Osoba fizyczna i osoba prawna

Podmioty prawa cywilnego i gospodarczego:

• osoby fizyczne

• osoby prawne

Osoba fizyczna to człowiek (na gruncie prawa cywilnego).

Osoba fizyczna ma

• zdolność prawną

• zdolność do czynności prawnej

Zdolność prawna jest to zdolność do występowania w charakterze podmiotu stosunków cywilnoprawnych (możemy by ć właścicielem, dłużnikiem, itp.)

Zdolność prawną uzyskuje się z chwilą urodzenia i traci się z chwilą śmierci.

Zdolność do czynności prawnej jest to zdolność do nabywania praw lub zaciągania zobowiązań za pomocą własnych czynności. Niezbędnym składnikiem jest oświadczenie woli.

Zdolność do czynności prawnych jest to możność do rozporządzania prawami.

1. Brak zdolności do czynności prawnych

1. od 0 - 13 roku życia

2. osoby całkowicie ubezwłasnowolnione

Żadna czynność tych osób nie ma zdolności do czynności prawnych za wyjątkiem przypadków drobnych spraw życia codziennego, chyba że jaskrawo narusza to prawa tych osób.

2. Ograniczona zdolność do czynności prawnych

1. u dzieci od 13 - 18 roku życia

2. osoby częściowo ubezwłasnowolnione

Czynność prawna wykonana przez w/w osoby wymaga zatwierdzenia przez przedstawiciela tej osoby aby była ważna (prawnie skuteczna). Przed zatwierdzenie jest zawieszana. Osoby te nie mogą wykonać takiej czynności prawnej jak np. sporządzenie testamentu (do tego potrzebna jest pełna zdolność prawna). Jeżeli czynność prawna jest to drobna sprawa życia codziennego nie wymaga wtedy zatwierdzenia (nie jest wymagana zgoda).

3. Pełna zdolność do czynności prawnych

1. Osoby pełnoletnie powyżej 18 roku życia i pod warunkiem iż nie są ubezwłasnowolnione

2. Kobiety po ukończeniu 16 roku życia jeżeli zawarły związek małżeński na podstawie zezwolenia sądowego.

Ubezwłasnowolnienie (Art.8-32 Kodeksu Cywilnego)

Jest to pozbawienie zdolności do czynności prawnych na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego orzekającego w składzie trzech sędziów zawodowych na wniosek najczęściej rodziny.

Można ubezwłasnowolnić człowieka z powodu:

• choroby psychicznej

• niedorozwoju umysłowego, albo innych zaburzeń psychicznych wywołanych alkoholizmem lub narkomanią powodujących, iż człowiek taki nie rozpoznaje swojego czynu i nie umie pokierować własnym postępowaniem.

Zaginięcie osoby - aby położyć temu kres stosuje się instytucję

Uznanie za zmarłego - następuje w drodze postanowienia sądowego. W postanowieniu podaje się datę śmierci zaginionego. Skutek prawny jest taki sam jak zgon człowieka.

Osobę fizyczną można uznać za zmarłą po upływie 10 lat od końca roku kalendarzowego w którym dana osoba żyła. W przypadkach szczególnych (katastrofy statków lotniczych i morskich) można uznać za zmarłego osobę po upływie 6 miesięcy od katastrofy.

Osoba prawna jest to jednostka organizacyjna, która uczestniczy w obrocie gospodarczym (prawnym) samodzielnie i na własny rachunek.

Osoba prawna musi posiadać następujące składniki:

• majątek

• czynnik osobowy (zespół ludzi związany z jednostką organizacyjną)

• strukturę - muszą funkcjonować określone organy

• oznaczony cel swojej działalności. Każdy typ osoby prawnej ma uregulowany stan prawny Ustawą.

• Zarejestrowana we właściwym organie Sądu, lub organie administracji publicznej np. prywatna wyższa szkoła jest zarejestrowana w MEN.

Art. 33 Kodeksu Cywilnego mówi:

Osobami prawnymi są Skarb Państwa lub inne jednostki którym przepisy prawne nadają osobowość prawną -wpis do rejestru sądowego.

Osoby prawne to:

• Banki - Prawo Bankowe

• Spółki kapitałowe - (spółki cywilne i spółki z o.o.)

• Stowarzyszenia - Prawo o Stowarzyszeniach

• Fundacje - Ustawa o fundacjach

• Spółki wodne - Ustawa z 7.04.2001 Prawo Wodne

• Szkoły Wyższe

• Agencje - Agencja Rynku Rolnego, itp.

• Przedsiębiorstwo Państwowe (jest unormowane przez Ustawę z 28.09.1981r. o Przedsiębiorstwach Państwowych)

Przedsiębiorstwo Państwowe jest samorządnym samodzielnym i samo finansującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.

Osoba prawna ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. Obie zdolności powstają jednocześnie i jednocześnie wygasają. Osoby prawnej nie można ubezwłasnowolnić.

Organ osoby prawnej - osoba w strukturze działająca w imieniu osoby prawnej. Np. dyrektor, rada pracownicza, rektor, senat uczelni.

Pełnomocnik osoby prawnej - osoba otrzymująca pełnomocnictwo do działania w imieniu osoby prawnej. Pełnomocnik nie jest organem osoby prawnej, a pełnomocnictwo wydawane jest na piśmie.

2

---