologicznym- coś, co istnieje obiektywnie w rzeczywistości, system jako zespół zintegrowanych elementów, między którymi występują sprzężenia zwrotne.

Na system składa się:

-GRANICA SYSTEMU-coś, co oddziela go od otoczenia

-ELEMENTY- najmniejsze części składowe

• Uczestnicy stosunków- systemów międzynarodowych;

• Interakcje- system stosunków między uczestnikami;

• Role- system ról międzynarodowych;

• Wyznaczniki-system wyznaczników polityki zagranicznej;

• Zjawiska i procesy międzynarodowe

-STRUKTURA- zespół sprzężeń zwrotnych między elementami

MODELE STRUKTUR:

1. MODEL FORMALNY- terytorialny, przedmiotowy, podmiotowy

2. MODEL ZALEŻNOŚCI:

• EGALITARNY- na zasadach równości

• HIERARCHICZNY- elementy są sobie podporządkowane

• HEGEMONICZNY- podległość

• IMPERIALNY- brak powiązań między elementami podporządkowanymi- nie ma poziomów powiązań( Imperium Sowieckie)

WEJŚCIA I WYJŚCIA- luki w granicach, poprzez które system komunikuje się z otoczeniem

-WEJŚCIA-poparcia- akceptacji; żądań

-WYJŚCIA- DECYZJE:

• REGULACYJNE-odnoszące się do norm postępowania

• DYSTRYBUCYJNE- dotyczące podziału wartości dóbr

• SYMBOLICZNE- odnoszące się do wartości

• SZCZEGÓŁOWE

KONWERSJA WEWNĄTRZSYSTEMOWA- łączy wejścia z wyjściami- przetwarzanie- to, co odbywa się wewnątrz systemu

SPRZĘŻENIA ZWROTNE- łączą wyjścia z wejściami- to, co odbywa się w środowisku międzynarodowym

HOMEOSTAZA- utrzymanie równowagi ze środowiskiem- sposoby regulacji systemu:

• Samoregulacja

• Regulacja półautomatyczna- następuje, gdy chociaż jedno państwo świadomie stara się regulować układ sił

• Ręczne sterowanie-, gdy uczestnicy systemu regulują homeostazę

PARADOKS CAŁOŚCIOWOŚCI- niemożliwość sprowadzenia cech systemu do sumy cech elementów, oraz niemożliwość wyprowadzenia cech systemu z cech elementów

PARADOKS HIERARCHICZNOŚCI- mówi o tym, że kategorie: system, podsystem i element są względne

STABILNOŚĆ SYSTEMU:

• SYSTEM DWUBIEGUNOWY- dwa państwa sobie równe, biorą pod uwagę możliwość i skutki( bardzo duże) wybuchu konfliktu

• SYSTEM WIELOBIEGUNOWY- konflikty regionalne, mniejsze skutki konfliktów

• SYSTEM WIELOBIEGUNOWY Z OSIĄ DWUBIEGUNOWOŚCI-kombinacja pozytywnych cech obu systemów: dwa główne państwa regulujące konflikty, a wiele innych stanowi jakby bufor między nimi

• SYSTEM UNIPOLARNY-JEDNOBIEGUNOWY:

WARUNKI BYCIA HEGEMONEM:

• Uzyskanie wystarczającej przewagi ekonomicznej i militarnej

• Posiadanie atrakcyjnej intelektualnie i moralnie ideologii

• Istnienie sprawnego ośrodka podejmowania decyzji

1.Pax Americana 2. Pax Nipponica 3. Pax Europeana 4. Pax Sinica

Japonia Chiny

• SYSTEM BIPOLARNY- DWUBIEGUNOWY

• -muszą dysponować podobną siłą

• -musi istnieć pomiędzy nimi konflikt interesów:

1. USA- Japonia

2. USA- UE

3. USA- Chiny

4. USA- Rosja

5. USA- Islam

6. Północ- Południe

SYSTEM MULTIPOLARNY- WIELOBIEGUNOWY

1. Zderzenia cywilizacji-PARADYGMAT HUNTINGTONA- podzielił świat na cywilizacje-wg. Kryterium czynnika religijnego, porównał konflikty do ścierania się płyt tektonicznych, wyróżnił osiem cywilizacji:

• ZACHODNIA- Europa, USA, katolicyzm, protestantyzm

• JAPOŃSKA

• ISLAMSKA

• HINDUSKA

• PRAWOSŁAWNA

• LATYNOAMERYKAŃSKA

• AFRYKAŃSKA

• KONFUCJAŃSKA- Chiny

2. G-7- państwa najlepiej rozwijające się

3. TRIADA- siła waluty- strefa DOLAR-EURO-JEN

4. PENTAGONALNA TRIADA TRIAD POŁĄCZONYCH- w różnych płaszczyznach- militarnej, ekonomicznej,kulturalnej, USA uczestniczy we wszystkich płaszczyznach

1

---