Europejski Obszar Gospodarczy, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki gospodarcze


Europejski Obszar Gospodarczy

Europejski Obszar Gospodarczy (European Economic Area, EEA), strefa wolnego handlu na świecie złożona z krajów należących do UE i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. EOG stanowi 25 krajów Unii Europejskiej oraz Norwegia, Lichtenstein i Islandia.

Jedynym krajem EFTA, który nie przystąpił do EOG jest Szwajcaria, której obywatele wypowiedzieli się w referendum przeciwko tej organizacji. Do obszaru przystąpił natomiast w 1995 roku Lichtenstein pozostający w unii celnej ze Szwajcarią. EOG tworzy jedną z największych stref wolnego handlu na świecie. Na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego zamieszkuje prawie 380 mln ludzi. Udział EOG w światowej produkcji przekroczył 40%.

EOG powołany został na mocy traktatu zawartego w Porto 2 maja 1992 roku. Funkcjonuje od 1 stycznia 1994r. Inicjatywa powstania EOG wyszła ze strony państw członkowskich EFTA już w ramach Deklaracji Luksemburskiej.

Po utworzeniu Wspólnot Europejskich oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) stało się jasnym, że rynek europejski jest swego rodzaju całością i izolowanie się może doprowadzić do stagnacji. Wzajemne powiązanie gospodarek przekładało się między innymi na obroty handlowe poszczególnych państw, które w wielu przypadkach utrzymywały się na poziomie 50 procent. Dlatego już w 1977 roku państwa EFTA zawarły umowy z WE w sprawie zniesienia ceł w handlu artykułami gł. przemysłowymi. Szeroka współpraca w zakresie gospodarczym, rozszerzona o transport i komunikację, badania naukowe i ochronę środowiska stworzyły możliwości dalszego rozwoju zarówno jednych, jak i drugich. Powstanie EOG w dotychczasowym kształcie to koniec lat 80-tych. Główną zasadą miało być wspólne administrowanie europejskim obszarem gospodarczym. Propozycja ta wyszła z krajów Wspólnot Europejskich i EFTA podczas spotkania na szczycie w Oslo w marcu 1989 roku. W rezultacie 20 czerwca 1990 r. rozpoczęły się negocjacje w tej sprawie. Zakończyły się one wypracowaniem obszernego (ponad 1200 str.) Układu w sprawie utworzenia EOG.

EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług.

Porozumienie o EOG zakłada swobodny przepływ artykułów przemysłowych, usług, siły roboczej, kapitału i osób pomiędzy państwami członkowskimi oraz jednolity system wolnej konkurencji oparty na ustawodawstwie UE. Celem EOG jest również dążenie do trwałego wzrostu gospodarczego i zmniejszenia bezrobocia. Układ EOG przewiduje też podjęcie przez jego państwa członkowskie współpracy w dziedzinach pozagospodarczych, a mianowicie: ochrony środowiska, polityki socjalnej, turystyki, audiowizualnej, oświaty, badań naukowych i rozwoju technologicznego, informatyki i statystyki. Są też prowadzone działania służące rozwojowi małych i średnich przedsiębiorstw.

Naczelnym Organem EOG jest Rada składająca się z przedstawicieli państw członkowskich oraz Komisji Europejskiej. Organem wykonawczym jest Wspólny Komitet. Powołano również Komitet ds. Sporów, rozpatrujący sprawy miedzy państwami, z wyjątkiem spraw dotyczących konkurencji, w których kompetentny jest Europejski Trybunał Sprawiedliwości (organ Wspólnot Europejskich). Organami o charakterze doradczym są Wspólny Komitet Parlamentarny, składający się z przedstawicieli parlamentów krajowych państw EFTA i Parlamentu Europejskiego oraz Komitet Doradczy w skład którego wchodzą przedstawiciele organizacji społecznych i gospodarczych państw EOG.

Polska stała się członkiem EOG na mocy podpisanej w dniu 14 października 2003 r. przez przedstawiciela Rządu Polskiego (Ministra Spraw Zagranicznych RP) Umowy o rozszerzeniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Jednym z elementów podpisanej umowy było przyznanie Polsce, podobnie jak i pozostałym ówcześnie kandydującym krajom do członkostwa w Unii Europejskiej, środków finansowych w postaci dwóch instrumentów: Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Łącznie Polska w ramach obu mechanizmów otrzyma 533,51 mln euro na lata 2004-2009.

  Darczyńcami pomocy są 3 kraje (spośród 4 krajów EFTA): Norwegia, Lichtenstein i Islandia. Podstawowym celem mechanizmów jest przyczynianie się do zmniejszenia różnic społecznych i ekonomicznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

W ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego jest 6 obszarów priorytetowych:

  1. Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii,

  2. Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami,

  3. Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast,

  4. Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych,

  5. Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem,

  6. Badania naukowe.

W ramach z Norweskiego Mechanizmu Finansowego mogą być wspierane działania podejmowane w ramach wszystkich sześciu priorytetów Mechanizmu Finansowego EOG, oraz na zasadach pierwszeństwa następujące 4 obszary priorytetowe:

  1. Wdrażanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa,

  2. Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych,

  3. Polityka regionalna i działania transgraniczne,

  4. Pomoc techniczna przy wdrażaniu acquis communautaire.

Oba Mechanizmy zostały objęte jednolitymi zasadami i procedurami oraz podlegają jednemu systemowi zarządzania i wdrażania w Polsce. Obecnie funkcję koordynacyjną w tym względzie pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego wydzielone z Ministerstwa Gospodarki i Pracy 31 października 2005 r.

Wszystkie państwa członkowskie EOG płacą składkę do Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz na Europejski Fundusz Spójności.

W układzie brak zapisów regulujących sprawy rolnictwa, handlu artykułami rolnymi, a także zniesienia kontroli celnej .

Czyli można powiedzieć, że wspólny rynek obejmuje niemalże wszystko poza handlem artykułami rolnymi. Co z punktu widzenia polskich interesów jest dużym plusem. Zezwala to bowiem na ochronę naszego rynku rolnego i przemysłu spożywczego, czyli najważniejszych dziedzin gospodarki w Polsce, które maja szansę na dynamiczny rozwój, jeśli nie zostanie im narzucone0 unijne zahamowania, np. limitów produkcji.

Jeden z priorytetów programu EOG jest adresowany bezpośrednio do inicjatyw kulturalnych: ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transportu publicznego i odnowy miast. Na realizację tego priorytetu przeznaczono 14,5% (czyli 77,46 mln euro) z całości przyznanych Polsce środków. Dotyczy to gł. podniesienia atrakcyjności turystycznej, mieszkaniowej i inwestycyjnej miast poprzez m.in. zachowanie i odbudowę dziedzictwa kulturowego o znaczeniu europejskim oraz wykreowanie narodowych produktów turystyki kulturowej w historycznych metropoliach Polski. Dofinansowanie projektów ze środków EOG może wynieść nawet do 85% kosztów kwalifikowanych dla projektów współfinansowanych z budżetu centralnego lub samorządowego.

Trzeba zaznaczyć, że po przystąpieniu do Wspólnot w 1995 roku Austrii, Finlandii i Szwecji (dotychczas członków EFTA) zmalało znaczenie EOG, który często uważany jest za etap przejściowy państw na drodze do UE.

4



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Europejski Obszar Gospodarczy (referat), Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polit
pomocna tabelka, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarod
relacje Eu-Us, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodow
ECOWAS, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosu
argentyna 4.1, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodow
ca10, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunk
ca4, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki
ca7, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki
MFW-referat, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe
ca9, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki
mercosur, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe sto
ca 6.1, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosu
swoboda przeoływu osób , Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Mię
Kryzys walutowy ca7., Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Między
ca8.1, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosun
TEMAT 6 MSG, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe
ca8, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki
ca5, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosunki
ca 8.2, Politologia UMCS (2005 - 2010) specjalność samorząd i polityka lokalna, Międzynarodowe stosu

więcej podobnych podstron