Pierwszy Filar - Emerytura z ZUS-u
Co to znaczy, że składki są "zapisywane" na indywidualnym koncie w ZUS-ie ?
W nowym systemie ZUS jest zobowiązany do prowadzenia indywidualnych kont, ponieważ suma zapisanych na nich wpłat stanowić będzie podstawę do wypłaty przyszłej emerytury. Ta zmiana dotyczy przyszłych, odległych emerytur. Nie zmieniają się zasady wypłaty świadczeń dla dzisiejszych emerytów i najstarszych osób pracujących (którzy ukończyli 50 rok życia w chwili wprowadzania reformy) pozostają bez zmian. Ich emerytury nadal są finansowane ze składek pracujących, co oznacza, że na indywidualnych kontach w ZUS nie ma pieniędzy, które są wypłacane na bieżące świadczenia. Dlatego też są one jedynie zapisywane a nie gromadzone na koncie.
Zasady obliczania emerytury w I -szym filarze
Przyszła emerytura będzie obliczona na podstawie bieżącej wartości składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego. Wartość składek będzie każdego roku powiększana o stały współczynnik równy 3/4 różnicy między wzrostem średnich płac, a inflacją. Przykładowo, jeżeli w danym roku średnia płaca wzrośnie o 10% a inflacja wyniesie 8%, to wartość środków zapisanych na naszym koncie "wzrośnie" w danym roku o 9,5% (realnie o 1.5% - czyli o 3/4 z 2% różnicy). Jeżeli w danym roku wzrost płac będzie niższy lub równy inflacji to środki zostaną zwaloryzowane o stopę inflacji. W związku z tym, środki zapisywane w ZUS nie będą traciły swojej siły nabywczej, a w sytuacji gdy płace będą rosły szybciej niż inflacja, ich siła nabywcza może się zwiększać. W momencie przechodzenia na emeryturę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych obliczy wysokość naszej miesięcznej emerytury dzieląc zapisaną na naszym koncie kwotę przez oczekiwaną liczbę miesięcznych wypłat.
W jaki sposób określana jest przez ZUS liczba miesięcznych wypłat naszej emerytury?
Liczbę tę określa się na podstawie średniej oczekiwanej długości życia dla osób w danym wieku, która jest podawana każdego roku w tabelach Głównego Urzędu Statystycznego. Przykładowo: jeżeli w momencie przechodzenia na emeryturę średnia oczekiwana długość życia dla osób w wieku 62 lat wynosić będzie 20 lat (średnio dla obu płci), to ZUS na potrzeby obliczenia miesięcznej emerytury uwzględni liczbę 240 wypłat (12 wypłat X 20 lat).
Obliczamy emeryturę
Załóżmy, że kobieta decyduje się przejść na emeryturę w wieku 62 lat, a bieżąca wartość zapisanych na jej koncie środków wynosi 480 000 zł. ZUS obliczy jej emeryturę dzieląc tę kwotę przez liczbę oczekiwanych wypłat, czyli przez 240 (patrz wyżej) Kwota miesięcznej emerytury wyniesie w tym przypadku 480 000/240, czyli 2000 zł. Następnie kwota ta będzie w czasie wypłat okresowo waloryzowana o współczynnik nieco niższy od współczynnika waloryzacji składek, ale gwarantujący utrzymanie jej realnej wartości.
Nowy system premiuje późniejsze przejście na emeryturę
W nowym systemie późniejsze przejście na emeryturę jest podwójnie "premiowane". Po pierwsze dzięki późniejszemu przejściu na emeryturę możemy zgromadzić większą kwotę, która stanowić będzie wyższą podstawę obliczenia świadczenia. Po drugie późniejsze przejście na emeryturę powoduje, że zmniejsza się średnia oczekiwana długość życia, czyli większa kwota zostanie podzielona przez mniejszą liczbę oczekiwanych wypłat. Twórcy reformy w opracowaniu "Bezpieczeństwo dzięki różnorodności" obliczyli, że opóźnienie przejścia na emeryturę o jeden rok spowoduje kilkuprocentowy wzrost naszej emerytury.
Wykres prezentuje procentowy przyrost wysokości emerytury z I i II Filaru w przypadku przedłużenia momentu przejścia na emeryturę.