Wykład 21.02.2000

Technika i technologia.

W obecnym znaczeniu technika to system środków mat. i umiejętności posługiwania się nimi przy wyk. czynności stworzonych z udziałem wiedzy i doświadczenia, które wykorzystuje człowiek dla osiągnięcia celu swojego działania np. do wytwarzania różnych dóbr materialnych.

Termin technika pochodzi od słów greckich (o dawnym znaczeniu do ok. XVIII w.) techne znaczy sztuka, umiejętność, rzemiosło, biegłość, chytrość oraz technikos znaczy kunsztowny, artystyczny.

Technika w dawnym znaczeniu to środki, sposoby i czynności związane z wytwarzaniem dóbr materialnych.

Pierwsze osiągnięcia techniki:

milion siedemset tyś. przed naszą erą - narzędzia kamienne w Afryce

300 tys. lat przed naszą erą - użycie ognia

12 tys. lat przed naszą erą - początki górnictwa odkrywkowego (krzemień Polska i Węgry)

288 p.n.e. - wielka budowa z kamienia (piramida schodkowa)

2300 p.n.e. - kanalizacja miejska w Indiach

1400 p.n.e. - hartowanie żelaza w Armenii

1041 - czcionka drukarska w Chinach

1450 - prasa drukarska w Niemczech J. Gutenberg

1824 - cem. Portlandzki J. Aoplin Anglia

1853 - lampa naftowa i> Łukasiewicz

1863 - metro w Anglii Londyn

1867 - żużlobeton w Anglii

1942 - reaktor atomowy USA

1959 - próbnik kosmiczny Lune (na Księżycu)

1969 - załoga Apollo

Termin technologia pochodzi od słów greckich techne oraz logos znaczy mowę, słowo, naukę, wypowiedź, spowiedź (naukę i sposób wyk. Rzemiosła)

Termin technologię wprowadził B.C.Beckmann publikując 1977 opisując sposoby przetwarzania surowców i materiałów.

W obecnym znaczeniu technologia to nauka o sposobach przystosowania zasobów i sił przyrody dla potrzeb człowieka w procesie wytwarzania.

Najkorzystniejsze sposoby wytwarzania.

Celem technologii jest rozpoznanie i określenie najkorzystniejszych zasad realizacji procesu które zapewniają uzyskanie ściśle określonych produktów, przy:

- najkorzystniejszym przetworzeniu

- najlepszym wykorzystaniem surowców, mat, sprzętu i pracy przy ograniczonym oddziaływaniu na środowisko, - przy ekonom. wykorzystaniu w istniejących warunkach

Zależnie od rodzaju otrzymywanych produktów rozróżnia się technologię metali, tworzyw szt., obróbki drewna, bud. maszyn, produkcji budowlanej.

Technologia produkcji budowlanej obejmuje wytwarzanie mat. wznoszenie obiektów bud. ich remonty i adaptacje i likwidacja wraz z recyklizacją powstałych produktów i materiałów.

Osiągnięcia techniki w II poł. XVIII i w XIX w., a szczególnie silnika parowego (I. Pozdnow) udoskonalonego i przez Watta spowodowały przełom w technice nieograniczonej już siłą mięśni istot żywych. Np. moc silników wykorzystywanych w świecie 1880 r. przekraczała 26 miliardów watt. Wytworzyło to pewien kult konstruktora który dominował w XIX w. Prototyp maszyny do pisania opatentował Hary Hill w 1714 r. a produkcję uruchomiono w 1873 r.

Koncepcję maszyny cyfrowej 1833 a zrobiono 1946

Prędkość przemieszczania się człowieka do XIX w. była ograniczona możliwością biegu koni (ok. 20 km/h). Pojazd parowy 1800 osiągnął 30 km/h, 1900 - 100 km/h, 1939 samolot 750, 38 tyś km/h rakieta.

Szybkość komunikowania się i przesyłania danych zwiększona ok. 10 mln. razy

Środowisko technologiczne

Konstruktorzy i technologowie w prod aparatury, urządzeń, maszyn, narzędzi systematycznie poszukują nowych rozwiązań i opracowują projekty sposobów realizacji które pozwalają obniżyć koszty produkcji aby wejść z nowym wyrobem na rynek bez obniżania zysku który umożliwia dalsze poszukiwanie i stos. nowych rozwiązań technologicznych.

Laboratoria badań podstawowych głównie uniwersyteckie z reguły nie zajmują się praktycznymi i innowacjami. Ich działanie jest jednak konieczne do rozwiązania podstawowych problemów naukowych, które warunkują wdrożenie praktyczne.

Laboratorium badań wdrożeniowych wykorzystuje wyniki badań podstawowych do praktycznych usprawnień. Duże korporacje produkcyjne posiadają rozbudowane działy badań i rozwoju które w sposób ciągły prowadzą działania nad nowymi modelami produkcji, technikę produkcji i organizacji przedsiębiorstwa.

Firmy zaawansowane wysokich technologii upowszechniają najnowsze zdobycze. Obecnie skupiają się na procesach automatyzacji i robotyzacji z pełnym komputerowym sterowaniem.

sprawność techn. - dotyczy również działalności pomocniczej gdyż wpływa bezpośrednio na koszty globalne przedsiębiorstwa.

Obecnie analizy technologiczne dotyczą również działalności pomocniczej wewnętrznej i zewn., kupna sprzedaży i usług.

Wykład 28.02.2000

Technologiczność rozwiązań budowlanych i instalacyjnych to zespół cech określających możliwość sprawnego oraz efektywnego wyk. budowli bez szkody dla rozwiązań funkcji, konstrukcji, oraz walorów estetycznych i użytkowych z uwzględnieniem wymagań wynikających z danego poziomu technologiczno-organizacyjnego wynikającego z procesów realizacji.

Mamy różne kryteria określania technologiczności.

Produkcja jest to celowa działalność powtarzalna przekształcająca zasoby i siły przyrody w dobra materialne.

Mechanizacja i jej rola w produkcji budowlanej.

Pomiary eksperymentalne wykazały że praca człowieka w ciągu 8-godz. dnia roboczego może tylko w wyjątkowych przypadkach osiągnąć 30 tys. kgm (3 tyś. kJ) (absolutne max człowieka). Odpowiada to np. podniesieniu o 1m masy 300t 0 60 tyś. worków cem. (50 kg) w ciągu 8h (średnio co 4,8 sekundy)

Należy dążyć aby prace wymagające dużych mocy wyk. maszyn

Czynności w skomplikowanych operacjach wymagające mniejszej mocy i ciągłej interwencji kontrolującego umysłu winny być domeną pracy człowieka.

Np. koparka podsiębierna o pojemności 4,4m³ pracująca w gruncie kat. II posiada wydajność kopania ok. 46 razy większą niż człowiek, charakteryzuje się kosztem ok. 65% (kosztu pracy człowieka). 75kW spycharka przy przemieszczaniu się na odległość 30m posiada wydajność 110 razy większą.

Wprowadzenie mechanizacji w bud. jest bardziej skomplikowane niż w przemyśle i musi uwzględniać jego specyfikę

• zmienność frontów pracy

• duża liczba różnorodnych maszyn i urządzeń

• zależność od war. atmosferycznych

• inne war. na każdym placu budowy

Mechanizacja dyktowana jest nie tylko względami technicznymi i ekonomicznymi, ale także koniecznością uwolnienia człowieka od ciężkiej pracy fizycznej niszczącej jego siły i zdrowie.

Rodzaje mechanizacji w budownictwie.

W ujęciu rozwojowym występują 4 podstawowe rodzaje mechanizacji:

• mechanizacja częściowa

• mechanizacja kompleksowa

• automatyzacja częściowa

• automatyzacja kompleksowa

Rys (wykres)

Przy mechanizacji częściowej niektóre procesy są wykonywane ręcznie, pozostałe mechanicznie, np. przygotowanie mieszanki betonowej i transport pionowy zmechanizowane, transport poziomy i układanie ręczne, zagęszczanie mechaniczne. Generalnie najcięższe i masowe roboty wykonuje się przy zastosowaniu sprzętu mechanicznego, pozostałe przewiduje się do wykonania ręcznego.

Przy mechanizacji kompleksowej zdecydowaną większość robót wykonuje się przy zastosowaniu sprzętu mechanicznego. Jedynie bardzo niewielki zakres lekkich robót przewidziany jest do wykonywania ręcznego. Związane jest to jednak z koniecznością stosowania wyższych form organizacyjnych. Występuje tu potrzeba harmonizacji pracy poszczególnych maszyn.

Automatyzacja częściowa polega na wprowadzeniu do produkcji budowlanej maszyn automatów, wykonujących poszczególne zazwyczaj główne procesy budowlane. Pozostałe roboty mogą być wykonywane przez człowieka (maszyny sterowane przez człowieka lub ręcznie). Forma ta dotyczy głównie zakładów stałych produkcji budowlanych lub zaplecza budów. Na przykład automatyczny węzeł betoniarski według zaprogramowanej recepty najpierw dozuje składniki, potem miesza odpowiedni czas i opróżnia beton zadaną ilość razy. Przewóz betonu samochodem z mieszalnikiem, transport na miejsce przeznaczenia pompą do betonu.

Automatyzacja kompleksowa polega na zautomatyzowaniu złożonych procesów produkcyjnych przez wprowadzenie maszyn automatów i zharmonizowanie ich pracy co do miejsca wydajności i czasu. W budownictwie zazwyczaj nie jest stosowana.

Wydajność maszyn budowlanych i ich zespołów.

Wydajność jest to liczba jednostek rzeczowych [mb, m², m³, szt., t] właściwej jakościowo produkcji jaką wykonuje maszyna w jednostce czasu [sek., h, zmiana (zm.)] określonych w występujących warunkach przy prawidłowej organizacji pracy.

Wyróżnia się wydajność:

• teoretyczną Q_teor

• techniczną Q_t

• eksploatacyjną Q_e

• normową Q

• praktyczną Q_p

Wydajność teoretyczna jest to umowna liczba prawidłowo wykonanych jednostek produkcji przez maszynę w czasie 1h nieprzerwanej pracy przy pełnym wykorzystaniu organów roboczych, największych dopuszczalnych prędkości, bez obciążenia i w warunkach klimatycznych nie wpływających ujemnie na pracę maszyny, przy obsłudze przez operatora o najwyższych kwalifikacjach. Wydajność teoretyczną oblicza się analitycznie, a następnie sprawdza się sposobem laboratoryjno-doświadczalnym w skali naturalnej dla weryfikacji własności maszyny. Przydatność do projektowania i porównywania właściwości.

Maszyny o pracy cyklicznej (np. koparki, wyciągi, żurawie):

Q_teor=3600⋅q / t* [m³/h, t/h, szt./h]

q - nominalna liczba jednostek produkcji w jednym cyklu, np. pojemność geometryczna urządzenia roboczego, masa udźwigu [m³, t, szt.]

t* - czas trwania jednego cyklu roboczego (w warunkach umownych)

Maszyny o pracy ciągłej:

Q_teor=3600⋅V⋅F* [m³/h]

V - prędkość teoretyczna przesuwu [m/s]

F* - nominalny (teoretyczny) przepływ poprzeczny strumienia materiału

Maszyny o pracy ciągłej realizowanej partiami:

Q_teor=3600⋅q⋅V / l* [m³/h, t/h, szt./h]

q - nominalna liczba jednostek produkowanych w jednej partii, np. pojemność geometryczna kubełka [m³, t, szt.]

V - prędkość teoretyczna przesuwu [m/s]

l* - odległość między kolejnymi partiami [m]

Wykład 06.03.2000

Wydajność techniczna - ilość prawidłowo wykonanej produkcji mierzonej w jednostkach naturalnych [m³, m², m, kg, szt.] w czasie 1h osiągnięta przy uwzględnieniu stopnia wykorzystania narzędzia roboczego z uwagi na 1 napełnienie, spulchnienie materiału oraz kształt i wymiary obszaru wykonywanych robót (np. koparka), przy nieprzerwanej pracy maszyny i przy obsłudze wykwalifikowanej.

Maszyny o pracy cyklicznej (np. koparki, wyciągi, żurawie):

Q_t=3600⋅(q / t)⋅S_t [m³/h, m²/h, m/h, kg/h, szt./h]

q - ilość produkcji zrealizowanej w jednym cyklu roboczym

t - czas trwania cyklu

S_t - współczynnik wykorzystania parametrów narzędzia roboczego

S_t=S_n⋅S_s⋅S_m.

S_n - współczynnik napełnienia, zależny od kategorii, wilgotności, jednorodności gruntu, np. przy wartość może być większa od 1, mniejsza od 1 przy gruntach zanieczyszczonych

S_s - współczynnik spulchnienia gruntu (w celu sprowadzenia wydajności w odniesieniu do gruntu w stanie rodzimym), wyraża udział objętości gruntu w stanie rodzimym do objętości w stanie spulchnionym

S_m. - współczynnik kształtu i wymiaru obszaru wykonywanych robót, np. przy wykopie o małym rzucie i płytkim jest zbyt krótki odcinek skrawania do napełnienia łyżki w jednym cyklu

Maszyny o pracy ciągłej:

Q_teor=3600⋅V⋅F⋅S_t [m³/h]

V - prędkość przesuwu [m/s]

F* - przekrój poprzeczny strumienia

S_t - współczynnik wykorzystania parametrów narzędzia roboczego uwzględniający nieciągłości strumienia, niepełny przekrój strumienia

Maszyny o pracy ciągłej realizowanej partiami:

Q_teor=3600⋅(q⋅V / l)⋅S_t [m³/h, t/h, szt./h]

q - ilość jednostek produkowanych w jednej partii

V - prędkość rzeczywista przesuwu

l - odległość między kolejnymi partiami

S_t - współczynnik załadunku kolejnych partii, uwzględnia niepełny załadunek, braki załadunku kolejnych partii

Wydajność eksploatacyjna Q_e - ilość średnia prawidłowo wykonanej produkcji mierzonej w jednostkach naturalnych w czasie 1h (często 1 zmiany - 8h) osiągnięta w istniejących warunkach budowy i przy prawidłowej organizacji.

Q_e = Q_t⋅S_e

S_e - współczynnik wykorzystania czasu roboczego wyrażający udział (stos.) czasu pracy efektywnej do czasu dysponowanego zmiany roboczej (8h). Współczynnik S_e uwzględnia zużycie czasu na: wykonanie obsługi technicznej codziennej, której czas zależy od wieku maszyny (przy starszych dłuższy), wynikające ze współpracy, np. czas oczekiwania na podstawienie kolejnego środka transportu, przygotowanie stanowiska pracy (skrawanie nierówności terenu dla poziomego ustawienia koparki), przerwę śniadaniową i potrzeby naturalne.

Wydajność praktyczna

Q_p=Q_e⋅S_L

S_L - współczynnik upływów losowych uwzględniający: warunki atmosferyczne zależne od pory roku, anomalie i czas ich usuwania (stan techniczny i rodzaje wykon. pracy)

Wydajność roczna

Q_r=Q_p⋅(T_r-T_up)⋅S_zm

T_r - ilość dni pracy w roku

T_up - ilość średnia czasu trwania napraw (planowanych) [dni]

S_zm - współczynnik zmianowości, zależny od ilości zmian roboczych w dniu

Znajomość parametrów wydajności i odpowiednich współczynników jest niezbędna do przeprowadzenia odpowiednich analiz i ocen oraz wnioskowania o prawidłowości wykorzystania maszyn. Jest również bazą do planowania zespołów współpracujących maszyn.

Są to oceny i analizy przeprowadzane w firmie . Na zewnątrz do określenia nakładów i do rozliczenia podstawą są tzw. normy nakładów rzeczowych zestawione w odpowiednich KNR(katalog nakładów rzeczowych).

Norma czasu N_cz - niezbędny nakład czasu [h] w którym zespół lub maszyna winna wykonać właściwą jednostkę produkcji przy występującym poziomie technicznym realizacji robót w przeciętnych warunkach budowy, przy dobrej organizacji pracy.

N_cz = 1/N_w

N_w - norma wydajności (różni się od wydajności eksploatacyjnej tym że narzuca określoną czasonormę)

Eksploatacja maszyn budowlanych.

Maszyny i urządzenia budowlane mogą być obsługiwane przez wykwalifikowanych pracowników tj. specjalnie przeszkolonych maszynistów (operatorów ) i ich pomocników. Uprawnienia do samodzielnego kierowania maszynami uzyskuje się po przeszkoleniu i zdaniu egzaminu. Program szkolenia obejmuje zaznajomienie z konstrukcja maszyny i jej obsługą, warunkami pracy i normami wydajności, z technologią realizacji przewidzianych procesów budowlanych oraz nabycie umiejętności i sprawności w kierowaniu maszynami, przy wykonaniu przewidzianych robót oraz umiejętności wykrywania uszkodzeń maszyny.

Każda maszyna musi posiadać instrukcję obsługi. Obowiązkiem maszynistów jest ścisła współpraca z kierownictwem budowy.

Warunkiem zachowania sprawności technicznej maszyny budowlanej jest wykonanie następujących obsług technicznych i napraw: obsługa techniczna transportowa (OTT), obsługa techniczna w okresie docierania (OTD), obsługa techniczna codzienna (OTC), obsługa techniczna okresowa, obsługa techniczna magazynowa (OTM), naprawa bieżąca (NB), naprawa główna (NG).

OTT - przygotowanie maszyny na czas transportu (oczyszczenie i zabezpieczenie przed wpływami atmosferycznymi , zabezpieczenie przed uszkodzeniem, sprawdzenie mechanizmów i ich stanów, zapewnienie dozoru w czasie transportu) - dołączyć dokument inwentaryzacji braków i uszkodzeń.

OTD według instrukcji fabrycznej lub przy braku innej dopuszczalnej. Należy przestrzegać warunków prędkości, obciążeń podczas pracy oraz przewidzianego okresu pracy.

OTC - wykonywana przy rozpoczęciu i na zakończenie każdego dnia zatrudnienia (kontrola działania maszyny, poszczególnych zespołów, paliwo, przeguby, połączenia, mechanizmy przenoszenia sił, bezpieczniki, ograniczniki.

OTO - po przepracowaniu liczby godzin (czasem po okresie zatrudnienia), przed rozpoczęciem okresu letniego i zimowego.

OTM - odciążyć części zespołów oraz zabezpieczyć specjalną aparaturę, zabezpieczenie przed korozją, wpływami atmosferycznymi i dostępem osób niepowołanych. Dołączyć instrukcję ewentualnych konserwacji z podaniem wymaganych rodzajów materiałów.

NB - usunięcie usterek i naprawa zespołów głównych w celu doprowadzenia maszyny do używalności.

NG - obejmuje silniki mechanizmy, konstrukcje wymagające naprawy i wymiany. Występują okresy międzynaprawcze i terminy napraw powinny być zaplanowane.

Wykład 13.03.2000

Czas przewozu materiałów stanowi około 20% czasu pracy efektywnej środków transportowych. Pozostałe 80% pochłaniają załadunek, rozładunek, oczekiwanie i inne. Transport należy do pracochłonnych ciężkich (masowych) procesów. Przeciętnie dla uzyskania 1 m³kubatury budynku mieszkalnego przewozi się 1.1 : 1,3 t materiałów i 0,8t mas ziemnych. Stanowi to 60 : 70 % ogólnej pracochłonności i 30 : 35 kosztów wzniesienia obiektów budowlanych. Transport zewnętrzny (daleki) (1 :30 km) ma za zadanie dostarczenie na plac budowy materiałów, elementów budowlanych, narzędzi, maszyn i urządzeń, dowiezienia i odwiezienia mas ziemnych oraz urządzeń technicznych wyposażenia obiektów . transport daleki jest związany głównie z zewnętrznymi procesami spedycyjnymi. Odbywa się środkami transportu dalekiego (samochody, kolej, przy dużych budowach transport wodny). Istotna jest terminowość dostaw która bezpośrednio wpływa na proces budowlany.

Transport wewnętrzny (bliski) (w promieniu ok. 300m) odbywa się między scentralizowanym zapleczem i wznoszonymi obiektami oraz w granicach terenu budowy i obejmuje przemieszczanie prefabrykatów, materiałów, maszyn z magazynów i placów składowych lub stanowisk dostawy do miejsca przetworzenia lub wbudowania. Stosowane są środki przemieszczające ładunki do kilkudziesięciu, kilkuset metrów , w kierunku poziomym, pionowym, poziomo- pionowym. O wyborze rodzaju transportu decydują czynniki ekonomiczne i techniczne

• ilość i rodzaj przemieszczanych ładunków, wymagania technologiczne, odległości przewozu, częstotliwość przewozu, charakteru prac.

Podział ładunków:

• materiały sypkie - kruszywo, piasek, grunt

• materiały sproszkowane - cement, wapno, wyprawy, zaprawy

• materiały zbrylowane i kawałkowe - kamień, gruz

• materiały sztukowe - cegły dachówki bloczki

• elementy prefabrykowane (drobno, śre4dnio, wielkowymiarowe)

• elementy dłużycowe - stal, belki (powyżej 6m)

• materiały plastyczne - ciasto wapienne, mieszanka betonowa

• materiały wyposażenia, wykończenia i instalacje

• maszyny i urządzenia

Wyróżnia się technologie transportu: uniwersalna, specjalizowaną i zunifikowaną

Technologia uniwersalna - wykorzystuje maszyny i urządzenia dostosowane do transportu różnych materiałów. Dotyczy to głównie materiałów tradycyjnych, nie kompletowanych, w jednym transporcie.

Technologie specjalizowane posiadają tabor dostosowany do wymagań określonego procesu technologicznego oraz ładunku, charakteryzują się wysokim stopniem mechanizacji np. transport materiałów sproszkowanych „luzem”, transport prefabrykatów i transport mieszanki betonowej w samochodach z mieszalnikami.

Udział transportu specjalizowanego wynosi do 70% procesów w budownictwie. Transport pewnych materiałów może być realizowany wyłącznie specjalizowanymi.

Technologie zunifikowane są wszechstronne w zakresie zastosowań i możliwości mechanizacji. Wykorzystuje się pakiety, palety, kontenerów. Udział jest niewielki ok. 1,5 : 2%

Unifikacja rozwiązań technicznych procesu transportowego wyróżnia się 2 grupy materiałów - materiały sypkie i materiały występujące w pojedynczych sztukach. Materiały sypkie (bez opakowań) stanowią około 60% zadań przewozowych w budownictwie. Tabor stanowią samochody, przyczepy samowyładowcze. Z rozładunkiem do tyłu i na boki. Samochody charakteryzują się podwyższonymi wskaźnikami mocy, napędem na kilka lub wszystkie osie z blokadami mechanizmu.

Materiały sztukowe (w opakowaniu lub bez) posiadają masy pojedynczej sztuki kilkuset dkg do kilkuset kg. Nie udało się stworzyć urządzenia uniwersalnego do czynności ładunkowych dostosowanego do występujących różnorodności materiałów sztukowych (np. 1 cegła, 1 worek kleju, 1 płyta suchego tynku). Zagadnienie odwrócono i postanowiono dostosować ładunek do możliwości urządzeń. Stąd powstało pojęcie jednostki ładunkowej ( ładunek sformowany w fazie początkowej zachowuje trwałość, kształty, wymiarów, ciężaru w pełnym cyklu transportowo - przeładunkowo-magazynowym. Składa się co najmniej z dwóch pojedynczych sztuk złączonych ze sobą i z jednostką, umożliwia pełną mechanizację przeładunku zapewnia korzyści opłacalne stosowanie oraz zachowanie warunków BHP.

Wyróżnia się jednostki ładunkowe w pakietach, na paletach, w kontenerach.

Paleta stanowi rodzaj tarczy na której jest układany ładunek (z zapewnieniem potrzebnej trwałości wymiarów) aby w jednym cyklu przeładunkowym przenieść zwielokrotniona liczbę sztuk ładunku. Spośród wielu mutacji wymiarowych materiałowych i konstrukcyjnych preferencje posiadają tzw. europaletę o wymiarach 800 x 1200

Rys palety

Aby osiągnąć efekt unifikacji od nadawcy do odbiorcy poprzez spedytorów są stosowane wybrane rodzaje palet aby mógł być realizowany zwrot palet w miejscu nadania ładunku na paletę. Masa ładunku wraz z paleta wynosi max 1000 kg. Jednostka paletowa pozwala na piętrzenie, łączenie 4 sztuk.

Jednostki formowania w pakiety są trwale połączone na czas transportu i przeładunku i wynikają z charakteru ładunku. Najczęściej są to ładunki długie (tarcica, rury, pręty). Masa dostosowana do jednostki ładunkowej (1 tona, długość elementu powinna być jednakowa, kształt prostopadłościenny o wymiarach do środków przeładunkowych.

Wykład 20.03.2000.

Ładunek na palecie winien być ułożony symetrycznie, aby środek ciężkości pokrywał się ze środkiem palety. Zalecanymi wysokościami są (wraz z paletą) 97 cm, 48.5 cm, 24 cm; maksymalna wysokość 149 cm.

Wózki podnośnikowe.

Służą do pracy przeładunkowej i transportowej na niewielkie odległości, kilka do kilkudziesięciu metrów. Cechą charakterystyczną jest podniesienie ładunku najmniej na

11-13 cm na czas transportu i ustawienie na poziomie 80 cm lub na wysokości kilku a nawet kilkunastu metrów. Wykorzystywane są głównie na terenach magazynów, zakładów produkcyjnych i spedycyjnych. Dostosowane są do przemieszczania jednostek ładunkowych w pakietach, na paletach i kontenerach oraz innych ładunków na ogół przy zastosowaniu specjalnego osprzętu. Cykl pracy wózka:

• połączenie wózka z zawiesiem,

• uniesienie ładunku na kilka do kilkunastu centymetrów,

• sprawdzenie stabilności,

• przemieszczenie wózka z ładunkiem z obowiązującą prędkością i przy jak najniższym opuszczeniu ładunku z zachowaniem tylko minimalnej skrajni,

• ustawienie ładunku na podstawie,

• sprawdzenie stabilności,

• zwolnienie zawiesi.

Ważniejsze zakresy charakterystyk:

• masy przenoszone 1000-45 tyś. kg

• masa wózka 70-15 tyś. Kg

• promienie skrętu oraz wózki z jazdą w 4 kierunkach

• naciski jednostkowe na koła 0,6-2,0 MPa z wymogiem nawierzchni o odpowiedniej nośności i równości

Wyróżnia się wózki:

• przemieszczania poziomego

• unoszące

• podnośnikowe

• wysokiego składowania

Wózki są napędzane:

• siłą operatora

• elektryczne akumulatorowe

• elektryczne przewodowe i trolejowe (sporadycznie)

• spalinowe

• akumulatorowe z odzyskiem energii (opuszczanie do 30%, hamowanie do 15%)

• spalinowe z silnikiem wysoko lub niskoprężnym (raczej gazowe)

Wózki przemieszczania poziomego (do 140 kg masy) wykorzystywane są raczej do prac pomocniczych z napędem siły operatora oraz o masach 120-800 kg z napędem 24-48 V (akumulatory o masach 12-520 kg) dostosowane do ładunków 1000-3000 kg. Koła dwa zblokowane, skrętne, duże (15-25 cm) oraz rolki, najczęściej jako podwójne o średnicach

80-85 mm szerokości ok. 100 mm. Koła i rolki występują jako metalowe, aluminiowe, nylonowe, poliuretanowe lub ogumione.

Rys wózka widłowego

Masa udźwigu 3-5 t

Promień skrętu 1,5-2,2 m.

Wózki cięższe:

Masa udźwigu od 1,5 t (nawet do 6 t)

Wysokość podnoszenia do 4,5 m. (są do 8 m.)

Wykład 27.03.2000.

Pakiet jest to kilka lub więcej sztuk ładunku (w opakowaniu lub bez) połączonych w jednostkę ładunkową (bez użycia palety) uformowany z zastosowaniem najmniejszej liczby środków technicznych. Parametry pakietu wynikają z charakteru ładunku (ładunki długie - tarcica, rury, pręty). Przy formowaniu jednostki zachowuje się warunki: masa (dąży się do

1 tony, max 3-3,5 t), wymiary dostosowane do środków transportu (długość 2,3,6,9,12 m.),

długość powinna być jednakowa przy różnych, równo ułożona na jednym końcu. Kształt prostopadłościenny, szerokość 800, 1000, 1200, (800 najczęściej) wysokość brutto 970, 485, 240 (wyjątkowo max 1940), podkład wys. 10 cm. Pakiety nie powinny być formowane bez podkładu.

Kontenery

Rys kontenera

Szerokość i wysokość 2438

długość masa całkowita

1A 12192 30480 kg

1B 9125 2540 kg

1C 6058 20320 kg

1D 2991 10160 kg

1E 1968 7110 kg

Samochodowe środki transportu

Samochody, pociągi samochodowe, zestawy członowe (ciągnik siodłowy)

Samochody - skrzyniowe samowyładowcze.

Nacisk na oś na drogach publicznych 80 kN, krajowych 100 kN, na autostradach 115 kN. Przy rozstawie osi 1m.<r<2m. 16 ton nacisku na obie osie. Długość pojedynczego samochodu 11 m., członowego 15 m., z przyczepą 18 m. wysokość nieobciążonego samochodu 4 m. Masa 2-osiowych samochodów 16 t, 3-osiowych 24 t, członowe 3 lub 4 osiowe do 32 t, 5 lub więcej członowe 38 t.

Samochody samowyładowcze.

Do materiałów sypkich z wywrotem skrzyni do tyłu (najczęściej przy robotach masowych); z wywrotem trójstronnym (do tyłu i na boki) charakteryzujące się podwyższonymi mocami jednostkowymi (150-320 kN - moce typowe). Zwykłe samochody -6 biegowe (z biegami pośrednimi), z napędem na kilka osi i z możliwością blokady mechanizmów różnicowych.

Zestawy członowe.

Składają się z ciągnika siodłowego i naczepy. Zalety: mniejsza długość zestawu niż samochodu z przyczepą, lepsza zwrotność, możliwość odłączenia ciągnika i obsługi innej naczepy. Moc 180-360 kW, długość 4,7-8,4 m., naciski na siodło 4-12 t

Naczepy dłużycowe.

Długości typowe do18 m.

Rys naczepy

Ciągniki balastowe.

Dostosowanie do przyczep o masie 100 i więcej ton. Masy ciągników 12-140 t. szybkości

40-50 km/h, długość 7-12 m., liczba osi 3-8, moce 160-600 kW.

Rys ciągnika

Wózki przegubowe.

Masy 19-26 t, ładowności 25-40 t, moce 194-280 kW, promienie skrętu do 16 m., szerokość

3-3,30 m.

Wozidła do kamienia sztywne.

Długości 8,5-12 m., wysokość 4-6,3 m., masy przewożone 27-40 t (są do 240 t),masy wozidła

37-140 t, moc ok. 360 kW (max 1200 kW), promień skrętu 16-32 m., prędkości do 75 (większe do 55 km/h).

Rys wozidła do kamienia

Transport materiałów sproszkowanych.

Transport luzem odbywa się w zbiornikach z pneumatycznym opróżnianiem. Ładowność

16-32 t., rozładunek trwa 15-25 min, odległość w poziomie do 15 m., w pionie do 30 m., (w zależności od sprężarki), ciśnienie 0,2-0,35 MPa.

Wykład 03.04.2000.

Żurawie budowlane.

W określonym zakresie przeznaczone są do przemieszczania ładunków i sprzętu w pionie i poziomie.

Ze względu na sposób przemieszczania się żurawia wyróżniamy:

• żurawie stałe, pracujące na jednym stanowisku, które do jego zmiany wymagają najpierw demontażu następnie montażu

• żurawie przesuwne, posiadające układ jezdny i możliwość przemieszczania się z określonego stanowiska pracy przy zastosowaniu napędu z zewnątrz

• żurawie przejezdne wyposażone w mechanizm jazdy z własnym napędem umożliwiającym przemieszczanie się lecz na określoną odległość ; przemieszczające się wraz z podniesionym ładunkiem

• żurawie samojezdne mogące się poruszać także po drogach publicznych

Z uwagi na sposób zmiany zasięgu działania wyróżnia się żurawie z wysięgnikiem:

• nastawnym który jest ustawiany pod ustalonymi kątami do poziomu

• stałymi z ułożeniem w poziomie lub pod kątem z wózkiem ( wodzakiem) przemieszczającym się po dolnym pasie wysięgnika

• z hydraulicznym mechanizmem zmiany kąta pochylenia , w tym także z ładunkiem

Wyróżnia się żurawie stałe:

• wysięgnikowe(bez wieży) okienne i przyścienne

• wieżowe - samonadbudowujące , pełzające po konstrukcji

Rys żurawia okiennego

Żuraw stały samonadbudowujący :

Jest wsparty na podporach lub fundamencie wykonany w poziomie terenu.

Nadbudowa jest realizowana segmentami naprowadzającymi z góry lub z poziomu terenu. Po zamontowaniu dodatkowego segmentu układem wciągarek zostaje podniesiona część żurawia wraz z wysięgnikiem .

Żurawie z nieobracalną wieżą kotwione są do budynku w odległości 12-18m

Żurawie stałe wieżowe

Wymagają niewielkiej powierzchni do ustawienia i są korzystne przy budowie obiektów wysokich o małym rzucie zabudowy.

(lekkie) (ciężkie)

Masa udzwigu 1,5t 3,6t

Wysięg 25-35m do 50m

Rozstawy podpór 3,5-4,5m 4,5-7,0m

Wysokość podnoszenia 16-30m 30-80m

Prędkość obrotu 1obr./min (0,8obr/min)

Prędkość podnoszenia 25m/min (25m/min)

Moc 10kW 25-100kW

Rys żurawia samonadb.

Żurawie pełzające po konstrukcji

Wysokość wieży 15-18m , masa udzwigu 6-9t , zasięg 50m

Rys żurawia

Żurawie samojezdne

Występują jako drogowe na pneumatykach o naciskach jednostkowych 1-2 MPa i gąsienicowe 0,06-0,1Mpa

Wykorzystywane są do prac o mniejszym nakładzie robót w stosunku do obsługiwanej przestrzeni. Głównie do obiektów jednkondygnacyjnych i prac jednostkowych o ograniczonym zakresie. Żurawie samojezdne na pneumatykach mogą się poruszać na drogach i drogach utwardzonych .Zależnie od masy udźwigu podwozia posiadają 2-9 osi. Występują jako wysięgnikowe i wieżowe. Wysięgniki teleskopowe 3-6 stopniowe z napędem hydraulicznym z dodatkowym dziobem kratowym.

Długość 8-23m

Szerokość 2,2-3m

Wysokość 3-4m

Masy 7,4-80t

Promień skrętu 4-12m(wewnętrzny) , 18-16m (zewnętrzny)

Masy udzwigu 3-12t (80,120,160,-ciężkie) , typowe 25t

Rozstawy podpór 7-10m

Skrajnie przeciwwagi 6m

Wysok. Podnoszenia 30-80m

Predkość podnoszenia 30m/min

Predkość obrotu 3-0,3obr/min

Wykład 10.04.2000

Żurawie przejezdne szynowe

Są korzystne przy wznoszeniu obiektów o większych powierzchniach o wydłużonym rzucie zabudowy. Wymagają dużej powierzchni pod torowisko .Przyjmuje się że jeden żuraw obsługuje ok. 20 osób.

Transport ładunku w pionie i poziomie następuje przy przemieszczaniu całego żurawia na odcinku torowiska

Oraz przy obrocie wysięgnika i w pionie lina nośną zawiesia . Torowisko żurawia wykonuje się i po zdjęciu ziemi warstwy urodzajnej na odwodnionym i wypoziomowanym gruncie o odpowiedniej nośności .Zbudowane z warstwy odwadniającej (piasek lub drobny żwir 10-15cm) ze żwiru lub tłucznia jako warstwa nośna 30-40cm (z podbiciem) podkładów drewnianych lub płyt żelbetowych z przymocowanymi szynami w rozstawie 3,5-7m ze zderzakami i torem kablowym .Wśród zespołów konstrukcyjnych żurawi budowlanych występują podnóże lub podstawa oraz zespołów mocujących , wieżach wieżowych ,wysięgnika , przeciwciężar lub balastów

Mechanizmy: jazdy , obrotu , podnoszenia ładunku i konstrukcji własnej , olinowanie , kabiny lub kabiny sterownicze, ograniczenia krańcowe obciążenia , przemieszczenia w poziomie , pionie i obrotu .Zabezpieczenia krańcowe działają jako : ograniczniki mechaniczne (np. stałe zderzaki dla przejazdu, czujniki z sygnalizatorami akustycznymi i świetlnymi działają podczas przemieszczania żurawia i ładunku oraz wskazujące przekroczenie maksymalnego parametru , wyłączniki krańcowe przerywają pracę żurawia w przypadku przekroczenia określonego parametru np. wysokości podnoszenia, obrotu lub przemieszczenia. Wyłącznik wietrzny przerywający pracę przy przekroczeniu dopuszczalnej prędkości wiatru.

Warunki pracy żurawia

Podczas transportu każdej jednostki ładunku żuraw musi jednocześnie spełniać war. W zakresie skrajni i obciążenia od podpór , zasięgu w poziomie i pionie i masy udźwigu.

Rys żuraw

Zasięgiem nazywa się graniczną odległość w rzucie poziomym od punktu założonego do punktu najbardziej oddalonego w którym urządzenie zapewnia prawidłową realizację robót np. jest to odległość od osi pionowej obrotu do osi pionowej zawiesia o charakterystycznej masie udźwigu żurawia. Przez zasięg w pionie przy spełnieniu wyżej wymienionych warunków rozumie się graniczny wysięg w rzucie pionowym.

Zawiesie linowe:2 ; 2,5 % masy ładunku.

Zawiesie belkowe: ~ 5 % masy ładunku.

W przypadku obciążenia od podpór żurawia (fundamentów, ścian), należy sprawdzić spełnienie warunków na przeniesienie takich dodatkowych obciążeń.

Przykład

Wykład 17.04.2000.

Roboty ziemne

Realizacje robót ziemnych polega na odspojeniu (oddzieleniu) urobku od calizny i przemieszczeniu go na środki transportu lub miejsce odłożenia. Roboty ziemne są realizowane w skałach zwietrzałych (zwanych posolicie ziemią) i twardych. Skały zwietrzałe są odspajane narzędziami tnącymi, zaś twarde narzędziami rozluźniającymi (zrywarki) lub sposobem saperskim na odstrzał.

Cechy gruntów

Grunty składają się ze szkieletu gruntu, porów wypełnianych powietrzem, wodę. Grunty dzielimy na : spoiste ,niespoiste. Spoiste posiadają przyczepność miedzy cząsteczkami (kohezją) ,należą do nich grunty pyłowe ,lessowe, gliny, iły o cząsteczkach mniejszych od 0,005mm .Przy wysychaniu cząsteczki przywierają do siebie i zwiększa się ich nośność. Sypkie (niespoiste) przy których w stanie małego zawilgocenia występuje spójność w bardzo nieznacznym stopniu. Gęstość szkieletu gruntowego: lessy piaski - 2,65g/cm³. Gęstość objętościowa w stanie rodzimym: piasek suchy 1,6 t/m³, piasek wilgotny 1,7 t/m³,gleba 1,3 t/m³, żwir do 25mm 1,7 t/m³.

Spulchnianie

Występuje przy odspajaniu gruntów ,które powiększają swoją objętość zależnie od rodzaju gruntu, wilgotności i sposobu odspajania. Spulchnienie początkowe określa zwiększenie objętości na skutek odspojenia i oddziaływania w początkowym okresie czasu, obciążenie gruntem zalegającym wyżej, pracującymi maszynami oraz warunkami atmosferycznymi.

Spulchnienie dla: piasku 5%, gliny 25-35%, iły 30-45%. Spulchnienie początkowe zanika przyjmując poziom ustabilizowany wyrażony tzw. Spulchnieniem końcowym i wynosi : kat I 1-5% (piaski), kat II,III 3-6% (gliny, gliny ilaste). Odspajanie gruntu jest zależne od jego wilgotności np. gliniaste lepiej odspajają jako wilgotne. Grunty gliniaste i lessowe długo utrzymują wodę ,piaszczyste i żwirowe bardzo łatwo ją oddają, łatwo wchłaniają wodę grunty torfiaste i czarnoziemy. Rozmywanie gruntów polega na wypłukiwaniu przez przepływającą wodę najpierw drobnych potem większych cząstek gruntu. Woda nie może przekroczyć tzw. szybkości bezpiecznej : grunty piaszczyste 0,15-0,8m/s, grunty kamieniste 2-3,5m/s, narzut kamienny 4,5m/s

Skarpy wykopów i nasypów

Budowla ziemna może występować w postaci wykopu, nasypu, odkładu lub wykopu. Wykop to przestrzeń o ustalonej formie i wymiarach powstały w miejscu usuniętego gruntu rodzimego. Nasyp jest to uformowana budowla ziemna(ponad powierzchnią rodzimego gruntu) z gruntów określonej jakości ułożonych luźno lub zagęszczonych. Budowle ziemne stałe posiadają stateczność trwałą(odpowiednio nośne podłoże, łagodniejsze i stateczne skarpy i są odporne na warunki atmosferyczne), współczynnik bezpieczeństwa dla budowli ziemnych 1,5. Budowle czasowe (przewidziane na pewien okres) - współczynnik bezpieczeństwa 1,2. Skarpy wykopów i nasypów muszą posiadać takie pochylenie aby zapewniały stateczność przy uwzględnianiu warunków i sił pod działaniem których będą się znajdować. Pochylenie skarp wykopów i nasypów określa się tg kąta pochylenia skarpy do poziomu.

Rys (trójkąt) Tg alfa =h/a=1:m

Przechylenie skarp zależy od rodzaju gruntu, gleb wykopu lub nasypu oraz od przeznaczenia.

Kategoria gruntu - pochylenie skarpy :

I - 1:1,5

II - 1:1,25

III - 1:1

IV - 1:0,7.

Wykonywanie wykopów.

Prace przy wykopach czasowych powinny być realizowane w krótkim czasie w celu zachowania warunków nośności i stateczności skarp. Przy wykonywaniu wykopów należy stosować warstwy od 0,1 - 0,2m przy pracy ręcznej i od 0,2 - 0,3m przy zmechanizowanej, które usuwa się bezpośrednio przed wykonaniem fundamentu. Woda gruntowa powinna być usuwana przy pomocy igłofiltrów lub drenażu. Odpompowywanie z dna podłoża może spowodować osłabienie nośności podłoża.

Wykopy o ścianach pionowych.

Dopuszcza się wykonywanie wykopów czasowych bez obudowy o ścianach pionowych poniżej poziomu wód gruntowych: -grunty kat I,II (piaszczyste, żwirowe, piaszczysto-gliniaste) do głębokości 1m ; -grunty kat III,IV (gliniaste i ilaste) do głębokości 1,5m ;zwartych, skalistych do głębokości 1,8-2m. Przy wykopach głębszych jest wymagana szczelna obudowa . Przy wykopach mechanicznych do głębokości 3m dopuszcza się obudowę ażurową.

Rys (deskowanie inwentaryzowane do wykopów pionowych)

Wykład 08.05.2000.

Klasyfikacja maszyn do robót ziemnych.

1. maszyny do robót przygotowawczych i do spulchniania gruntów

2. maszyny do odspajania i załadunku gruntu oraz przemieszczania na niewielkie odległości

3. maszyny do odspajania i przesuwania urobku po terenie

4. maszyny do odspajania i przewozu urobku (zgarniarki)

5. maszyny uniwersalne wyposażone w sprzęt do różnych robót

6. maszyny do hydromechanizacji

7. maszyny do zagęszczania gruntów.

Wykład 08.05.2000.

Rozluźnienie gruntu

W celu ułatwienia odspojenia gruntu kat. III -V rozluźnia się je przy pomocy tzw. zrywarek. Zrywarki wykorzystane są też do skruszenia zamarzniętej warstwy gruntu . Są to maszyny złożone z ciągnika gąsienicowego wyposażone w osprzęt zrywarkowy (zrywarka montowana jest w tylnej części ciągników ). Ilość zrywaków :jeden (grunty mocne ),3-7.Głębokość zrywaków od 40 cm nawet do 80 cm. Zęby posiadają nakładki ze stali chromoniklowej. Kąt pochylenia zrywaka :30-60°.

SPYCHARKI: lekkie 20-50kN, średnie do 150kN, duże 300-580kN. Szybkość przy skrawaniu 2-8km/h, Szybkość przy przemieszczania 12-44km/h, szerokość lemiesza 2,4 -4 ,5m; podwójne (zblokowanie) szerokość lemiesza wynosi 8-10m, wysokość lemieszy 0,6-1,4m, grubość warstwy skrawania 10-20cm (małe), nawet do 40cm duże. Siły pociągowe 150-1200kN .

Ze względu na ustawienie lemiesza mamy spycharki :

A)czołowe ,

B)o ustawieniu skośnym (możliwość umieszczenia lemiesza 25-30°).

Możliwość wychyłu w pionie w granicach 6-8°.

Zasięg działania z uwagi na gubienie urobku przy przemieszczaniu:

1. spycharki mniejsze do 50kN 30-40m ,

2. spycharki duże do 60m .

WYKRES i rys.

Długość spycharek 3-5m(największa ok. 6,5m)

KOPARKI: maszyny przeznaczone do odspajania gruntu oraz ładowania gruntu na środki transportowe oraz na odkład .Zależnie od rodzaju elementu roboczego koparki dzieli się na:

1. jednonaczyniowe o pracy okresowej należą do nich :przedsiębierne, podsiębierne, odsiębierne(strugające), zbierakowe i chwytakowe.

2. wielonaczyniowe o pracy ciągłej: łańcuchowe ,z kołem czerpakowym poprzecznie lub podłużnie frezowane.

Zależnie od rodzaju podwozia koparki dzielimy na:

1. kołowe na pneumatykach,

2. gąsienicowe

3. szynowe

4. pływające.

Zależnie od napędu koparki dzielimy na :

1. spalinowe

2. elektryczne

3. elektryczno-spalinowe

Koparki jednonaczyniowe

Ze względu na pojemność łyżki dzielimy na:

1. małe 0,15-1,8m³(najczęściej na budowie),

2. średnie 2-5m³ (roboty inżynierskie ,kopalnictwo odkrywkowe)

3. wielkie 5-100m³.

Koparki jednonaczyniowe rozwiązywane są na podwoziu kołowym lub gąsienicowym. Koparki na podwoziu kołowym osiągają prędkość przemieszczania do 20km/h (w terenie do 2km/h). Napęd z silników hydrauliczny przy kołach.

Koparki podsiębierne

Zastosowanie: wykopy wąsko i szerokoprzestrzenne wykonywane poniżej poziomu ,na którym pracuje koparka ,korzystne do wykopów przy gruntach podmokłych .Schematy pracy: podłużny lub poprzeczny.

Głębokość kopania: 3.2do 4.5m, Wysokość rozładunku: 3.5 do 4.5m, Zasięg kopania, (promień kopania )od osi obrotu 6,6m-8.3m,Wysokości transportowe: 2,5-4,5m, Szerokość 2,2-2,5m, naciski (gąsienicowe) 0,02-0,05MPa, masa 8-40 ton.

Koparki przedsiębierne

Promień kopania: do7,2m, Głębokość kopania 2-2,5m ,Wysokość rozładunku 3-3,5m (nawet do 7m), zjazd do wykopu (nachylenie) :10-12% (także dla samochodów). Przy wykopach szerokoprzestrzennych o szerokości do 20m masa środków transportowych może być na powierzchni terenu (głębokość do 3m). Zaletą jest krótki cykl, Wadą konieczność pracy w wykopie.

Koparki skrawające o wysięgu pneumatycznym

Rys koparki skraw.

Wykład 22.05.2000.

Wysięgi koparek: max 20m, masa jest tak rozłożona że koparka może stać z pochyleniem do15%.

Technologia pracy koparek z wyposażeniem chwytakowym: Wysokość podnoszenia 3,3-5,0 m, głębokość kopania 4,7-9,0m

Rys chwytaka

Koparki wielonaczyniowe

Praca polega na równoczesnym odspajaniu gruntu ,napełnianiu naczyń ,przeładunku na przenośnik i transporcie odkład lub środki transportowe

Rys

Pojemność czerpaków :do 5000 litrów ,Prędkość przesuwu 0,5-1,1m/s,Wydajność :10-2tys m³/h, Masa :100-1000t,Głębokość kopania 0,2-1,6m .Szerokość:0,2-0,3m.

Rys

Technologia pracy równiarek

Długość (9-12 do 18m), Lemiesz umieszczony między osiami kół o rozstawie 3-5m, drugi na czole maszyny. Są to maszyny do robót ziemnych z możliwością nadania budowli wymaganego profilu. Praca polega na skrawaniu cienkich warstw gruntu i przemieszczaniu się na niewielkie odległości (5-15m). Zasadniczym elementem roboczym jest lemiesz usytuowany między tylnimi a przednimi osiami kół. Lemiesz podobny do lemieszy spycharek nastawnych przystosowanych do zmian położenia, przesunięć w stosunku do osi podłużnej w poziomie, pionie, zmiany kąta w stosunku do osi podłużnej i kąta w stosunku do osi terenu. Wychył w pionie (przedniej osi) do 30⁰. Wychył ramy w stosunku do osi tylnej 15-20⁰, długość lemieszy 3-5m, wysokość lemieszy 0,4-0,6m (0,8), szybkość skrawania 3-5km/h, szybkość przemieszczania 30 km/h, masa 5,12 do 60 ton. moc 90-270 kW, promień skrętu 10-15m .

Rys równiarki

ZGARNIARKI

Maszyny na podwoziach kołowych ,wyposażone w mechanizm skrawania i skrzynię ładunkową. Są podstawowymi do płaskiego odspajania gruntu i transportu urobku na odległości 200-1200m (do 3000m-większe ).Wykopy do 3m wykonywane przez zgarniarki

Pojemności 8-33m³ [nawet 50]

Moc 150-250kW [nawet 440]

Głębokość skraw 0.2-0.4 m

Serokość 3.0-4.10 m

Prędkość skraw. 2-3 km/h

Prędkość jazdy do 50 km/h

Masa 30-75 t [50-70 t ładunku]

Promień skrętu 10-15 m

Schemat pracy - eliptyczny 50-100m

- ósemkowy 100-300m front robót

- zygzakowy pow. 300m

ŁADOWARKI

Maszyny przeznaczone do załadunku materiałów sypkich i rozluźnionych (na podwoziu kołowym lub gąsienicowym)(kąt skrętu 50^o).

Pojemności 1.4-18m³

Moc 6,5-930kW

Masa 6-120 t

Masa ładunku 170-

Długość 6-17 m [22m]

Prędkość 7-35 km/h

Wysokość załad. 3,4-5,9 m

Szerokość 2,7-5,3 m

Rys ładowarki

Wykład 29.05.2000.

KOPARKO - ŁADOWARKI

Na ciągniku rolniczym lub przegubowe. Ze skrętnymi kołami przednimi lub na ciągniku przegubowym z zamontowanym osprzętem od czoła ładowarkowym oraz wysięgnikiem i łyżką w części tylnej.

Poj. łyżki 0,14-0,4 [0,6 m³]

Poj. ładowarki 1,5-3,0 [3,5 m³]

Wys. Wysypu 2,5 [na ogół powyżej 3,5m]

Małogabarytowy sprzęt uzupełniający: najczęściej koparkowy , ładowarkowy(wyposażony), koparkowy ze spycharkowym lub ładowarkowym. Występuje na podwoziu kołowym ze skrętnymi kołami przednimi lub na przegubowym, oraz gąsienicowym, z gąsienicami gumowymi zbrojonymi.

Sprzęt na podwoziach przegubowych:

Szerokość 1,5-2,6 m

Długość 3,4-6,0 m

Wysokość 2,1-2,3 m

Masa 1200-2300 kg

Prom.wew.skrętu 1,6-2 m

Prom.zew.skrętu 3,0-4,5 m

Kąt skrętu 35-40^o

Wysięgniki 3,4-6,2m

Wys. rozładunku 2,3-4,1 m

Głęb. Kopania 2,2-4,9 m

Masa udź.(ładow.) 2,4 t

Pojemność 0,5-1,5 m³

Wys. rozładunku 2,1-2,7 m

Zagęszczanie gruntu

Polega na przemieszczaniu cząstek gruntu w wolne przestrzenie. Metody zagęszczania dzieli się na hydrauliczne i mechaniczne. Hydrauliczne stosuje się głównie w gruntach gruboziarnistych (żwir, okruchy skalne) spłukując piasek silnym strumieniem wody lub stosując hydromechanizację. Zagęszczanie mechaniczne jest stosowane przy wszystkich rodzajach gruntu i polega wywieraniu cyklicznych obciążeń statycznych lub dynamicznych. Wyróżnia się: ubijanie , wibrowanie , wałowanie , zagęszczanie maszynami do innych robót.

UBIJAKI

Lekkie grunty drobnoziarniste(najefektywniejsze)

Masy: 50-70 kg (napęd silnikiem dwusuwowym)

70-90 kg (diesel 3-4kW)

Gł. zagęszczania do 280mm

Częstotliwość 7- 10 Hz

WIBRATORY PŁYTOWE

Częstotliwość 60-90 Hz

Silnik czterosuwowy 2,5-3,5 kW

Diesel 3-4 kW

Masa 60-150 kg

Sily wymuszające 9-20 kN

Gł. Zagęszczania 35-45 cm

WAŁOWANIE - polega na prasowaniu gruntu. Stosuje się walce gładkie, okołkowane, wielokołowe na pneumatykach. Wyróżnia się statyczne i wibracyjne, samobieżne i gąsienicowe, jedno i wielobębnowe.

Masa walca jest dobrana aby nacisk nie powodował tłuczenia ziaren oraz zbyt głębokiego osiadania wału. Stosowanie zbyt małych nacisków liniowych względnie przedłuża czas zagęszczania.

Wyróżnia się walce: lekkie[4-6 t] o nacisku 35-45g/cm², średnie [6-8 t], ciężkie [10-18 t] 70-120 g/ cm²

Walce małe:

Masa 0,8-1,9 t6

Częstotliwość 50 Hz

Silnik 15- 28 kW

Walce (prowadzone, sterowane radiem)

Grunty lekkie gliniaste - naciski 70-150 N/cm

Średnie gliny - 150-400

Gliny ciężkie - 400-600

WALCE OKOŁKOWANE - Zagęszczają grunt czołową i boczną powierzchnią kołków, zagęszczane są najpierw warstwy głębsze , a w kolejnych przejazdach wyższe. Zawsze zostaje 3-5 cm warstwa niezagęszczona którą zagęszczamy walcem gładkim.

Wykład 4.10.2000.

Deskowania

Są to urządzenia do tamowania mieszanki betonowej do chwili osiągnięcia wymaganej wytrzymałości przenoszące wywierane obciążenia. Deskowania są stosowane do zatamowania mieszanki w miejscu docelowej pracy konstrukcji tzw. monolitycznej. Zależne od krotności użycia wyróżnia się deskowania jednorazowe lub wielokrotnego użycia (powtarzalne). Deskowania jednorazowe, zazwyczaj drewniane służą do kształtowania niepowtarzalnych elementów konstrukcji. Po wykonaniu konstrukcji deskowanie należy rozebrać, jego elementy w postaci desek, krawędziaków i itp. Winny być ponownie używane. W grupie deskowań jednorazowych wyróżnia się tzw. deskowania tracone które w okresie układania i twardnienia mieszanki, pełnią funkcję tamująco-utrzymującą, docelową zaś funkcją okładziny elewacyjnej, izolacji termicznej lub warstwy konstrukcyjnej. Deskowanie składa się z tarcz płaskich i krzywoliniowych, elementów usztywniających, ściągów i rozpór oraz łączników.

Rys deskowań

Deskowania wielokrotnego użycia (inwentaryzowane) stanowią układ tarcz odpowiednio łączonych i usztywnianych o rozwiązaniach umożliwiających łatwe i szybkie ustawienie, rozebranie i przemieszczenie. Wyróżnia się: przestawne, przesuwne i ślizgowe. Deskowania do montażu ręcznego 150x(90,60,30), 120x(90,60,30), 90x(60,30)

Rys

Elementy uzupełniające 15x(150,120,90), 5x(150,120,90), kątownik zewnętrzny, wewnętrzny 150,120,90

Rys (kątowniki)

Ściąg z pręta żebrowanego długości do 80 cm. Dopuszczalne obciążenia do 90 kN.

Wykład 11.10.2000.

Długość 0,75m do 1,7m do obciążeń 90 kN - typowy ściąg. Rurki dystansowe - PCV średnica 22mm, długością odpowiadają długości ścian. Do 150x75cm (15 kg masy) - tarcze deskowań . Podpory: 20 do 30 kN, wysokość 3,5 do 4,5 m, specjalistyczne ok.11m.

Deskowania słupów.

O wysokości 3,5 do 8 m - cztery ściany lub 2 półkola (dla okrągłych). Tekturowe - najczęściej okrągłe, czasem prostokątne.

Deskowania ślizgowe

Złożone z pojedynczych tarcz obejmująca z obu stron ściany wznoszonej budowli i podnoszone są w sposób „ciągły” aby beton nie przywierał. Zbrojenie i betonowanie odbywa się również w sposób ciągły. Ewentualne przerwy winny być krótsze niż 2 do 3 godzin (zależne od temperatury). Szybkość podnoszenia w pewnym stopniu zależy od szybkości twardnienia betonu. Wybrzuszenie lub tłuszczenie się są objawem niewłaściwej prędkości podnoszenia deskowania.

Rys siłowniki itp

Siłowniki hydrauliczne dwuszczękowe

Betonowanie warstwami 15 do 30 cm, długość prętów 3do 6 m, masy udźwigu siłowników do 3,5 t, skok 15do25 mm, do 15 cm/godz. Zbieżność płyt 3do5^O.

Magazynowanie cementu.

W zasobnikach na cement o pojemności 24 do 60,120,180 t (stalowe), żelbetowe do 500 t, wysokość 12 do 20m (stalowe), 25 m (żelbetowe).

Rys silosa

W środku są czujniki poziomu cementu.

Zasobniki na kruszywo i piasek.

Magazynowanie centralne albo na stosach, transportowanie przenośnikami np. zasobnik międzyoperacyjny a z niego dozujemy w odpowiednich ilościach.

Szkice

Przy małych produkcjach do 50 m³/godz. podawanie kruszywa jest inne (magazyny w układzie .............).

Szkic

Wykład 18.10.2000.

Maszyny i urządzenia do wytwarzania mieszanki bet.

Mamy 2 typy betoniarek, o działaniu:

• przymusowym - mieszanie odbywa się na skutek ruchu mieszadeł,

• wolnospadowym - w których składniki są podnoszone do góry i pod działaniem siły ciężkości następuje wymieszanie.

Wolnospadowe:

• małe - 50 do 150 dm³ (o ruchomym mieszalniku), 40 do 60 obr/min,

• duże - 200 do 5000 dm³ (o stałym mieszalniku), 20 do 10 obr/min.

Przymusowe:

• misowe - 250 do 2000 dm³,

• dwuwałowe - 1500 do 5000 dm³.

Transport mieszanki bet.

W transporcie z występującym wstrząsaniem ziarna o większej gęstości przesuwają się w dół. Również swobodnym zsypywaniu ziarna większe opadają niżej. Z uwagi na odległość przemieszczania, wyróżnia się:

• transport bliski, na ogół wewnętrzny z wykorzystaniem pomp. Np. odl. poziome 250m,

• transport daleki, (zewnętrzny) przy wykorzystaniu transportu z mieszalnikami, na odległość 15 km i więcej.

Do transportu bliskiego używa się:

Mieszalniki samojezdne, rynny i rury spustowe, pompy tłokowe, rotorowe, przenośniki pneumatyczne, przenośniki taśmowe, hydrauliczne, wagoniki szynowe. Niezalecane tradycyjne: przenośniki tradycyjne taśmowe, japonki taczki. Transport pompowy do przetłoczenia mieszanki betonowej w poziomie do 250m, w pionie do 100m, rurociągi 125, niekiedy 100, ciśnienie 2,5 do 26 Mpa (najczęściej 5 do 10 Mpa). Wydajność 15 do 200 m³/h.

Wykład 08.11.2000.

ORGANIZACJA BUDOWNICTWA

Proces inwestycyjny.

Stadia dokumentacji

Studia i analizy przedprojektowe

Wniosek o wydanie decyzji o warukach zaudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT)

Koncepcje projektowe

Decyzja o WZiZT

Business plan

Projekt budowlany wymagany przez prawo bud.

Projekt podstawowy (wstępny): do uzyskania pozwolenia na bud.

• proj. Budowlany

• proj. Techniczny Uzgodnienie proj. Budowlanego

• 
  proj. Branżowe

• zbiorcze zestawienie kosztów(ZZK) Decyzja o pozwoleniu na bud. i zatwierdzeniu

• 
  założenia realizacji (ZR) projektu bud.

• 
  harmonogram realizacji

i finansowania (HRF)

• opinie i uzgodnienia

projektowe

Projekt wykonawczy (techniczny) Wymóg realizacji zgodnej z proj. Protokoły

z kosztorysami badań i sprawozdań, geodezyjne

inwentaryzacje powykonawcze

Dokumentacja budowy Pozwolenie na użytkowanie jeśli taki warunek

Postawiono w pozwoleniu na budowę

Dokumentacja powykonawcza

Eksploatacja (książka obiektu)

ZZK - dokumentacja o całkowitych kosztach inwestycji (musi być szacunkową informacją dla inwestora)

Nadzór:

• inspektor nadzoru z ramienia inwestora

• autorski (autor projektu)

• państwowy (główny inspektor nadzoru bud.) na szczeblu woj. lub miasta

Dokumentacja budowy: Dziennik budowy, książka obmiarów.

Podział inwestycji

Ze wzgl. na sposób uzyskania efektu:

• zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych (np. zakup maszyny)

• budownictwo inwestycyjne

Przedsięwzięcie realizacyjne (np. dworzec)

• zapewnia kompleksowy program realizacji

• określone miejsce, czas i zakres realizacji

Zadania inwestycyjne (np. peron dworca)

Wyodrębniamy z przedsięwzięcia części inwestycyjne i funkcjonalne

Obiekty budowlane (np. torowisko, wiata peronu itp.)

Wyodrębniamy część techniczną zadania (technologiczną z punktu widzenia technologii budowy).

Podział przedsięwzięć inwest. ze wzgl. na funkcje:

• inwestycje podstawowe,

• wspólne (np. kolektor ściekowy),

• towarzyszące (np. centrum handl.),

• współzależne (głównie surowcowe np. cegielnia).

Podział inwestycji podstawowej:

• obiekty podstawowe (np. perony dworcowe),

• pomocnicze i usługowe służące eksploatacji obiektów podstawowych (np. restauracje),

• socjalno-bytowe (dla prac dworca),

• tymczasowe (na czas bud.).

Kryterium uzyskanych efektów:

• inwestycje produkcyjne,

• inwestycje nieprodukcyjne.

Kryterium ze względu na środki finansowe:

• finansowane z budżetem państwa,

• finansowane ze środków poza budżetowych.

Wykład 15.11.2000.

Etapy dokumentacji;

1.ZTE- założenia techniczno-ekonomiczne. Pierwsza część dokumentacji WRI- wytyczne realizacji inwestycji

2.PROJEKT- projekt organizacji budowy i robót obszaru realizacji: planowanie w czasie, planowanie przestrzeni (zagosp. Terenu pod kątem elem. Budowy), dóbr środków realizacji.

Metody planowania w czasie: graficzne (harmonogram), analityczne (sieć powiązań).

W metodach graficznych musi być część analityczna. V[j.t]-jedn. Techniczna, T[j. Czasu], Q[j.t/j.czasu]-wydajność.

Albo otrzymamy narzucony czas realizacji (np. umowa) i musimy do tego dobrać środki. Wielkość robót jest dana. Albo mamy środki i trzeba ustalić czas realizacji.

Rys harmonogramu

METODY REALIZACJI (sposoby realizacji):

• równoczesne (jednocześnie kilka obiektów, robót, itp.)

• kolejne (kończę jedno, zaczynam drugie)

• równomierne (zazębiają się)

METODY ANALITYCZNE

Sposób obliczeń - analiza sieci powiązań. Część graficzna jest uzupełnieniem obliczeń. Podstawą obliczeń jest graf (zbiór punktów i linii) odwzorowania za pomocą zbiorów. Punkty to wierzchołki, linie to krawędzie.

GRAF SPÓJNY - wszystkie wierzchołki połączone krawędziami.

GRAF NIESPÓJNY - co najmniej jeden wierzchołek niepołączony z innymi.

Do planowania graf musi być spójny i skierowany (uporządkowany w sposób logiczny). Kształt i długość krawędzi nie mają znaczenia. Graf spójny i skierowany nazywamy grafem czasowym (w planowaniu).

Wyróżniamy w grafie: wierzchołek początkowy i końcowy.

Graf pętlę - nie ma określonego wierzchołka (w planowaniu nie może być pętli)

W planowaniu wierzchołki to zdarzenia, krawędzie to czynności, zależności czasowe (najczęściej przerywaną kreską).

ZDARZENIE - moment czasowy w którym rozpoczyna się lub kończy co najmniej jedna czynność.

CZYNNOŚĆ - część przedsięwzięcia odwzorowująca określone środki jej realizacji (np. czas i zasoby)

ZALEŻNOŚĆ CZASOWA - czynność odwzorowująca następstwo zdarzeń organizacyjne, lub technologiczne (nie przypisuje się środków).

ZDARZENIE ZAISTNIAŁO - zaszły wszystkie czynności które prowadzą do danego zdarzenia.

ZALEŻNOŚCI :

i - zdarzenie poprzedzające

j - zdarzenie następujące

t - czas trwania czynności

T_j⁽⁰⁾=max(T_i⁽⁰⁾+t_ij) - termin najwcześniejszy możliwy

Możemy też zacząć planowanie od końca przyjmując najpóźniejszy czas zdarzenia ostatniego, co determinuje długość czynności poprzedzających. Poprzednie przyjmujemy wtedy najpóźniejsze konieczne, aby zdążyć na dany termin.

T_i⁽¹⁾=max(T_j⁽¹⁾-t_ij)

Metoda analityczna daje korzyść rozróżnienia czasów najpóźniejszych i najwcześniejszych.

NWP - najwcześniejszy początek

NWK - najwcześniejszy koniec

NPP - najpóźniejszy początek

NPK - najpóźniejszy koniec

ZAPAS CZASU. Występuje czasem T_i⁽⁰⁾= T_i⁽¹⁾ (czas najwcześniejszy równy najpóźniejszemu) nie ma zapasu czasu. Czas najwcześniejszy możliwy jest krótszy niż czas najpóźniejszy konieczny to wtedy mamy zapas czasu.

DROGA KRYTYCZNA - to taki ciąg czynności od zdarzenia początkowego do końcowego, dla których czasy najwcześniejsze możliwe i najpóźniejsze konieczne są równe. Oznacza to, że zdarzenia te nie mają zapasu czasu (czynności).

Zapasy : całkowity, swobodny, warunkowy, niezależny.

Podstawowym jest Zapas czasu Całkowity :

Z_C = T_j⁽¹⁾ - T_i⁽⁰⁾ - t_ij

Zapas swobodny - (rezerwa czasu) zapas jaki posiada dana czynność bez wpływu na realizację czynności w danym ciągu (następnych).

Z_S = T_j⁽⁰⁾ - T_i⁽⁰⁾ - t_ij

Zapas warunkowy - rezerwa czasu jaką posiada dana czynność bez wpływu na realizację czynności poprzedzających w danym ciągu.

Z_W = T_j⁽¹⁾ - T_i⁽¹⁾ - t_ij

ZZK - Zbiorcze Zestawienie Kosztów (pierwsze opracowanie w inwestycji). Jest realizowany na pierwszym etapie opracowania dokumentacji projektowej kiedy nie ma szczegółowych rozwiązań.

Zasady opracowania ZZK :

1. Koszt obiektu

KRBM - koszt robót budowlanych montażowych (określany najczęściej wskaźnikowo)

KZMM - koszt zakupu i montażu maszyn, urządzeń dla pierwszego wyposażenia

N - liczba jednostek (robót, maszyn, obiektów w zadaniu, zadań w przedsięwzięciu)

2. Koszt zadania

KP - koszty pozostałe (wynikające z preliminowany kosztów) - inwestycyjne

R - rezerwa na roboty i wydatki nieprzewidziane

U - uzyski (stanowiące sumy zwrotne) np. rozbiórki istniejących obiektów

Przykł. KP : (- koszt dokumentacji projektowej, - koszt technicznego przygotowania terenu, - koszt nadzoru inwestorskiego, koszt inwestycji wspólnych), (! Nie dotyczy kosztów nadzoru autorskiego i kosztów państwowego nadzoru budowlanego!)

3. Koszt przedsięwzięcia

Opracowanie ZZK nie jest obecnie konieczne (prawnie), ale np. banki przy dawaniu kredytów wymagają ZZK.

Kosztorys - drugie opracowanie (na etapie projektu wykonawczego technicznego)

Wykonanie kosztorysu jest wymagane przez Kodeks Cywilny, a nie przez przepisy budowlane (Prawo Budowlane).

Kodeks Cywilny - zarządzenie w sprawie umowy o dzieło, umowy o roboty budowlane; Prawo Budowlane - zarządzenie w sprawie zawartości projektu.

W umowie o roboty budowlane jest dokładnie napisane ,że wynagrodzenie jest ustalone na podstawie kosztorysu.

Zarządzanie (Min. Gosp. Przestrz. i bud.) w sprawie kosztorysowania obiektów budowlanych.

Rodzaje kosztorysów:

-ofertowy ( podstawowy kosztorys) - wykonawca proponuje cenę za roboty budowlane

-inwestorski ( wymagany przepisami ustawy o zamówieniach publicznych) - sporzadza inwestor

-dodatkowy - uzupełnia kosztorys ofertowy ( np. wprowadzone zmiany)

-powykonawczy - po wykonaniu robót budowlanych (np. nie wiemy wcześniej ile będzie robót np. remont)

1. Ustawa z dnia 28 lutego 1982 r. o cenach.

2. Ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. O zamówieniach publicznych.

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 lutego 1999r. w sprawie metod i podstaw sporządzania kosztorysów inwestorskiego.

4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 lutego 1999r. w sprawie określenia norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych, robot budowlanych, oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzania kosztorysu inwestorskiego.

5. Zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15 lipca 1996r. w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robot budowlanych.

1.Dziennik Ustaw nr 27 z1998 (poz.195)

2.Dziennik Ustaw nr 119 z1998 (poz.773)

3.Dziennik Ustaw nr 26 z1999 (poz.239)

4.Dziennik Ustaw nr 26 (poz.24) z 26 luty 1999

5.Dziennik Ustaw nr 49 (poz.461) 15 lipca 19996

Wykład 19.12. 2000.

Aby zawrzeć umowę o roboty budowlane musi być wcześniej sporządzony kosztorys.

Kodeks cywilny.

Jedyna dziedzina wydzielona to roboty budowlane (z działu działalności gospodarczej)

Kosztorys.

-inwestorski - informacja dla inwestora jaki jest koszt (poziom ceny) za wykonanie danego obiektu budowlanego. ZZK dotyczy całej inwestycji a kosztorys konkretnego obiektu ( jest bardziej szczegółowy).

W kosztorysie inwestorskim ceny są średnie (średnie ceny w KNR). Inwestor musi go wykonać sam lub zlecić jakiejś firmie . Nie ma żadnego limitu ceny w stosunku do kosztorysu inwestorskiego.

-ofertowy - sporządza wykonawca

-dodatkowy - gdy inwestor poszerza zakres robot

Na etapie wyk. jeśli nie podajemy ceny to należy sporządzić podstawowy (kosztorysowanie ceowe) : techniczne, rzeczowe, finansowe np. jaką stawkę dla pracowników.

Aby sporządzić kosztorys należy mieć podstawowy (jw.)

Cena kosztorysowa:

C_K=R+M+S+K_Z+K_P+Z+P

R - koszt pracy ludzkiej (fizycznej) - robocizna

M - koszt materiałów budowlanych

S - koszt pracy sprzętu

K_Z- koszty zakupu (w większości koszty transportu materiałów)

Koszty bezpośrednie : R, M, S, K_Z

Koszty pośrednie: K_P, (koszt funkcjonowania firmy np. koszty zarządu)

Z - zysk firmy

P - podatek (tylko podatek VAT)

Aby obowiązywała ustawa o zamówieniach publicznych muszą być środki publiczne. Są podmioty, które muszą stosować powyższą ustawę. Wtedy trzeba sporządzić kosztorys inwestorski , w innych przypadkach nie jest to konieczne.

Podstawy techniczne:

1. rodzaj i ilość robót - dokumentacja projektowa, przedmiar robót, dziennik budowy, kosztorys dodatkowy

2. dane techniczne, technologiczne, organizacyjne wykonawstwa, oraz dane kalkulacyjne - -założenia wyjściowe do kosztorysowania

Podstawy rzeczowe:

Koszt robocizny- R_i=V­_i[j,t]*C_jRi­­[zł/j,t]

V_i - ilość robót

[j,t] - jednostka techniczna

C_jRi - cena jednostkowa

C_jRi=S_R[zł/rg]*N_Ri[rg/j,t]

S_R - stawka robocizny (średnia dla przedsiębiorstwa)

rg - roboczogodzina

N_Ri - nakład rzeczowy robocizny

Nakłady rzeczowe należy przyjmować z KNR

KSNR - katalog scalonych nakładów rzeczowych (uproszczone katalogi) dla kosztorysu inwestorskiego.

Wykład 10.01.2001.

Zamówienia Publiczne

Ustawa z dnia 10 czerwca 1994r. o zamówieniach publicznych

Zamówienie Publiczne - zamówienie finansowane ze środków budżetowych .

Warunki obowiązywania ustawy :

1. Przedmiot zamówienia : Ustawa dotyczy trzech przedmiotów : - roboty budowlana, - dostawa, - usługa

2. Źródło finansowania : Środki publiczne (całość lub część środków)

3. Podmiot : instytucja, która zleca roboty finansowane z budżetu. Państwowe jednostki budżetowe, państwowe fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego (gminy i jednostki międzygminne), państwowe i komunalne jednostki wykonujące zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Zamówienia publiczne stanowią ponad 50 % dostaw, usług.

Zamawiający ma obowiązek wybrać “najkorzystniejszą ofertę”. (Najkorzystniejsza - najkorzystniejszy bilans ceny, kosztów eksploatacji, czasu wykonania, oraz innych kryteriów opisanych w SIWZ.) SIWZ - Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia.

Ustawa przewiduje, że zamówienie może być realizowane w formie przetargu.

Formy realizacji zlecenia : - przetarg nieograniczony (co najmniej 2 oferentów), - przetarg ograniczony (co najmniej 4 oferentów, np. specjalistyczne roboty), - przetarg dwustopniowy, - negocjacje z zachowaniem konkurencji, - zapytanie o cenę (dobra gotowe lub usługi powszechnie dostępne), - zamówienie z wolnej ręki (np. zamówienia dodatkowe, do 15% wartości robót podstawowych, sytuacje awaryjne).

Przetarg dwustopniowy np. gdy nie można z góry określić szczegółowych cech technicznych i jakościowych przedmiotu zamówienia, np. w ofercie należy przedstawić rozwiązanie technologiczne .

Negocjacje z zachowaniem konkurencji - jedyna forma w której możemy zmienić cenę .zamawiający prowadzi negocjacje z kilkoma oferentami jednocześnie.

Zasady wyboru oferty : najkorzystniejszą ofertę, tylko w zapytaniu o cenę najniższa cena.

SIWZ : przedmiot zamówienia, kryteria wyboru oferentów (wagi poszczególnych kryteriów -cena, jakość). Jeśli są wątpliwości w SIWZ, zamawiający ma obowiązek wyjaśnić je oferentom.

Wadium - zabezpieczenie finansowe, które wyznacza zamawiający (przepada, gdy oferent który wygrał przetarg nie podpisze umowy).

Wykład 17.01.2001.

Etapy postępowania przy przetargu nieograniczonym

• Zamawiający : zaprasza do udziału w przetargu : ogłoszenie w Biuletynie Zamówień Publicznych, ogłoszenie w miejscu publicznie dostępnym w siedzibie zamawiającego, ogłoszenie w prasie, ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

• Dostawca : wyraża zainteresowanie zgłaszając wniosek o przesłanie formularza SIWZ, zapoznaje się ze specyfikacją, zwraca się do zamawiającego o wyjaśnienie SIWZ (ewentualnie).

• Zamawiający : udziela niezwłocznej odpowiedzi na wszystkie pytania, przesyła jednocześnie wyjaśnienia wszystkim wykonawcom.

• Dostawca : uwzględnia wyjaśnienia opracowując ofertę, może uczestniczyć w zebraniu, wnosi wadium, składa ofertę.

• Zamawiający : przyjmuje ofertę, otwiera ofertę w miejscu i terminie określonym w ogłoszeniu (- odczytuje nazwy oferentów i ceny ofert, sporządza protokół), dokonuje oceny i sprawdza ważność ofert (- termin, czy odpowiadają przepisom ustawy). (! Aby przetarg odbył się muszą wpłynąć co najmniej 2 oferty z których jedna musi być rozpatrzona !). Odrzuca oferty, które nie odpowiadają zasadom określonym w ustawie i nie spełniają wymagań określonych w SIWZ lub oferentów, którzy nie zgodzą się na zmiany oczywistych pomyłek w ofercie. Unieważnia przetarg jeśli złożono mniej niż 2 ważne oferty. Wybiera najkorzystniejsza ofertę . zamieszcza informacje o wyborze oferty w miejscu publicznym, dostępnym w swojej siedzibie oraz w Biuletynie ZP, jeśli umieszczono w nim ogłoszenie o przetargu. Niezwłocznie powiadamia oferentów o wyborze oferty (podaje nazwę, siedzibę wybranego oferenta, wraz z określeniem terminu zawartej umowy).

• Dostawca : uzyskuje wgląd w cały protokół postępowania.

• Zamawiający : podpisuje umowę z wybranym oferentem.

• Dostawca : podpisuje umowę z zamawiającym.

Etapy postępowania przy przetargu ograniczonym

• Zamawiający : zaprasza do zgłoszenia zainteresowania udziałem w przetargu wszystkich znanych dostawców, taką liczbę, która zapewni wybór najkorzystniejszej oferty, (nie mniej niż 4), ogłoszenie zaproszenia do zgłaszania zainteresowania udziału w przetargu w Biuletynie ZP.

• Dostawca : zgłasza zainteresowanie udziałem w przetargu.

• Zamawiający : zaprasza do udziału w przetargu taką liczbę oferentów, która zapewni wybór najkorzystniejszej oferty z tych którzy zgłosili zainteresowanie (nie mniej niż 4).

Przetarg dwustopniowy

Po wyrażeniu zainteresowania wykonawcy, zamawiający przesyłają wstępną specyfikację .....Wykonawca wnosi wadium i składa wstępną ofertą (podany jest sposób wykonania a nie cena !!!!). Zamawiający może negocjować z wykonawcą treść złożonej oferty dokonuje zmian wymagań technicznych lub jakościowych określonych w specyfikacji. Przekazuje niezwłocznie zmiany wszystkim wykonawcom, wysyła zaproszenia do składania ofert ostatecznych (dalej jak w nieograniczonym).

---