Europejski Fundusz Społeczny.

Europejski Fundusz Społeczny, inaczej Europejski Fundusz Socjalny ( w skrócie EFS) uznawany jest za jeden z ważniejszych a na pewno najstarszy fundusz strukturalny UE. Powołany został na mocy artykułu 123 Traktatu Rzymskiego z 1957 roku jako narzędzie realizacji wspólnotowej polityki społecznej. Pierwsze środki natomiast zostały z niego wypłacone dopiero w 1968 roku. Obecnie ogólne zasady funkcjonowania EFS regulowane są w art. 146-148 TWE z których wynika, że EFS został powołany w celu poprawy możliwości zatrudnienia pracowników w ramach rynku wewnętrznego, co z kolei ma przyczyniać się do podnoszenia poziomu życia. Fundusz ma:

• ułatwiać zatrudnianie pracowników i zwiększanie ich mobilności geograficznej i zawodowej

• ułatwiać pracownikom dostosowanie się do zmian następujących w przemyśle oraz systemach produkcyjnych, zwłaszcza przez kształcenie zawodowe oraz przekwalifikowanie

Natomiast szczegółowe zasady operacyjnej działalności tegoż Funduszu na lata 2000-2006 zostały określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 czerwca 1999 r. (1260/1999/WE) odnoszącym się do wszystkich funduszy strukturalnych a także w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 lipca 1999 r. (1784/1999/WE), które dotyczy samego EFS. Zgodnie z Rozporządzeniem 1784/99 „fundusz wspierać ma środki zapobiegania i zwalczania bezrobocia oraz rozwijania zasobów ludzkich i integracji socjalnej na rynku pracy w celu promowania wysokiego poziomu zatrudnienia, równości kobiet i mężczyzn, zrównoważonego rozwoju, oraz spójności ekonomicznej i społecznej”. I w tym okresie Fundusz ten powinien koncentrować się na realizacji zadań wynikających z EUROPEJSKIEJ STRATEGII ZATRUDNIENIA, która obejmuje tzw. 4 filary polityki zatrudnienia:

1. Poprawa zatrudnialności- działania na rzecz zwiększenia szans obywateli do znalezienia i utrzymania pracy

2. Rozwój przedsiębiorczości- działania na rzecz powstania i ułatwienia warunków prowadzenia przedsiębiorstw

3. Promocja potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw- ułatwienie warunków prowadzenia przedsiębiorstw i działania na rzecz rozwoju potencjału przedsiębiorstw do tworzenia miejsc pracy, uelastycznienie rynku pracy

4. Promocja równości szans- działania na rzecz zapewnienia równego dostępu obywateli do rozwoju osobistego na rynku pracy- zwłaszcza na rzecz równości kobiet i mężczyzn.

W ramach tej polityki wydawane są corocznie przez Radę Europejską wytyczne, które obejmują swym zakresem wiele form oddziaływania na rynek pracy- zwłaszcza instrumenty prawne, podatkowe i finansowe.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady i Parlamentu w sprawie EFS (1784/99) priorytety Funduszu, czyli zakres działań mogących otrzymać wsparcie z Funduszu , ujęte są w ramy tzw. pięciu obszarów wsparcia:

1. Aktywne formy walki z bezrobociem- - aktywizacja zawodowa bezrobotnych i osób zagrożonych bezrobociem, przeciwdziałanie bezrobociu, zwłaszcza długookresowemu, i bezrobociu wśród młodzieży. Obejmujący takie formy usług jak:

• Szkolenia i przekwalifikowania

• Poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy

• Informacja zawodowa

• Staże i praktyki zawodowe

Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu- promowanie równości szans dostępu do rynku pracy dla wszystkich. Projekty obejmują takie grupy jak:

• Niepełnosprawni

• Imigranci

• Byli więźniowie

• Tzw. Trudna młodzież

• Rozwój powszechnego kształcenia ustawicznego- promocja i doskonalenie szkoleń zawodowych, doskonalenie umiejętności zawodowych i podnoszenie kwalifikacji, uzupełnianie braków w edukacji. Główne cele tych projektów to:

• Podwyższanie i utrzymanie potencjału zatrudnieniowego osób

• Promocja mobilności zawodowej

• Wzmocnienie powiązania systemu kształcenia z potrzebami rynku pracy

• Doskonalenie kadr gospodarki (promocja potencjału adaptacyjnego) oraz rozwój przedsiębiorczości)- projekty tego priorytetu mają służyć promocji wykwalifikowanej i zdolnej do adaptacji kadry pracowniczej, rozwijaniu potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw. W tym zakresie:

• Finansowane są usługi doradczo-szkoleniowe dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i małych przedsiębiorstw.

• Udzielana jest pomoc finansowa na tzw. „rozruch”

• Aktywizacja zawodowa kobiet (pozytywne działania na rzecz kobiet)- działania nakierowane na rzecz zwiększenia uczestnictwa i dostępu kobiet do rynku pracy, łącznie z rozwojem ich kariery, dostępem do nowych możliwośći pracy i zakładania firm. W tym zakresie:

• Finansowane mogą być przedsięwzięcia na rzecz zmniejszenia dysproporcji,

• Dopuszczalną formą wsparcia są także tzw. Usługi dodatkowe np. zapewnienie opieki nad dziećmi, pomoc w godzeniu życia rodzinnego i zawodowego

Odpowiedzialność za zarządzanie EFS spoczywa na Komisji Europejskiej, która współpracuje z komitetem skupiającym przedstawicieli rządów, związków zawodowych i organizacji pracodawców. Natomiast za programowanie, koordynację, zarządzanie i monitoring działań współfinansowanych przez EFS we wszystkich krajach UE odpowiadają ministerstwa pracy- a w ich strukturach specjalne jednostki ds. EFS (departamenty ds. EFS)

EFS finansuje ogólne cele polityk strukturalnej:

CEL 1 : PROMOCJA ROZWOJU REGIONÓW ZACOFANYCH (PKB per capita niższe od 75% średniej UE). Cel ten finansuje EFRR, EFS i EFOiGR. Dofinansowanie ze środków funduszu może stanowić 75% całkowitego , kwalifikującego się kosztu i przynajmniej 50% kwalifikujących się wydatków publicznych na konkretne działania.

CEL 2 : RESTRUKTURYZACJA OBSZARÓW CHARAKTERYZUJĄCYCH SIĘ UPADKIEM TRADYCYJNEGO PRZEMYSŁU. Cel ten finansuje EFRR, EFS. Dofinansowanie ze środków funduszu może stanowić maksymalnie 50 % całkowitego , kwalifikującego się kosztu i przynajmniej 25% kwalifikujących się wydatków publicznych .

CEL 3 : WALKA Z DŁUGOTRWAŁYM BEZROBOCIEM. Jest to cel horyzontalny ( obejmujący cały obszar UE) finansowany wyłącznie z EFS. Dofinansowanie ze środków funduszu może stanowić maksymalnie 50 % całkowitego , kwalifikującego się kosztu i przynajmniej 25% kwalifikujących się wydatków publicznych.

EFS finansuje konkretne , czasowo i osobowo określone projekty . Efektywne wykorzystanie EFS wymaga skomplikowanego i wielopłaszczyznowego procesu przygotowawczego w zakresie opracowania dokumentów strategicznych niezbędnych do programowania EFS, przygotowań instytucjonalnych , jak również dostosowań w ustawodawstwie w odniesieniu do polityki społecznej zatrudnienia. W większości krajów projektodawcy (końcowi beneficjenci, instytucje wdrażające projekty) mogą otrzymać zaliczkę, a następnie , po zakończeniu realizacji projektu, dokonuje się tzw. Final claim- płatność ze strony instytucji zarządzającej dokonywana jest na podstawie faktycznie poniesionych przez projektodawcę wydatków. Wszystkie działania EFS podlegają skrupulatnej kontroli finansowej- zarówno ze strony instytucji zarządzającej jak i Komisji Europejskiej. System księgowy, oparty o księgowość analityczną, musi umożliwić śledzenie drogi płatności od Komisji Europejskiej po ostatniego beneficjenta.

EFS finansuje działania państw członkowskich w zakresie:

• przeciwdziałania i zwalczania bezrobocia,

• wzrostu poziomu zatrudnienia

• rozwoju zasobów ludzkich.

	2004	2005	2006	2004-2006
EFRR	1117,5	1554,1	1981,2	4652,8
EFS	420	584,2	744,7	1748,9
EFOiGR	150,3	409,8	494,9	1055
FIOR	42,9	59,7	76	178,6
razem	1730,7	2607,8	3296,8	7635,3







---